READMONO
KVINA LIBRO DE MOSEO

1 Jen estas la vortoj, kiujn diris Moseo al la tuta Izrael transe de Jordan, en la dezerto, en la stepo anta� Suf, inter Paran kaj Tofel kaj Laban kaj �acerot kaj Di-Zahab,
2 dek unu tagojn malproksime de �oreb, sur la vojo de la monto Seir al Kade�- Barnea.
3 Tio estis en la kvardeka jaro, en la dek-unua monato, en la unua tago de la monato, Moseo parolis al la Izraelidoj konforme al �io, kion la Eternulo ordonis al li por ili.
4 Post kiam li venkobatis Si�onon, la re�on de la Amoridoj, kiu lo�is en �e�bon, kaj Ogon, la re�on de Ba�an, kiu lo�is en A�tarot kaj en Edrei;
5 transe de Jordan, en la lando de Moab, Moseo komencis klarigi �i tiun instruon, kaj diris:
6 La Eternulo, nia Dio, diris al ni sur �oreb jene: Sufi�e vi lo�is sur �i tiu monto;
7 turni�u kaj elmovi�u, kaj iru sur la monton de la Amoridoj kaj al �iuj iliaj najbaroj en la stepo, sur la monto kaj en la valo kaj en la sudo kaj sur la bordo de la maro, en la landon de la Kanaanidoj kaj sur Lebanonon, �is la granda rivero, la rivero E�frato.
8 Vidu, Mi donas al vi la landon; iru kaj ekposedu la landon, pri kiu la Eternulo �uris al viaj patroj, al Abraham, al Isaak, kaj al Jakob, ke Li donos �in al ili kaj al ilia idaro post ili.
9 Kaj mi diris al vi en tiu tempo jene: Mi ne povas sola porti vin;
10 la Eternulo, via Dio, multigis vin, kaj jen vi estas nun multego, kiel la steloj de la �ielo.
11 La Eternulo, la Dio de viaj patroj, multigu vin miloble kontra� via nuna nombro, kaj Li benu vin, kiel Li diris al vi!
12 Kiel mi povus sola porti la penadon por vi kaj vian �ar�on kaj viajn disputojn?
13 Elektu al vi el viaj triboj virojn sa�ajn kaj kompetentajn kaj konatajn, kaj mi starigos ilin, kiel viajn estrojn.
14 Kaj vi respondis al mi kaj diris: Bona estas la afero, kiun vi proponis fari.
15 Tiam mi prenis la �efojn de viaj triboj, virojn sa�ajn kaj konatajn, kaj mi faris ilin estroj super vi, milestroj kaj centestroj kaj kvindekestroj kaj dekestroj kaj kontrolistoj en viaj triboj.
16 Kaj mi ordonis al viaj ju�istoj en tiu tempo, dirante: A�skultu viajn fratojn kaj ju�u juste inter homo kaj lia frato kaj fremdulo.
17 Ne distingu viza�ojn �e la ju�o; malgrandan kaj grandan egale a�skultu; timu neniun, �ar la ju�o estas afero de Dio; kaj aferon, kiu estos malfacila por vi, venigu al mi, kaj mi �in a�skultos.
18 Kaj mi donis al vi ordonon en tiu tempo pri �io, kion vi devas fari.

19 Kaj ni foriris de �oreb, kaj trairis tiun tutan grandan kaj teruran dezerton, kiun vi vidis, sur la vojo al la monto de la Amoridoj, kiel ordonis al ni la Eternulo, nia Dio; kaj ni venis al Kade�-Barnea.
20 Kaj mi diris al vi: Vi venis al la monto de la Amoridoj, kiun la Eternulo, nia Dio, donas al ni;
21 vidu, la Eternulo, via Dio, donas al vi la landon; iru, ekposedu �in, kiel diris al vi la Eternulo, la Dio de viaj patroj; ne timu kaj ne tremu.
22 Sed vi �iuj aliris al mi, kaj diris: Ni sendu anta� ni virojn, ke ili esploru por ni la landon, kaj alportu al ni sciigon pri la vojo, per kiu ni devas iri, kaj pri la urboj, al kiuj ni devas veni.
23 Kaj tio pla�is al mi, kaj mi prenis el vi dek du virojn, po unu viro el tribo;
24 kaj ili iris kaj supreniris sur la monton, kaj venis al la valo E�kol kaj esplorrigardis �in.
25 Kaj ili prenis en siajn manojn iom el la fruktoj de la lando kaj liveris al ni, kaj alportis al ni sciigon, kaj diris: Bona estas la lando, kiun la Eternulo, nia Dio, donas al ni.
26 Sed vi ne volis iri, kaj vi malobeis la vortojn de la Eternulo, via Dio;
27 kaj vi murmuris en viaj tendoj, kaj diris: Pro la malamo de la Eternulo kontra� ni, Li elkondukis nin el la lando Egipta, por transdoni nin en la manon de la Amoridoj, por ke ili ekstermu nin;
28 kien ni iru? Niaj fratoj ektimigis nian koron, dirante: La popolo estas pli granda kaj pli altkreska ol ni, la urboj estas grandaj kaj fortikigitaj �is la �ielo, kaj anka� Anakidojn ni tie vidis.
29 Kaj mi diris al vi: Ne tremu kaj ne timu ilin;
30 la Eternulo via Dio, kiu iras anta� vi, Li batalos por vi, simile al �io, kion Li faris por vi en Egiptujo anta� viaj okuloj,
31 kaj en la dezerto, kie, kiel vi vidis, la Eternulo, via Dio, portis vin, kiel homo portas sian filon, sur la tuta vojo, kiun vi iris, �is vi venis al �i tiu loko.
32 Sed e� �e tio vi ne fidas la Eternulon, vian Dion,
33 kiu iras anta� vi sur la vojo, por ser�i por vi lokon, kie vi povus halti tendare, nokte en fajro, por montri al vi la vojon, kiun vi devas iri, kaj tage en nubo.
34 Kaj la Eternulo a�dis viajn vortojn, kaj Li ekkoleris kaj �uris, dirante:
35 Neniu el �i tiuj homoj, el �i tiu malbona generacio, vidos la bonan landon, kiun Mi �uris doni al viaj patroj;
36 nur Kaleb, filo de Jefune, vidos �in; kaj pro tio, ke li sekvis la Eternulon, Mi donos al li kaj al liaj filoj la landon, kiun li trairis.
37 Anka� kontra� mi la Eternulo ekkoleris pro vi, dirante: Vi anka� ne venos tien;
38 Josuo, filo de Nun, kiu staras anta� vi, li venos tien; lin fortigu, �ar li donos �in al Izrael kiel poseda�on.
39 Kaj viaj infanoj, pri kiuj vi diris, ke ili fari�os militakira�o, kaj viaj filoj, kiuj nun ankora� ne scias bonon nek malbonon, ili venos tien, kaj al ili Mi donos �in, kaj ili ekposedos �in.
40 Sed vi turni�u, kaj iru en la dezerton en la direkto al la Ru�a Maro.
41 Kaj vi respondis kaj diris al mi: Ni pekis anta� la Eternulo; ni iros kaj batalos, konforme al �io, kion ordonis al ni la Eternulo, nia Dio; kaj �iu el vi zonis sin per siaj bataliloj, kaj vi pretigis vin, por iri sur la monton.
42 Sed la Eternulo diris al mi: Diru al ili: Ne iru kaj ne batalu, �ar Mi ne estas inter vi; por ke vi ne estu frapitaj de viaj malamikoj.
43 Kaj mi diris al vi, sed vi ne a�skultis; kaj vi malobeis la vortojn de la Eternulo, kaj vi estis malhumilaj kaj iris sur la monton.
44 Tiam eliris kontra� vin la Amoridoj, kiuj lo�is sur tiu monto, kaj ili pelis vin tiel, kiel faras la abeloj, kaj batis vin sur Seir �is �orma.
45 Kaj vi revenis kaj ploris anta� la Eternulo; sed la Eternulo ne a�skultis vian vo�on kaj ne atentis vin.
46 Kaj vi lo�is en Kade� longan tempon, la tempon, dum kiu vi lo�is.

1 Kaj ni turnis nin kaj elmovi�is en la dezerton en la direkto al la Ru�a Maro, kiel la Eternulo diris al mi; kaj ni �irka�iris la monton Seir dum longa tempo.
2 Kaj la Eternulo diris al mi jene:
3 Sufi�e vi �irka�iris �i tiun monton; turnu vin norden;
4 kaj al la popolo donu tian ordonon: Vi preteriros la limon de viaj fratoj la Esavidoj, kiuj lo�as sur Seir, kaj ili timos vin; sed gardu vin forte.
5 Ne komencu batalon kontra� ili, �ar Mi ne donos al vi el ilia lando e� lar�econ de plando; �ar al Esav Mi donis, kiel hereda�on, la monton Seir.
6 Man�a�on a�etu de ili pro mono kaj man�u; kaj e� akvon a�etu de ili pro mono kaj trinku;
7 �ar la Eternulo, via Dio, benis vin en �iu faro de viaj manoj; Li gvidis vian iradon tra �i tiu granda dezerto; jen jam kvardek jarojn la Eternulo estas kun vi, kaj nenio mankis al vi.
8 Kaj ni preteriris flanke de niaj fratoj la Esavidoj, kiuj lo�as sur Seir, flanke de la vojo stepa, de Elat kaj de Ecjon-Geber.

Kaj ni turnis nin kaj iris la� la vojo al la dezerto de Moab.
9 Kaj la Eternulo diris al mi: Ne faru malamika�on al Moab kaj ne komencu militon kontra� ili, �ar Mi ne donos al vi hereda�on el ilia lando; �ar al la filoj de Lot Mi donis Aron kiel heredan poseda�on. (
10 La Emidoj anta�e lo�is tie, popolo granda kaj grandnombra, kaj altkreska kiel la Anakidoj.
11 Anka� ilin oni kalkulis inter la Rafaidoj, kiel la Anakidojn; kaj la Moabidoj nomas ilin Emidoj.
12 Kaj sur Seir lo�is anta�e la �oridoj; sed la Esavidoj forpelis ilin kaj ekstermis ilin de anta� si kaj eklo�is sur ilia loko, kiel agis Izrael kun la lando de sia poseda�o, kiun la Eternulo donis al ili.)
13 Nun levi�u kaj transiru la valon Zared. Kaj ni transiris la valon Zared.
14 Kaj la tempo, dum kiu ni iris de Kade�-Barnea, �is ni transiris la valon Zared, estis tridek ok jaroj, �is formortis el la tendaro la tuta generacio de militistoj, kiel �uris al ili la Eternulo.
15 Kaj anka� la mano de la Eternulo estis sur ili, por ekstermi ilin el inter la tendaro, �is ili �iuj formortis.

16 Kaj kiam formortis �iuj militistoj el inter la popolo,
17 tiam la Eternulo ekparolis al mi, dirante:
18 Vi iras nun preter la limo de Moab, preter Ar,
19 kaj vi alproksimi�as al la Amonidoj; ne faru al ili malamika�on kaj ne batalu kontra� ili, �ar Mi ne donos al vi hereda�on el la lando de la Amonidoj; �ar al la filoj de Lot Mi donis �in kiel heredan poseda�on. (
20 Kiel landon de Rafaidoj oni rigardas anka� �in; Rafaidoj lo�is en �i anta�e; kaj la Amonidoj nomas ilin Zamzumoj;
21 tio estis popolo granda kaj grandnombra, kaj altkreska kiel la Anakidoj; sed la Eternulo ekstermis ilin anta� ili, kaj ili forpelis ilin kaj eklo�is sur ilia loko;
22 kiel Li faris por la Esavidoj, kiuj lo�as sur Seir, anta� kiuj Li ekstermis la �oridojn, kaj ili forpelis ilin kaj lo�is sur ilia loko �is la nuna tago.
23 Kaj la Avidojn, kiuj lo�is en vila�oj �is Gaza, ekstermis la Kaftoridoj, kiuj eliris el Kaftor, kaj ili eklo�is sur ilia loko.)
24 Levi�u, elmovi�u kaj transiru la torenton Arnon; rigardu, Mi transdonas en vian manon Si�onon, la re�on de �e�bon, la Amoridon, kaj lian landon; komencu ekposedi kaj militu kontra� li.
25 De la nuna tago Mi komencos �etadi teruron kaj timon anta� vi sur la popolojn sub la tuta �ielo; tiuj, kiuj a�dos la famon pri vi, ektremos kaj ektimos anta� vi.

26 Kaj mi sendis senditojn el la dezerto Kedemot al Si�on, la re�o de �e�bon, kun vortoj de paco, dirante:
27 Mi dezirus iri tra via lando; mi iros nur la� la vojo, mi ne forflanki�os dekstren nek maldekstren;
28 man�a�on vendu al mi pro mono, kaj mi man�os, kaj akvon donu al mi pro mono, kaj mi trinkos: nur per miaj piedoj mi trairos--
29 kiel faris al mi la Esavidoj, kiuj lo�as sur Seir, kaj la Moabidoj, kiuj lo�as en Ar--�is mi transiros Jordanon en la landon, kiun la Eternulo, nia Dio, donas al ni.
30 Sed ne volis Si�on, la re�o de �e�bon, tralasi nin, �ar la Eternulo, via Dio, obstinigis lian spiriton kaj malcedemigis lian koron, por transdoni lin en vian manon, kiel nun.
31 Kaj la Eternulo diris al mi: Rigardu, Mi komencas transdoni al vi Si�onon kaj lian landon; komencu posedpreni lian landon.
32 Kaj Si�on eliris kontra� nin, li kaj lia tuta popolo, por batalo apud Jahac.
33 Kaj transdonis lin la Eternulo, nia Dio, al ni, kaj ni venkobatis lin kaj liajn filojn kaj lian tutan popolon.
34 Kaj ni militakiris en tiu tempo �iujn liajn urbojn, kaj ni ekstermis en �iu urbo la virojn kaj la virinojn kaj la infanojn, ni restigis neniun;
35 nur la brutojn ni prenis al ni, kiel militakira�on, kaj la raba�on el la urboj, kiujn ni militakiris.
36 De Aroer, kiu estas sur la bordo de la torento Arnon, kaj la urbo, kiu estas en la valo, �is Gilead ne estis urbo, kiu povus kontra�stari al ni: �ion transdonis al ni la Eternulo, nia Dio;
37 nur al la lando de la Amonidoj vi ne alproksimi�is, al la tuta bordo de la torento Jabok, kaj al la urboj de la monto, kaj al �io, pri kio malpermesis la Eternulo, nia Dio.

1 Kaj ni turnis nin kaj ekiris la� la vojo al Ba�an. Kaj eliris kontra� nin Og, la re�o de Ba�an, li kaj lia tuta popolo, por batalo apud Edrei.
2 Kaj la Eternulo diris al mi: Ne timu lin; �ar en vian manon Mi transdonis lin kaj lian tutan popolon kaj lian landon, kaj vi faros al li, kiel vi faris al Si�on, la re�o de la Amoridoj, kiu lo�is en �e�bon.
3 Kaj la Eternulo, nia Dio, transdonis en nian manon anka� Ogon, la re�on de Ba�an, kaj lian tutan popolon; kaj ni batis lin tiel, ke neniu restis �e li.
4 Kaj ni militakiris tiam �iujn liajn urbojn; ne estis urbo, kiun ni ne prenis de ili: sesdek urbojn, la tutan distrikton de Argob, la regnon de Og la Ba�ana.
5 �iuj tiuj urboj estis fortikigitaj per alta muro, per pordegoj kaj rigliloj, krom la tre multaj urboj ne fortikigitaj.
6 Kaj ni ekstermis ilin, kiel ni faris al Si�on, la re�o de �e�bon, ni ekstermis en �iu urbo la virojn, la virinojn, kaj la infanojn;
7 sed �iujn brutojn kaj la raba�on el la urboj ni prenis al ni, kiel militakira�on.
8 Kaj ni prenis tiam el la manoj de la du re�oj de la Amoridoj la landon, kiu estas transe de Jordan, de la torento Arnon �is la monto �ermon (
9 la Cidonanoj nomas �ermonon Sirjon, kaj la Amoridoj nomas �in Senir),
10 �iujn urbojn sur la ebena�o, kaj la tutan Gileadon kaj la tutan Ba�anon �is Sal�a kaj Edrei, urboj de la regno de Og la Ba�ana. (
11 �ar nur Og, la re�o de Ba�an, estis restinta el la resto de la Rafaidoj. Jen estas lia lito, fera lito, jen �i estas en Raba de la Amonidoj: na� ulnoj estas �ia longeco kaj kvar ulnoj estas �ia lar�eco, la� la ulnoj de viro.)
12 Kaj tiun landon ni ekposedis en tiu tempo: de Aroer, kiu estas apud la torento Arnon, kaj duonon de la monto Gilead kun �iaj urboj mi donis al la Rubenidoj kaj al la Gadidoj;
13 kaj la ceteran parton de Gilead kaj la tutan Ba�anon, la regnon de Og, mi donis al duono de la tribo de Manase, la tutan distrikton de Argob. (La tutan tiun Ba�anon oni nomas lando de Rafaidoj.
14 Jair, filo de Manase, prenis la tutan distrikton de Argob �is la limo de la Ge�uridoj kaj Maa�atidoj, kaj li donis al Ba�an la� sia nomo la nomon Vila�oj de Jair, tiel estas �is nun.)
15 Kaj al Ma�ir mi donis Gileadon.
16 Kaj al la Rubenidoj kaj al la Gadidoj mi donis de Gilead �is la torento Arnon, kun la mezo de la valo por limo; anka� �is la torento Jabok, limo de la Amonidoj;
17 kaj la stepon, kun Jordan por limo, de Kineret �is la maro de la ebena�o, la Sala Maro, �e la bazo de Pisga en la oriento.

18 Kaj mi faris al vi ordonon en tiu tempo, dirante: La Eternulo, via Dio, donis al vi �i tiun landon, por ke vi posedu �in; armitaj iru anta� viaj fratoj la Izraelidoj, �iuj militkapablaj.
19 Nur viaj edzinoj kaj viaj infanoj kaj viaj brutaroj--mi scias, ke vi havas grandnombrajn brutarojn--restu en viaj urboj, kiujn mi donis al vi;
20 �is la Eternulo donos ripozon al viaj fratoj, kiel al vi, kaj ili anka� ekposedos la landon, kiun la Eternulo, via Dio, donas al ili transe de Jordan; tiam vi reiros �iu al sia poseda�o, kiun mi donis al vi.
21 Kaj al Josuo mi ordonis en tiu tempo, dirante: Viaj okuloj vidis �ion, kion la Eternulo, via Dio, faris al tiuj du re�oj; tiel la Eternulo faros al �iuj regnoj, kiujn vi trairos.
22 Ne timu ilin; �ar la Eternulo, via Dio, batalas por vi.

23 Kaj mi pre�is al la Eternulo en tiu tempo, dirante:
24 Mia Sinjoro, ho Eternulo! Vi komencis montradi al Via servanto Vian grandecon kaj Vian fortan manon; �ar kie estas dio en la �ielo a� sur la tero, kiu povus fari simile al Viaj faroj kaj al Via potenco?
25 Mi dezirus transiri kaj vidi tiun bonan landon, kiu estas transe de Jordan, tiun belan monton kaj Lebanonon.
26 Sed la Eternulo ekkoleris kontra� mi pro vi kaj ne a�skultis min; kaj la Eternulo diris al mi: Sufi�e, ne parolu al Mi plu pri tio.
27 Supreniru sur la supron de Pisga, kaj direktu viajn okulojn al okcidento kaj al nordo kaj al sudo kaj al oriento kaj rigardu per viaj okuloj; �ar vi ne transiros �i tiun Jordanon.
28 Kaj donu instrukciojn al Josuo kaj fortigu kaj kura�igu lin, �ar li transiros anta� �i tiu popolo, kaj li posedigos al ili la landon, kiun vi vidos.
29 Kaj ni restis en la valo, kontra� Bet-Peor.

1 Kaj nun, ho Izrael, a�skultu la le�ojn kaj la regulojn, kiujn mi instruas al vi, ke vi ilin plenumu, por ke vi vivu kaj venu kaj heredu la landon, kiun la Eternulo, la Dio de viaj patroj, donas al vi.
2 Ne aldonu al tio, kion mi ordonas al vi, kaj ne deprenu de �i; sed observu la ordonojn de la Eternulo, via Dio, kiujn mi ordonas al vi.
3 Viaj okuloj vidis, kion la Eternulo faris pro Baal-Peor; �ar �iun homon, kiu sekvis Baal-Peoron, la Eternulo, via Dio, ekstermis el inter vi;
4 sed vi, kiuj restis ali�intaj al la Eternulo, via Dio, vi �iuj vivas hodia�.
5 Rigardu, mi instruis al vi le�ojn kaj regulojn, kiel ordonis al mi la Eternulo, mia Dio, ke vi agu tiel en la lando, en kiun vi venas, por ekposedi �in.
6 Kaj observu kaj plenumu ilin; �ar tio estas via sa�o kaj via prudento en la okuloj de la popoloj, kiuj a�dos pri �iuj �i tiuj le�oj, kaj diros: Efektive, popolo sa�a kaj prudenta estas tiu granda popolo.
7 �ar kie estas granda popolo, al kiu dioj estas tiel proksimaj, kiel la Eternulo, nia Dio, �iufoje, kiam ni vokas al Li?
8 Kaj kie estas granda popolo, kiu havas le�ojn kaj regulojn justajn, kiel la tuta �i tiu instruo, kiun mi donas al vi hodia�?
9 Nur gardu vin kaj forte gardu vian animon, ke vi ne forgesu la aferojn, kiujn vidis viaj okuloj, kaj ke ili ne eliru el via koro dum via tuta vivo; kaj rakontu al viaj filoj kaj al la filoj de viaj filoj
10 pri la tago, en kiu vi staris anta� la Eternulo, via Dio, �e �oreb, kiam la Eternulo diris al mi: Kunvenigu al Mi la popolon, kaj Mi a�digos al ili Miajn vortojn, per kiuj ili lernos timi Min dum la tuta tempo, kiun ili vivas sur la tero, kaj ili lernigos siajn filojn.
11 Tiam vi alproksimi�is kaj stari�is �e la bazo de la monto, kaj la monto brulis per fajro �is la mezo de la �ielo, en mallumo, nubo, kaj nebulo.
12 Kaj la Eternulo parolis al vi el meze de la fajro; la vo�on de la vortoj vi a�dis, sed figuron vi ne vidis, nur la vo�on.
13 Kaj Li sciigis al vi Sian interligon, kiun Li ordonis al vi plenumi, la dek ordonojn; kaj Li skribis ilin sur du �tonaj tabeloj.
14 Kaj al mi la Eternulo en tiu tempo ordonis instrui al vi la le�ojn kaj regulojn, por ke vi plenumadu ilin en la lando, en kiun vi iras, por ekposedi �in.
15 Gardu do bone viajn animojn: �ar vi vidis nenian figuron en tiu tago, kiam la Eternulo parolis al vi sur �oreb el meze de la fajro;
16 vi do ne mal�asti�u, kaj ne faru al vi ian skulpta�on, bildon de ia idolo, figuron de viro a� virino,
17 figuron de ia bruto, kiu estas sur la tero, figuron de ia flugilhava birdo, kiu flugas sub la �ielo,
18 figuron de io, kio rampas sur la tero, figuron de ia fi�o, kiu estas en akvo, malsupre de la tero.
19 Kaj, levinte viajn okulojn al la �ielo kaj vidinte la sunon kaj la lunon kaj la stelojn kaj la tutan armeon de la �ielo, ne forlogi�u, kaj ne adorklini�u anta� ili kaj ne servu ilin, kiujn la Eternulo, via Dio, destinis por �iuj popoloj sub la tuta �ielo.
20 Kaj vin la Eternulo prenis, kaj elkondukis vin el la fera forno, el Egiptujo, por ke vi estu al Li popolo herede apartenanta, kiel nun.
21 Kaj la Eternulo ekkoleris min pro vi, kaj �uris, ke mi ne transiros Jordanon, kaj mi ne venos en la bonan landon, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel poseda�on;
22 �ar mi mortos en �i tiu lando, mi ne transiros Jordanon, sed vi transiros kaj ekposedos tiun bonan landon.
23 Gardu vin, ke vi ne forgesu la interligon de la Eternulo, via Dio, kiun Li faris kun vi, kaj ke vi ne faru al vi ian skulpta�on, figuron de io, kiel ordonis al vi la Eternulo, via Dio.
24 �ar la Eternulo, via Dio, estas fajro konsumanta, Dio severa.

25 Se vi naskos filojn kaj filojn de filoj, kaj, longe vivinte sur la tero, vi mal�asti�os kaj faros skulptitan figuron de io kaj faros malbonon anta� la okuloj de la Eternulo, via Dio, kolerigante Lin:
26 mi atestigas al vi hodia� la �ielon kaj la teron, ke vi rapide pereos de sur la tero, por kies ekposedo vi transiras Jordanon; ne longe vi lo�os sur �i, sed vi estos ekstermitaj.
27 Kaj la Eternulo dissemos vin inter la popoloj, kaj vi restos en malgranda nombro inter la popoloj, al kiuj la Eternulo vin foririgos.
28 Kaj vi servos tie al dioj, kiuj estas farita�o de homaj manoj, ligno kaj �tono, kiuj ne vidas kaj ne a�das kaj ne man�as kaj ne flaras.
29 Kaj vi ser�os el tie la Eternulon, vian Dion; kaj vi trovos, se vi ser�os Lin per via tuta koro kaj per via tuta animo.
30 Kiam vi estos en mizero kaj kiam vin trafos �io �i tio en la malproksima venonta tempo, tiam vi revenos al la Eternulo, via Dio, kaj vi a�skultos Lian vo�on;
31 �ar la Eternulo, via Dio, estas Dio kompatema; Li ne forlasos vin nek pereigos vin, kaj ne forgesos la interligon kun viaj patroj, pri kiu Li �uris al ili.
32 �ar demandu la tempojn anta�ajn, kiuj estis anta� vi de post tiu tago, en kiu la Eternulo kreis homon sur la tero, kaj de unu rando de la �ielo �is la alia rando: �u estis io, kiel �i tiu granda afero, a� �u oni a�dis pri io simila?
33 �u a�dis la popolo la vo�on de Dio, parolantan el meze de fajro, kiel vi a�dis, kaj restis vivanta?
34 A� �u provis ia dio iri kaj preni al si unu popolon el inter alia popolo per provoj, per signoj, kaj per mirakloj, kaj per milito kaj per forta mano kaj per etendita brako kaj per grandaj terura�oj, simile al �io, kion faris al vi la Eternulo, via Dio, en Egiptujo, anta� viaj okuloj?
35 Al vi tio estis montrita, por ke vi sciu, ke la Eternulo estas Dio, ke ne ekzistas alia krom Li.
36 El la �ielo Li a�digis al vi Sian vo�on, por instrui vin, kaj sur la tero Li montris al vi Sian grandan fajron, kaj Liajn vortojn vi a�dis el meze de la fajro.
37 Kaj �ar Li amis viajn patrojn, tial Li elektis ilian idaron post ili, kaj elkondukis vin per Sia viza�o, per Sia granda forto el Egiptujo,
38 por forpeli de anta� vi popolojn, kiuj estas pli grandaj kaj pli fortaj ol vi, por envenigi vin kaj doni al vi ilian landon kiel poseda�on, kiel nun.
39 Sciu do nun kaj enmetu en vian koron, ke la Eternulo estas Dio en la �ielo supre kaj sur la tero malsupre; ne ekzistas alia.
40 Kaj observu Liajn le�ojn kaj Liajn ordonojn, kiujn mi ordonas al vi hodia�, por ke estu bone al vi kaj al viaj filoj post vi, kaj por ke vi longe vivu sur la tero, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi por �iam.

41 Tiam Moseo apartigis tri urbojn transe de Jordan, sur la flanko de sunlevi�o,
42 por ke tien forkuru mortiginto, kiu mortigis sian proksimulon senintence, ne estinte malamika al li de anta�e, kaj forkurinte al unu el tiuj urboj, li restu viva:
43 Becer en la dezerto, sur la ebena�o, por la Rubenidoj, kaj Ramot en Gilead por la Gadidoj, kaj Golan en Ba�an por la Manaseidoj.

44 Kaj jen estas la instruo, kiun Moseo proponis al la Izraelidoj;
45 jen estas la atestoj kaj la le�oj kaj la reguloj, kiujn Moseo eldiris al la Izraelidoj post ilia eliro el Egiptujo,
46 transe de Jordan, en la valo kontra� Bet-Peor, en la lando de Si�on, re�o de la Amoridoj, kiu lo�is en �e�bon kaj kiun venkobatis Moseo kaj la Izraelidoj post sia eliro el Egiptujo;
47 kaj ili ekposedis lian landon, kaj la landon de Og, re�o de Ba�an, la du re�oj de la Amoridoj, kiuj estis transe de Jordan, sur la flanko de sunlevi�o,
48 de Aroer, kiu estas sur la bordo de la torento Arnon, �is la monto Sion (kiu anka� nomi�as �ermon);
49 kaj la tutan stepon transe de Jordan oriente kaj �is la maro de la stepo �e la bazo de Pisga.

1 Kaj Moseo kunvokis �iujn Izraelidojn, kaj diris al ili: A�skultu, ho Izrael, la le�ojn kaj la regulojn, kiujn mi diras en viajn orelojn hodia�, kaj lernu ilin kaj observu plenumi ilin.
2 La Eternulo, nia Dio, faris kun ni interligon sur �oreb.
3 Ne kun niaj patroj la Eternulo faris tiun interligon, sed kun ni, kun ni, kiuj nun �i tie �iuj vivas.
4 Viza�on kontra� viza�o la Eternulo parolis kun vi sur la monto el meze de la fajro;
5 mi tiam staris inter la Eternulo kaj vi, por transdiri al vi la vorton de la Eternulo, �ar vi timis la fajron kaj ne supreniris sur la monton. Kaj Li diris:

6 Mi estas la Eternulo, via Dio, kiu elkondukis vin el la lando Egipta, el la domo de sklaveco.

7 Ne ekzistu �e vi aliaj dioj anta� Mi.

8 Ne faru al vi idolon, nek bildon de io, kio estas en la �ielo supre a� sur la tero malsupre a� en la akvo sub la tero;
9 ne klini�u anta� ili kaj ne servu ilin; �ar Mi, la Eternulo, via Dio, estas Dio severa, kiu la malbonagon de la patroj punas sur la idoj en la tria kaj kvara generacioj �e Miaj malamantoj,
10 kaj kiu faras favorkora�on por miloj al Miaj amantoj kaj al la plenumantoj de Miaj ordonoj.

11 Ne malbonuzu la nomon de la Eternulo, via Dio; �ar la Eternulo ne lasos senpuna tiun, kiu malbonuzas Lian nomon.

12 Observu la tagon sabatan, ke vi tenu �in sankta, kiel ordonis al vi la Eternulo, via Dio.
13 Dum ses tagoj laboru kaj faru �iujn viajn aferojn;
14 sed la sepa tago estas sabato de la Eternulo, via Dio; faru nenian laboron, nek vi, nek via filo, nek via filino, nek via sklavo, nek via sklavino, nek via bovo, nek via azeno, nek ia via bruto, nek via fremdulo, kiu estas inter viaj pordegoj; por ke ripozu via sklavo kaj via sklavino, kiel vi.
15 Kaj memoru, ke vi estis sklavo en la lando Egipta, kaj la Eternulo, via Dio, elkondukis vin el tie per mano forta kaj per brako etendita; pro tio ordonis al vi la Eternulo, via Dio, observi la tagon sabatan.

16 Respektu vian patron kaj vian patrinon, kiel ordonis al vi la Eternulo, via Dio; por ke longe da�ru via vivo, kaj por ke estu al vi bone sur la tero, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi.

17 Ne mortigu.

18 Kaj ne adultu.

19 Kaj ne �telu.

20 Kaj ne parolu kontra� via proksimulo malveran ateston.

21 Kaj ne deziru la edzinon de via proksimulo; kaj ne deziru la domon de via proksimulo, nek lian kampon, nek lian sklavon, nek lian sklavinon, nek lian bovon, nek lian azenon, nek ion, kio apartenas al via proksimulo.

22 Tiujn vortojn diris la Eternulo al via tuta anaro sur la monto, el meze de la fajro, nubo, kaj nebulo, per vo�o la�ta; kaj Li nenion plu aldonis. Kaj Li skribis ilin sur du �tonaj tabeloj kaj donis ilin al mi.
23 Kaj kiam vi a�dis la vo�on el la mallumo, dum la monto brulis per fajro, tiam vi aliris al mi, �iuj viaj tribestroj kaj pleja�uloj;
24 kaj vi diris: Jen la Eternulo, nia Dio, montris al ni Sian majeston kaj Sian grandecon, kaj Lian vo�on ni a�dis el meze de la fajro; en tiu tago ni vidis, ke parolas Dio al homo, kaj �i tiu restas vivanta.
25 Sed nun por kio ni mortu? nin ja forman�os �i tiu granda fajro; se ni plue a�skultos la vo�on de la Eternulo, nia Dio, ni mortos.
26 �ar kie ekzistas ia karno, kiu a�dis la vo�on de la vivanta Dio, parolantan el meze de fajro, kiel ni, kaj restis vivanta?
27 Alproksimi�u vi, kaj a�skultu �ion, kion diros la Eternulo, nia Dio; kaj vi transdiros al ni �ion, kion diros la Eternulo, nia Dio, kaj ni a�skultos kaj ni plenumos.
28 Kaj la Eternulo a�dis la vo�on de viaj vortoj, kiam vi parolis al mi; kaj la Eternulo diris al mi: Mi a�dis la vo�on de la vortoj de �i tiu popolo, kiujn ili diris al vi; bona estas �io, kion ili diris.
29 Ho, se ilia koro restus �e ili tia, ke ili timu Min kaj observu �iujn Miajn ordonojn �iutempe, por ke estu bone al ili kaj al iliaj filoj eterne!
30 Iru, diru al ili: Reiru en viajn tendojn.
31 Kaj vi �i tie restu kun Mi, kaj Mi eldiros al vi �iujn ordonojn kaj le�ojn kaj regulojn, kiujn vi instruos al ili, por ke ili plenumadu ilin en la lando, kiun Mi donas al ili kiel poseda�on.
32 Kaj observu, ke vi faru, kiel ordonis al vi la Eternulo, via Dio; ne forflanki�u dekstren, nek maldekstren.
33 La� tiu tuta vojo, kiun ordonis al vi la Eternulo, via Dio, iradu, por ke vi vivu kaj por ke estu bone al vi, kaj por ke longe da�ru via restado en la lando, kiun vi ekposedos.

1 Kaj jen estas la ordonoj, la le�oj, kaj la reguloj, kiujn la Eternulo, via Dio, ordonis instrui al vi, por ke vi plenumadu ilin en la lando, en kiun vi transiras, por ekposedi �in;
2 por ke vi timu la Eternulon, vian Dion, observante �iujn Liajn le�ojn kaj Liajn ordonojn, kiujn mi ordonas al vi, vi kaj via filo kaj la filo de via filo, dum via tuta vivo, por ke vi longe vivu.
3 A�skultu do, Izrael, kaj observu, ke vi plenumu, por ke estu al vi bone, kaj por ke vi tre multi�u, kiel diris al vi la Eternulo, la Dio de viaj patroj, en la lando, en kiu fluas lakto kaj mielo.

4 A�skultu, ho Izrael! la Eternulo, nia Dio, la Eternulo estas unu sola.
5 Kaj amu la Eternulon, vian Dion, per via tuta koro kaj per via tuta animo kaj per via tuta forto.
6 Kaj �i tiuj vortoj, kiujn mi ordonas al vi hodia�, estu en via koro;
7 kaj ripetadu ilin al viaj infanoj, kaj parolu pri ili, kiam vi sidas en via domo kaj kiam vi iras sur vojo kaj kiam vi ku�i�as kaj kiam vi levi�as;
8 kaj alligu ilin kiel signon al via mano, kaj ili estu kiel memoriga�o inter viaj okuloj;
9 kaj skribu ilin sur la fostoj de via domo kaj sur viaj pordegoj.

10 Kaj kiam la Eternulo, via Dio, venigos vin en la landon, pri kiu Li �uris al viaj patroj, al Abraham, al Isaak, kaj al Jakob, ke Li donos al vi grandajn kaj bonajn urbojn, kiujn vi ne konstruis,
11 kaj domojn plenajn de �ia bona�o, kiujn vi ne plenigis, kaj putojn, elhakitajn en �tono, kiujn vi ne elhakis, vinberejojn kaj olivarbojn, kiujn vi ne plantis; kaj vi man�os kaj estos sata:
12 tiam gardu vin, ke vi ne forgesu la Eternulon, kiu elkondukis vin el la lando Egipta, el la domo de sklaveco.
13 La Eternulon, vian Dion, timu, kaj al Li servu, kaj per Lia nomo �uru.
14 Ne sekvu aliajn diojn el la dioj de la popoloj, kiuj estas �irka� vi;
15 �ar la Eternulo, via Dio inter vi, estas Dio severa; povas ekflami la kolero de la Eternulo, via Dio, kontra� vin, kaj Li ekstermos vin de sur la tero.

16 Ne provu la Eternulon, vian Dion, kiel vi provis Lin en Masa.
17 Precize observu la ordonojn de la Eternulo, via Dio, kaj Liajn atestojn kaj Liajn le�ojn, kiujn Li ordonis al vi.
18 Kaj faru juston kaj bonon anta� la okuloj de la Eternulo, por ke estu bone al vi, kaj por ke vi venu kaj ekposedu la bonan landon, pri kiu la Eternulo �uris al viaj patroj;
19 por ke Li forpelu �iujn viajn malamikojn anta� vi, kiel la Eternulo diris.

20 Se via filo vin demandos morga�: Kion signifas la atestoj kaj le�oj kaj reguloj, kiujn la Eternulo, nia Dio, ordonis al vi?
21 tiam diru al via filo: Ni estis sklavoj al Faraono en Egiptujo, sed la Eternulo elkondukis nin el Egiptujo per forta mano;
22 kaj la Eternulo aperigis signojn kaj miraklojn grandajn kaj suferigajn en Egiptujo, sur Faraono kaj sur lia tuta domo, anta� niaj okuloj;
23 kaj nin Li elkondukis el tie, por venigi nin kaj doni al ni la landon, pri kiu Li �uris al niaj patroj.
24 Kaj la Eternulo ordonis al ni plenumi �iujn �i tiujn le�ojn, timi la Eternulon, nian Dion, por ke estu al ni bone �iam, por konservi al ni la vivon, kiel en la nuna tago.
25 Kaj tio estos nia justeco, se ni observos plenumi �i tiun tutan ordonon anta� la Eternulo, nia Dio, kiel Li ordonis al ni.

1 Kiam la Eternulo venigos vin en la landon, al kiu vi iras, por ekposedi �in, kaj Li forpelos anta� vi grandnombrajn popolojn, la �etidojn kaj la Girga�idojn kaj la Amoridojn kaj la Kanaanidojn kaj la Perizidojn kaj la �ividojn kaj la Jebusidojn, sep popolojn pli grandnombrajn kaj pli fortajn ol vi;
2 kaj kiam la Eternulo, via Dio, transdonos ilin al vi, kaj vi venkobatos ilin; tiam anatemu ilin, ne faru kun ili interligon kaj ne indulgu ilin.
3 Kaj ne boparenci�u kun ili: vian filinon ne donu al ilia filo, kaj ilian filinon ne prenu por via filo;
4 �ar ili forturnos viajn filojn de Mi, ke ili servu al aliaj dioj, kaj ekflamos kontra� vi la kolero de la Eternulo, kaj Li ekstermos vin rapide.
5 Sed tiele agu kun ili: iliajn altarojn detruu kaj iliajn statuojn rompu kaj iliajn sanktajn stangojn dishaku kaj iliajn idolojn forbruligu per fajro.
6 �ar popolo sankta vi estas al la Eternulo, via Dio; vin elektis la Eternulo, via Dio, ke vi estu Lia popolo propra el �iuj popoloj, kiuj estas sur la tero.
7 Ne pro tio, ke vi estas la plej grandnombra el �iuj popoloj, la Eternulo ekdeziris vin kaj elektis vin, �ar vi estas ja malpli grandnombra ol �iuj popoloj;
8 sed pro la amo de la Eternulo al vi, kaj por ke Li plenumu la �uron, kiun Li �uris al viaj patroj, la Eternulo elkondukis vin per forta mano kaj liberigis vin el la domo de sklaveco, el la mano de Faraono, re�o de Egiptujo.
9 Sciu do, ke la Eternulo, via Dio, nur Li estas Dio, Dio fidinda, kiu konservas la interligon kaj favorkorecon rilate al Liaj amantoj kaj al la plenumantoj de Liaj ordonoj dum mil generacioj,
10 kaj kiu repagas al Siaj malamantoj persone, pereigante ilin, ne prokrastas al Sia malamanto, al li persone Li repagas.
11 Observu do la ordonojn kaj la le�ojn kaj la regulojn, kiujn mi ordonas al vi hodia�, por plenumi ilin.

12 Kaj pro tio, ke vi a�skultos tiujn regulojn kaj observos ilin kaj plenumos ilin, la Eternulo, via Dio, konservos al vi la interligon kaj la favorkorecon, pri kiuj Li �uris al viaj patroj;
13 kaj Li amos vin kaj benos vin kaj multigos vin, kaj benos la frukton de via ventro kaj la frukton de via tero, vian grenon kaj vian moston kaj vian oleon, la frukton de viaj bovinoj kaj la frukton de viaj �afinoj, sur la tero, pri kiu Li �uris al viaj patroj, ke Li donos �in al vi.
14 Vi estos benita pli ol �iuj popoloj; ne estos inter vi senfruktulo a� senfruktulino, anka� inter viaj brutoj.
15 Kaj la Eternulo forturnos de vi �ian malsanon, kaj �iun malbonan epidemia�on de Egiptujo, kiun vi konas; Li ne metos ilin sur vin, sed Li metos ilin sur �iujn viajn malamantojn.
16 Kaj vi konsumos �iujn popolojn, kiujn la Eternulo, via Dio, transdonas al vi; ne indulgu ilin via okulo, kaj vi ne servu al iliaj dioj, �ar tio estus falilo por vi.
17 Eble vi diros en via koro: Tiuj popoloj estas pli grandnombraj ol mi, kiel mi povos forpeli ilin?
18 Ne timu ilin: memoru, kion faris la Eternulo, via Dio, al Faraono kaj al la tuta Egiptujo,
19 la grandajn provojn, kiujn vidis viaj okuloj, kaj la signojn kaj la miraklojn kaj la fortan manon kaj la etenditan brakon, per kiuj elkondukis vin la Eternulo, via Dio; tiel la Eternulo, via Dio, faros al �iuj popoloj, kiujn vi timas.
20 Kaj anka� krabrojn sendos la Eternulo, via Dio, sur ilin, �is pereos la restintoj, kaj tiuj, kiuj ka�i�is anta� vi.
21 Ne sentu teruron anta� ili, �ar la Eternulo, via Dio, estas inter vi, la Dio granda kaj timinda.
22 Kaj la Eternulo, via Dio, forpelos tiujn popolojn de anta� vi iom post iom; vi ne povas ekstermi ilin rapide, por ke ne multi�u kontra� vi la sova�aj bestoj.
23 Kaj la Eternulo, via Dio, transdonos ilin al vi, kaj Li tumultigos ilin anta� vi per granda tumulto, �is ili estos ekstermitaj.
24 Kaj Li transdonos iliajn re�ojn en viajn manojn, kaj vi ekstermos ilian nomon el sub la �ielo; neniu restos stare anta� vi, �is vi ekstermos ilin.
25 La figurojn de iliaj dioj forbruligu per fajro; ne deziru preni al vi la ar�enton a� oron, kiu estas sur ili, por ke vi ne kapti�u per tio; �ar tio estas abomena�o por la Eternulo, via Dio.
26 Kaj ne enportu abomena�on en vian domon, por ke vi ne anatemi�u kiel �i; malestimu kaj abomenu �in, �ar �i estas anatema�o.

1 �iujn ordonojn, kiujn mi ordonas al vi hodia�, observu, por plenumi ilin, por ke vi vivu kaj multi�u, kaj venu kaj ekposedu la landon, pri kiu la Eternulo �uris al viaj patroj.
2 Kaj memoru la tutan vojon, la� kiu kondukis vin la Eternulo, via Dio, dum kvardek jaroj tra la dezerto, por humiligi vin, por elprovi vin, por scii�i, kio estas en via koro, �u vi obeos Liajn ordonojn a� ne.
3 Kaj Li humiligis vin kaj malsatigis vin, kaj nutris vin per manao, kiun vi ne konis kaj kiun ne konis viaj patroj, por montri al vi, ke ne per la pano sole vivas homo, sed per �io, kio eliras el la bu�o de la Eternulo, homo povas vivi.
4 Via vesto ne senta�gi�is sur vi kaj via piedo ne �velis dum �iuj kvardek jaroj.
5 Kaj sciu en via koro, ke kiel homo instruas sian filon, tiel la Eternulo, via Dio, instruas vin.
6 Observu do la ordonojn de la Eternulo, via Dio, irante la� Liaj vojoj kaj timante Lin.
7 �ar la Eternulo, via Dio, kondukas vin en landon bonan, en landon, en kiu torentoj da akvo, fontoj, kaj lagoj eliras el la valoj kaj el la montoj,
8 en landon de tritiko kaj hordeo kaj vinberoj kaj figarboj kaj granatarboj, en landon de olivarboj kaj mielo,
9 en landon, en kiu vi man�os panon sen neceso de �parado kaj en kiu nenio al vi mankos, en landon, kies �tonoj estas fero kaj en kies montoj vi elhakados kupron.
10 Kaj vi man�os kaj sati�os, kaj vi benos la Eternulon, vian Dion, pro la bona tero, kiun Li donis al vi.
11 Gardu vin, ke vi ne forgesu la Eternulon, vian Dion, ne observante Liajn ordonojn kaj instrukciojn kaj le�ojn, kiujn mi ordonas al vi hodia�;
12 kiam vi man�os kaj sati�os kaj konstruos bonajn domojn kaj enlo�i�os,
13 kaj kiam viaj grandaj kaj malgrandaj brutoj multi�os kaj vi havos multe da ar�ento kaj oro kaj via tuta havo grandi�os,
14 tiam ne alti�u via koro, kaj ne forgesu la Eternulon, vian Dion, kiu elkondukis vin el la lando Egipta, el la domo de sklaveco;
15 kaj kiu trakondukis vin tra la granda kaj terura dezerto, kie estis serpentoj, aspidoj kaj skorpioj kaj sekaj lokoj senakvaj; kaj kiu eligis por vi akvon el granita roko;
16 kaj kiu nutris vin en la dezerto per manao, kiun ne konis viaj patroj, por humiligi vin kaj por elprovi vin, por fari al vi bonon en la tempo estonta.
17 Ne diru en via koro: Mia forto kaj la potenco de mia mano akiris al mi �i tiun grandan havon;
18 sed memoru la Eternulon, vian Dion, �ar Li estas Tiu, kiu donas al vi forton, por akiri grandan havon, por plenumi Sian interligon, pri kiu Li �uris al viaj patroj, kiel vi vidas nun.
19 Kaj mi avertas vin hodia�, ke, se vi forgesos la Eternulon, vian Dion, kaj sekvos aliajn diojn kaj servos al ili kaj klini�os anta� ili, tiam vi pereos;
20 simile al la popoloj, kiujn la Eternulo pereigas anta� vi, tiel vi pereos; pro tio, ke vi ne obeos la vo�on de la Eternulo, via Dio.

1 A�skultu, ho Izrael! vi transiras nun Jordanon, por iri kaj ekposedi popolojn, kiuj estas pli grandaj kaj pli fortaj ol vi, urbojn grandajn kaj fortikigitajn �is la �ielo,
2 popolon grandan kaj altkreskan, la Anakidojn, kiujn vi konas, kaj pri kiuj vi a�dis: Kiu povas kontra�stari al la filoj de Anak?
3 Sciu do nun, ke la Eternulo, via Dio, mem iras anta� vi, kiel fajro konsumanta; Li ekstermos ilin kaj Li submetos ilin anta� vi, kaj vi forpelos ilin kaj pereigos ilin rapide, kiel la Eternulo diris al vi.
4 Ne diru en via koro, kiam la Eternulo, via Dio, forpelos ilin de anta� vi: Pro mia virteco la Eternulo venigis min por ekposedi �i tiun landon; pro la malvirteco de �i tiuj popoloj la Eternulo forpelas ilin de anta� vi.
5 Ne pro via virteco kaj pro la honesteco de via koro vi venas por ekposedi ilian landon; sed pro la malvirteco de �i tiuj popoloj la Eternulo, via Dio, forpelas ilin de anta� vi, kaj por plenumi tion, kion la Eternulo �uris al viaj patroj, al Abraham, al Isaak, kaj al Jakob.
6 Sciu do, ke ne pro via virteco la Eternulo, via Dio, donas al vi tiun bonan landon por ekposedi �in; �ar vi estas popolo malmolnuka.
7 Memoru, ne forgesu, kiel vi kolerigis la Eternulon, vian Dion, en la dezerto; de post la tago, en kiu vi eliris el la lando Egipta, �is via veno al �i tiu loko, vi estis malobeemaj kontra� la Eternulo.
8 Kaj �e �oreb vi incitis la Eternulon, kaj la Eternulo ekkoleris kontra� vi tiel, ke Li volis ekstermi vin.
9 Kiam mi supreniris sur la monton, por preni la �tonajn tabelojn, la tabelojn de la interligo, kiun la Eternulo faris kun vi, kaj mi restis sur la monto kvardek tagojn kaj kvardek noktojn, panon mi ne man�is kaj akvon mi ne trinkis:
10 tiam la Eternulo donis al mi la du �tonajn tabelojn skribitajn per la fingro de Dio, kaj sur ili estis �iuj vortoj, kiujn diris al vi la Eternulo sur la monto el meze de fajro en la tago de kunveno.
11 Kaj tio estis post la paso de kvardek tagoj kaj kvardek noktoj, ke la Eternulo donis al mi la du �tonajn tabelojn, la tabelojn de la interligo.
12 Kaj la Eternulo diris al mi: Levi�u, rapide iru malsupren de �i tie, �ar malmorali�is via popolo, kiun vi elkondukis el Egiptujo; rapide ili forflanki�is de la vojo, kiun Mi ordonis al ili: ili faris al si fanditan idolon.
13 Kaj la Eternulo diris al mi jene: Mi vidas �i tiun popolon, Mi vidas, ke �i estas popolo malmolnuka;
14 lasu Min, Mi ekstermos ilin, kaj Mi forvi�os ilian nomon el sub la �ielo, kaj Mi faros el vi popolon pli fortan kaj pli grandnombran ol ili.
15 Kaj mi turnis min kaj malsupreniris de la monto, kaj la monto brulis per fajro; kaj la du tabeloj de la interligo estis en miaj du manoj.
16 Kaj mi vidis, ke vi pekis kontra� la Eternulo, via Dio, vi faris al vi fanditan bovidon, vi rapide forflanki�is de la vojo, kiun la Eternulo ordonis al vi;
17 kaj mi prenis la du tabelojn kaj for�etis ilin el miaj amba� manoj kaj disrompis ilin anta� viaj okuloj.
18 Kaj mi �etis min anta� la Eternulo, kiel anta�e, dum kvardek tagoj kaj kvardek noktoj mi panon ne man�is kaj akvon ne trinkis, pro �iuj viaj pekoj, kiujn vi pekis, farante malbonon anta� la okuloj de la Eternulo, kolerigante Lin;
19 �ar mi timis la koleron kaj furiozon, per kiuj la Eternulo ekkoleris kontra� vi, dezirante ekstermi vin. Kaj la Eternulo a�skultis min anka� �i tiun fojon.
20 Anka� kontra� Aaron la Eternulo tre ekkoleris kaj volis ekstermi lin; sed mi pre�is anka� por Aaron en tiu tempo.
21 Kaj vian pekon, kiun vi faris, la bovidon, mi prenis kaj forbruligis �in per fajro kaj disbatis �in, disfrakasante tiel, ke �i fari�is malgrandpeca kiel polvo, kaj mi �etis �ian polvon en la torenton, kiu defluas de la monto.
22 Anka� en Tabera kaj en Masa kaj en Kibrot-Hataava vi kolerigis la Eternulon.
23 Kaj kiam la Eternulo sendis vin el Kade�-Barnea, dirante: Iru kaj ekposedu la landon, kiun Mi donas al vi; tiam vi malobeis la vortojn de la Eternulo, via Dio, kaj vi ne kredis al Li kaj ne a�skultis Lian vo�on.
24 Malobeemaj vi estis kontra� la Eternulo de la tago, kiam mi ekkonis vin.
25 Mi do ku�is anta� la Eternulo dum la kvardek tagoj kaj kvardek noktoj, kiujn mi ku�is; �ar la Eternulo intencis ekstermi vin.
26 Kaj mi pre�is al la Eternulo, kaj diris: Mia Sinjoro, ho Eternulo, ne pereigu Vian popolon kaj Vian poseda�on, kiun Vi liberigis per Via grandeco kaj kiun Vi elkondukis el Egiptujo per forta mano.
27 Rememoru Viajn servantojn Abraham, Isaak, kaj Jakob; ne atentu la obstinecon de �i tiu popolo nek �ian malvirtecon nek �iajn pekojn;
28 por ke ne diru la lo�antoj de tiu lando, el kiu Vi elkondukis nin: Pro tio, ke la Eternulo ne povis venigi ilin en la landon, pri kiu Li parolis al ili, kaj pro malamo al ili Li elkondukis ilin, por mortigi ilin en la dezerto.
29 Kaj ili estas ja Via popolo kaj Via poseda�o, kiun Vi elkondukis per Via granda forto kaj per Via etendita brako.

1 En tiu tempo la Eternulo diris al mi: Skulptu al vi du �tonajn tabelojn kiel la anta�aj, kaj supreniru al Mi sur la monton, kaj faru al vi lignan keston.
2 Kaj Mi skribos sur la tabeloj la vortojn, kiuj estis sur la anta�aj tabeloj, kiujn vi disrompis, kaj vi metos ilin en la keston.
3 Tiam mi faris keston el akacia ligno, kaj mi skulptis du �tonajn tabelojn kiel la anta�aj, kaj mi iris sur la monton, kaj la du tabeloj estis en miaj manoj.
4 Kaj Li skribis sur la tabeloj, kiel estis skribite anta�e, la dek ordonojn, kiujn la Eternulo diris al vi sur la monto el meze de la fajro en la tago de kunveno, kaj la Eternulo donis ilin al mi.
5 Kaj mi turnis min kaj malsupreniris de la monto, kaj metis la tabelojn en la keston, kiun mi faris, kaj ili restis tie, kiel la Eternulo ordonis al mi. (
6 Kaj la Izraelidoj ekvojiris de Beerot- Bene-Jaakan al Mosera; tie mortis Aaron, kaj tie li estis enterigita; kaj lia filo Eleazar fari�is pastro anstata� li.
7 De tie ili ekvojiris al Gudgod, kaj el Gudgod al Jotbata, en la landon, en kiu trovi�as torentoj da akvoj.
8 En tiu tempo la Eternulo apartigis la tribon de Levi, por porti la keston de la interligo de la Eternulo, por stari anta� la Eternulo, servi al Li, kaj beni en Lia nomo, �is la nuna tago.
9 Tial Levi ne ricevis parton kaj heredan poseda�on kun siaj fratoj: la Eternulo estas lia hereda�o, kiel la Eternulo, via Dio, diris al li.)
10 Kaj mi staris sur la monto, kiel en la anta�a tempo, dum kvardek tagoj kaj kvardek noktoj; kaj la Eternulo a�skultis min anka� tiun fojon: la Eternulo ne volis pereigi vin.
11 Kaj la Eternulo diris al mi: Levi�u, ekvojiru anta� la popolo, por ke ili venu kaj ekposedu la landon, pri kiu Mi �uris al iliaj patroj, ke Mi donos �in al ili.

12 Kaj nun, Izrael, kion la Eternulo, via Dio, postulas de vi? nur ke vi timu la Eternulon, vian Dion, ke vi iru la� �iuj Liaj vojoj, ke vi amu Lin, kaj ke vi servu al la Eternulo, via Dio, per via tuta koro kaj per via tuta animo;
13 ke vi observu la ordonojn de la Eternulo kaj Liajn le�ojn, kiujn mi transdonas al vi hodia�, por ke estu bone al vi.
14 Jen al la Eternulo, via Dio, apartenas la �ielo kaj la �ielo de la �ieloj, la tero, kaj �io, kio estas sur �i;
15 tamen nur pri viaj patroj pla�is al la Eternulo ekami ilin, kaj Li elektis vin, ilian idaron post ili, el �iuj popoloj, kiel vi vidas nun.
16 Cirkumcidu do la prepucion de via koro, kaj ne estu plu malmolnukaj.
17 �ar la Eternulo, via Dio, estas Dio de dioj kaj Sinjoro de sinjoroj, la Dio granda, potenca, kaj timinda, kiu ne atentas personojn kaj ne prenas suba�eton,
18 kaj kiu zorgas pri justeco por orfo kaj vidvino, kaj amas fremdulon, donante al li panon kaj veston.
19 Amu do la fremdulon; �ar fremduloj vi estis en la lando Egipta.
20 La Eternulon, vian Dion, timu; al Li servu kaj al Li alglui�u kaj per Lia nomo �uru.
21 Li estas via gloro, kaj Li estas via Dio, kiu faris por vi tiujn grandajn kaj timindajn aferojn, kiujn vidis viaj okuloj.
22 En la nombro de sepdek animoj viaj patroj foriris en Egiptujon, kaj nun la Eternulo, via Dio, faris vin grandnombraj kiel la steloj de la �ielo.

1 Amu do la Eternulon, vian Dion, kaj observu Liajn aran�ojn kaj le�ojn kaj instrukciojn kaj ordonojn en �iu tempo.
2 Kaj sciu hodia�, �ar mi parolas ne al viaj filoj, kiuj ne scias kaj ne vidis la punon de la Eternulo, via Dio, Lian grandecon, Lian fortan manon, kaj Lian etenditan brakon,
3 kaj Liajn signojn kaj Liajn farojn, kiujn Li faris interne de Egiptujo al Faraono, re�o de Egiptujo, kaj al lia tuta lando;
4 kaj kion Li faris al la militistaro de Egiptujo, al �iaj �evaloj kaj �aroj, kiujn Li superver�is per la akvo de la Ru�a Maro, kiam ili postkuris vin; kaj la Eternulo pereigis ilin �is la nuna tago;
5 kaj kion Li faris al vi en la dezerto, �is vi venis al �i tiu loko;
6 kaj kion Li faris al Datan kaj Abiram, filoj de Eliab, filo de Ruben, kiam la tero malfermis sian bu�on kaj englutis ilin kaj iliajn familiojn kaj iliajn tendojn, kaj �ion, kio ekzistis �e ili, meze de la tuta Izrael.
7 Viaj okuloj vidis ja �iujn grandajn farojn de la Eternulo, kiujn Li faris.
8 Observu do �iujn ordonojn, kiujn mi ordonas al vi hodia�, por ke vi forti�u, kaj por ke vi venu kaj ekposedu la landon, en kiun vi transiras, por ekposedi �in,
9 kaj por ke vi longe vivu sur la tero, pri kiu la Eternulo �uris al viaj patroj, ke Li donos �in al ili kaj al ilia idaro, landon, en kiu fluas lakto kaj mielo.
10 �ar la lando, en kiun vi iras, por ekposedi �in, ne estas kiel la lando Egipta, el kiu vi eliris, kie, seminte vian semon, vi devis akvumi �in per viaj piedoj, kiel legoman �ardenon.
11 La lando, en kiun vi transiras, por ekposedi �in, estas lando kun montoj kaj valoj; de la pluvo �iela �i trinkas akvon;
12 lando, pri kiu zorgas la Eternulo, via Dio; �iam la okuloj de la Eternulo, via Dio, estas sur �i, de la komenco de la jaro �is la fino de la jaro.

13 Kaj se vi obeos Miajn ordonojn, kiujn Mi ordonas al vi hodia�, amante la Eternulon, vian Dion, kaj servante al Li per via tuta koro kaj per via tuta animo:
14 tiam Mi donos al via lando pluvon �iatempe, fruan kaj malfruan; kaj vi kolektos vian grenon kaj vian moston kaj vian oleon.
15 Kaj Mi donos herbon sur via kampo por via bruto; kaj vi man�os kaj estos sata.
16 Gardu vin, ke ne forlogi�u via koro, kaj ke vi ne forflanki�u, kaj ke vi ne servu al aliaj dioj kaj ne klini�u anta� ili.
17 Alie ekflamos kontra� vi la kolero de la Eternulo, kaj Li �losos la �ielon, kaj ne estos pluvo, kaj la tero ne donos siajn produkta�ojn, kaj vi rapide forpereos el la bona lando, kiun la Eternulo donas al vi.
18 Metu do �i tiujn miajn vortojn en vian koron kaj en vian animon, kaj alligu ilin kiel signon al via mano, kaj ili estu kiel memoriga�o inter viaj okuloj.
19 Kaj instruu ilin al viaj filoj, parolante pri ili, kiam vi sidos en via domo kaj kiam vi iros sur la vojo kaj kiam vi ku�i�os kaj kiam vi levi�os;
20 kaj skribu ilin sur la fostoj de via domo kaj sur viaj pordegoj;
21 por ke longi�u via vivo kaj la vivo de viaj infanoj sur la tero, pri kiu la Eternulo �uris al viaj patroj, ke Li donos �in al ili, kiel longe estas la �ielo super la tero.
22 Se vi observos �iujn �i tiujn ordonojn, kiujn mi ordonas al vi plenumi, amante la Eternulon, vian Dion, irante la� �iuj Liaj vojoj, kaj alglui�ante al Li:
23 tiam la Eternulo forpelos de anta� vi �iujn tiujn popolojn, kaj vi ekposedos popolojn pli grandajn kaj pli fortajn ol vi.
24 �iu loko, sur kiu ekpa�os via piedo, fari�os via; de la dezerto kaj Lebanon, de la rivero, la rivero E�frato, �is la ekstrema maro estos viaj limoj.
25 Neniu povos kontra�stari al vi: timon kaj teruron anta� vi la Eternulo venigos sur �iun teron, sur kiu vi ekpa�os, kiel Li diris al vi.

26 Rigardu, mi proponas al vi hodia� benon kaj malbenon:
27 benon, se vi a�skultos la ordonojn de la Eternulo, via Dio, kiujn mi ordonas al vi hodia�;
28 kaj malbenon, se vi ne a�skultos la ordonojn de la Eternulo, via Dio, sed forflanki�os de la vojo, kiun mi ordonas al vi hodia�, kaj sekvos diojn aliajn, kiujn vi ne konas.

29 Kiam la Eternulo, via Dio, venigos vin en la landon, en kiun vi iras, por ekposedi �in, tiam vi esprimos la benon sur la monto Gerizim kaj la malbenon sur la monto Ebal;
30 ili estas transe de Jordan, malanta� la vojo al la okcidento, en la lando de la Kanaanidoj, kiuj lo�as en la stepo, kontra� Gilgal, apud la kverko More.
31 �ar vi transiras Jordanon, por veni ekposedi la landon, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi, kaj vi ekposedos �in kaj eklo�os en �i.
32 Observu do, ke vi plenumu �iujn le�ojn kaj instrukciojn, kiujn mi donas al vi hodia�.

1 Jen estas la le�oj kaj reguloj, kiujn vi devas observi por plenumi en la lando, kiun la Eternulo, la Dio de viaj patroj, donas al vi kiel poseda�on, dum la tuta tempo, kiun vi vivos sur la tero.
2 Ekstermu �iujn lokojn, kie la popoloj, kiujn vi ekposedos, servis al siaj dioj sur la altaj montoj kaj sur la montetoj kaj sub �iu verda arbo.
3 Kaj detruu iliajn altarojn, kaj rompu iliajn monumentojn, kaj iliajn sanktajn stangojn forbruligu per fajro, kaj la figurojn de iliaj dioj disbatu, kaj ekstermu ilian nomon de tiu loko.
4 Ne faru tiele al la Eternulo, via Dio;
5 sed al la loko, kiun elektos la Eternulo, via Dio, inter �iuj viaj triboj, por meti tien Sian nomon, al Lia lo�ejo direktu vin kaj venu tien,
6 kaj tien alportu viajn bruloferojn kaj viajn bu�oferojn kaj viajn dekona�ojn kaj la oferdonojn de viaj manoj kaj viajn promesita�ojn kaj viajn memvolajn oferojn kaj la unuenaskitojn el viaj grandaj kaj malgrandaj brutoj.
7 Kaj man�u tie anta� la Eternulo, via Dio, kaj estu gajaj, vi kaj viaj familioj, en �iu entrepreno de viaj manoj, per kiu benis vin la Eternulo, via Dio.
8 Ne faru simile al �io, kion ni faras �i tie hodia�, �iu tion, kio pla�as al li;
9 �ar vi nun ankora� ne venis al la ripozo kaj al la poseda�o, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi.
10 Sed kiam vi transiros Jordanon kaj eklo�os en la lando, kiun la Eternulo, via Dio, posedigas al vi, kaj Li ripozigos vin de �iuj viaj malamikoj �irka�e kaj vi lo�os sendan�ere:
11 tiam sur la lokon, kiun elektos la Eternulo, via Dio, por lo�igi tie Sian nomon, tien alportu �ion, kion mi ordonas al vi: viajn bruloferojn kaj viajn bu�oferojn, viajn dekona�ojn kaj la oferdonojn de viaj manoj, kaj �ion elektitan la� viaj promesoj, kiujn vi promesis al la Eternulo;
12 kaj estu gajaj anta� la Eternulo, via Dio, vi kaj viaj filoj kaj viaj filinoj kaj viaj servantoj kaj viaj servantinoj, kaj la Levido, kiu estas inter viaj pordegoj, �ar li ne havas parton kaj poseda�on kun vi.
13 Gardu vin, ke vi ne alportu viajn bruloferojn sur �iu loko, kiun vi vidos;
14 nur sur tiu loko, kiun elektos la Eternulo, inter unu el viaj triboj, tie alportu viajn bruloferojn, kaj tie faru �ion, kion mi ordonas al vi.
15 Tamen, kiom deziros via animo, vi povas bu�i kaj man�i viandon la� la beno de la Eternulo, via Dio, kiun Li donos al vi en �iuj viaj urboj; purulo kaj malpurulo povas man�i �in, kiel gazelon a� cervon.
16 Nur la sangon ne man�u; sur la teron elver�u �in, kiel akvon.
17 Vi ne devas man�i en viaj urboj la dekona�on el via greno kaj el via mosto kaj el via oleo, kaj la unuenaskitojn el viaj grandaj kaj malgrandaj brutoj, kaj �iujn viajn promesita�ojn, kiujn vi promesos, kaj viajn memvolajn oferojn kaj la oferdonojn de viaj manoj;
18 sed nur anta� la Eternulo, via Dio, man�u tion sur la loko, kiun elektos la Eternulo, via Dio, vi kaj via filo kaj via filino kaj via servanto kaj via servantino, kaj la Levido, kiu estas inter viaj pordegoj; kaj estu gajaj anta� la Eternulo, via Dio, en �iu entrepreno de viaj manoj.
19 Gardu vin, ke vi ne forlasu la Levidon dum via tuta vivo sur via tero.

20 Kiam la Eternulo, via Dio, vastigos viajn limojn, kiel Li diris al vi, kaj vi diros: Mi man�os viandon--�ar via animo ekdeziros man�i viandon: tiam la� la tuta deziro de via animo man�u viandon.
21 Se estos malproksima de vi tiu loko, kiun elektos la Eternulo, via Dio, por meti tien Sian nomon, tiam bu�u el viaj grandaj kaj malgrandaj brutoj, kiujn la Eternulo donis al vi, kiel mi ordonis al vi, kaj man�u en viaj urboj la� la tuta deziro de via animo.
22 Sed man�u tion tiel, kiel oni man�as gazelon kaj cervon; malpurulo kaj purulo egale povas tion man�i.
23 Nur detenu vin, ke vi ne man�u la sangon; �ar la sango estas la animo, kaj vi ne devas man�i la animon kun la viando;
24 ne man�u �in, sur la teron elver�u �in, kiel akvon;
25 ne man�u �in, por ke estu bone al vi kaj al viaj idoj post vi, se vi faros pla�anta�on anta� la okuloj de la Eternulo.
26 Sed viajn sankta�ojn, kiujn vi havos, kaj viajn promesita�ojn portu, kaj venu sur la lokon, kiun elektos la Eternulo.
27 Kaj oferfaru viajn bruloferojn, la viandon kaj la sangon, sur la altaro de la Eternulo, via Dio; sed la sango de viaj bu�oferoj estu elver�ata sur la altaron de la Eternulo, via Dio, kaj la viandon vi povas man�i.
28 Observu kaj obeu �iujn �i tiujn vortojn, kiujn mi ordonas al vi, por ke estu bone al vi kaj al viaj idoj post vi eterne, se vi faros tion, kio estas bona kaj pla�a anta� la okuloj de la Eternulo, via Dio.

29 Kiam la Eternulo, via Dio, ekstermos de anta� vi la popolojn, al kiuj vi iras, por forpeli ilin, kaj vi forpelos ilin kaj eklo�os en ilia lando:
30 tiam gardu vin, ke vi ne enreti�u per ili, post kiam ili estos ekstermitaj de anta� vi, kaj ke vi ne ser�u iliajn diojn, dirante: Kiel �i tiuj popoloj servis al siaj dioj, tiel mi anka� faros.
31 Ne agu tiel koncerne la Eternulon, vian Dion; �ar �ion, kion abomenas la Eternulo, kion Li malamas, ili faras por siaj dioj, kaj e� siajn filojn kaj filinojn ili forbruligas per fajro al siaj dioj.

32 �ion, kion mi ordonas al vi, tion observu, ke vi �in plenumu; ne aldonu al tio, kaj ne deprenu de tio.

1 Se aperos inter vi profeto a� son�isto kaj prezentos al vi signon a� miraklon,
2 kaj plenumi�os la signo a� miraklo, pri kiu li parolis al vi, kaj li diros: Ni sekvu aliajn diojn, kiujn vi ne konas, kaj ni servu al ili:
3 tiam ne a�skultu la vortojn de tiu profeto a� de tiu son�isto, �ar tiam elprovas vin la Eternulo, via Dio, por scii�i, �u vi amas la Eternulon, vian Dion, per via tuta koro kaj per via tuta animo.
4 La Eternulon, vian Dion, sekvu, kaj Lin timu, kaj Liajn ordonojn observu, kaj Lian vo�on a�skultu, kaj al Li servu, kaj al Li alteni�u.
5 Kaj tiun profeton a� tiun son�iston oni devas mortigi; �ar li predikis defalon de la Eternulo, via Dio, kiu elkondukis vin el la lando Egipta kaj liberigis vin el la domo de sklaveco--por delogi vin de la vojo, la� kiu la Eternulo, via Dio, ordonis al vi iri; kaj ekstermu la malbonon el inter vi.

6 Se logos vin sekrete via frato, filo de via patrino, a� via filo, a� via filino, a� la edzino en viaj brakoj, a� via amiko plej intima, dirante: Ni iru kaj servu al aliaj dioj, kiujn ne konis vi nek viaj patroj,
7 el la dioj de la popoloj, kiuj estas �irka� vi, la proksimaj de vi a� la malproksimaj de vi, de unu fino de la lando �is la alia:
8 tiam ne konsentu kun li kaj ne a�skultu lin; ne indulgu lin via okulo, ne kompatu kaj ne ka�u lin,
9 sed mortigu lin; via mano devas esti sur li la unua, por mortigi lin, kaj la manoj de la tuta popolo poste.
10 Kaj �etu sur lin �tonojn, ke li mortu; �ar li volis forlogi vin de la Eternulo, via Dio, kiu elkondukis vin el la lando Egipta, el la domo de sklaveco.
11 Kaj la tuta Izrael tion a�dos kaj ektimos, kaj oni ne plu faros tian malbonan agon inter vi.

12 Se vi a�dos pri iu el viaj urboj, kiujn la Eternulo, via Dio, donas al vi por lo�ado, ke oni diras:
13 Eliris el inter vi homoj senta�gaj kaj forlogis la lo�antojn de sia urbo, dirante: Ni iru kaj servu al aliaj dioj, kiujn vi ne konis;
14 kaj vi ser�os kaj esploros kaj bone pridemandos; kaj montri�os, ke tio estas preciza vero, ke la abomena�o estas farita inter vi:
15 tiam mortigu la lo�antojn de tiu urbo per glavo, detruu �in, kaj �ion, kio estas en �i, kaj anka� �iajn brutojn mortigu per glavo.
16 Kaj �ian tutan havon kolektu sur la mezon de placo, kaj forbruligu per fajro la urbon kaj �ian tutan havon, absolute �ion, al la Eternulo, via Dio; kaj �i estu eterna ruino, oni neniam �in rekonstruu.
17 Kaj nenio el la anatema�o alglui�u al via mano, por ke la Eternulo forlasu Sian flaman koleron kaj donu al vi favorkorecon kaj indulgu vin kaj multigu vin, kiel Li �uris al viaj patroj,
18 se vi a�skultos la vo�on de la Eternulo, via Dio, observante �iujn Liajn ordonojn, kiujn mi ordonas al vi hodia�, farante pla�anta�on anta� la okuloj de la Eternulo, via Dio.

1 Vi estas filoj de la Eternulo, via Dio: ne faru sur vi entran�ojn kaj ne faru senhara�on super viaj okuloj pro mortinto;
2 �ar vi estas popolo sankta al la Eternulo, via Dio, kaj vin la Eternulo elektis, ke vi estu Lia popolo propra, el �iuj popoloj, kiuj estas sur la tero.

4_3">3 Nenian abomena�on man�u. 4 Jen estas la brutoj, kiujn vi povas man�i: bovo, �afo, kaj kapro,
5 cervo kaj gazelo kaj kapreolo kaj ibekso kaj antilopo kaj uro kaj tragelafo.
6 �ian bruton, kiu havas disfenditajn hufojn kaj distran�an sulkon inter la du duonhufoj kaj kiu rema�as ma�ita�on, tian el la brutoj vi povas man�i.
7 Nur �i tiujn ne man�u el la rema�antaj ma�ita�on kaj el la havantaj disfenditajn hufojn kun distran�a sulko: la kamelon kaj la leporon kaj la hirakon; �ar ili rema�as ma�ita�on, sed iliaj hufoj ne estas disfenditaj, malpuraj ili estas por vi;
8 kaj la porkon, �ar �iaj hufoj estas disfenditaj, sed �i ne rema�as ma�ita�on, malpura �i estas por vi; ilian viandon ne man�u, kaj ilian kadavron ne ektu�u.

9 �i tiujn vi povas man�i el �iuj bestoj, kiuj estas en la akvo: �iujn, kiuj havas na�ilojn kaj skvamojn, vi povas man�i;
10 sed �iujn, kiuj ne havas na�ilojn kaj skvamojn, ne man�u: malpura tio estas por vi.

11 �ian birdon puran vi povas man�i.
12 Sed �i tiujn el ili ne man�u: la aglon kaj la gipaeton kaj la pandionon
13 kaj la vulturon kaj la falkon kaj la milvon kun �ia speco
14 kaj �ian korvon kun �ia speco
15 kaj la struton kaj la strigon kaj la mevon kaj la akcipitron kun �ia speco,
16 la noktuon kaj la ibison kaj la cignon
17 kaj la pelikanon kaj la perknopteron kaj la mergulon
18 kaj la cikonion kaj la ardeon kun �ia speco kaj la upupon kaj la vesperton.
19 Kaj �ia rampa�o flugilhava estas por vi malpura; oni ne devas ilin man�i.
20 �ian puran birdon vi povas man�i.

21 Man�u nenian kadavra�on; al la fremdulo, kiu estas en via urbo, vi povas �in doni, ke li �in man�u; a� vi povas vendi al alilandulo; �ar vi estas popolo sankta al la Eternulo, via Dio. Ne kuiru kapridon en la lakto de �ia patrino.

22 Apartigu dekona�on el �iuj produkta�oj de via semado, kiuj venas de la kampo �iujare.
23 Kaj man�u anta� la Eternulo, via Dio, sur la loko, kiun Li elektos, por lo�igi tie Sian nomon, dekona�on el via greno, el via mosto, kaj el via oleo, kaj la unuenaskitojn el viaj grandaj kaj malgrandaj brutoj; por ke vi lernu timi �iam la Eternulon, vian Dion.
24 Kaj se tro longa estos por vi la vojo kaj vi ne povos porti, �ar tro malproksima estos de vi la loko, kiun elektos la Eternulo, via Dio, por meti tien Sian nomon, kaj la Eternulo, via Dio, vin benis:
25 tiam vi povas tion monigi, kaj vi prenos la monon en vian manon, kaj iros al la loko, kiun la Eternulo, via Dio, elektos;
26 kaj vi a�etos pro tiu mono �ion, kion ekdeziros via animo, el grandaj a� malgrandaj brutoj, el vino a� el drinka�o, a� el �io, kion postulos via animo; kaj vi man�os tie anta� la Eternulo, via Dio, kaj vi estos gajaj, vi kaj via familio.
27 Kaj la Levidon, kiu estas en via urbo, ne forlasu; �ar li ne havas parton kaj hereda�on �e vi.

28 Post paso de tri jaroj apartigu la tutan dekona�on de viaj produkta�oj de tiu jaro kaj metu tion �e viaj pordegoj;
29 kaj venos la Levido--�ar li ne havas parton kaj hereda�on �e vi--kaj la fremdulo kaj la orfo kaj la vidvino, kiuj estas en via urbo, kaj ili man�os kaj sati�os; por ke benu vin la Eternulo, via Dio, en �iu faro de viaj manoj, kiun vi faros.

1 Post paso de sep jaroj faru forlason.
2 Jen estas la esenco de la forlaso: �iu kreditoro, kiu pruntedonis ion al sia proksimulo, forlasu tion, li ne postulu tion de sia proksimulo a� de sia frato; �ar estas proklamita forlaso pro la Eternulo.
3 De alilandulo vi povas postuli; sed kion vi havos �e via frato, tion via mano forlasu.
4 Cetere ne estos �e vi malri�ulo (�ar la Eternulo benos vin en la lando, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel heredan poseda�on),
5 se vi nur obeos la vo�on de la Eternulo, via Dio, por observi kaj plenumi �iujn �i tiujn ordonojn, kiujn mi ordonas al vi hodia�.
6 �ar la Eternulo, via Dio, benos vin, kiel Li diris al vi; kaj vi pruntedonos al multaj popoloj, sed vi ne prunteprenos; kaj vi regos super multaj popoloj, sed super vi ili ne regos.

7 Se estos inter vi malri�ulo iu el viaj fratoj en iu el viaj urboj en via lando, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi, tiam ne malmoligu vian koron kaj ne fermu vian manon anta� via frato, la malri�ulo;
8 sed malfermu al li vian manon, kaj pruntedonu al li la�mezure de lia manko, kio mankos al li.
9 Gardu vin, ke ne aperu en via koro malpia penso: Alproksimi�as la sepa jaro, la jaro de forlaso; kaj via okulo fari�os malfavora kontra� via malri�a frato kaj vi ne donos al li, kaj li plendos pri vi al la Eternulo, kaj peko estos sur vi.
10 Donu al li, kaj ne �agrenu vin via koro, kiam vi donos al li; �ar pro tio benos vin la Eternulo, via Dio, en �iuj viaj faroj kaj en �iu entrepreno de via mano.
11 �ar ne mankos malri�uloj en la lando, tial mi ordonas al vi jene: malfermu vian manon al via frato, al via senhavulo, kaj al via malri�ulo en via lando.

12 Se vendos sin al vi via frato, Hebreo a� Hebreino, li servu vin dum ses jaroj, sed en la sepa jaro forsendu lin de vi en libereco.
13 Kaj kiam vi forsendos lin de vi en libereco, ne forsendu lin kun malplenaj manoj;
14 sed havigu al li iom el viaj brutoj kaj el via garbejo kaj el via vinpremejo; per kio benis vin la Eternulo, via Dio, tion donu al li.
15 Memoru, ke vi estis sklavo en la lando Egipta, kaj la Eternulo, via Dio, liberigis vin; tial mi ordonas al vi tion hodia�.
16 Kaj se li diros al vi: Mi ne foriros de vi, �ar mi amas vin kaj vian domon--�ar estas al li bone �e vi:
17 tiam prenu alenon kaj enpiku en lian orelon kaj en la pordon, kaj li estos sklavo al vi por �iam. Anka� kun via sklavino agu tiel.
18 Tio ne �ajnu al vi malfacila, kiam vi forsendos lin de vi en libereco; �ar duoblan pagon de dungito li perlaboris �e vi dum ses jaroj; kaj la Eternulo, via Dio, benos vin en �io, kion vi faros.

19 �iun virseksan unuenaskiton, kiu naski�os al viaj grandaj kaj malgrandaj brutoj, dedi�u al la Eternulo, via Dio; ne laboru per la unuenaskito de via bovo, kaj ne tondu la unuenaskiton de via �afo.
20 Anta� la Eternulo, via Dio, man�u �in �iujare, sur la loko, kiun elektos la Eternulo, vi kaj via familio;
21 sed se �i havos ian difekton, se �i estos lama a� blinda, a� se �i havos kian ajn malbonan difekton, tiam ne bu�u �in ofere al la Eternulo, via Dio.
22 Sed inter viaj pordegoj vi povas �in man�i, malpurulo kaj purulo egale, kiel gazelon kaj cervon.
23 Nur �ian sangon ne man�u; sur la teron elver�u �in, kiel akvon.

1 Observu la monaton Abib, kaj faru Paskon al la Eternulo, via Dio; �ar en la monato Abib elkondukis vin la Eternulo, via Dio, el Egiptujo en la nokto.
2 Kaj bu�u Paskon al la Eternulo, via Dio, el grandaj kaj malgrandaj brutoj, sur la loko, kiun la Eternulo elektos, por lo�igi tie Sian nomon.
3 Ne man�u kun tio fermentinta�on; dum sep tagoj man�u kun tio macojn, panon de mizero--�ar rapidece vi eliris el la lando Egipta--por ke vi memoru dum la tuta tempo de via vivo la tagon de via eliro el la lando Egipta.
4 Oni ne vidu �e vi fermentinta�on en via tuta limita�o dum sep tagoj; kaj el la viando, kiun vi oferbu�os vespere en la unua tago, neniom restu �is la mateno.
5 Vi ne povas bu�i la Paskon en iu el la urboj, kiujn la Eternulo, via Dio, donos al vi;
6 nur sur la loko, kiun elektos la Eternulo, via Dio, por lo�igi tie Sian nomon, bu�u la Paskon vespere, �e la subiro de la suno--tempo de via eliro el Egiptujo.
7 Kaj kuiru kaj man�u sur tiu loko, kiun elektos la Eternulo, via Dio; kaj en la sekvanta tago vi povas vin turni kaj iri al viaj tendoj.
8 Dum ses tagoj man�u macojn, kaj en la sepa tago estu sankta kunveno anta� la Eternulo, via Dio; ne faru laboron.

9 Sep semajnojn kalkulu al vi; de post la apero de la rikoltilo en la spikoj komencu kalkuli la sep semajnojn.
10 Kaj faru feston de semajnoj al la Eternulo, via Dio, kun libervola dono el via mano, kiun vi donos konforme al tio, kiom benis vin la Eternulo, via Dio.
11 Kaj estu gajaj anta� la Eternulo, via Dio, vi kaj via filo kaj via filino kaj via servanto kaj via servantino, kaj la Levido, kiu estas en viaj pordegoj, kaj la fremdulo kaj la orfo kaj la vidvino, kiuj estas inter vi, sur la loko, kiun elektos la Eternulo, via Dio, por lo�igi tie Sian nomon.
12 Kaj memoru, ke vi estis sklavo en Egiptujo; kaj observu kaj plenumu �i tiujn le�ojn.

13 Feston de la�boj faru al vi dum sep tagoj, kiam vi kolektos el via dra�ejo kaj el via vinpremejo.
14 Kaj estu gajaj en via festo, vi kaj via filo kaj via filino kaj via servanto kaj via servantino, kaj la Levido kaj la fremdulo kaj la orfo kaj la vidvino, kiuj estas inter viaj pordegoj.
15 Dum sep tagoj festu al la Eternulo, via Dio, sur la loko, kiun elektos la Eternulo; �ar benos vin la Eternulo, via Dio, en �iuj viaj produkta�oj kaj en �iuj faroj de viaj manoj, kaj vi estos tute gaja.
16 Tri fojojn en la jaro �iu via virseksulo devas aperi anta� la Eternulo, via Dio, sur la loko, kiun Li elektos: en la festo de macoj kaj en la festo de semajnoj kaj en la festo de la�boj; kaj li ne aperu anta� la Eternulo kun malplenaj manoj;
17 �iu kun donaco en sia mano, konforme al la beno de la Eternulo, via Dio, kiun Li donis al vi.

18 Ju�istojn kaj kontrolistojn starigu al vi en �iuj viaj urboj, kiujn la Eternulo, via Dio, donos al vi la� viaj triboj; kaj ili ju�u la popolon per ju�o justa.
19 Ne klinu la le�on, ne atentu personojn; kaj ne prenu suba�eton, �ar suba�eto blindigas la okulojn de sa�uloj kaj konfuzas la aferojn de justuloj.
20 Justecon, justecon sekvu, por ke vi vivu kaj posedu la landon, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi.

21 Ne plantu al vi sanktan stangon el ia arbo apud la altaro de la Eternulo, via Dio, kiun vi faros al vi;
22 kaj ne starigu al vi statuon, kion malamas la Eternulo, via Dio.

1 Ne oferbu�u al la Eternulo, via Dio, bovon a� �afon, kiu havas sur si difekton, kian ajn malbona�on; �ar tio estas abomena�o por la Eternulo, via Dio.

2 Se trovi�os inter vi en iu el viaj urboj, kiujn la Eternulo, via Dio, donas al vi, viro a� virino, kiu faras malbonon anta� la Eternulo, via Dio, malobeante Lian interligon;
3 kaj li iros kaj servos al aliaj dioj, kaj adorklini�os anta� ili a� anta� la suno a� anta� la luno a� anta� la tuta armeo de la �ielo, kion mi ne ordonis;
4 kaj estos dirite al vi, kaj vi a�dos kaj bone esploros, kaj montri�os, ke la afero estas preciza vero, ke tiu abomena�o estas farita en Izrael:
5 tiam elkonduku tiun viron a� tiun virinon, kiuj faris tiun malbonan aferon, al via pordego, la viron a� la virinon, kaj �etu sur ilin �tonojn, ke ili mortu.
6 La� la akuzo de du atestantoj a� tri atestantoj la mortigoto estu ekzekutita; li ne estu mortigita la� la akuzo de unu atestanto.
7 La mano de la atestantoj estu sur li plej anta�e, por mortigi lin, kaj la mano de la tuta popolo poste; tiel ekstermu la malbonon el inter vi.

8 Se estos por vi tro malfacila ia ju�a afero inter sango kaj sango, inter proceso kaj proceso, inter frapo kaj frapo, en disputaj aferoj en via urbo: tiam levi�u, kaj iru al la loko, kiun elektos la Eternulo, via Dio;
9 kaj venu al la pastroj Levidoj, kaj al la ju�isto, kiu estos en tiu tempo, kaj demandu, kaj ili diros al vi la ju�an decidon.
10 Kaj agu la� la vorto, kiun ili diros al vi de tiu loko, kiun la Eternulo elektos; kaj observu, ke vi faru �ion, kion ili instruos al vi.
11 La� la instruo, kiun ili donos al vi, kaj la� la decido, kiun ili diros al vi, agu; de tio, kion ili diros al vi, ne deklini�u dekstren nek maldekstren.
12 Kiu agos arogante, kaj ne obeos la pastron, kiu staras tie, por servi al la Eternulo, via Dio, a� la ju�iston, tiu homo devas morti; kaj vi ekstermos la malbonon el Izrael.
13 Kaj la tuta popolo a�dos kaj ektimos, kaj ili ne plu agos arogante.

14 Kiam vi venos en la landon, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi, kaj vi ekposedos �in kaj eklo�os en �i, kaj diros: Mi starigos super mi re�on, kiel �iuj popoloj �irka� mi:
15 tiam starigu super vi re�on, kiun elektos la Eternulo, via Dio; el inter viaj fratoj starigu super vi re�on; vi ne povas starigi super vi homon aligentan, kiu ne estas via frato.
16 Sed li ne multigu al si �evalojn, kaj li ne revenigu la popolon en Egiptujon, por multigi �evalojn; la Eternulo diris al vi: Ne iru plu returne la� tiu vojo.
17 Kaj li ne multigu al si edzinojn, por ke ne deklini�u lia koro; kaj ar�enton kaj oron li ne tro multigu al si.
18 Sed kiam li sidi�os sur la trono de sia regno, li transskribu al si kopion de �i tiu instruo en libron la� tio, kio trovi�as �e la pastroj Levidoj;
19 kaj �i estu �e li, kaj li legadu en �i dum sia tuta vivo, por ke li lernu timi la Eternulon, sian Dion, observante �iujn vortojn de �i tiu instruo kaj �i tiujn le�ojn, por plenumi ilin;
20 por ke ne alti�u lia koro super liaj fratoj kaj por ke li ne deklini�u de la ordono dekstren nek maldekstren, por ke li restu longe en sia re�eco, li kaj liaj filoj, inter Izrael.

1 Ne havos la pastroj Levidoj, la tuta tribo de Levi, parton kaj hereda�on kun Izrael: la fajroferojn de la Eternulo kaj Lian apartena�on ili man�ados.
2 Hereda�on ili ne havos inter siaj fratoj: la Eternulo estas ilia hereda�o, kiel Li diris al ili.
3 Jen estas tio, kion devas doni al la pastroj la popolo, la oferbu�antoj de bovo a� �afo: oni donu al la pastro la �ultron kaj la makzelojn kaj la stomakon;
4 la unuaa�on de via greno, de via mosto, kaj de via oleo, kaj la unuaa�on de la tondita�o de viaj �afoj donu al li.
5 �ar lin elektis la Eternulo, via Dio, el �iuj viaj triboj, ke li staru kaj servu en la nomo de la Eternulo, li kaj liaj filoj en �iu tempo.

6 Kaj se venos Levido el iu el viaj urboj, el la tuta Izrael, kie li lo�as, kaj li venos pro la tuta deziro de sia animo al la loko, kiun elektos la Eternulo,
7 kaj li servos en la nomo de la Eternulo, lia Dio, kiel �iuj liaj fratoj, la Levidoj, kiuj staras tie anta� la Eternulo:
8 tiam ili man�u egalajn partojn, krom tio, kion donas al li la vendo de la patra havo.

9 Kiam vi venos en la landon, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi, tiam ne lernu fari ion similan al la abomena�oj de tiuj popoloj:
10 ne devas trovi�i inter vi iu, kiu trairigas sian filon a� filinon tra fajro, a�guristo, anta�diristo, magiisto, sor�isto,
11 nek sub�urigisto, nek elvokisto de spiritoj, nek signoklarigisto, nek esploristo de mortintoj;
12 �ar abomena�o por la Eternulo estas �iu, kiu faras tion, kaj pro tiuj abomena�oj la Eternulo, via Dio, forpelas ilin de anta� vi.
13 Senmakula estu anta� la Eternulo, via Dio;
14 �ar tiuj popoloj, kiujn vi forpelas, a�skultas anta�diristojn kaj a�guristojn; sed al vi ne tion donis la Eternulo, via Dio.
15 Profeton al via mezo, el viaj fratoj, similan al mi, starigos por vi la Eternulo, via Dio; lin a�skultu,
16 konforme al tio, kion vi petis de la Eternulo, via Dio, �e �oreb en la tago de la kunveno, dirante: Mi ne a�du plu la vo�on de la Eternulo, mia Dio, kaj �i tiun grandan fajron mi ne vidu plu, por ke mi ne mortu.
17 Kaj la Eternulo diris al mi: Bona estas tio, kion ili diris.
18 Profeton Mi starigos por ili el la mezo de iliaj fratoj, similan al vi; kaj Mi metos Miajn vortojn en lian bu�on, kaj li parolos al ili �ion, kion Mi ordonos al li.
19 Kaj se iu homo ne a�skultos Miajn vortojn, kiujn li parolos en Mia nomo, tiun Mi punos.
20 Sed profeton, kiu arogos diri en Mia nomo ion, kion Mi ne ordonis al li diri, a� kiu parolos en la nomo de aliaj dioj, tiun profeton oni mortigu.
21 Kaj se vi diros en via koro: Kiel ni ekkonos la vorton, kiun ne diris la Eternulo?
22 Kion la profeto diros en la nomo de la Eternulo kaj la afero ne fari�os kaj ne plenumi�os-- tio estas la vortoj, kiujn la Eternulo ne diris; pro aroganteco diris tion la profeto; ne timu lin.

1 Kiam la Eternulo, via Dio, ekstermos la popolojn, kies landon la Eternulo, via Dio, donas al vi, kaj vi forpelos ilin kaj eklo�os en iliaj urboj kaj en iliaj domoj:
2 tiam apartigu el vi tri urbojn en via lando, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel poseda�on.
3 Aran�u al vi la vojon, kaj dividu en tri partojn la spacon de via lando, kiun havigos al vi la Eternulo, via Dio; kaj ili estos por tio, ke tien forkuru �iu mortiginto.
4 Kaj jen estas la afero pri mortiginto, kiu povas forkuri tien kaj resti vivanta: se iu mortigos sian proksimulon senintence, ne estinte lia malamiko anta�e;
5 a� se iu iros kun sia proksimulo en arbaron, por haki lignon, kaj eksvingi�os lia mano kun la hakilo, por haki la arbon, kaj la fero desaltos de la tenilo kaj trafos la proksimulon kaj tiu mortos--li forkuru al unu el tiuj urboj, por resti vivanta;
6 por ke ne postkuru la sangoven�anto la mortiginton, kiam ekflamos lia koro, kaj ne kuratingu lin, se la vojo estos longa, kaj ne mortigu lin; �ar li ne meritas morton, �ar li ne estis lia malamiko anta�e.
7 Tial mi ordonas al vi, dirante: Tri urbojn apartigu al vi.
8 Kaj kiam la Eternulo, via Dio, plilar�igos viajn limojn, kiel Li �uris al viaj patroj, kaj donos al vi la tutan landon, kiun Li promesis doni al viaj patroj;
9 se �iujn �i tiujn ordonojn, kiujn mi donas al vi hodia�, vi observos kaj plenumos, amante la Eternulon, vian Dion, kaj irante la� Liaj vojoj en �iu tempo: tiam aldonu al vi ankora� tri urbojn krom tiuj tri;
10 por ke ne estu ver�ata senkulpa sango meze de via lando, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel poseda�on, kaj por ke vi ne estu kulpa pri sango.
11 Sed se iu estos malamiko al sia proksimulo kaj insidos lin kaj levi�os kontra� lin kaj mortigos lin kaj forkuros al unu el tiuj urboj:
12 tiam la pleja�uloj en lia urbo sendu kaj prenigu lin el tie kaj transdonu lin en la manon de la sangoven�anto, por ke li mortu.
13 Via okulo ne indulgu lin; forvi�u la sangon de senkulpulo el Izrael, kaj estos al vi bone.

14 Ne for�ovu la limon de via proksimulo, kiun difinis la anta�uloj en via poseda�o, kiun vi ricevos en la lando, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel poseda�on.

15 Ne valoras unu atestanto kontra� homo en �ia kulpo, en �ia krimo, kaj en �ia peko, kiun li pekos: la� la diro de du atestantoj a� la� la diro de tri atestantoj oni povas fari proceson.
16 Se kontra� iu stari�os atestanto maljusta, akuzante lin pri krimo,
17 tiam la du homoj, kiuj havas inter si ju�an disputon, stari�u anta� la Eternulo, anta� la pastroj kaj la ju�istoj, kiuj estos en tiu tempo;
18 kaj la ju�istoj bone esploru; kaj se montri�os, ke la atestanto estas atestanto malvera, ke li akuzis malvere sian fraton:
19 tiam agu kun li tiel, kiel li intencis agi kun sia frato; kaj tiel ekstermu la malbonon el inter vi.
20 Kaj la aliaj a�dos kaj ektimos, kaj ili ne faros plu tian malbonon inter vi.
21 Kaj via okulo ne indulgu: animon pro animo, okulon pro okulo, denton pro dento, manon pro mano, piedon pro piedo.

1 Kiam vi iros milite kontra� vian malamikon kaj vi vidos �evalojn kaj �arojn kaj pli multe da homoj ol �e vi, ne timu ilin; �ar kun vi estas la Eternulo, via Dio, kiu elkondukis vin el la lando Egipta.
2 Kaj kiam vi alproksimi�os al la batalo, tiam elpa�u la pastro kaj parolu al la popolo;
3 kaj li diru al ili: A�du, ho Izrael! vi iras nun en batalon kontra� viajn malamikojn; ne malforti�u via koro, ne timu, ne konfuzi�u, kaj ne tremu anta� ili;
4 �ar la Eternulo, via Dio, iras kun vi, por batali pro vi kontra� viaj malamikoj kaj por helpi vin.
5 Kaj la kontrolistoj parolu al la popolo, dirante: Kiu konstruis novan domon kaj ne ina�guris �in, tiu iru kaj revenu al sia domo, �ar eble li mortos en la batalo kaj alia homo �in ina�guros;
6 kaj kiu plantis vinber�ardenon kaj ne �uis �iajn fruktojn, tiu iru kaj revenu al sia domo, �ar eble li mortos en la batalo kaj alia homo �uos �iajn fruktojn;
7 kaj kiu fian�i�is kun virino kaj ne prenis �in, tiu iru kaj revenu al sia domo, �ar eble li mortos en la batalo kaj alia viro �in prenos.
8 Kaj plue la kontrolistoj parolu al la popolo, kaj diru: Kiu estas timema kaj senkura�a, tiu iru kaj revenu al sia domo, por ke li ne senkura�igu la koron de siaj fratoj, kiel lia koro estas.
9 Kaj kiam la kontrolistoj finos paroli al la popolo, tiam oni starigu militestrojn super la popolo.

10 Kiam vi aliros al urbo, por batali kontra� �i, tiam proponu al �i pacon.
11 Kaj se �i respondos al vi per paco kaj malfermos sin anta� vi, tiam la tuta popolo, kiu trovi�os en �i, pagu al vi tributon kaj servu vin.
12 Sed se �i ne faros pacon kun vi, sed militos kontra� vi, tiam sie�u �in;
13 kaj kiam la Eternulo, via Dio, transdonos �in en vian manon, tiam mortigu �iujn �iajn virseksulojn per glavo;
14 nur la virinojn kaj la infanojn kaj la brutojn, kaj �ion, kio estos en la urbo, la tutan militakira�on prenu al vi, kaj konsumu la militakira�on de viaj malamikoj, kiujn la Eternulo, via Dio, transdonis al vi.
15 Tiel agu kun �iuj urboj, kiuj estas tre malproksime de vi kaj kiuj ne apartenas al la urboj de tiuj popoloj.
16 Sed al tiuj urboj de tiuj popoloj, kiujn la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel poseda�on, lasu la vivon al neniu animo;
17 sed ekstermu ilin: la �etidojn kaj la Amoridojn, la Kanaanidojn kaj la Perizidojn, la �ividojn kaj la Jebusidojn, kiel ordonis al vi la Eternulo, via Dio;
18 por ke ili ne instruu al vi fari simile al �iuj iliaj abomena�oj, kiujn ili faris por siaj dioj, kaj por ke vi ne peku anta� la Eternulo, via Dio.

19 Se vi dum longa tempo sie�os urbon, por militakiri �in kaj preni �in, ne ruinigu �iajn arbojn, levante kontra� ilin hakilon; �ar vi povas man�i fruktojn de ili, tial ne forhaku ilin; �ar �u arbo de kampo estas homo, ke �i povus foriri de vi en la fortika�on?
20 Nur tian arbon, pri kiu vi scios, ke �i ne estas arbo fruktodona, vi povas ruinigi kaj forhaki, por konstrui bastionojn kontra� la urbo, kiu militas kontra� vi, �is vi �in venkos.

1 Se estos trovita mortigito sur la tero, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel poseda�on, ku�anta sur la kampo, kaj oni ne scios, kiu lin mortigis:
2 tiam eliru viaj pleja�uloj kaj viaj ju�istoj, kaj ili mezuru �is la urboj, kiuj trovi�as �irka�e de la mortigito.
3 Kaj kiu urbo estos plej proksime de la mortigito, ties pleja�uloj prenu bovidinon, per kiu oni ne laboris kaj kiu ne portis jugon;
4 kaj la pleja�uloj de tiu urbo forkonduku la bovidinon al valo kun fluanta akvo, valo, kiu ne estas plugita nek prisemita, kaj ili rompu tie la kolon de la bovidino en la valo;
5 kaj aliru la pastroj, idoj de Levi (�ar ilin elektis la Eternulo, via Dio, por servi al Li kaj por beni en la nomo de la Eternulo, kaj la� ilia diro devas esti decidata �iu disputo kaj �iu difekto);
6 kaj �iuj pleja�uloj de tiu urbo, kiuj estos la plej proksimaj de la mortigito, lavu siajn manojn super la bovidino, al kiu oni rompis la kolon en la valo,
7 kaj ili sciigu kaj diru: Niaj manoj ne ver�is �i tiun sangon, kaj niaj okuloj ne vidis;
8 pekliberigu Vian popolon Izrael, kiun Vi liberigis, ho Eternulo, kaj ne kalkulu sangon senkulpan inter Via popolo Izrael. Kaj estos pardonita al ili la sango.
9 Kaj vi elvi�u el inter vi la sangon de senkulpulo, por ke vi faru pla�anta�on anta� la Eternulo.

10 Kiam vi eliros en militon kontra� viajn malamikojn, kaj la Eternulo, via Dio, transdonos ilin en viajn manojn, kaj vi prenos de ili kaptitojn,
11 kaj vi vidos inter la kaptitoj virinon belaspektan kaj ekamos �in kaj prenos �in al vi kiel edzinon:
12 tiam venigu �in internen de via domo, kaj �i pritondu sian kapon kaj pritran�u siajn ungojn,
13 kaj �i deprenu de si siajn vestojn de kaptiteco, kaj �i lo�u en via domo, kaj �i priploru sian patron kaj sian patrinon en la da�ro de unu monato; kaj post tio vi povas eniri al �i kaj fari�i �ia edzo, kaj �i estos por vi edzino.
14 Kaj se �i ne pla�os al vi, tiam forliberigu �in, kien �i volas; sed ne vendu �in pro mono, ne premu �in per via forto, pro tio, ke vi humiligis �in.

15 Se viro havos du edzinojn, unu amatan kaj duan ne amatan, kaj ili naskos al li filojn, la amata kaj la ne amata, kaj la filo unuenaskita estos de la ne amata:
16 tiam �e la disdono de sia havo al la filoj li ne povas doni unuaecon al la filo de la amata anta� la filo de la ne amata, la unuenaskito;
17 sed la unuenaskiton, la filon de la ne amata, li devas estkonfesi, por doni al li duoblan parton el �io, kio trovi�as �e li; �ar li estas la unua frukto de lia forto, li havas la rajton de unuenaskiteco.

18 Se iu havos filon obstinan kaj malobean, kiu ne a�skultas la vo�on de sia patro nek la vo�on de sia patrino, kaj ili punadis lin, sed li ne a�skultas ilin:
19 tiam lia patro kaj lia patrino prenu lin kaj alkonduku lin al la pleja�uloj de lia urbo kaj al la pordego de lia lo�oloko;
20 kaj ili diru al la pleja�uloj de lia urbo: �i tiu nia filo estas obstina kaj malobea, li ne a�skultas nian vo�on, li estas man�egemulo kaj drinkemulo.
21 Tiam �iuj homoj de lia urbo pri�etu lin per �tonoj, ke li mortu; tiel ekstermu la malbonon el inter vi, kaj �iuj Izraelidoj a�dos kaj ektimos.

22 Se iu fari�os kulpa pri peko, kiu meritas morton, kaj li estos mortigita kaj vi pendigos lin sur arbo:
23 tiam lia kadavro ne devas resti dum la nokto sur la arbo, sed vi devas lin enterigi en la sama tago; �ar pendigito estas malbenita anta� Dio; kaj ne makulu vian teron, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel poseda�on.

1 Kiam vi vidos, ke bovo de via frato a� lia �afo erarvagas, ne forturnu vin de ili, sed rekonduku ilin al via frato.
2 Se via frato ne estas proksime de vi a� se vi lin ne konas, tiam enpelu ilin en vian domon, kaj ili estu �e vi, �is via frato ilin ser�os, kaj tiam redonu ilin al li.
3 Tiel same agu kun lia azeno, tiel same agu kun lia vesto, kaj tiel same agu kun �ia perdita�o de via frato, kun �io, kio estos perdita de li kaj kion vi trovos: vi ne devas forturni vin.

4 Kiam vi vidos, ke azeno de via frato a� lia bovo falis sur la vojo, ne forturnu vin de ili; levu ilin kune kun li.

5 Ne devas esti apartena�o de viro sur virino, kaj viro ne surmetu sur sin veston de virino; �ar abomena�o por la Eternulo, via Dio, estas �iu, kiu faras tion.

6 Se vi trovos neston de birdo anta� vi sur la vojo, sur iu arbo a� sur la tero, kun birdidoj a� kun ovoj, kaj la patrino sidas sur la birdidoj a� sur la ovoj, ne prenu la patrinon kune kun la idoj;
7 la patrinon forliberigu, kaj la idojn vi povas preni al vi; por ke estu al vi bone kaj por ke vi longe vivu.

8 Kiam vi konstruos novan domon, faru balustradon �irka� via tegmento, por ke vi ne venigu sangon sur vian domon, se iu defalos de �i.
9 Ne prisemu vian vinber�ardenon per miksospecaj semoj, por ke ne malbeni�u la tuta rikolto, la semo, kiun vi semis, kaj la fruktoj de la vinber�ardeno.

10 Ne plugu per bovo kaj azeno kune.
11 Ne surmetu sur vin miksospecan veston el lano kaj lino kune.

12 Kvastojn faru al vi sur la kvar anguloj de via kovrilo, per kiu vi vin kovras.

13 Se iu prenos edzinon kaj envenos al �i kaj ekmalamos �in,
14 kaj li akuzos �in kalumnie kaj kurigos pri �i malbonon famon, kaj diros: �i tiun virinon mi prenis, kaj mi alproksimi�is al �i kaj ne trovis �e �i virgecon:
15 tiam la patro de la junulino kaj �ia patrino prenu kaj elportu la signojn de virgeco de la junulino al la pleja�uloj de la urbo al la pordego;
16 kaj la patro de la junulino diru al la pleja�uloj: Mian filinon mi donis al �i tiu viro kiel edzinon, kaj li ekmalamis �in;
17 kaj jen li akuzis �in kalumnie, dirante: Mi ne trovis �e via filino virgecon; sed jen estas la signoj de virgeco de mia filino. Kaj ili etendos la veston anta� la pleja�uloj de la urbo.
18 Tiam la pleja�uloj de tiu urbo prenu la edzon kaj punu lin;
19 kaj ili kondamnu lin al punpago de cent ar�entaj moneroj, kaj ili donu tion al la patro de la junulino pro tio, ke tiu kurigis malbonan famon pri junulino Izraelida; kaj �i restu lia edzino, li ne povas forigi �in de si dum sia tuta vivo.
20 Sed se tiu afero estos vera kaj ne trovi�os signoj de virgeco �e la junulino:
21 tiam oni alkonduku la junulinon al la pordo de �ia patro, kaj la lo�antoj de �ia urbo pri�etu �in per �tonoj, ke �i mortu; �ar �i faris malhonora�on en Izrael, mal�astante en la domo de sia patro. Tiel ekstermu la malbonon el inter vi.

22 Se estos trovita viro, ku�anta kun virino edzinigita, tiam oni mortigu amba�, la viron, kiu ku�is kun la virino, kaj la virinon. Tiel ekstermu la malbonon el Izrael.

23 Se juna virgulino estos fian�igita kun viro, kaj iu renkontos �in en la urbo kaj ku�os kun �i:
24 tiam konduku ilin amba� al la pordego de tiu urbo, kaj pri�etu ilin per �tonoj, ke ili mortu; la junulinon pro tio, ke �i ne kriis en la urbo, kaj la viron pro tio, ke li senhonorigis la edzinon de sia proksimulo. Tiel ekstermu la malbonon el inter vi.

25 Sed se sur kampo renkontos la viro la fian�igitan junulinon, kaj la viro �in kaptos kaj ku�os kun �i: tiam oni mortigu sole la viron, kiu ku�is kun �i;
26 sed al la junulino faru nenion; la junulino ne havas mortomeritan pekon, �ar tiu afero estas tia, kiel se iu levi�as kontra� sian proksimulon kaj mortigas lin;
27 li renkontis ja �in sur kampo, la fian�igita junulino eble kriis, sed neniu �in savis.

28 Se iu renkontos junulinon virgulinon ne fian�igitan kaj kaptos �in kaj ku�os kun �i, kaj oni ilin trovos:
29 tiam la viro, kiu ku�is kun �i, donu al la patro de la junulino kvindek ar�entajn monerojn, kaj �i fari�u lia edzino, pro tio, ke li senhonorigis �in; li ne povas forigi �in de si dum sia tuta vivo.

30 Neniu prenu la edzinon de sia patro, nek malkovru la baskon de sia patro.

1 Kiu havas dispremitajn testikojn a� detran�itan seksan membron, tiu ne povas eniri en la komunumon de la Eternulo.

2 Peknaskito ne povas eniri en la komunumon de la Eternulo; e� lia deka generacio ne povas eniri en la komunumon de la Eternulo.

3 Amonido kaj Moabido ne povas eniri en la komunumon de la Eternulo; e� ilia deka generacio ne povas eniri en la komunumon de la Eternulo eterne;
4 pro tio, ke ili ne renkontis vin kun pano kaj akvo sur la vojo, kiam vi iris el Egiptujo, kaj ke ili dungis kontra� vi Bileamon, filon de Beor, el Petor en Mezopotamio, por malbeni vin.
5 Sed la Eternulo, via Dio, ne volis a�skulti Bileamon; kaj la Eternulo, via Dio, turnis por vi la malbenon en benon, �ar la Eternulo, via Dio, amas vin.
6 Ne faru al ili pacon nek bonon dum via tuta ekzistado eterne.

7 Ne abomenu Edomidon, �ar li estas via frato; ne abomenu Egipton, �ar vi estis fremdulo en lia lando.
8 La infanoj, kiuj naski�os de ili, en la tria generacio povas eniri en la komunumon de la Eternulo.

9 Kiam vi eliros tendare kontra� viajn malamikojn, tiam gardu vin kontra� �io malbona.
10 Se estos inter vi iu, kiu ne estos pura pro okazinta�o nokta, li eliru ekster la tendaron, li ne venu internen de la tendaro;
11 kiam fari�os vespero, li lavu sin per akvo, kaj post la subiro de la suno li povas veni en la tendaron.
12 Lokon vi devas havi ekster la tendaro, kien vi elirados por necesa�oj.
13 Fosileton vi devas havi �e vi sur rimeno; kaj kiam vi sidos ekstere, fosu per �i kaj reen kovru vian elirinta�on;
14 �ar la Eternulo, via Dio, iras meze de via tendaro, por savi vin kaj por transdoni al vi viajn malamikojn; tial via tendaro devas esti sankta, por ke Li ne vidu inter vi ion hontindan kaj ne deturni�u de vi.

15 Ne transdonu sklavon al lia sinjoro, se li ser�os rifu�on �e vi kontra� sia sinjoro;
16 kun vi li lo�u, inter vi, sur la loko, kiun li elektos en unu el viaj urboj, kie pla�os al li; ne premu lin.

17 Ne devas esti mal�astistino inter la filinoj de Izrael, kaj ne devas esti mal�astisto inter la filoj de Izrael.
18 Ne enportu pagon de mal�astistino nek de mal�astisto en la domon de la Eternulo, via Dio, pro ia promeso; �ar amba� estas abomena�o anta� la Eternulo, via Dio.

19 Ne donu kreskige al via frato monon, nek man�a�on, nek ion alian, kion oni povas doni kreskige.
20 Al alilandulo vi povas doni kreskige, sed al via frato ne donu kreskige; por ke la Eternulo, via Dio, benu vin en �iu entrepreno de viaj manoj sur la tero, sur kiun vi venas, por ekposedi �in.

21 Se vi faros promeson al la Eternulo, via Dio, ne prokrastu plenumi �in; �ar la Eternulo, via Dio, postulos �in de vi, kaj estos sur vi peko.
22 Sed se vi ne faros promeson, ne estos sur vi peko.
23 Kio eliris el via bu�o, tion observu kaj plenumu, kiel vi promesis al la Eternulo, via Dio, propravole, kion vi diris per via bu�o.

24 Kiam vi eniros en vinber�ardenon de via proksimulo, vi povas man�i vinberojn kiom vi volos, �issate; sed en vian vazon ne metu.

25 Kiam vi venos sur la grenkampon de via proksimulo, vi povas de�iri spikojn per viaj manoj; sed rikoltilon ne levu kontra� la grenkampon de via proksimulo.

1 Se iu prenos virinon kaj fari�os �ia edzo, kaj okazos, ke �i ne pla�as al li, �ar li trovis �e �i ion hontindan: tiam li skribu al �i eksedzigan leteron kaj donu �in en �ian manon kaj forsendu �in el sia domo.
2 Kaj se �i eliros el lia domo kaj iros kaj edzini�os kun alia viro;
3 kaj tiu lasta edzo �in ekmalamos kaj skribos al �i eksedzigan leteron kaj donos en �ian manon kaj forsendos �in el sia domo; a� mortos tiu lasta viro, kiu prenis �in kiel edzinon:
4 tiam �ia unua edzo, kiu forsendis �in, ne povas preni �in denove kiel edzinon, post kiam �i estas malpurigita; �ar tio estas abomena�o anta� la Eternulo; kaj vi ne pekmakulu la teron, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel hereda�on.

5 Se iu anta� nelonge edzi�is, li ne iru en militon, kaj oni nenion metu sur lin; li restu libera en sia domo dum unu jaro, kaj li gajigu sian edzinon, kiun li prenis.
6 Neniu prenu kiel garantia�on muelilon a� supran muel�tonon, �ar tiam li prenus garantia�e animon.

7 Se oni trovos iun, kiu �telis iun el siaj fratoj, el la Izraelidoj, kaj sklavigis lin kaj vendis lin, tiu �telinto devas morti; kaj tiel ekstermu la malbonon el inter vi.

8 Atentu pri la infekto de lepro, ke vi observu precize kaj plenumu �ion, kion instruos al vi la pastroj Levidoj; kiel mi ordonis al ili, tiel penu agi.
9 Memoru, kion la Eternulo, via Dio, faris al Mirjam sur la vojo, kiam vi iris el Egiptujo.

10 Se vi ion pruntedonos al via proksimulo, ne iru en lian domon, por preni de li garantia�on;
11 staru sur la strato; kaj la homo, al kiu vi pruntedonis, elportos al vi la garantia�on eksteren.
12 Kaj se li estas malri�ulo, tiam ne dormu kun lia garantia�o;
13 redonu al li la garantia�on �e la subiro de la suno, por ke li ku�u en sia vesto kaj benu vin; kaj vi havos meriton anta� la Eternulo, via Dio.

14 Ne faru maljusta�on al dungito, al malri�ulo kaj senhavulo el viaj fratoj a� el viaj fremduloj, kiuj lo�as en via lando, en viaj urboj:
15 en la sama tago donu al li lian pagon, ke la suno ne subiru super �i, �ar li estas malri�a kaj per tio li subtenas sian vivon; ke li ne plendu kontra� vi al la Eternulo kaj vi ne havu sur vi pekon.

16 Patrojn oni ne mortigu pro la gefiloj, kaj gefilojn oni ne mortigu pro la patroj: �iu devas ricevi morton pro sia krimo.

17 Ne ju�u mal�uste fremdulon, orfon, kaj ne prenu garantia�e veston de vidvino.
18 Kaj memoru, ke vi estis sklavo en Egiptujo, kaj la Eternulo, via Dio, liberigis vin el tie; tial mi ordonas al vi, ke vi agu tiel.

19 Kiam vi rikoltos vian rikolton sur via kampo kaj vi forgesos garbon sur la kampo, ne iru returne por preni �in: �i restu por la fremdulo, por la orfo, kaj por la vidvino; por ke la Eternulo, via Dio, benu vin en �iuj faroj de viaj manoj.

20 Kiam vi debatos la fruktojn de via olivarbo, ne debatu �is fino: io restu por la fremdulo, por la orfo, kaj por la vidvino.
21 Kiam vi rikoltos en via vinberejo, ne forkolektu la resta�on post vi: io restu por la fremdulo, por la orfo, kaj por la vidvino.
22 Kaj memoru, ke vi estis sklavo en la lando Egipta; pro tio mi ordonas al vi agi tiel.

1 Se estos disputo inter homoj, ili venu al la ju�o, kaj oni ju�u ilin, kaj oni deklaru prava la pravulon, kaj la malpravulon oni kondamnu.
2 Kaj se la kulpulo meritas batojn, tiam la ju�isto ordonu ku�igi lin kaj bati lin anta� li la� la grado de lia kulpeco, la� kalkulo.
3 Kvardek batojn oni povas doni al li, sed ne pli; oni ne batu lin tro multe, por ke via frato ne estu humiligita anta� viaj okuloj.

4 Ne fermu la bu�on al bovo dra�anta.

5 Se fratoj lo�as kune, kaj unu el ili mortas, ne havante filon, tiam la edzino de la mortinto ne devas edzini�i ekstere kun viro fremda; sed �ia bofrato venu al �i kaj prenu �in al si kiel edzinon kaj vivu kun �i.
6 Kaj la unuenaskito, kiun �i naskos, ricevos la nomon de lia mortinta frato, por ke ne malaperu lia nomo en Izrael.
7 Sed se tiu viro ne deziros preni sian bofratinon, tiam lia bofratino devas iri al la pordego, al la pleja�uloj, kaj diri: Mia bofrato rifuzas restarigi al sia frato nomon en Izrael, li ne volas edzi�i kun mi.
8 Tiam la pleja�uloj de lia urbo devas voki lin kaj admoni lin. Kaj se li stari�os, kaj diros: Mi ne volas preni �in:
9 tiam lia bofratino devas aliri al li anta� la okuloj de la pleja�uloj, kaj depreni lian �uon de lia piedo kaj kra�i sur lian viza�on, kaj respondi kaj diri: Tiel oni agas kun homo, kiu ne konstruas domon al sia frato.
10 Kaj oni donu al li nomon en Izrael: Domo de sen�uigito.

11 Se du viroj kverelas inter si, kaj aliros la edzino de unu, por savi sian edzon el la mano de lia batanto, kaj �i etendos sian manon kaj kaptos lian hontan parton:
12 tiam dehaku �ian manon, via okulo ne indulgu �in.

13 Ne havu en via sako duspecajn pezilojn, grandajn kaj malgrandajn.
14 Ne havu en via domo duspecajn efojn, grandan kaj malgrandan.
15 Pezilon plenan kaj �ustan vi devas havi, efon plenan kaj �ustan vi devas havi; por ke vi longe vivu sur la tero, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi.
16 �ar abomena�o por la Eternulo, via Dio, estas �iu, kiu faras tion, �iu, kiu faras maljusta�on.

17 Memoru, kion faris al vi Amalek sur la vojo, kiam vi iris el Egiptujo;
18 kiel li renkontis vin sur la vojo, kaj mortigis �e vi �iujn, kiuj, malforti�inte, restis malanta�e, kiam vi estis laca kaj multelaborinta; kaj li ne timis Dion.
19 Tial, kiam la Eternulo, via Dio, ripozigos vin de �iuj viaj malamikoj �irka�e en la lando, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel heredan poseda�on, elvi�u la memoron pri Amalek el sub la �ielo; ne forgesu.

1 Kaj kiam vi venos en la landon, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi kiel poseda�on, kaj vi ekposedos �in kaj enlo�i�os en �i:
2 tiam prenu el la unuaj el �iuj fruktoj de la tero, kiujn vi ricevos de via tero, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi, kaj metu en korbon, kaj iru al la loko, kiun la Eternulo, via Dio, elektos, por lo�igi tie Sian nomon;
3 kaj venu al la pastro, kiu estos en tiu tempo, kaj diru al li: Mi sciigas hodia� anta� la Eternulo, via Dio, ke mi eniris en la landon, pri kiu la Eternulo �uris al niaj patroj, ke Li donos �in al ni.
4 Kaj la pastro prenos la korbon el via mano, kaj metos �in anta� la altaron de la Eternulo, via Dio.
5 Kaj vi ekparolos, kaj diros anta� la Eternulo, via Dio: Vaganta Siriano estis mia patro, kaj li foriris en Egiptujon kaj enlo�i�is tie fremdule kun malmulte da homoj, kaj fari�is tie popolo granda, forta, kaj multenombra;
6 kaj la Egiptoj agis malbone kontra� ni kaj premis nin kaj metis sur nin malfacilan laboron;
7 kaj ni ekkriis al la Eternulo, la Dio de niaj patroj, kaj la Eternulo a�skultis nian vo�on kaj vidis nian mizeron kaj nian laboradon kaj nian prematecon;
8 kaj la Eternulo elkondukis nin el Egiptujo per mano forta kaj per brako etendita kaj per granda teruro kaj per signoj kaj mirakloj;
9 kaj Li venigis nin al �i tiu loko kaj donis al ni �i tiun landon, landon, en kiu fluas lakto kaj mielo;
10 kaj nun jen mi alportis la unuajn fruktojn de la tero, kiun Vi donis al mi, ho Eternulo. Kaj vi metos tion anta� la Eternulon, vian Dion, kaj vi adorklini�os anta� la Eternulo, via Dio.
11 Kaj vi estos gaja pro la tuta bono, kiun donis la Eternulo, via Dio, al vi kaj al via domo, vi, kaj la Levido, kaj la fremdulo, kiu lo�as inter vi.

12 Kiam vi finos la apartigadon de �iuj dekona�oj el viaj produkta�oj en la tria jaro, la jaro de la dekona�oj, kaj vi fordonos al la Levido kaj al la fremdulo, al la orfo kaj al la vidvino, por ke ili man�u inter viaj pordegoj kaj sati�u:
13 tiam diru anta� la Eternulo, via Dio: Mi forigis la sanktigita�on el la domo, kaj mi donis �in al la Levido kaj al la fremdulo, al la orfo kaj al la vidvino, tute la� Via ordono, kiun Vi faris al mi; mi ne transpa�is Viajn ordonojn kaj mi ne forgesis;
14 mi ne man�is el �i en la tagoj de mia mal�ojo, kaj mi ne apartigis el �i en stato de malpureco, kaj mi ne donis el �i por mortinto; mi a�skultis la vo�on de la Eternulo, mia Dio; mi faris konforme al �io, kion Vi ordonis al mi.
15 Ekrigardu el Via sankta lo�ejo, el la �ielo, kaj benu Vian popolon Izrael, kaj la teron, kiun Vi donis al ni, kiel Vi �uris al niaj patroj, la landon, en kiu fluas lakto kaj mielo.

16 En la hodia�a tago la Eternulo, via Dio, ordonas al vi plenumi �i tiujn le�ojn kaj regulojn; kaj observu kaj plenumu ilin per via tuta koro kaj per via tuta animo.
17 Al la Eternulo vi promesis hodia�, ke Li estos via Dio, kaj ke vi iros la� Liaj vojoj kaj observos Liajn le�ojn kaj Liajn ordonojn kaj Liajn decidojn kaj a�skultos Lian vo�on.
18 Kaj la Eternulo promesis al vi hodia�, ke vi estos al Li popolo propra, kiel Li diris al vi, se vi observos �iujn Liajn ordonojn;
19 kaj ke Li starigos vin pli alte ol �iuj popoloj, kiujn Li kreis, en honoro, gloro, kaj majesto, kaj ke vi estos popolo sankta al la Eternulo, via Dio, kiel Li diris.

1 Kaj Moseo kaj la pleja�uloj de Izrael ordonis al la popolo, dirante: Observu �iujn ordonojn, kiujn mi ordonas al vi hodia�.
2 Kaj kiam vi transiros trans Jordanon en la landon, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi, tiam starigu al vi grandajn �tonojn kaj �irka��miru ilin per kalko;
3 kaj skribu sur ili �iujn vortojn de �i tiu instruo, kiam vi transiros, por ke vi venu en la landon, kiun la Eternulo, via Dio, donis al vi, la landon, en kiu fluas lakto kaj mielo, kiel parolis al vi la Eternulo, la Dio de viaj patroj.
4 Kaj kiam vi transiros Jordanon, tiam starigu �i tiujn �tonojn, pri kiuj mi ordonas al vi hodia�, sur la monto Ebal, kaj �irka��miru ilin per kalko.
5 Kaj konstruu tie altaron al la Eternulo, via Dio, altaron el �tonoj; ne levu sur ilin feron.
6 El �tonoj tutaj konstruu la altaron de la Eternulo, via Dio, kaj alportu sur �i bruloferojn al la Eternulo, via Dio;
7 kaj bu�u pacoferojn, kaj man�u tie, kaj estu gaja anta� la Eternulo, via Dio.
8 Kaj skribu tre klare sur la �tonoj �iujn vortojn de �i tiu instruo.

9 Kaj Moseo kaj la pastroj Levidoj ekparolis al la tuta Izrael, dirante: Silentu kaj a�skultu, ho Izrael; en la hodia�a tago vi fari�is popolo al la Eternulo, via Dio.
10 A�skultu do la vo�on de la Eternulo, via Dio, kaj plenumu Liajn ordonojn kaj Liajn le�ojn, kiujn mi donas al vi hodia�.

11 Kaj Moseo ordonis al la popolo en tiu tago, dirante:
12 �i tiuj stari�u, por beni la popolon, sur la monto Gerizim, kiam vi transiros Jordanon: Simeon kaj Levi kaj Jehuda kaj Isa�ar kaj Jozef kaj Benjamen.
13 Kaj �i tiuj stari�u por malbenado sur la monto Ebal: Ruben, Gad kaj A�er kaj Zebulun, Dan kaj Naftali.
14 Kaj la Levidoj ekparolos, kaj diros al �iuj Izraelidoj per la�ta vo�o:

15 Malbenita estu la homo, kiu faros idolon skulptitan a� fanditan, abomena�on anta� la Eternulo, manfarita�on de artisto, kaj starigos �in sekrete. Kaj la tuta popolo respondos kaj diros: Amen.

16 Malbenita estu, kiu ne respektas sian patron kaj sian patrinon. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

17 Malbenita estu, kiu for�ovas la limon de sia proksimulo. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

18 Malbenita estu, kiu erarigas blindulon pri la vojo. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

19 Malbenita estu, kiu forklinas la rajton de fremdulo, orfo, kaj vidvino. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

20 Malbenita estu, kiu ku�as kun la edzino de sia patro; �ar li malkovris la baskon de sia patro. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

21 Malbenita estu, kiu ku�as kun ia bruto. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

22 Malbenita estu, kiu ku�as kun sia fratino, filino de sia patro a� filino de sia patrino. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

23 Malbenita estu, kiu ku�as kun sia bopatrino. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

24 Malbenita estu, kiu ka�e mortigas sian proksimulon. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

25 Malbenita estu, kiu prenas suba�eton, por mortigi animon, sangon senkulpan. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

26 Malbenita estu, kiu ne persistos en la vortoj de �i tiu instruo, por plenumi ilin. Kaj la tuta popolo diros: Amen.

1 Se vi a�skultos la vo�on de la Eternulo, via Dio, penante plenumi �iujn Liajn ordonojn, kiujn mi transdonas al vi hodia�, tiam la Eternulo, via Dio, faros vin pli alta, ol �iuj popoloj de la tero.
2 Kaj venos sur vin �iuj �i tiuj benoj kaj atingos vin, se vi a�skultos la vo�on de la Eternulo, via Dio.
3 Benita vi estos en la urbo, kaj benita vi estos sur la kampo.
4 Benita estos la frukto de via ventro kaj la frukto de via tero kaj la frukto de via bruto, la naskita�o de viaj grandaj brutoj kaj la idaro de viaj malgrandaj brutoj.
5 Benita estos via korbo kaj via pastujo.
6 Benita vi estos �e via venado, kaj benita vi estos �e via elirado.
7 La Eternulo, via Dio, faros, ke viaj malamikoj, kiuj levi�os kontra� vin, estos frapitaj anta� vi; per unu vojo ili eliros kontra� vin, kaj per sep vojoj ili forkuros de anta� vi.
8 La Eternulo sendos al vi la benon por viaj grenejoj kaj por �iu entrepreno de viaj manoj, kaj Li benos vin sur la tero, kiun la Eternulo, via Dio, donas al vi.
9 La Eternulo starigos vin al Si kiel popolon sanktan, kiel Li �uris al vi, se vi observos la ordonojn de la Eternulo, via Dio, kaj iros la� Liaj vojoj.
10 Kaj vidos �iuj popoloj de la tero, ke la nomo de la Eternulo estas sur vi, kaj ili timos vin.
11 Kaj la Eternulo donos al vi abundon da bono en la frukto de via ventro kaj en la frukto de via bruto kaj en la frukto de via tero, sur la tero, pri kiu la Eternulo �uris al viaj patroj, ke Li donos �in al vi.
12 La Eternulo malfermos al vi Sian bonan trezorejon, la �ielon, por doni al via tero la pluvon en la �usta tempo kaj por beni �iujn farojn de viaj manoj; kaj vi pruntedonos al multaj popoloj, sed vi ne prunteprenos.
13 Kaj la Eternulo faros vin kapo, ne vosto, kaj vi estos nur supre, kaj vi ne estos malsupre; se vi obeos la ordonojn de la Eternulo, via Dio, kiujn mi transdonas al vi hodia�, por observi kaj plenumi,
14 kaj se vi ne deklini�os de �iuj vortoj, kiujn mi ordonas al vi hodia�, dekstren nek maldekstren, por sekvi aliajn diojn, servante al ili.

15 Sed se vi ne a�skultos la vo�on de la Eternulo, via Dio, penante plenumi �iujn Liajn ordonojn kaj le�ojn, kiujn mi transdonas al vi hodia�, tiam venos sur vin �iuj �i tiuj malbenoj kaj atingos vin.
16 Malbenita vi estos en la urbo, kaj malbenita vi estos sur la kampo.
17 Malbenita estos via korbo kaj via pastujo.
18 Malbenita estos la frukto de via ventro kaj la frukto de via tero, la naskita�o de viaj grandaj brutoj kaj la idaro de viaj malgrandaj brutoj.
19 Malbenita vi estos �e via venado, kaj malbenita vi estos �e via elirado.
20 La Eternulo sendos sur vin malbenon, konfuzon, kaj malsukceson en �iuj entreprenoj de via mano, kion ajn vi faros, �is vi estos ekstermita kaj �is vi balda� pereos, pro viaj malbonaj agoj, pro tio, ke vi Min forlasis.
21 La Eternulo alkro�os al vi la peston, �is Li ekstermos vin de sur la tero, al kiu vi iras, por ekposedi �in.
22 La Eternulo frapos vin per ftizo kaj per febro kaj per malsaneca varmego kaj per brulumo kaj per sekeco kaj per bruliga aero kaj per flavi�o de la kreska�oj; kaj ili persekutos vin, �is vi pereos.
23 Kaj via �ielo, kiu estas super via kapo, fari�os kupro; kaj la tero, kiu estas sub vi, fari�os fero.
24 Anstata� pluvo la Eternulo donos al via tero polvon kaj cindron; el la �ielo �i falados sur vin, �is vi ekstermi�os.
25 Frapos vin la Eternulo anta� viaj malamikoj; per unu vojo vi eliros al ili, kaj per sep vojoj vi forkuros de anta� ili; kaj vi estos terurilo por �iuj regnoj de la tero.
26 Kaj via kadavro estos man�a�o por �iuj birdoj de la �ielo kaj por la bestoj de la tero, kaj neniu ilin forpelos.
27 La Eternulo frapos vin per abscesoj de Egiptujo kaj per sangaj ulceroj kaj per favo kaj per skabio, de kiuj vi ne povos resani�i.
28 La Eternulo frapos vin per frenezeco kaj per blindeco kaj per senkapableco.
29 Kaj vi palpados en tagmezo, kiel palpas blindulo en mallumo, kaj vi ne sukcesos sur viaj vojoj; kaj vi estos premata kaj prirabata �iutage, kaj neniu vin helpos.
30 Kun virino vi fian�i�os, sed alia viro ku�os kun �i; domon vi konstruos, sed vi ne lo�os en �i; vinber�ardenon vi plantos, sed vi ne �uos �iajn fruktojn.
31 Via bovo estos bu�ita anta� viaj okuloj, sed vi ne man�os de �i; via azeno estos rabita for de vi kaj ne revenos al vi; viaj �afoj estos fordonitaj al viaj malamikoj, kaj neniu vin helpos.
32 Viaj filoj kaj viaj filinoj estos fordonitaj al alia popolo, kaj viaj okuloj rigardos kaj sopiros pri ili la tutan tagon; sed ne estos forto en viaj manoj.
33 La fruktojn de via tero kaj vian tutan laboron man�os popolo, kiun vi ne konis; kaj vi estos nur premata kaj turmentata en �iu tempo.
34 Kaj vi frenezi�os de la vida�o anta� viaj okuloj, kiun vi vidos.
35 La Eternulo frapos vin per malbonaj ulceroj sur la genuoj kaj sur la tibikarnoj, ulceroj, de kiuj vi ne povos resani�i, de la plando de via piedo �is via verto.
36 La Eternulo foririgos vin, kaj la re�on, kiun vi starigos super vi, al popolo, kiun ne konis vi nek viaj patroj; kaj vi servos tie al fremdaj dioj el ligno kaj el �tono.
37 Kaj vi estos terurilo, instrua ekzemplo, kaj mokata�o �e �iuj popoloj, al kiuj la Eternulo vin foririgos.
38 Multe da semoj vi elportos sur la kampon, sed malmulte vi enkolektos; �ar forman�os tion la akridoj.
39 Vinber�ardenojn vi plantos kaj prilaboros, sed vinon vi ne trinkos, nek enkolektos berojn; �ar forman�os ilin la vermoj.
40 Olivarbojn vi havos en �iuj viaj limoj, sed per oleo vi vin ne �miros; �ar senfrukti�os viaj olivarboj.
41 Filojn kaj filinojn vi naskigos, sed ili ne estos �e vi; �ar ili iros en malliberecon.
42 �iujn viajn arbojn kaj la fruktojn de via tero ekposedos la insektoj.
43 La fremdulo, kiu estos inter vi, levi�os super vi �iam pli kaj pli alte, kaj vi mallevi�os �iam pli kaj pli malalte.
44 Li pruntedonos al vi, sed vi ne pruntedonos al li; li estos kapo, kaj vi estos vosto.
45 Kaj venos sur vin �iuj �i tiuj malbenoj kaj persekutos vin kaj atingos vin, �is vi estos ekstermita; �ar vi ne a�skultis la vo�on de la Eternulo, via Dio, por observi Liajn ordonojn kaj Liajn le�ojn, kiujn Li donis al vi.
46 Kaj ili estos kiel signoj kaj avertoj sur vi kaj sur via idaro eterne;
47 pro tio, ke vi ne servis al la Eternulo, via Dio, en gajeco kaj kun �oja koro, kiam vi �ion havis abunde.
48 Kaj vian malamikon, kiun la Eternulo sendos sur vin, vi servos en malsato kaj soifo kaj nudeco kaj manko de �io; kaj li metos feran jugon sur vian kolon, �is li ekstermos vin.
49 La Eternulo venigos sur vin popolon de malproksime, de la fino de la tero; �i venos, kiel flugas aglo; tio estos popolo, kies lingvon vi ne komprenos,
50 popolo aroganta, kiu ne respektos maljunulon kaj ne kompatos junulon.
51 Kaj �i man�os la fruktojn de viaj brutoj kaj la fruktojn de via tero, �is �i ruinigos vin tiel, ke �i ne lasos al vi grenon, nek moston, nek oleon, nek naskita�ojn de viaj grandaj brutoj, nek idaron de viaj malgrandaj brutoj, �is �i pereigos vin.
52 Kaj �i premos vin en �iuj viaj pordegoj, �is falos viaj altaj kaj fortikaj muroj, kiujn vi fidis, en via tuta lando; kaj �i premos vin en �iuj viaj pordegoj, en via tuta lando, kiun la Eternulo, via Dio, donis al vi.
53 Kaj vi man�os la frukton de via ventro, la karnon de viaj filoj kaj viaj filinoj, kiujn donis al vi la Eternulo, via Dio, en la sie�ado kaj premado, per kiu premos vin via malamiko.
54 Viro delikata inter vi kaj tre alkutimi�inta al lukso, malamike rigardos sian fraton, sian amatan edzinon, siajn restintajn infanojn,
55 donante al neniu el ili iom de la karno de siaj infanoj, kiun li man�os; �ar restis al li nenio en la sie�ado kaj premado, per kiu premos vin via malamiko en �iuj viaj pordegoj.
56 Virino delikata inter vi kaj dorlotita, kiu neniam starigis sian piedon sur la tero pro dorlotiteco kaj delikateco, malamike rigardos sian amatan edzon kaj sian filon kaj sian filinon,
57 ne donante al ili la placenton, kiu eliras el inter �iaj piedoj, nek la infanojn, kiujn �i naskas; �ar, pro manko de �io, �i man�os ilin sekrete, en la sie�ado kaj premado, per kiu premos vin via malamiko en viaj pordegoj.
58 Se vi ne penos plenumi �iujn vortojn de �i tiu instruo, skribitajn en �i tiu libro, timante �i tiun gloran kaj timindan nomon: LA ETERNULON, VIAN DION:
59 tiam la Eternulo distingos viajn plagojn kaj la plagojn de via idaro, kiel plagojn grandajn kaj longeda�rajn kaj malsanojn malbonajn kaj longeda�rajn.
60 Kaj Li turnos sur vin �iujn malsanojn de Egiptujo, kiujn vi timis, kaj ili alkro�i�os al vi.
61 Anka� �ian malsanon kaj �ian plagon, kiuj ne estas skribitaj en �i tiu libro de instruo, la Eternulo venigos sur vin, �is vi estos ekstermita.
62 Kaj restos de vi malgranda amaseto, anstata� tio, ke vi estis multaj, kiel la steloj de la �ielo; pro tio, ke vi ne a�skultis la vo�on de la Eternulo, via Dio.
63 Kaj kiel �ojis la Eternulo, farante al vi bonon kaj multigante vin, tiel �ojos la Eternulo, pereigante vin kaj ekstermante vin; kaj vi estos el�irita el la lando, en kiun vi iras, por ekposedi �in.
64 Kaj la Eternulo dis�etos vin inter �iujn popolojn, de unu fino de la tero �is la alia fino de la tero; kaj vi servos tie al fremdaj dioj el ligno kaj el �tono, dioj, kiujn ne konis vi nek viaj patroj.
65 Sed anka� inter tiuj popoloj vi ne trankvili�os, kaj ne estos ripozo por via piedo; kaj la Eternulo donos al vi tie koron tremantan kaj senforti�on de la okuloj kaj suferadon de la animo.
66 Kaj via vivo estos pendanta anta� vi; kaj vi timos tage kaj nokte, kaj vi ne estos certa pri via vivo.
67 Matene vi diros: Ho, venu la vespero! kaj vespere vi diros: Ho, venu la mateno! pro la kortremo, kiu atakos vin, kaj pro la vida�o anta� viaj okuloj, kiun vi vidos.
68 Kaj la Eternulo revenigos vin en Egiptujon per �ipoj, per la vojo, pri kiu mi diris al vi, ke vi ne plu vidos �in; kaj vi vende proponos vin tie al viaj malamikoj kiel sklavojn kaj sklavinojn, sed neniu a�etos.

1 Tio estas la vortoj de la interligo, kiun la Eternulo ordonis al Moseo fari kun la Izraelidoj en la lando de Moab, krom la interligo, kiun Li faris kun ili sur �oreb.

2 Kaj Moseo vokis al �iuj Izraelidoj, kaj diris al ili: Vi vidis �ion, kion faris la Eternulo anta� viaj okuloj en la lando Egipta al Faraono kaj al �iuj liaj servantoj kaj al lia tuta lando,
3 tiujn grandajn provojn, kiujn vidis viaj okuloj, tiujn grandajn signojn kaj miraklojn.
4 Sed la Eternulo ne donis al vi koron, por kompreni, nek okulojn, por vidi, nek orelojn, por a�di, �is la nuna tago.
5 Kaj mi kondukis vin dum kvardek jaroj en la dezerto; ne senta�gi�is viaj vestoj sur vi, kaj viaj �uoj ne senta�gi�is sur via piedo.
6 Panon vi ne man�is, kaj vinon kaj ebriiga�ojn vi ne trinkis; por ke vi sciu, ke Mi, la Eternulo, estas via Dio.
7 Kaj vi venis al �i tiu loko; kaj eliris Si�on, re�o de �e�bon, kaj Og, re�o de Ba�an, kontra� nin milite, kaj ni venkobatis ilin;
8 kaj ni prenis ilian landon, kaj ni donis �in kiel poseda�on al la Rubenidoj kaj al la Gadidoj kaj al duono de la tribo de Manase.
9 Observu do la vortojn de �i tiu interligo kaj plenumu ilin, por ke vi sukcesu en �io, kion vi faros.

10 Vi �iuj staras hodia� anta� la Eternulo, via Dio; viaj estroj, viaj triboj, viaj pleja�uloj, kaj viaj oficistoj, �iuj Izraelidoj;
11 viaj infanoj, viaj edzinoj, kaj via fremdulo, kiu estas en via tendaro, de la hakanto de via ligno �is la �erpanto de via akvo;
12 por ke vi transiru en la interligon de la Eternulo, via Dio, kaj en Lian �uran interkonsenton, kiun la Eternulo, via Dio, faras kun vi hodia�,
13 por ke Li starigu vin hodia� kiel Sian popolon, kaj Li estu al vi Dio, kiel Li diris al vi, kaj kiel Li �uris al viaj patroj, al Abraham, al Isaak, kaj al Jakob.
14 Kaj ne kun vi solaj mi faras �i tiun interligon kaj �i tiun �uran interkonsenton,
15 sed kun tiuj, kiuj staras hodia� �i tie anta� la Eternulo, nia Dio, kaj kun tiuj, kiuj ne estas hodia� �i tie kun ni.
16 �ar vi scias, kiel ni lo�is en la lando Egipta, kaj kiel ni trairis meze de la popoloj, tra kiuj vi trairis;
17 kaj vi vidis iliajn abomena�ojn, kaj iliajn idolojn el ligno kaj el �tono, el ar�ento kaj el oro, kiujn ili havas.
18 Eble trovi�as inter vi viro a� virino a� familio a� tribo, kies koro deturni�as hodia� de la Eternulo, nia Dio, por iri servi al la dioj de tiuj popoloj; eble trovi�as inter vi radiko, kiu kreskigas maldol�a�on kaj absinton;
19 kaj kiam li a�dos la vortojn de �i tiu malbeno, li benos sin en sia koro, dirante: Paco estos al mi, malgra� tio, ke mi iros la� la deziroj de mia koro; kaj pereos la trinkintoj kune kun la soifantoj.
20 La Eternulo ne volos pardoni lin, sed tiam ekflamos la kolero de la Eternulo kaj Lia severo kontra� tiu homo, kaj falos sur lin la tuta malbeno, kiu estas skribita en �i tiu libro, kaj la Eternulo ekstermos lian nomon el sub la �ielo;
21 kaj la Eternulo apartigos lin por pereo el �iuj triboj de Izrael, konforme al �iuj malbenoj de la interligo, kiu estas skribita en �i tiu libro de instruo.
22 Kaj diros la venonta generacio, viaj infanoj, kiuj aperos post vi, kaj la alilandulo, kiu venos el malproksima lando kaj vidos la plagojn de �i tiu lando kaj �iajn malsanojn, per kiuj la Eternulo �in frapos--
23 sulfuro kaj salo, bruligita�o estas la tuta lando; �i ne estas prisemata kaj ne naskas, kaj nenia herbo tie elkreskas, simile al la ruinoj de Sodom kaj Gomora, Adma kaj Ceboim, kiujn la Eternulo ruinigis en Sia kolero kaj en Sia furiozo--
24 �iuj popoloj diros: Pro kio la Eternulo tiel agis kun �i tiu lando? pro kio estis tiu granda flamo de kolero?
25 Kaj oni respondos: Pro tio, ke ili forlasis la interligon de la Eternulo, la Dio de iliaj patroj, kiun Li faris kun ili, kiam Li elkondukis ilin el la lando Egipta,
26 kaj ili iris kaj servis al aliaj dioj kaj adorklini�is al ili, al dioj, kiujn ili ne konis kaj kiujn Li ne destinis por ili:
27 pro tio ekflamis la kolero de la Eternulo kontra� tiu lando, kaj Li venigis sur �in �iujn malbenojn, kiuj estas skribitaj en �i tiu libro;
28 kaj la Eternulo el�etis ilin el ilia lando en kolero kaj en furiozo kaj en granda indigno, kaj Li �etis ilin en landon alian, kiel ni vidas nun.
29 La ka�ita�o apartenas al la Eternulo, nia Dio; kaj la neka�ita�o al ni kaj al niaj gefiloj eterne, por ke ni plenumu �iujn vortojn de �i tiu instruo.

1 Kaj kiam venos sur vin �iuj �i tiuj aferoj, la beno kaj la malbeno, kiujn mi prezentis al vi, kaj vi pentos per via koro inter �iuj popoloj, inter kiujn �etis vin la Eternulo, via Dio;
2 kaj kiam vi revenos al la Eternulo, via Dio, kaj a�skultos Lian vo�on konforme al �io, kion mi ordonas al vi hodia�, vi kaj viaj gefiloj, per via tuta koro kaj per via tuta animo:
3 tiam la Eternulo, via Dio, revenigos viajn kaptitojn, kaj Li kompatos vin, kaj rekolektos vin el inter �iuj popoloj, inter kiujn dis�etis vin la Eternulo, via Dio.
4 E� se vi estus for�etita �is la rando de la �ielo, e� el tie rekolektos vin la Eternulo, via Dio, kaj el tio Li vin prenos.
5 Kaj la Eternulo, via Dio, venigos vin en la landon, kiun posedis viaj patroj, kaj vi �in ekposedos; kaj Li faros al vi bonon kaj multigos vin pli ol viajn patrojn.
6 Kaj la Eternulo, via Dio, cirkumcidos vian koron kaj la koron de via idaro, por ke vi amu la Eternulon, vian Dion, per via tuta koro kaj per via tuta animo, por ke vi vivu.
7 Kaj la Eternulo, via Dio, venigos �iujn �i tiujn malbenojn sur viajn malamikojn kaj sur viajn malamantojn, kiuj persekutis vin.
8 Kaj vi konverti�os kaj a�skultos la vo�on de la Eternulo, kaj plenumos �iujn Liajn ordonojn, kiujn mi transdonas al vi hodia�.
9 Kaj la Eternulo, via Dio, donos al vi abundon en �iu faro de viaj manoj, en la frukto de via ventro kaj en la frukto de via bruto kaj en la frukto de via tero, al via bono; �ar denove la Eternulo �ojos pri vi, farante al vi bonon, kiel Li �ojis pri viaj patroj;
10 se vi a�skultos la vo�on de la Eternulo, via Dio, observante Liajn ordonojn kaj Liajn le�ojn, kiuj estas skribitaj en �i tiu libro de instruo, se vi revenos al la Eternulo, via Dio, per via tuta koro kaj per via tuta animo.

11 �ar �i tiu ordono, kiun mi donas al vi hodia�, ne estas neatingebla por vi, kaj �i ne estas malproksima.
12 Ne en la �ielo �i estas, por ke oni povu diri: Kiu suprenirus por ni en la �ielon kaj prenus �in por ni kaj a�digus �in al ni, por ke ni �in plenumu?
13 Kaj ne trans la maro �i estas, por ke oni povu diri: Kiu irus por ni trans la maron kaj prenus �in por ni kaj a�digus �in al ni, por ke ni �in plenumu?
14 Sed tre proksime de vi estas la afero: en via bu�o kaj en via koro, por plenumi �in.

15 Rigardu, mi proponis al vi hodia� la vivon kaj bonon, kaj la morton kaj malbonon;
16 ordonante al vi ami la Eternulon, vian Dion, iri la� Liaj vojoj, kaj observi Liajn ordonojn kaj Liajn le�ojn kaj Liajn decidojn, por ke vi vivu kaj multi�u, kaj por ke vin benu la Eternulo, via Dio, en la lando, en kiun vi venas, por ekposedi �in.
17 Sed se deklini�os via koro kaj vi ne a�skultos kaj vi lasos forlogi vin kaj vi adorklini�os al aliaj dioj kaj servos al ili:
18 en tia okazo mi sciigas al vi hodia�, ke vi pereos, ke vi ne longe vivos sur la tero, sur kiun vi transiras trans Jordanon, por veni tien kaj ekposedi �in.
19 Mi atestigas pri vi hodia� la �ielon kaj la teron: la vivon kaj la morton mi proponis al vi, la benon kaj la malbenon; elektu la vivon, por ke vi vivu, vi kaj via idaro,
20 amante la Eternulon, vian Dion, a�skultante Lian vo�on kaj alkro�ante vin al Li; �ar Li estas via vivo kaj via longatempeco de lo�ado sur la tero, pri kiu la Eternulo �uris al viaj patroj, al Abraham, al Isaak, kaj al Jakob, ke Li donos al ili.

1 Kaj Moseo iris kaj parolis �i tiujn vortojn al la tuta Izrael.
2 Kaj li diris al ili: Mi havas hodia� la a�on de cent dudek jaroj, mi ne povas plu eliri nek eniri; kaj la Eternulo diris al mi: Vi ne transiros �i tiun Jordanon.
3 La Eternulo, via Dio, mem iros anta� vi; Li ekstermos tiujn popolojn anta� vi, kaj vi heredos ilin; Josuo iros anta� vi, kiel la Eternulo diris.
4 Kaj la Eternulo faros al ili, kiel Li faris al Si�on kaj al Og, re�oj de la Amoridoj, kaj al ilia lando, kiujn Li ekstermis.
5 Kaj la Eternulo transdonos ilin al vi, kaj vi agos kun ili la� �iuj ordonoj, kiujn mi donis al vi.
6 Estu fortaj kaj kura�aj, ne timu kaj ne tremu anta� ili; �ar la Eternulo, via Dio, mem iros kun vi; Li ne foriros de vi kaj ne forlasos vin.
7 Kaj Moseo alvokis Josuon, kaj diris al li anta� la okuloj de �iuj Izraelidoj: Estu forta kaj kura�a; �ar vi venigos �i tiun popolon en la landon, pri kiu la Eternulo �uris al iliaj patroj, ke Li donos �in al ili, kaj vi ekposedigos ilin.
8 Kaj la Eternulo, kiu mem iros anta� vi, Li estos kun vi, Li ne foriros de vi kaj ne forlasos vin; ne timu, kaj ne perdu la kura�on.

9 Kaj Moseo skribis �i tiun instruon, kaj donis �in al la pastroj, idoj de Levi, kiuj portis la keston de la interligo de la Eternulo, kaj al �iuj pleja�uloj de Izrael.
10 Kaj Moseo ordonis al ili, dirante: Post paso de sep jaroj, en la tempo de la jaro de forlaso, en la festo de la�boj,
11 kiam la tuta Izrael venos, por aperi anta� la Eternulo, via Dio, sur la loko, kiun Li elektos, tiam anta�legu �i tiun instruon anta� la tuta Izrael, anta� iliaj oreloj.
12 Kunvenigu la popolon, la virojn kaj la virinojn kaj la infanojn, kaj viajn fremdulojn, kiuj estos en viaj urboj, por ke ili a�du kaj lernu, kaj timu la Eternulon, vian Dion, kaj penu plenumi �iujn vortojn de �i tiu instruo.
13 Kaj iliaj filoj, kiuj ankora� ne sciis, a�dos, kaj lernos timi la Eternulon, vian Dion, dum la tuta tempo, en kiu vi vivos sur la tero, al kiu vi iras trans Jordanon, por ekposedi �in.

14 Kaj la Eternulo diris al Moseo: Jen alproksimi�is viaj tagoj, por morti; alvoku Josuon, kaj stari�u en la tabernaklo de kunveno, kaj Mi donos al li instrukciojn. Kaj Moseo kaj Josuo iris kaj stari�is en la tabernaklo de kunveno.
15 Kaj la Eternulo aperis en la tabernaklo en nuba kolono, kaj la nuba kolono stari�is �e la pordo de la tabernaklo.
16 Kaj la Eternulo diris al Moseo: Jen vi iras dormi kun viaj patroj; kaj �i tiu popolo komencos mal�asti post fremdaj dioj de tiu lando, en kiun �i venas, kaj �i forlasos Min kaj rompos Mian interligon, kiun Mi faris kun �i.
17 Kaj ekflamos Mia kolero kontra� �i en tiu tago, kaj Mi forlasos ilin kaj ka�os Mian viza�on for de ili, kaj ili estos konsumitaj, kaj trafos ilin multaj malfeli�oj kaj mizeroj; kaj ili diros en tiu tago: �u ne pro tio, ke nia Dio ne estas inter ni, trafis nin �i tiuj malfeli�oj?
18 Sed Mi ka�os Mian viza�on en tiu tago pro �iuj malbonagoj, kiujn ili faris, turninte sin al aliaj dioj.
19 Kaj nun skribu al vi �i tiun kanton, kaj instruu �in al la Izraelidoj; metu �in en ilian bu�on, por ke �i tiu kanto estu por Mi atesto inter la Izraelidoj.
20 Kiam Mi venigos ilin en la landon, pri kiu Mi �uris al iliaj patroj kaj en kiu fluas lakto kaj mielo, kaj ili man�os kaj sati�os kaj grasi�os: tiam ili sin turnos al aliaj dioj kaj servos al ili, kaj Min ili malestimos kaj rompos Mian interligon.
21 Sed kiam trafos ilin multaj malfeli�oj kaj mizeroj, tiam �i tiu kanto sonos anta� ili kiel atesto, �ar �i ne estos forgesita el la bu�o de ilia idaro. �ar Mi konas iliajn pensojn, kiujn ili havas hodia�, anta� ol Mi venigis ilin en la landon, pri kiu Mi �uris.
22 Kaj Moseo skribis �i tiun kanton en tiu tago kaj lernigis �in al la Izraelidoj.
23 Kaj Li ordonis al Josuo, filo de Nun, kaj diris: Estu forta kaj kura�a, �ar vi venigos la Izraelidojn en la landon, pri kiu Mi �uris al ili; kaj Mi estos kun vi.

24 Kaj kiam Moseo tute finis la skribadon de la vortoj de �i tiu instruo en libron,
25 tiam Moseo ordonis al la Levidoj, kiuj portis la keston de interligo de la Eternulo, dirante:
26 Prenu �i tiun libron de la instruo, kaj ku�igu �in flanke de la kesto de interligo de la Eternulo, via Dio, por ke �i estu tie atesto kontra� vi;
27 �ar mi konas vian malobeemecon kaj vian malmolan nukon; ja e� nun, kiam mi estas ankora� vivanta inter vi, vi estis malobeemaj kontra� la Eternulo: kio do estos post mia morto?
28 Kunvenigu al mi �iujn pleja�ulojn de viaj triboj kaj viajn oficistojn, kaj mi parolos anta� iliaj oreloj tiujn vortojn, kaj mi atestigos kontra� ili la �ielon kaj la teron.
29 �ar mi scias, ke post mia morto vi malboni�os kaj deklini�os de la vojo, pri kiu mi ordonis al vi; kaj trafos vin mizero en la estonta tempo pro tio, ke vi faros malbonon anta� la okuloj de la Eternulo, kolerigante Lin per la faroj de viaj manoj.

30 Kaj Moseo eldiris anta� la oreloj de la tuta komunumo de Izrael la vortojn de �i tiu kanto �is la fino:

1 Atentu, �ielo, kaj mi parolos; Kaj a�du la tero la vortojn de mia bu�o.
2 Ver�i�os kiel pluvo mia instruo, Fluos kiel roso mia parolo, Kiel pluvego sur verda�on Kaj kiel grandaj gutoj sur herbon.
3 �ar la nomon de la Eternulo mi vokas; Donu honoron al nia Dio.
4 Li estas la Roko; perfektaj estas Liaj faroj; �ar �iuj Liaj vojoj estas justaj. Li estas Dio fidela kaj sen malbonago; Justa kaj verama Li estas.
5 Ili malboni�is anta� Li, Ili ne estas Liaj infanoj, pro sia malvirteco; Generacio malhumila kaj malhonesta.
6 �u al la Eternulo vi tiel repagas, Popolo malnobla kaj malprudenta? �u ne Li estas via patro, kiu vin kreis? �u ne Li vin estigis kaj aran�is?
7 Rememoru la tempon antikvan, Pripensu la jarojn de la anta�aj generacioj; Demandu vian patron, kaj li sciigos al vi; Viajn maljunulojn, kaj ili diros al vi.
8 Kiam la Plejaltulo donis landojn al la popoloj, Kiam Li dislo�igis la homidojn, Li starigis la limojn de la popoloj La� la nombro de la idoj de Izrael;
9 �ar parto de la Eternulo estas Lia popolo; Jakob estas Lia hereda mezurita�o.
10 Li trovis lin en dezerto, En stepo, kie regas bruo senviva; Li �irka�is lin, zorgis pri li, Gardis lin kiel pupilon de Sia okulo.
11 Kiel aglo vekas sian neston, Flugpendas super siaj idoj, Tiel Li etendis Siajn flugilojn, Prenis lin, portis lin sur Siaj flugiloj.
12 La Eternulo sola kondukis lin, Kaj neniu fremda dio estis kun Li.
13 Li portis lin sur alta�on de la tero, Man�igis al li produktojn de kampoj, Nutris lin per mielo el �tono Kaj per oleo el granita roko,
14 Per butero de bovinoj kaj per lakto de �afinoj Kun sebo de �afidoj Kaj per �afoj de Ba�an kaj per kaproj Kaj per la graso de la kernoj de tritiko; Kaj vi trinkis la �a�mantan sangon de vinberoj.
15 Kaj Je�urun grasi�is kaj malhumili�is; Vi grasi�is, diki�is, kaj sebopleni�is; Kaj li forlasis la Dion, kiu lin kreis, Kaj li malrespektis la Rokon de sia savo.
16 Ili incitis Lin per fremdaj dioj, Per abomena�oj ili kolerigis Lin.
17 Ili alportis oferojn al diabloj, ne al Dio, Al dioj, kiujn ili ne konis, Al novaj, anta� nelonge venintaj, Pri kiuj ne pensis viaj patroj.
18 La Defendanton, kiu vin naskis, vi perdis el la memoro, Kaj vi forgesis la Dion, kiu vin estigis.
19 Kaj la Eternulo vidis, Kaj ekabomenis kolere Siajn filojn kaj Siajn filinojn;
20 Kaj Li diris: Mi ka�os Mian viza�on for de ili, Mi vidos, kia estos ilia fino; �ar ili estas generacio perfida, Infanoj, kiuj ne havas en si fidelecon.
21 Ili incitis Min per ne-dio, Kolerigis Min per siaj vanta�oj: Tial Mi incitos ilin per ne-popolo, Per popolo malnobla Mi ilin kolerigos.
22 �ar fajro ekflamis en Mia kolero, Kaj �i brulas �is la profundoj de �eol, Kaj �i ruinigas la teron kaj �iajn produktojn, Kaj �i bruligas la bazojn de la montoj.
23 Mi amasigos super ili malfeli�ojn; Miajn sagojn Mi �iujn eluzos kontra� ilin.
24 Ili konsumi�os de malsato Kaj senforti�os de febro kaj de turmenta epidemio; Kaj la dentojn de bestoj Mi venigos sur ilin Kun la veneno de rampantoj sur la tero.
25 Ekstere ekstermos glavo, Kaj en la domoj teruro, Junulon kaj junulinon, Su�infanon kun grizharulo.
26 Mi dirus: Mi disblovos ilin, Mi neniigos la memoron pri ili inter la homoj;
27 Se Mi ne timus, ke �agrenus Min la malamikoj, Ke eble fieri�us iliaj premantoj, Kaj dirus: Nia mano estas potenca, Kaj ne la Eternulo faris �ion �i tion.
28 �ar ili estas popolo, kiu perdis la prudenton, Kaj komprenadon ili ne havas.
29 Se ili estus prudentaj, ili tion komprenus; Ili pripensus, kia estos ilia fino.
30 Kiel povus unu persekuti milon Kaj du forkurigi dek milojn, Se ilia Defendanto ilin ne vendus Kaj la Eternulo ilin ne transdonus?
31 Ilia defendanto ne estas ja kiel nia Defendanto, Niaj malamikoj mem tion povas ju�i.
32 �ar el la vinberbran�oj de Sodom estas iliaj vinberbran�oj Kaj el la kampoj de Gomora; Iliaj beroj estas beroj venenaj, Vinberojn maldol�ajn ili havas.
33 Galo de drakoj estas ilia vino, Kaj pereiga veneno de aspidoj.
34 �u tio ne estas ka�ita �e Mi, Sigelita en Mia trezorejo?
35 �e Mi estas ven�o kaj repago, �is la tago, kiam ek�anceli�os ilia piedo; �ar proksima estas la tago de ilia malfeli�o, Kaj rapide venos tio, kio estas destinita por ili.
36 �ar la Eternulo ju�os Sian popolon, Kaj Li kompatos Siajn sklavojn, Kiam Li vidos, ke malaperis ilia forto, Ke jam ne ekzistas malliberulo nek liberulo.
37 Kaj Li diros: Kie estas iliaj dioj, La fortika�o, kiun ili fidis;
38 Kiuj man�is la sebon de iliaj bu�oferoj, Trinkis la vinon de iliaj ver�oferoj? Ili levi�u kaj helpu vin, Ili estu �irmo por vi!
39 Vidu nun, ke estas Mi, Mi sola, Kaj ne ekzistas dio krom Mi; Mi mortigas kaj vivigas; Mi frapas kaj resanigas; Kaj neniu povas savi el Mia mano.
40 Mi levos al la �ielo Mian manon, Kaj Mi diros: Mi vivas eterne.
41 Kiam Mi akrigos Mian brilantan glavon Kaj Mia mano komencos la ju�adon, Tiam Mi reven�os al Miaj malamikoj, Kaj al Miaj malamantoj Mi repagos.
42 Mi ebriigos Miajn sagojn per sango, Kaj Mia glavo man�os karnon, El la sango de mortigitoj kaj kaptitoj, El la kapoj de la estroj de la malamikoj.
43 Gloru, ho gentoj, Lian popolon; �ar Li ven�os pro la sango de Siaj sklavoj, Kaj Li redonos ven�on al Siaj malamikoj Kaj pekliberigos Sian teron kaj Sian popolon.

44 Kaj Moseo venis kaj eldiris �iujn vortojn de �i tiu kanto anta� la oreloj de la popolo, li kaj Josuo, filo de Nun.
45 Kaj kiam Moseo finis la paroladon de �iuj �i tiuj vortoj anta� la tuta Izrael,
46 tiam li diris al ili: Enmetu en vian koron �iujn vortojn, per kiuj mi avertas vin hodia�, kaj transdonu ilin al viaj gefiloj, por ke ili penu plenumi �iujn vortojn de �i tiu instruo.
47 �ar ne malgrava afero �i estas por vi; sed �i estas via vivo, kaj per �i tiu afero vi longe vivos sur la tero, al kiu vi iras trans Jordanon, por ekposedi �in.

48 Kaj la Eternulo ekparolis al Moseo en la sama tago, dirante:
49 Supreniru sur �i tiun monton Abarim, sur la monton Nebo, kiu estas en la lando Moaba, kontra� Jeri�o; kaj rigardu la landon Kanaanan, kiun Mi donas al la Izraelidoj kiel poseda�on;
50 kaj mortu sur la monto, sur kiun vi supreniras, kaj alkolekti�u al via popolo, kiel mortis Aaron, via frato, sur la monto Hor, kaj alkolekti�is al sia popolo:
51 pro tio, ke vi pekis kontra� Mi inter la Izraelidoj �e la Akvo de Malpaco en Kade�, en la dezerto Cin; pro tio, ke vi ne aperigis Mian sanktecon inter la Izraelidoj.
52 �ar de malproksime vi vidos la landon, sed vi ne eniros tien, en la landon, kiun mi donas al la Izraelidoj.

1 Kaj jen estas la beno, per kiu benis Moseo, la Dia homo, la Izraelidojn anta� sia morto.
2 Li diris:

La Eternulo venis de Sinaj Kaj eklumis al ili de Seir; Li ekbrilis de la monto Paran Kaj venis el milmiloj da sanktuloj; �e Lia dekstra flanko estas fajro de le�o por ili.
3 Vere Li amas la popolojn; �iuj Liaj sanktuloj estas en Via mano; Kaj ili falis anta� Viaj piedoj, Por a�skulti Viajn vortojn.
4 Instruon transdonis al ni Moseo, Hereda�on por la komunumo de Jakob.
5 Kaj li fari�is re�o en Je�urun, Kiam kunvenis la �efoj de la popolo, Kune la triboj de Izrael.

6 Vivu Ruben, kaj li ne mortu; Kaj liaj viroj ne estu malmultaj.

7 Kaj �i tion pri Jehuda li diris:

A�du, ho Eternulo, la vo�on de Jehuda, Kaj alkonduku lin al lia popolo; Per siaj manoj li sin defendos, Kaj Vi estu helpanto kontra� liaj malamikoj.
8 Kaj pri Levi li diris:

Viaj signoj de lumo kaj de justo estu por Via sankta viro, Kiun Vi elprovis en Masa, Kun kiu Vi malpacis �e la Akvo de Malpaco;
9 Kiu diras pri sia patro kaj pri sia patrino: Mi ne vidis ilin; Kiu ne rekonis siajn fratojn Kaj ne konis siajn filojn: �ar ili observis Viajn dirojn Kaj gardis Vian interligon;
10 Ili instruu Viajn le�ojn al Jakob Kaj Vian instruon al Izrael; Ili metu incenson anta� Vian viza�on, Kaj bruloferojn sur Vian altaron.
11 Benu, ho Eternulo, lian forton, Kaj favoru la faron de liaj manoj; Frapu la lumbon de tiuj, kiuj levi�as kontra� lin, Kaj de liaj malamantoj, ke ili ne povu relevi�i.

12 Pri Benjamen li diris:

La amato de la Eternulo lo�os sendan�ere �e Li; Li protektas lin �iutage, Kaj inter Liaj brakoj li ripozas.

13 Kaj pri Jozef li diris:

Benita de la Eternulo estas lia tero, Per donoj de la �ielo, per roso, Kaj per la profunda�o, ku�anta malsupre,
14 Kaj per donoj, produktataj de la suno, Kaj per donoj, kiujn eligas la lunoj,
15 Kaj per la plejbona�oj de la antikvaj montoj, Kaj per la donoj de la eternaj montetoj,
16 Kaj per la donoj de la tero kaj de �ia abundeco. Kaj la favoro de Tiu, kiu aperis en la arbeta�o, Venu sur la kapon de Jozef Kaj sur la verton de la elektito inter liaj fratoj.
17 Lia unuenaskita bovido estas belega, Kaj liaj kornoj estas kiel kornoj de bubalo; Per ili li kornobatos �iujn popolojn kune �is la randoj de la tero. Tio estas la dekmiloj de Efraim, Tio estas la miloj de Manase.

18 Kaj pri Zebulun li diris:

�oju, Zebulun, �e via eliro; Kaj Isa�ar, en viaj tendoj.
19 La popolojn ili vokas sur la monton; Tie ili oferbu�as oferojn de justeco; �ar ili nutras sin per la ri�a�o de la maro, Kaj per trezoroj, ka�itaj en la sablo.

20 Kaj pri Gad li diris:

Benata estu la disvastiganto de Gad; Kiel leono li ku�as, Kaj li dis�iras brakon kune kun la verto.
21 Li elrigardis al si komenca�on, �ar tie la le�donanto destinis por li parton; Kaj li venis kun la �efoj de la popolo, Plenumis la justecon de la Eternulo Kaj Liajn decidojn pri Izrael.

22 Kaj pri Dan li diris:

Dan estas juna leono, Kiu elsaltas el Ba�an.

23 Kaj pri Naftali li diris:

Naftali estas sata de favoro Kaj plena de beno de la Eternulo; Okcidenton kaj sudon li posedu.

24 Kaj pri A�er li diris:

Benita inter la filoj estas A�er; Li estu amata de siaj fratoj, Kaj li trempu en oleo sian piedon;
25 Fero kaj kupro estu viaj rigliloj; Kaj dum via tuta vivo da�ru via bonstato.

26 Ne ekzistas simila al Dio, ho Je�urun, Kiu sidas en la �ielo por via helpo, En Sia majesto en la nuboj.
27 La Dio antikva estas lo�ejo, Kaj malsupre estas brakoj eternaj. Kaj Li forpelis de anta� vi la malamikon, Kaj diris: Ekstermu.
28 Kaj Izrael lo�as sendan�ere, sola; La fonto de Jakob estas sur tero de greno kaj mosto, Kaj lia �ielo gutigas roson.
29 Feli�a vi estas, ho Izrael! Kiu estas simila al vi, popolo helpata de la Eternulo, La �ildo de via helpo kaj la glavo de via gloro? Flatos vin viaj malamikoj, Kaj vi pa�ados sur iliaj alta�oj.

1 Kaj Moseo supreniris de la stepo de Moab sur la monton Nebo, sur la supron de Pisga, kiu estas kontra� Jeri�o. Kaj la Eternulo montris al li la tutan landon Gilead, �is Dan,
2 kaj la tutan teron de Naftali kaj la teron de Efraim kaj Manase kaj la tutan teron de Jehuda �is la ekstrema maro,
3 kaj la teron sudan kaj la distrikton de la valo de Jeri�o, la urbo de Palmoj, �is Coar.
4 Kaj la Eternulo diris al li: Jen estas la lando, pri kiu Mi �uris al Abraham, al Isaak, kaj al Jakob, dirante: Al via idaro Mi �in donos. Mi vidigis �in al vi per viaj okuloj, sed tien vi ne eniros.
5 Kaj mortis tie Moseo, la servanto de la Eternulo, en la lando Moaba, la� la diro de la Eternulo.
6 Kaj li estas enterigita en la valo en la lando Moaba, kontra� Bet-Peor; kaj neniu scias lian tombon �is hodia�.
7 Kaj Moseo havis la a�on de cent dudek jaroj, kiam li mortis; ne malakri�is lia okulo, kaj ne malaperis lia fre�eco.
8 Kaj la Izraelidoj priploris Moseon sur la stepoj de Moab dum tridek tagoj. Kaj pasis la tagoj de plorado kaj funebrado pri Moseo.
9 Kaj Josuo, filo de Nun, estis plena de spirito de sa�eco, �ar Moseo metis siajn manojn sur lin; kaj la Izraelidoj a�skultis lin, kaj agis, kiel la Eternulo ordonis al Moseo.
10 Ne aperis plu en Izrael profeto tia, kiel Moseo, kiun la Eternulo konis, viza�on kontra� viza�o;
11 koncerne �iujn signojn kaj miraklojn, kiujn la Eternulo sendis lin fari en la lando Egipta super Faraono kaj super �iuj liaj servantoj kaj super lia tuta lando,
12 kaj koncerne la tutan potencon, kaj �iujn mirindajn kaj grandajn farojn, kiujn Moseo faris anta� la okuloj de la tuta Izrael.