LA SENTENCOJ DE SALOMONO

1 Sentencoj de Salomono, filo de David, re�o de Izrael:
2 Por scii sa�on kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 Por ricevi instruon pri sa�o, Vero, justo, kaj honesto;
4 Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 Sa�ulo a�du kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 Por kompreni sentencon kaj retora�on, La vortojn de sa�uloj kaj iliajn enigmojn.

7 La timo anta� la Eternulo estas la komenco de sciado. Sa�on kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 A�skultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne for�etu la ordonon de via patrino;
9 �ar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senka�ze insidos senkulpulojn;
12 Kiel �eol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon;
13 Ni trovos diversajn grandvalora�ojn, Ni plenigos niajn domojn per raba�o;
14 Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni �iuj:
15 Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 �ar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por ver�i sangon.
17 �ar vane estas metata reto Anta� la okuloj de �iu birdo.
18 Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Tiaj estas la vojoj de �iu, kiu avidas rabakiron; �i forprenas la vivon de sia posedanto.

20 La sa�o krias sur la strato; �i a�digas sian vo�on sur la placoj;
21 �i vokas en la �efaj kunvenejoj, �e la pordegaj enirejoj; En la urbo �i diras siajn parolojn.
22 �is kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj pla�os blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 �ar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 Kaj vi for�etis �iujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 Tial anka� mi ridos �e via malfeli�o; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeli�o venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min ser�os, sed min ne trovos.
29 Tial ke ili malamis scion, Kaj timon anta� la Eternulo ili ne deziris havi,
30 Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis �iujn miajn predikojn:
31 Ili man�u la fruktojn de sia agado, Kaj ili sati�u de siaj pripensoj.
32 �ar la kapricoj de la malsa�uloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Sed kiu min a�skultas, tiu lo�os sendan�ere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.

1 Mia filo! se vi akceptos miajn parolojn Kaj konservos �e vi miajn ordonojn,
2 Ke via orelo atente a�skultos sa�on Kaj vian koron vi inklinigos al komprenado;
3 Se vi vokos la prudenton Kaj direktos vian vo�on al la sa�o:
4 Se vi ser�os �in kiel ar�enton, Ser�egos kiel trezoron:
5 Tiam vi komprenos la timon anta� la Eternulo, Kaj vi akiros konadon pri Dio.
6 �ar la Eternulo donas sa�on; El Lia bu�o venas scio kaj kompreno.
7 Li havas helpon por la virtuloj; Li estas �ildo por tiuj, kiuj vivas pie.
8 Li gardas la iradon de la justo, Kaj zorgas pri la vojo de Siaj piuloj.
9 Tiam vi komprenos veremon kaj juston Kaj pion kaj �iun bonan vojon.
10 �ar sa�o venos en vian koron, Kaj scio estos agrabla por via animo.
11 Bona konscio vin gvidos, Prudento vin gardos,
12 Por savi vin de la vojo de malbono, De homo, parolanta kontra�vera�on,
13 De tiuj, kiuj forlasas la �ustan vojon, Por iri la vojojn de mallumo,
14 Kiuj �ojas, kiam ili faras malbonon, Trovas plezuron en la malordo de la malboneco,
15 Kies vojoj estas malrektaj Kaj kies irado deflanki�is;
16 Por savi vin de fremda virino, De edzino ne via, kies paroloj estas glataj,
17 Kiu forlasas la amikon de sia juneco, Kaj forgesas la ligon de sia Dio;
18 �ar �ia domo kondukas al morto, Kaj �iaj pa�oj al la inferuloj;
19 �iuj, kiuj eniras al �i, ne revenas, Kaj ne reatingas la vojon de la vivo;
20 Ke vi iru la vojon de bonuloj, Kaj sekvu la pa�osignojn de piuloj.
21 �ar la piuloj lo�os sur la tero, Kaj la senpekuloj restos sur �i;
22 Sed la malpiuloj estos ekstermitaj de sur la tero, Kaj la maliculoj estos malaperigitaj de tie.

1 Mia filo! ne forgesu mian instruon, Kaj via koro konservu miajn ordonojn.
2 �ar ili akirigos al vi longan vivon, Jarojn de vivo kaj paco.
3 Favoro kaj vero vin ne forlasu; Alligu ilin al via kolo, Skribu ilin sur la tabeloj de via koro.
4 Kaj vi trovos favoron kaj bonan opinion �e Dio kaj homoj.
5 Fidu la Eternulon per via tuta koro, Kaj ne fidu vian prudenton.
6 Konsciu Lin en �iuj viaj vojoj, Kaj Li �ustigos vian iradon.
7 Ne opiniu vin sa�a; Timu la Eternulon, kaj deturnu vin de malbono.
8 �i tio estos saniga por via korpo, Kaj bona nutro por viaj ostoj.
9 Faru honoron al la Eternulo el via havo Kaj el la unuavena�o de �iuj viaj rikoltoj:
10 Tiam viaj grenejoj tute pleni�os, Kaj viaj vinpremejoj superbordigos moston.

11 La instruon de la Eternulo, ho mia filo, ne mal�atu; Kaj ne deturnu vin, kiam Li faras al vi punon;
12 �ar kiun la Eternulo amas, tiun Li punkorektas, Kiel patro la filon, en kiu li havas plezuron.
13 Feli�a estas la homo, kiu trovis sa�on, Kaj la homo, kiu akiris prudenton;
14 �ar estas pli bone �in a�eti, ol a�eti ar�enton, Kaj �ia rikolta�o estas pli bona, ol pura oro.
15 �i estas pli kara, ol juveloj; Kaj nenio, kion vi povus deziri, povas esti komparata kun �i.
16 Longa vivo estas en �ia dekstra mano; Ri�o kaj gloro estas en �ia maldekstra mano.
17 �iaj vojoj estas vojoj agrablaj, Kaj �iuj �iaj vojetoj estas paco.
18 �i estas arbo de vivo por tiuj, kiuj �in ekkaptis; Kaj feli�aj estas tiuj, kiuj �in posedas.
19 La Eternulo per sa�o fondis la teron; Per prudento Li aran�is la �ielon.
20 Per Lia �ionsciado disi�is abismoj; Kaj la nuboj elver�as roson.

21 Mia filo! ili ne foriru de viaj okuloj; Konservu klarecon de la kapo kaj prudenton:
22 Ili estos vivo por via animo, Kaj ornamo por via kolo.
23 Tiam vi iros sendan�ere vian vojon, Kaj via piedo ne falpu�i�os.
24 Kiam vi ku�i�os dormi, vi ne timos; Kaj kiam vi ku�os, via dormo estos agrabla.
25 Ne timu subitan teruron, Nek pereigon, kiu povus veni de malbonuloj;
26 �ar la Eternulo estos via helpo, Kaj gardos vian piedon kontra� reto.
27 Ne rifuzu bonon al la bezonantoj, Se via mano havas la forton por fari.
28 Kiam vi havas �e vi, ne diru al via proksimulo: Iru kaj revenu, kaj morga� mi donos.
29 Ne pripensu malbonon kontra� via proksimulo, Kiam li kun konfido lo�as �e vi.
30 Ne malpacu kun iu senka�ze, Se li ne faris al vi malbonon.
31 Ne enviu rabemulon, Kaj elektu neniun el liaj vojoj;
32 �ar la perversulojn la Eternulo abomenas, Kaj Sian intencon Li malka�as al la piuloj.
33 Malbeno de la Eternulo estas en la domo de malbonulo, Kaj la lo�ejon de piuloj Li benas.
34 La mokantojn Li mokas, Kaj al la humiluloj Li donas favoron.
35 Honoron heredas sa�uloj; Sed malsa�uloj forportas honton.

1 A�skultu, infanoj, la instruon de la patro, Kaj atentu, por lerni prudenton;
2 �ar bonan instruon mi donis al vi; Mian le�on ne forlasu.
3 �ar mi estis filo de mia patro, Dorlotata kaj sola de mia patrino.
4 Kaj li instruis min, kaj diris al mi: Via koro akceptu miajn vortojn; Observu miajn ordonojn, kaj vi vivos.
5 Akiru sa�on, akiru prudenton; Ne forgesu, kaj ne deflanki�u de la paroloj de mia bu�o.
6 Ne forlasu �in, kaj �i vin gardos; Amu �in, kaj �i zorgos pri vi.
7 La komenco de sa�o estas: akiru sa�on; Kaj por via tuta havo akiru prudenton.
8 �atu �in alte, kaj �i vin altigos; Kaj �i donos al vi honoron, se vi �in enbrakigos.
9 �i donos �arman ornamon al via kapo; Belan kronon �i donacos al vi.

10 A�skultu, mia filo, kaj akceptu miajn vortojn; Kaj multi�os la jaroj de via vivo.
11 Mi kondukos vin la� la vojo de sa�o; Mi irigos vin sur rekta vojstreko.
12 Kiam vi iros, via irado ne estos malfaciligata; Kaj kiam vi kuros, vi ne falpu�i�os.
13 Tenu forte la instruon, ne forlasu �in; Konservu �in, �ar �i estas via vivo.
14 La vojstrekon de malpiuloj ne iru, Kaj ne ekpa�u sur la vojo de malbonuloj;
15 Evitu �in, ne trapasu �in; Flanki�u de �i, kaj preterpasu.
16 �ar ili ne ekdormas, se ili ne faris malbonon; Kaj ili perdas la dorman ripozon, se ili ne pekigis;
17 �ar ili man�as panon de malpio Kaj trinkas vinon de krimo.
18 Kaj la vojo de piuloj estas kiel lumo levi�anta, Kiu �iam pli lumas �is plena tagi�o.
19 La vojo de malpiuloj estas kiel mallumo; Ili ne scias, je kio ili falpu�i�os.

20 Mia filo, atentu miajn vortojn; Klinu vian orelon al miaj paroloj.
21 Ili ne fori�u de viaj okuloj; Gardu ilin en via koro.
22 �ar ili estas vivo por tiuj, kiuj ilin trovis, Kaj sanigaj por ilia tuta korpo.
23 Pli ol �ion gardatan, gardu vian koron; �ar el �i eliras la vivo.
24 Forigu de vi falsemon de la bu�o, Kaj malicon de la lipoj malproksimigu de vi.
25 Viaj okuloj rigardu rekte, Kaj viaj palpebroj direkti�u rekte anta�en.
26 Fortikigu la direkton de viaj piedoj, Kaj �iuj viaj vojoj estu firmaj.
27 Ne �anceli�u dekstren, nek maldekstren; Forigu de malbono vian piedon.

1 Mia filo! atentu mian sa�on; Al mia prudento klinu vian orelon,
2 Por ke vi konservu prudenton Kaj via bu�o tenu scion.
3 �ar la bu�o de mal�astulino elver�as mielon, Kaj �ia gor�o estas pli glata ol oleo.
4 Sed �ia sekva�o estas maldol�a kiel absinto, Akra kiel amba�tran�a glavo.
5 �iaj piedoj iras malsupren al la morto; �iaj pa�oj atingas �eolon.
6 �i ne iras rekte la� la vojo de vivo; �iaj pa�oj �anceli�as, sed tion �i ne scias.
7 Kaj nun, infanoj, a�skultu min, Kaj ne forklini�u de la vortoj de mia bu�o.
8 Malproksimigu de �i vian vojon, Kaj ne proksimi�u al la pordo de �ia domo,
9 Por ke vi ne fordonu al aliaj vian honoron Kaj viajn jarojn al la kruelulo,
10 Por ke fremduloj ne sati�u de via havo, Kaj viaj laboroj ne estu en fremda domo,
11 �is vi �emos en la fino, Kiam konsumi�os via karno kaj via korpo,
12 Kaj vi diros: Ho, kiel mi malamis instruon, Kaj mia koro mal�atis moraligon!
13 Kaj mi ne a�skultis la vo�on de miaj instruantoj, Kaj mi ne klinis mian orelon al miaj lernigantoj.
14 Mi estis preska� en �ia malbono Meze de kunveno kaj societo.
15 Trinku akvon el via cisterno, Kaj fluantan el via puto.
16 Viaj fontoj disfluu eksteren, Akvaj torentoj en la stratojn.
17 Ili apartenu al vi sola, Sed ne al aliaj kun vi.
18 Via fonto estu benata; Kaj havu �ojon de la edzino de via juneco.
19 �i estas �arma kiel cervino, Kaj aminda kiel ibeksino; �iaj karesoj �uigu vin en �iu tempo, �ia amo �iam donu al vi plezuron.
20 Kaj kial, mia filo, vi volas ser�i al vi plezuron �e fremda virino Kaj enbrakigi ne apartenantan al vi?
21 �ar anta� la okuloj de la Eternulo estas la vojoj de homo, Kaj �iujn liajn irojn Li pripensas.
22 Liaj propraj malbonfaroj enkaptos la malpiulon, Kaj la �nuroj de lia peko lin tenos.
23 Li mortos pro manko de eduko; Kaj la multo de lia senprudenteco lin devojigos.

1 Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,
2 Tiam vi enreti�is per la vortoj de via bu�o, Kapti�is per la vortoj de via bu�o.
3 Tiam, mia filo, agu tiel kaj savi�u, �ar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigli�u, kaj petegu vian proksimulon;
4 Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;
5 Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.

6 Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu �ian agadon, kaj sa�i�u.
7 Kvankam �i ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,
8 �i pretigas en la somero sian panon, �i kolektas dum la rikolto sian man�on.
9 �is kiam, maldiligentulo, vi ku�os? Kiam vi levi�os de via dormo?
10 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por ku�ado;
11 Kaj venos via malri�eco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

12 Homo senta�ga, homo malbonfarema, Iras kun bu�o malica,
13 Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;
14 Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En �iu tempo li semas malpacon.
15 Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.
16 Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.
17 Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj ver�as senkulpan sangon,
18 Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,
19 Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.

20 Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne for�etu la instruon de via patrino.
21 Ligu ilin por �iam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.
22 Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi ku�i�os, ili vin gardos; Kaj kiam vi veki�os, ili parolos kun vi.
23 �ar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,
24 Por gardi vin kontra� malbona virino, Kontra� glata lango de fremdulino.
25 Ne deziregu en via koro �ian belecon, Kaj ne kapti�u per �iaj palpebroj.
26 �ar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.
27 �u iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?
28 �u iu povas mar�i sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?
29 Tiel anka� estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu �in ektu�as, restas sen puno.
30 Oni ne faras grandan honton al �telanto, Se li �telas por sin satigi, kiam li malsatas;
31 Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.
32 Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensa�a; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;
33 Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elvi�i�as;
34 �ar furiozas la �aluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la ven�o.
35 Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas e� multe donaci.

1 Mia filo! konservu miajn vortojn, Kaj gardu �e vi miajn moralordonojn.
2 Konservu miajn moralordonojn, kaj vivu; Kaj mian instruon, kiel la pupilon de viaj okuloj.
3 Ligu ilin al viaj fingroj; Skribu ilin sur la tabelo de via koro.
4 Diru al la sa�o: Vi estas mia fratino; Kaj la prudenton nomu mia parencino;
5 Por ke vi estu gardata kontra� fremda edzino, Kontra� fremdulino, kies paroloj estas glataj.
6 �ar mi rigardis tra fenestro de mia domo, Tra mia krado;
7 Kaj mi vidis inter la naivuloj, Mi rimarkis inter la nematuruloj junulon senprudentan,
8 Kiu pasis sur la placo preter �ia angulo, Kaj iris la vojon al �ia domo,
9 En krepusko, en vespero de tago, Kiam fari�is nokto kaj mallumo.
10 Kaj jen renkonte al li iras virino En ornamo de publikulino, ruzema je la koro.
11 Bruema kaj vagema; �iaj piedoj ne lo�as en �ia domo.
12 Jen �i estas sur la strato, jen sur la placoj, Kaj apud �iu angulo �i embuskas.
13 Kaj �i kaptis lin, kaj kisis lin Kun senhonta viza�o, kaj diris al li:
14 Mi devis alporti dankan oferdonon; Hodia� mi plenumis mian solenan promeson.
15 Tial mi eliris al vi renkonte, Por ser�i vian viza�on, kaj mi vin trovis.
16 Mi bele kovris mian liton Per multkoloraj teksa�oj el Egiptujo.
17 Mi parfumis mian ku�ejon Per mirho, aloo, kaj cinamo.
18 Venu, ni �uu sufi�e volupton �is la mateno, Ni plezuri�u per la amo.
19 �ar mia edzo ne estas hejme, Li iris en malproksiman vojon;
20 La sakon kun mono li prenis kun si; Li revenos hejmen je la plenluno.
21 �i forlogis lin per sia multeparolado, Per sia glata bu�o �i lin entiris.
22 Li tuj iras post �i, Kiel bovo iras al la bu�o Kaj kiel katenita malsa�ulo al la puno;
23 �is sago fendas al li la hepaton; Kiel birdo rapidas al la kaptilo, Kaj ne scias, ke �i pereigas sian vivon.
24 Kaj nun, infanoj, a�skultu min, Atentu la vortojn de mia bu�o.
25 Via koro ne flanki�u al �ia vojo, Ne eraru sur �ia irejo;
26 �ar multajn �i vundis kaj faligis, Kaj multegaj estas �iaj mortigitoj.
27 �ia domo estas vojoj al �eol, Kiuj kondukas malsupren al la �ambroj de la morto.

1 �u ne vokas la sa�o? Kaj �u la prudento ne a�digas sian vo�on?
2 �i staras sur la pinto de alta�oj, Apud la vojo, �e la vojkru�i�oj.
3 Apud la pordegoj, �e la eniro en la urbon, �e la eniro tra la pordoj, �i kantas:
4 Al vi, ho viroj, mi vokas; Kaj mia vo�o sin turnas al la homoj:
5 Komprenu, naivuloj, la prudenton, Kaj sensprituloj prenu en la koron.
6 A�skultu, �ar mi parolos grava�on, Kaj �usta�o eliros el mia bu�o.
7 �ar mia lango parolos veron, Kaj malpia�on abomenas miaj lipoj.
8 Justaj estas �iuj paroloj de mia bu�o; Ili ne enhavas falson kaj malicon.
9 �iuj ili estas �ustaj por tiu, kiu ilin komprenas, Kaj justaj por tiuj, kiuj akiris scion.
10 Prenu mian instruon, kaj ne ar�enton; Kaj la scion �atu pli, ol plej puran oron.
11 �ar sa�o estas pli bona ol multekostaj �tonoj; Kaj nenio, kion oni povas deziri, povas esti egala al �i.
12 Mi, sa�o, lo�as kun la prudento, Kaj mi trovas prudentajn konsilojn.
13 Timo anta� la Eternulo malamas malbonon, Fieron, malhumilon, kaj malbonan vojon; Malsinceran bu�on mi malamas.
14 De mi venas konsilo kaj bonaran�o; Mi estas prudento; al mi apartenas forto.
15 Per mi re�as la re�oj, Kaj la estroj donas le�ojn de justeco.
16 Per mi regas la princoj Kaj la potenculoj kaj �iuj ju�antoj sur la tero.
17 Mi amas miajn amantojn; Kaj miaj ser�antoj min trovos.
18 Ri�o kaj gloro estas �e mi, Da�ra havo kaj justo.
19 Mia frukto estas pli bona ol oro kaj ol plej pura oro; Kaj la rikolto de mi estas pli bona ol elektita ar�ento.
20 La� la vojo de vero mi iras, La� la vojstreko de la justo;
21 Por heredigi al miaj amantoj esencan bonon, Kaj plenigi iliajn trezorejojn.
22 La Eternulo min formis en la komenco de Sia vojo, Anta� Siaj kreita�oj, tre antikve.
23 Anta� eterno mi estis firme fondita, en la komenco, Anta� la kreo de la tero.
24 Kiam ankora� ne ekzistis la abismoj, mi estis jam naskita, Kiam ankora� ne ekzistis fontoj, �prucigantaj akvon.
25 Anta� ol la montoj estis starigitaj, Anta� la alta�oj mi estis kreita;
26 Kiam la tero ankora� ne estis farita, nek la kampoj, Nek la komencaj polveroj de la mondo.
27 Dum Li firmigis la �ielojn, mi jam estis tie; Dum Li desegnis limojn sur la supra�o de la abismo,
28 Dum Li fortikigis la nubojn supre, Dum Li firmigis la fontojn de la abismo,
29 Dum Li donis Sian le�on al la maro, Por ke la akvoj ne transpa�u siajn bordojn, Kaj dum Li difinis la fundamentojn de la tero:
30 Tiam mi estis �e Li kiel konstruanto; Mi estis la �ojo de �iuj tagoj, Ludante anta� Li �iutempe.
31 Mi ludas sur Lia mondo-tero; Kaj mia �ojo estas inter la homidoj.
32 Kaj nun, infanoj, a�skultu min; Kaj feli�aj estos tiuj, kiuj iras la� miaj vojoj.
33 A�skultu instruon kaj sa�i�u, Kaj ne for�etu �in.
34 Feli�a estas la homo, kiu min a�skultas, Kiu maldormas �iutage �e miaj pordoj, Kiu staras garde �e la fostoj de miaj pordegoj.
35 �ar kiu min trovis, tiu trovis vivon, Kaj akiros favoron de la Eternulo.
36 Sed kiu maltrafas min, tiu difektas sian animon; �iuj, kiuj min malamas, amas la morton.

1 La sa�o konstruis sian domon, �arpentis �iajn sep kolonojn.
2 �i bu�is sian bruton, ver�is sian vinon, Kaj pretigis sian tablon.
3 �i sendis siajn servantinojn, Por anonci sur la pintoj de la alta�oj de la urbo:
4 Kiu estas naiva, tiu sin turnu �i tien! Al la senspritulo �i diris:
5 Venu, man�u de mia pano, Kaj trinku el la vino, kiun mi enver�is.
6 Forlasu la malsa�a�on, kaj vivu; Kaj iru la� la vojo de la prudento.

7 Kiu instruas blasfemanton, tiu prenas sur sin malhonoron; Kaj kiu penas �ustigi malpiulon, tiu estas mokata.
8 Ne penu �ustigi blasfemanton, ke li vin ne malamu: Penu �ustigi sa�ulon, kaj li vin amos.
9 Donu al sa�ulo, kaj li ankora� pli sa�i�os; Instruu justulon, kaj li lernos pli.
10 La komenco de la sa�o estas timo anta� la Eternulo; Kaj ekkono pri la Sanktulo estas prudento.
11 �ar per mi plimulti�os viaj tagoj, Kaj aldoni�os al vi jaroj da vivo.
12 Se vi sa�i�is, vi sa�i�is por vi; Kaj se vi blasfemas, vi sola suferos.

13 Virino malsa�a, bruema, Sensprita, kaj nenion scianta,
14 Sidas �e la pordo de sia domo, Sur se�o sur alta�o de la urbo,
15 Por voki la pasantojn, Kiuj iras sian �ustan vojon:
16 Kiu estas naiva, tiu sin turnu �i tien! Kaj al la senspritulo �i diris:
17 Akvoj �telitaj estas dol�aj, Kaj pano ka�ita estas agrabla.
18 Kaj li ne scias, ke tie estas mortintoj Kaj ke �iaj invititoj estas en la profundoj de �eol.

1 Sentencoj de Salomono.

Sa�a filo estas �ojo por sia patro, Kaj filo malsa�a estas mal�ojo por sia patrino.
2 Maljustaj trezoroj ne donas utilon; Sed bonfaremo savas de morto.
3 La Eternulo ne malsatigos animon de piulo; Sed la avidon de malpiulo Li forpu�as.
4 Maldiligenta mano malri�igas; Sed mano de diligentuloj ri�igas.
5 Kiu kolektas dum la somero, tiu estas filo sa�a; Sed kiu dormas en la tempo de rikolto, tiu estas filo hontinda.
6 Beno estas sur la kapo de piulo; Sed la bu�o de malpiulo ka�as krimon.
7 La memoro de piulo estas benata; Sed la nomo de malpiuloj forputros.
8 Kiu havas sa�an koron, tiu akceptos moralordonojn; Sed kiu havas malsa�an bu�on, tiu renversi�os.
9 Kiu iras en senkulpeco, tiu iras sendan�ere; Sed kiu kurbigas siajn vojojn, tiu estos punita.
10 Kiu grimacas per la okulo, tiu ka�zas suferon; Kaj kiu havas malsa�an bu�on, tiu renversi�os.
11 La bu�o de piulo estas fonto de vivo; Sed la bu�o de malpiulo ka�as krimon.
12 Malamo ka�zas malpacon; Sed amo kovras �iujn pekojn.
13 Sur la lipoj de prudentulo trovi�as sa�o; Sed vergo apartenas al la dorso de sensa�ulo.
14 Sa�uloj konservas la scion; Sed la bu�o de malsa�ulo estas proksima al la pereo.
15 La havo de ri�ulo estas lia fortika urbo; Sed pereo por la malri�uloj estas ilia malri�o.
16 La laborpago de piulo estas por la vivo; La enspezoj de malpiulo estas por peko.
17 Kiu konservas la instruon, tiu iras al vivo; Sed kiu for�etas atentigon, tiu restas en eraro.
18 Kiu ka�as malamon, tiu havas falseman bu�on; Kaj kiu elirigas kalumnion, tiu estas malsa�ulo.
19 �e multo da vortoj ne evitebla estas peko; Sed kiu retenas siajn lipojn, tiu estas sa�a.
20 La lango de piulo estas plej bonspeca ar�ento; La koro de malpiuloj estas kiel nenio.
21 La lipoj de piulo gvidas multajn; Sed malsa�uloj mortas pro manko de sa�o.
22 La beno de la Eternulo ri�igas, Kaj mal�ojon Li ne aldonas al �i.
23 Por malsa�ulo estas �ojo fari malbonon; Kaj sa�o, por sa�ulo.
24 Kio timigas malpiulon, tio trafos lin; Kaj kion deziras piuloj, tio estos donita al ili.
25 Kiel pasanta ventego, tiel malpiulo rapide malaperas; Sed piulo havas eternan fundamenton.
26 Kiel la vinagro por la dentoj kaj la fumo por la okuloj, Tiel la maldiligentulo estas por tiuj, kiuj lin sendis.
27 La timo anta� la Eternulo multigas la tagojn; Sed la jaroj de malpiuloj estos mallongigitaj.
28 La atendo de piuloj fari�os �ojo; Sed la espero de malpiuloj pereos.
29 La vojo de la Eternulo estas defendo por la senpekulo, Sed pereo por la malbonfarantoj.
30 Piulo neniam falpu�i�os; Sed la malpiuloj ne restos sur la tero.
31 La bu�o de piulo eligas sa�on; Sed lango falsema estos ekstermita.
32 La lipoj de piulo anoncas favora�on, Kaj la bu�o de malpiuloj malica�on.

1 Malvera pesilo estas abomena�o por la Eternulo; Sed plena pezo pla�as al Li.
2 Se venis malhumileco, venos anka� honto; Sed �e la humiluloj estas sa�o.
3 La senkulpeco de la piuloj gvidos ilin; Sed la falsemo pereigos la maliculojn.
4 Ne helpos ri�o en la tago de kolero; Sed bonfaremo savas de morto.
5 La justeco de piulo ebenigas lian vojon; Sed malpiulo falos per sia malpieco.
6 La justeco de piuloj savos ilin; Sed la pasio de maliculoj ilin kaptos.
7 Kiam mortas homo pia, ne pereas lia espero; Sed la atendo de la pekuloj pereas.
8 Piulo estas savata kontra� mizero, Kaj malpiulo venas sur lian lokon.
9 Per la bu�o de hipokritulo difekti�as lia proksimulo; Sed per kompreno piuloj savi�as.
10 Kiam al la piuloj estas bone, la urbo �ojas; Kaj kiam pereas malpiuloj, �i estas gaja.
11 Per la beno de piuloj urbo alti�as; Kaj per la bu�o de malpiuloj �i ruini�as.
12 Kiu mokas sian proksimulon, tiu estas malsa�ulo; Sed homo prudenta silentas.
13 Kiu iras kun kalumnioj, tiu elperfidas sekreton; Sed kiu havas fidelan spiriton, tiu konservas aferon.
14 �e manko de prikonsili�o popolo pereas; Sed �e multe da konsilantoj estas bonstato.
15 Malbonon faras al si tiu, kiu garantias por fremdulo; Sed kiu malamas donadon de mano, tiu estas ekster dan�ero.
16 Aminda virino akiras honoron, Kaj potenculoj akiras ri�on.
17 Bonkora homo donos bonon al sia animo, Kaj kruelulo detruas sian karnon.
18 Malvirtulo akiras profiton malveran, Kaj la semanto de virto veran rekompencon.
19 Bonfarado kondukas al vivo; Kaj kiu celas malbonon, tiu iras al sia morto.
20 Abomena�o por la Eternulo estas la malickoruloj; Sed pla�as al Li tiuj, kiuj iras vojon pian.
21 Oni povas esti certa, ke malvirtulo ne restos senpuna; Sed la idaro de virtuloj estos savita.
22 Kiel ora ringo sur la nazo de porko, Tiel estas virino bela, sed malbonkonduta.
23 La deziro de virtuloj estas nur bono; Sed malvirtuloj povas esperi nur koleron.
24 Unu disdonas, kaj ri�i�as �iam pli; Alia tro avaras, kaj tamen nur malri�i�as.
25 Animo benanta �uos bonstaton; Kaj kiu trinkigas, tiu mem havos sufi�e por trinki.
26 Kiu retenas grenon, tiun malbenas la popolo; Sed beno venas sur la kapon de tiu, kiu disdonas.
27 Kiu celas bonon, tiu atingos pla�on; Sed kiu ser�as malbonon, tiun �i trafos.
28 Kiu fidas sian ri�econ, tiu falos; Sed virtuloj floros kiel juna folio.
29 Kiu detruas sian domon, tiu heredos venton; Kaj malsa�ulo estas sklavo de sa�ulo.
30 La frukto de virtulo estas arbo de vivo; Kaj akiranto de animoj estas sa�ulo.
31 Se virtulo ricevas redonon sur la tero, Tiom pli malvirtulo kaj pekulo!

1 Kiu amas instruon, tiu amas scion; Sed kiu malamas atentigon, tiu estas malsa�ulo.
2 Bonulo akiras favoron de la Eternulo; Sed homo malica estos kondamnita.
3 Ne fortiki�os homo per malvirto; Sed la radiko de virtuloj ne �anceli�os.
4 Brava virino estas krono por sia edzo; Sed senhonora estas kiel puso en liaj ostoj.
5 La pensoj de virtuloj estas justeco; La meditado de malvirtuloj estas malico.
6 La paroloj de malvirtuloj estas insido pri sango; Sed la bu�o de virtuloj ilin savas.
7 La malvirtuloj renversi�os kaj malaperos; Sed la domo de virtuloj staros forte.
8 Oni la�das homon la� lia sa�o; Sed perversulo estos hontigita.
9 Pli bona estas homo negrava, sed laboranta por si, Ol homo, kiu ser�as honoron, sed al kiu mankas pano.
10 Virtulo kompatas la vivon de sia bruto; Sed la koro de malvirtuloj estas kruela.
11 Kiu prilaboras sian teron, tiu havos sate da pano; Sed kiu ser�as vanta�ojn, tiu estas malsa�ulo.
12 Malvirtulo ser�as subtenon de malnobluloj; Sed la radiko de virtuloj donas forton.
13 Per siaj pekaj vortoj kapti�as malbonulo; Sed virtulo eliras el mizero.
14 Per la fruktoj de sia bu�o homo bone sati�as; Kaj la� la merito de siaj manoj homo ricevas redonon.
15 La vojo de malsa�ulo estas �usta en liaj okuloj; Sed sa�ulo a�skultas konsilon.
16 Malsa�ulo tuj montras sian koleron; Sed sa�ulo ignoras ofendon.
17 Kiu estas verama, tiu eldiras tion, kio estas �usta, Sed falsama atestulo trompon.
18 Ofte nepripensita parolo vundas kiel glavo; Sed la lango de sa�uloj sanigas.
19 Parolo vera restas fortike por �iam; Sed parolo malvera nur por momento.
20 Malico estas en la koro de malbonintenculoj; Sed �e la pacigantoj estas �ojo.
21 Nenio malbona trafos virtulon; Sed la malvirtuloj havas plene da malbono.
22 Abomena�o por la Eternulo estas bu�o mensogema; Sed kiuj agas la� vero, tiuj pla�as al Li.
23 Sa�a homo ka�as scion; Sed la koro de malsa�uloj elkrias malsa�econ.
24 La mano de diligentuloj regos; Sed mano maldiligenta pagos tributon.
25 Zorgo en la koro de homo �in premas; Sed amika vorto �in �ojigas.
26 Al la virtulo estas pli bone, ol al lia proksimulo; Sed la vojo de malvirtuloj ilin erarigas.
27 Maldiligenteco ne pretigos al si man�on; Sed homo diligenta havas ri�econ.
28 Sur la vojo de virto estas vivo, Kaj �i estos ebenigita kontra� morto.

1 Sa�a filo lernas de la patro; Sed mokanto ne a�skultas moralinstruon.
2 La frukto de la bu�o donas al homo bonan man�on; Sed la deziro de krimuloj estas perforto.
3 Kiu gardas sian bu�on, tiu gardas sian animon; Kiu tro malfermas sian bu�on, tiu pereas.
4 La animo de maldiligentulo deziras, kaj ne ricevas; Sed la animo de diligentuloj sati�as.
5 Vorton malveran virtulo malamas; Sed malvirtulo agas abomene kaj venas al honto.
6 La virto gardas tiun, kiu iras �ustan vojon; Sed la malvirto pereigas pekulon.
7 Unu �ajnigas sin ri�a, havante nenion; Alia �ajnigas sin malri�a, havante grandan ri�econ.
8 Per sia ri�eco homo savas sian animon; Sed malri�ulo ne a�skultas atentigon.
9 La lumo de virtuloj brilegas; Sed la lumilo de malvirtuloj estingi�os.
10 Nur de malhumileco venas malpaco; Sed la akceptantaj konsilojn havas sa�on.
11 Ri�eco rapide akirita malgrandi�as; Sed kion oni kolektas per laboro, tio multi�as.
12 Espero prokrastata dolorigas la koron; Sed plenumita deziro estas arbo de vivo.
13 Kiu mal�atas diron, tiu malutilas al si mem; Sed respektanta ordonon estos rekompencita.
14 Instruo de sa�ulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
15 Bona prudento pla�igas; Sed la vojo de perfiduloj estas malglata.
16 �iu prudentulo agas konscie; Sed malsa�ulo elmontras malsa�econ.
17 Malbona sendito falas en malfeli�on; Sed sendito fidela sanigas.
18 Malri�a kaj hontigata estos tiu, kiu forpu�as instruon; Sed kiu observas instruon, tiu estos estimata.
19 Deziro plenumita estas agrabla por la animo; Sed malagrable por la malsa�uloj estas deturni sin de malbono.
20 Kiu iras kun sa�uloj, tiu estos sa�a; Sed kamarado de malsa�uloj suferos doloron.
21 Pekulojn persekutas malbono; Sed virtulojn rekompencas bono.
22 Bonulo heredigas la nepojn; Kaj por virtulo konservi�as la havo de pekulo.
23 Multe da man�a�o estas sur la kampo de malri�uloj; Sed multaj pereas pro manko de justeco.
24 Kiu �paras sian vergon, tiu malamas sian filon; Sed kiu lin amas, tiu balda� lin punas.
25 Virtulo man�as, por satigi sian animon; Sed la ventro de malvirtuloj havas mankon.

1 Sa�a virino konstruas sian domon; Sed malsa�a detruas �in per siaj manoj.
2 Kiu iras la �ustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon mal�ustan, tiu Lin malestimas.
3 En la bu�o de malsa�ulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la bu�o de sa�uloj ilin gardas.
4 Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.
5 Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.
6 Mokanto ser�as sa�econ kaj �in ne trovas; Sed por sa�ulo la sciado estas facila.
7 Foriru de homo malsa�a; �ar vi ne a�dos parolon de sa�o.
8 La sa�eco de sa�ulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsa�eco de malsa�uloj estas trompi�ado.
9 Malsa�uloj �ercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.
10 Koro scias sian propran mal�ojon; Kaj en �ia �ojo ne partoprenas fremdulo.
11 Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.
12 Iufoje vojo �ajnas �usta al homo, Kaj tamen �ia fino kondukas al la morto.
13 Anka� dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de �ojo estas mal�ojo.
14 La� siaj agoj man�os homo malbonkora; Kaj homo bona sati�os per siaj faroj.
15 Naivulo kredas �iun vorton; Sed sa�ulo estas atenta pri sia vojo.
16 Sa�ulo timas, kaj forklini�as de malbono; Sed malsa�ulo estas inciti�ema kaj memfidema.
17 Malpacienculo faras malsa�a�ojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.
18 Naivuloj akiras malsa�econ; Sed sa�uloj estas kronataj de klereco.
19 Malbonuloj humili�os anta� bonuloj; Kaj malvirtuloj estos anta� la pordego de virtulo.
20 Malri�ulo estas malamata e� de sia proksimulo; Sed ri�ulo havas multe da amikoj.
21 Kiu mal�atas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malri�ulojn, tiu estas feli�a.
22 �u ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas �e tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.
23 De �iu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.
24 Propra ri�eco estas krono por la sa�uloj; Sed la malsa�eco de la malsa�uloj restas malsa�eco.
25 Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.
26 En la timo anta� la Eternulo estas forta fortika�o; Kaj Li estos rifu�ejo por Siaj infanoj.
27 La timo anta� la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
28 Grandeco de popolo estas gloro por re�o; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.
29 Pacienculo havas multe da sa�o; Sed malpacienculo elmontras malsa�econ.
30 Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.
31 Kiu premas malri�ulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malri�ulon.
32 Pro sia malboneco malvirtulo estos forpu�ita; Sed virtulo e� mortante havas esperon.
33 En la koro de sa�ulo ripozas sa�o; Kaj kio estas en malsa�uloj, tio elmontri�as.
34 Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.
35 Favoron de la re�o havas sklavo sa�a; Sed kontra� malbonkonduta li koleras.

1 Milda respondo kvietigas koleron; Sed malmola vorto ekscitas koleron.
2 La lango de sa�uloj bonigas la instruon; Sed la bu�o de malsa�uloj elparolas sensenca�on.
3 Sur �iu loko estas la okuloj de la Eternulo; Ili vidas la malbonulojn kaj bonulojn.
4 Milda lango estas arbo de vivo; Sed malbonparola rompas la spiriton.
5 Malsa�ulo mal�atas la instruon de sia patro; Sed kiu plenumas la admonon, tiu estas prudenta.
6 En la domo de virtulo estas multe da trezoroj; Sed en la profito de malvirtulo estas pereo.
7 La bu�o de sa�uloj semas instruon; Sed la koro de malsa�uloj ne estas tia.
8 Oferdono de malvirtuloj estas abomena�o por la Eternulo; Sed la pre�o de virtuloj al Li pla�as.
9 Abomena�o por la Eternulo estas la vojo de malvirtulo; Sed kiu celas virton, tiun Li amas.
10 Malbona puno atendas tiun, kiu forlasas la vojon; Kaj la malamanto de admono mortos.
11 �eol kaj la abismo estas anta� la Eternulo: Tiom pli la koroj de la homidoj.
12 Mokanto ne amas tiun, kiu lin admonas; Al sa�uloj li ne iras.
13 �oja koro faras la viza�on �oja; Sed �e �agreno de la koro la spirito estas malgaja.
14 La koro de sa�ulo ser�as instruon; Sed la bu�o de malsa�uloj nutras sin per malsa�eco.
15 �iuj tagoj de malfeli�ulo estas malbonaj; Sed kontenta koro estas festenado.
16 Pli bona estas malmulto kun timo anta� la Eternulo, Ol granda trezoro kun maltrankvileco �e �i.
17 Pli bona estas man�o el verda�o, sed kun amo, Ol grasa bovo, sed kun malamo.
18 Kolerema homo ka�zas malpacon; Kaj pacienculo kvietigas disputon.
19 La vojo de maldiligentulo estas kiel dornarbeto; Sed la vojo de virtuloj estas ebenigita.
20 Sa�a filo �ojigas la patron; Sed homo malsa�a estas malhonoro por sia patrino.
21 Malsa�eco estas �ojo por malsa�ulo; Sed homo prudenta iras �ustan vojon.
22 Kie ne estas konsilo, tie la entreprenoj nenii�as; Sed �e multe da konsilantoj ili restas fortikaj.
23 Plezuro por homo estas en la respondo de lia bu�o; Kaj kiel bona estas vorto en la �usta tempo!
24 La vojo de la vivo por sa�ulo iras supren, Por ke li evitu �eolon malsupre.
25 La domon de fieruloj la Eternulo ruinigas; Sed Li gardas la limojn de vidvino.
26 Abomena�o por la Eternulo estas la intencoj de malnoblulo; Sed agrablaj estas la paroloj de puruloj.
27 Profitemulo mal�ojigas sian domon; Sed kiu malamas donacojn, tiu vivos.
28 La koro de virtulo pripensas respondon; Sed la bu�o de malvirtuloj elfluigas malbonon.
29 La Eternulo estas malproksima de la malvirtuloj; Sed la pre�on de la virtuloj Li a�skultas.
30 Luma okulo �ojigas la koron; Bona sciigo fortikigas la ostojn.
31 Orelo, kiu a�skultas la instruon de la vivo, Lo�os inter sa�uloj.
32 Kiu forpu�as admonon, tiu malestimas sian animon; Sed kiu a�skultas instruon, tiu akiras sa�on.
33 La timo anta� la Eternulo instruas sa�on, Kaj humileco trovi�as anta� honoro.

1 Al la homo apartenas la projektoj de la koro; Sed de la Eternulo venas la vortoj de la lango.
2 �iuj vojoj de la homo estas puraj en liaj okuloj; Sed la Eternulo esploras la spiritojn.
3 Transdonu al la Eternulo viajn farojn; Tiam viaj entreprenoj staros forte.
4 �iu faro de la Eternulo havas sian celon; E� malvirtulo estas farita por tago de malbono.
5 �iu malhumilulo estas abomena�o por la Eternulo; Kaj li certe ne restos ne punita.
6 Per bono kaj vero pardoni�as peko; Kaj per timo anta� la Eternulo oni evitas malbonon.
7 Kiam al la Eternulo pla�as la vojoj de homo, Li e� liajn malamikojn pacigas kun li.
8 Pli bona estas malmulto, sed kun justeco, Ol granda profito, sed maljusta.
9 La koro de homo pripensas sian vojon; Sed la Eternulo direktas lian iradon.
10 Sor�o estas sur la lipoj de re�o; Lia bu�o ne peku �e la ju�o.
11 �usta pesilo kaj �ustaj pesiltasoj estas de la Eternulo; �iuj pezil�tonoj en la sako estas Lia faro.
12 Abomena�o por re�oj estas fari maljusta�on; �ar per justeco staras fortike la trono.
13 Al la re�oj pla�as lipoj veramaj; Kaj ili amas tiun, kiu parolas la veron.
14 Kolero de re�o estas kuriero de morto; Sed homo sa�a igas �in pardoni.
15 Luma viza�o de re�o estas vivo; Kaj lia favoro estas kiel nubo kun printempa pluvo.
16 Akiro de sa�eco estas multe pli bona ol oro; Kaj akiro de prudento estas preferinda ol ar�ento.
17 La vojo de virtuloj evitas malbonon; Kiu gardas sian vojon, tiu konservas sian animon.
18 Anta� la pereo iras fiereco; Kaj anta� la falo iras malhumileco.
19 Pli bone estas esti humila kun malri�uloj, Ol dividi akiron kun fieruloj.
20 Kiu prudente kondukas aferon, tiu trovos bonon; Kaj kiu fidas la Eternulon, tiu estas feli�a.
21 Kiu havas prudentan koron, tiu estas nomata sa�ulo; Kaj agrablaj paroloj plivalorigas la instruon.
22 Sa�o estas fonto de vivo por sia posedanto; Sed la instruo de malsa�uloj estas malsa�eco.
23 La koro de sa�ulo prudentigas lian bu�on, Kaj en lia bu�o plivalori�as la instruo.
24 Agrabla parolo estas fre�a mielo, Dol�a por la animo kaj saniga por la ostoj.
25 Iufoje vojo �ajnas �usta al homo, Kaj tamen �ia fino kondukas al la morto.
26 Kiu laboras, tiu laboras por si mem; �ar lin devigas lia bu�o.
27 Malbona homo ka�zas malbonon; Kaj sur liaj lipoj estas kvaza� brulanta fajro.
28 Malica homo disvastigas malpacon; Kaj kalumnianto disigas amikojn.
29 Rabemulo forlogas sian proksimulon Kaj kondukas lin sur vojo malbona.
30 Kiu faras signojn per la okuloj, tiu intencas malicon; Kiu faras signojn per la lipoj, tiu plenumas malbonon.
31 Krono de gloro estas la grizeco; Sur la vojo de justeco �i estas trovata.
32 Pacienculo estas pli bona ol fortulo; Kaj kiu regas sian spiriton, tiu estas pli bona ol militakiranto de urbo.
33 Sur la baskon oni �etas loton; Sed �ia tuta decido estas de la Eternulo.

1 Pli bona estas seka peco da pano, sed kun trankvileco, Ol domo plena de viando, kun malpaco.
2 Sa�a sklavo regos super filo hontinda, Kaj dividos heredon kune kun fratoj.
3 Fandujo estas por ar�ento, kaj forno por oro; Sed la korojn esploras la Eternulo.
4 Malbonfaranto obeas malbonajn bu�ojn; Malveremulo atentas malpian langon.
5 Kiu mokas malri�ulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kiu �ojas pri ies malfeli�o, tiu ne restos sen puno.
6 Nepoj estas krono por maljunuloj; Kaj gloro por infanoj estas iliaj gepatroj.
7 Al malsa�ulo ne konvenas alta parolado, Kaj ankora� malpli al nobelo mensogado.
8 Donaco estas juvelo en la okuloj de sia mastro; Kien ajn li sin turnos, li sukcesos.
9 Kiu kovras kulpon, tiu ser�as amikecon; Sed kiu reparolas pri la afero, tiu disigas amikojn.
10 Pli efikas ripro�o �e sa�ulo, Ol cent batoj �e malsa�ulo.
11 Malbonulo ser�as nur ribelon; Sed terura sendato estos sendita kontra� lin.
12 Pli bone estas renkonti ursinon, al kiu estas rabitaj �iaj infanoj, Ol malsa�ulon kun lia malsa�eco.
13 Kiu redonas malbonon por bono, El ties domo ne malaperos malbono.
14 La komenco de malpaco estas kiel liberigo de akvo; Anta� ol �i tro vasti�is, forlasu la malpacon.
15 Kiu pravigas malvirtulon, kaj kiu malpravigas virtulon, Amba� estas abomena�o por la Eternulo.
16 Por kio servas mono en la mano de malsa�ulo? �u por a�eti sa�on, kiam li prudenton ne havas?
17 En �iu tempo amiko amas, Kaj li fari�as frato en mizero.
18 Homo malsa�a donas manon en manon, Kaj garantias por sia proksimulo.
19 Kiu amas malpacon, tiu amas pekon; Kiu tro alte levas sian pordon, tiu ser�as pereon.
20 Malica koro ne trovos bonon; Kaj kiu havas ne�ustan langon, tiu enfalos en malfeli�on.
21 Kiu naskas malsa�ulon, tiu havas �agrenon; Kaj patro de malprudentulo ne havos �ojon.
22 �oja koro estas saniga; Kaj mal�oja spirito sekigas la ostojn.
23 Ka�itajn donacojn akceptas malvirtulo, Por deklini la vojon de la justeco.
24 Anta� la viza�o de prudentulo estas sa�o; Sed la okuloj de malsa�ulo estas en la fino de la tero.
25 Filo malsa�a estas �agreno por sia patro, Kaj mal�ojo por sia patrino.
26 Ne estas bone suferigi virtulon, Nek bati noblulon, kiu agas juste.
27 Kiu �paras siajn vortojn, tiu estas prudenta; Kaj trankvilanimulo estas homo sa�a.
28 E� malsa�ulo, se li silentas, estas rigardata kiel sa�ulo; Kaj kiel prudentulo, se li tenas fermita sian bu�on.

1 Kiu aparti�as, tiu ser�as sian volupton Kaj iras kontra� �iu sa�a konsilo.
2 Malsa�ulo ne deziras prudenton, Sed nur malkovri sian koron.
3 Kiam venas malvirtulo, Venas anka� malestimo kun honto kaj moko.
4 La vortoj de homa bu�o estas profunda akvo; La fonto de sa�o estas fluanta rivero.
5 Ne estas bone favori malvirtulon, Por faligi virtulon �e la ju�o.
6 La lipoj de malsa�ulo kondukas al malpaco, Kaj lia bu�o venigas batojn.
7 La bu�o de malsa�ulo estas pereo por li, Kaj liaj lipoj enretigas lian animon.
8 La vortoj de kalumnianto estas kiel franda�oj, Kaj ili penetras en la profundon de la ventro.
9 Kiu estas senzorga en sia laborado, Tiu estas frato de pereiganto.
10 La nomo de la Eternulo estas fortika turo: Tien kuras virtulo, kaj estas �irmata.
11 La havo de ri�ulo estas lia fortika urbo, Kaj kiel alta muro en lia imago.
12 Anta� la pereo la koro de homo fieri�as, Kaj anta� honoro estas humileco.
13 Kiu respondas, anta� ol li a�dis, Tiu havas malsa�on kaj honton.
14 La spirito de homo nutras lin en lia malsano; Sed spiriton premitan kiu povas elporti?
15 La koro de sa�ulo akiras prudenton, Kaj la orelo de sa�uloj ser�as scion.
16 Donaco de homo donas al li vastecon Kaj kondukas lin al la grandsinjoroj.
17 La unua estas prava en sia proceso; Sed venas lia proksimulo kaj �in klarigas.
18 La loto �esigas disputojn Kaj decidas inter potenculoj.
19 Malpaci�inta frato estas pli obstina, ol fortikigita urbo; Kaj disputoj estas kiel rigliloj de turo.
20 De la fruktoj de la bu�o de homo sati�as lia ventro; Li man�as la produktojn de siaj lipoj.
21 Morto kaj vivo dependas de la lango; Kaj kiu �in amas, tiu man�os �iajn fruktojn.
22 Kiu trovis edzinon, tiu trovis bonon Kaj ricevis favoron de la Eternulo.
23 Per petegado parolas malri�ulo; Kaj ri�ulo respondas arogante.
24 Havi multajn amikojn estas embarase; Sed ofte amiko estas pli sindona ol frato.

1 Pli bona estas malri�ulo, kiu iras en sia senkulpeco, Ol homo, kiu estas malicbu�ulo kaj malsa�ulo.
2 Vivo sen prudento ne estas bona; Kaj kiu tro rapidas, tiu maltrafas la vojon.
3 Malsa�eco de homo erarigas lian vojon, Kaj lia koro koleras la Eternulon.
4 Ri�eco donas multon da amikoj; Sed malri�ulo estas forlasata de sia amiko.
5 Falsa atestanto ne restos sen puno; Kaj kiu elspiras mensogojn, tiu ne savi�os.
6 Multaj ser�as favoron de malavarulo; Kaj �iu estas amiko de homo, kiu donas donacojn.
7 �iuj fratoj de malri�ulo lin malamas; Tiom pli malproksimi�as de li liaj amikoj! Li havas esperon pri vortoj, kiuj ne estos plenumitaj.
8 Kiu akiras prudenton, tiu amas sian animon; Kiu gardas sa�on, tiu trovas bonon.
9 Falsa atestanto ne restos sen puno; Kaj kiu elspiras mensogojn, tiu pereos.
10 Al malsa�ulo ne konvenas agrabla�o; Ankora� malpli konvenas al sklavo regi super princoj.
11 Sa�o de homo faras lin pacienca; Kaj gloro por li estas pardoni pekon.
12 Kiel kriego de leono estas la kolero de re�o; Kaj lia favoro estas kiel roso sur herbo.
13 Pereo por sia patro estas malsa�a filo; Kaj malpacema edzino estas kiel konstanta gutado.
14 Domo kaj havo estas heredataj post gepatroj; Sed sa�a edzino estas de la Eternulo.
15 Mallaboremeco enigas en profundan dormon, Kaj animo maldiligenta suferos malsaton.
16 Kiu konservas moralordonon, tiu konservas sian animon; Sed kiu ne atentas Lian vojon, tiu mortos.
17 Kiu kompatas malri�ulon, tiu pruntedonas al la Eternulo, Kaj Tiu redonos al li por lia bonfaro.
18 Punu vian filon, dum ekzistas espero, Sed via koro ne deziru lian pereon.
19 Koleranto devas esti punata; �ar se vi lin indulgos, li fari�os ankora� pli kolerema.
20 A�skultu konsilon kaj akceptu admonon, Por ke vi poste estu sa�a.
21 Multaj estas la intencoj en la koro de homo, Sed la decido de la Eternulo restas fortike.
22 Ornamo estas por la homo lia bonfaro; Kaj pli bona estas malri�ulo, ol homo mensogema.
23 Timo anta� la Eternulo kondukas al vivo, Al sateco, kaj al evito de malbono.
24 Mallaboremulo metas sian manon en la poton, Kaj e� al sia bu�o li �in ne relevas.
25 Se vi batos blasfemanton, sensciulo fari�os atenta; Se oni punas sa�ulon, li komprenas la instruon.
26 Kiu ruinigas patron kaj forpelas patrinon, Tiu estas filo hontinda kaj malbeninda.
27 �esu, mia filo, a�skulti admonon Kaj tamen deklini�i de la vortoj de la instruo.
28 Fripona atestanto mokas ju�on; Kaj la bu�o de malvirtuloj englutas maljusta�on.
29 La blasfemantojn atendas punoj, Kaj batoj la dorson de malsa�uloj.

1 La vino estas blasfemanto, ebriiga trinka�o estas sova�a; Kaj kiu delogi�as per ili, tiu ne estas prudenta.
2 Minaco de re�o estas kiel kriego de leono; Kiu lin kolerigas, tiu pekas kontra� sia animo.
3 Estas honoro por homo �esigi malpacon; Sed �iu malsa�ulo estas malpacema.
4 En la malvarma tempo mallaborulo ne plugas; Li petos en a�tuno, kaj li nenion ricevos.
5 Intenco en la koro de homo estas profunda akvo; Sed homo sa�a �in el�erpos.
6 Multaj homoj proklamas pri sia boneco; Sed kiu trovos homon fidelan?
7 Virtulo iras en sia senpekeco; Feli�aj estas liaj infanoj post li.
8 Re�o, kiu sidas sur trono de ju�o, Disventumas per siaj okuloj �ion malbonan.
9 Kiu povas diri: Mi purigis mian koron, Mi estas libera de mia peko?
10 Neegalaj peziloj, neegalaj mezuroj, Amba� estas abomena�o por la Eternulo.
11 E� knabon oni povas ekkoni la� liaj faroj, �u estas pura kaj justa lia konduto.
12 Orelon a�dantan kaj okulon vidantan: Ilin amba� kreis la Eternulo.
13 Ne amu dormon, por ke vi ne malri�i�u; Malfermu viajn okulojn, kaj vi sati�os de pano.
14 Malbona, malbona, diras la a�etanto; Sed kiam li foriris, tiam li fanfaronas.
15 Oni povas havi oron kaj multe da perloj; Sed bu�o prudenta estas multevalora ilo.
16 Prenu la veston de tiu, kiu garantiis por aliulo; Kaj pro la fremduloj prenu de li garantia�on.
17 Malhonesta pano estas bongusta por homo; Sed lia bu�o poste estos plena de �tonetoj.
18 Intencoj fortiki�as per konsilo; Kaj militon oni faru prudente.
19 Kiu malka�as sekreton, tiu estas kiel kalumnianto; Ne komuniki�u kun tiu, kiu havas lar�an bu�on.
20 Kiu malbenas sian patron kaj sian patrinon, Ties lumilo estingi�os meze de profunda mallumo.
21 Heredo, al kiu oni komence tro rapidas, Ne estas benata en sia fino.
22 Ne diru: Mi repagos malbonon; Fidu la Eternulon, kaj Li vin helpos.
23 Neegalaj peziloj estas abomena�o por la Eternulo, Kaj malvera pesilo estas ne bona.
24 La irado de homo dependas de la Eternulo; Kiel homo povus kompreni sian vojon?
25 �i estas reto por homo, se li rapidas nomi ion sankta Kaj esploras nur post faro de promeso.
26 Sa�a re�o dispelas malvirtulojn, Kaj venigas radon sur ilin.
27 La animo de homo estas lumilo de la Eternulo; �i esploras �iujn interna�ojn de la korpo.
28 Favorkoreco kaj veremeco hardas re�on; Kaj per favorkoreco li subtenas sian tronon.
29 Gloro por junuloj estas ilia forto, Kaj ornamo por maljunuloj estas grizeco.
30 Vundoj de batoj devas penetri en malbonulon, Kaj frapoj devas iri profunde en lian korpon.

1 Kiel akvaj torentoj estas la koro de re�o en la mano de la Eternulo: Kien Li volas, Li �in direktas.
2 �iuj vojoj de homo estas �ustaj en liaj okuloj; Sed la Eternulo pesas la korojn.
3 Plenumado de vero kaj justeco Estas al la Eternulo pli agrabla ol oferado.
4 Fieraj okuloj kaj aroganta koro, Kultura�o de malvirtuloj, estas peko.
5 La entreprenoj de diligentulo donas nur profiton; Sed �iu trorapidado kondukas nur al manko.
6 Akirado de trezoroj per lango mensogema Estas vanta bloveto, retoj de morto.
7 La rabo de malvirtuloj atakos ilin mem; �ar ili ne volis fari justa�on.
8 Malrekta estas la vojo de homo kulpa; Sed la agado de purulo estas �usta.
9 Pli bone estas lo�i sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.
10 La animo de malvirtulo deziras malbonon; Lia proksimulo ne estas favorata de li.
11 Kiam blasfemanto estas punata, senspertulo fari�as pli sa�a; Kaj kiam oni instruas sa�ulon, li akiras prudenton.
12 La Justulo rigardas la domon de malvirtulo, Kaj Li faligas malvirtulojn en malbonon.
13 Se iu �topas sian orelon kontra� kriado de malri�ulo, Li anka� vokos kaj ne estos a�skultata.
14 Sekreta donaco kvietigas koleron, Kaj donaco en la sinon, fortan furiozon.
15 Farado de justa�o estas �ojo por la virtulo Kaj teruro por la malbonaguloj.
16 Homo, kiu erarfori�is de la vojo de prudento, Eklo�os en komunumo de mortintoj.
17 Kiu amas gajecon, tiu havos mankon; Kiu amas vinon kaj oleon, tiu ne estos ri�a.
18 La malvirtulo estos liberiga anstata�o por la virtulo, Kaj malpiulo por piuloj.
19 Pli bone estas lo�i en lando dezerta, Ol kun malpacema kaj kolerema edzino.
20 �arma trezoro kaj oleo estas en la domo de sa�ulo; Sed homo malsa�a �ion englutas.
21 Kiu celas justecon kaj bonecon, Tiu trovos vivon, justecon, kaj honoron.
22 Kontra� urbon de fortuloj eliras sa�ulo, Kaj li faligas �ian fortan fortika�on.
23 Kiu gardas sian bu�on kaj sian langon, Tiu gardas sian animon kontra� malfeli�oj.
24 Fiera malbonulo, kiun oni nomas blasfemulo, Agas kun kolero kaj malboneco.
25 La deziro de mallaborulo lin mortigas, �ar liaj manoj ne volas labori.
26 Tuttage li forte deziras; Sed virtulo donas kaj ne rifuzas.
27 Oferdono de malvirtuloj estas abomena�o; Kiom pli, kiam li �in alportas kiel pekoferon!
28 Mensoga atestanto pereos; Sed homo, kiu mem a�dis, parolos por �iam.
29 Malvirtulo tenas sian viza�on arogante; Sed virtulo zorgas pri sia vojo.
30 Ne ekzistas sa�o, ne ekzistas prudento, Ne ekzistas konsilo kontra� la Eternulo.
31 �evalo estas preparata por la tago de milito; Sed la helpo venas de la Eternulo.

1 Nomo bona estas pli preferinda, ol granda ri�eco; Kaj bona estimo, ol ar�ento kaj oro.
2 Ri�ulo kaj malri�ulo renkonti�as: Ilin amba� kreis la Eternulo.
3 Prudentulo anta�vidas malbonon, kaj ka�i�as; Sed naivuloj anta�enpa�as, kaj difekti�as.
4 Por humileco kaj timo anta� la Eternulo Oni ricevas ri�econ kaj honoron kaj vivon.
5 Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimi�as de ili.
6 Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj e� maljuni�inte li ne deklini�os de �i.
7 Ri�ulo regas super malri�uloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.
8 Kiu semas maljusta�on, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompi�os.
9 Bonokululo estos benata; �ar li donas el sia pano al malri�ulo.
10 Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj �esi�os malkonsento kaj ofendo.
11 Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la re�o estas amiko.
12 La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.
13 Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.
14 La bu�o de mal�astulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.
15 Malsa�eco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta �in elpelas el �i.
16 Kiu premas malri�ulon, por pligrandigi sian ri�econ, Tiu donas al ri�ulo, por ke li malri�i�u.

17 Klinu vian orelon kaj a�skultu vortojn de sa�uloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;
18 �ar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos �iuj pretaj sur viaj lipoj.
19 Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodia�.
20 �u mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,
21 Por sciigi al vi la �ustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?

22 Ne prirabu malri�ulon, pro tio, ke li estas malri�a; Kaj ne premu senhavulon �e la pordego;
23 �ar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.
24 Ne amiki�u kun homo kolerema, Kaj ne komuniki�u kun homo flami�ema;
25 Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.
26 Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por �uldoj.
27 Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian lita�on de sub vi.
28 Ne for�ovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.
29 Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros anta� re�oj; Li ne staros anta� maleminentuloj.

1 Kiam vi sidi�os, por man�i kun reganto, Rigardu bone, kio estas anta� vi;
2 Kaj vi metu tran�ilon al via gor�o, Se vi estas avidulo.
3 Ne deziru liajn bongustajn man�ojn; �ar �i estas trompa pano.
4 Ne penu ri�i�i; Forlasu vian pripensadon.
5 �u vi direktos viajn okulojn al �i? �i jam ne ekzistos; �ar ri�eco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la �ielo.
6 Ne man�u panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn man�ojn.
7 �ar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li anka� estas: Man�u kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
8 La pecon, kiun vi man�is, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
9 En la orelojn de malsa�ulo ne parolu; �ar li mal�atos la sa�econ de viaj vortoj.
10 Ne for�ovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
11 �ar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontra� vi.
12 Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
13 Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
14 Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de �eol.
15 Mia filo, se via koro estos sa�a, Tiam �ojos anka� mia koro.
16 Kaj mia interna�o �ojos, Kiam viaj lipoj parolos �usta�on.
17 Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo anta� la Eternulo �iutage.
18 �ar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdi�os.
19 A�skultu vi, mia filo, kaj estu sa�a, Kaj direktu vian koron al la �usta vojo.
20 Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj man�as tro da viando;
21 �ar drinkemulo kaj man�egemulo malri�i�os, Kaj dormemulo havos sur si �ifona�ojn.
22 A�skultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne mal�atu vian patrinon, kiam �i maljuni�os.
23 Veron a�etu, kaj ne vendu sa�on Kaj instruon kaj prudenton.
24 Grandan �ojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de sa�ulo �ojos pro li.
25 Via patro kaj via patrino �ojos, Kaj via naskintino triumfos.
26 Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj pla�u miaj vojoj.
27 �ar mal�astulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
28 �i embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas �irka� si perfidulojn.
29 �e kiu estas ploro? �e kiu estas �emoj? �e kiu estas malpaco? �e kiu estas plendoj? �e kiu estas senka�zaj batoj? �e kiu estas malklaraj okuloj?
30 �e tiuj, kiuj sidas malfrue �e vino, �e tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinka�on.
31 Ne rigardu la vinon, kiel ru�a �i estas, Kiel �i brilas en la pokalo, kiel glate �i eniras:
32 En la fino �i mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
33 Viaj okuloj vidos fremda�ojn, Kaj via koro parolos mal�usta�ojn.
34 Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
35 Ili batis min, sed �i min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi veki�os, mi denove tion ser�os.

1 Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;
2 �ar ilia koro pensas pri perforta�o, Kaj ilia bu�o parolas malbona�on.
3 Per sa�o konstrui�as domo, Kaj per prudento �i fortiki�as;
4 Kaj per sciado la �ambroj pleni�as Per �ia havo grandvalora kaj agrabla.
5 Homo sa�a havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.
6 Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.
7 Tro alta estas la sa�o por malsa�ulo; �e la pordego li ne malfermos sian bu�on.
8 Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.
9 Malico de malsa�ulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomena�o por homo.
10 Se vi montri�is malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.
11 Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiri�u de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.
12 Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo la� liaj faroj.
13 Man�u, mia filo, mielon, �ar �i estas bona; Kaj la mieltavolo estas dol�a por via gor�o;
14 Tia estas por via animo la sciado de sa�o, se vi �in trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.
15 Ne insidu, ho malvirtulo, kontra� la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;
16 �ar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen levi�os; Sed malvirtuloj impliki�as en la malfeli�o.
17 Kiam falas via malamiko, ne �oju, Kaj �e lia malfeli�o via koro ne plezuri�u;
18 �ar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne pla�os al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.
19 Ne koleru kontra� malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;
20 �ar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingi�os.
21 Timu, mia filo, la Eternulon kaj la re�on; Kun ribeluloj ne komuniki�u.
22 �ar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de amba�?

23 Anka� �i tio estas vortoj de sa�uloj:

Konsideri personojn �e ju�ado estas ne bone.
24 Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.
25 Sed kiuj faras ripro�ojn, tiuj pla�as, Kaj sur ilin venos bona beno.
26 Kiu respondas �ustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.
27 Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu �ion sur via kampo; Kaj poste aran�u vian domon.
28 Ne atestu sen ka�zo kontra� via proksimulo; �u vi trompus per via bu�o?
29 Ne diru: Kiel li agis kontra� mi, tiel mi agos kontra� li; Mi redonos al la homo la� lia faro.
30 Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinber�ardeno de sensa�ulo;
31 Kaj jen �ie elkreskis urtiko, �io estas kovrita de dornoj, Kaj la �tona muro estas detruita.
32 Kaj kiam mi vidis, mi prenis �in en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:
33 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por ku�ado;
34 Kaj venos via malri�eco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.

1 Anka� �i tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de �izkija, re�o de Judujo.

2 Honoro de Dio estas ka�i aferon; Sed honoro de re�oj estas esplori aferon.
3 La �ielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de re�oj estas neesplorebla.
4 Forigu de ar�ento la almiksa�on, Kaj la puriganto ricevos vazon.
5 Forigu malvirtulon de la re�o, Kaj lia trono fortiki�os en justeco.
6 Ne montru vin granda anta� la re�o, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stari�u;
7 �ar pli bone estas, se oni diros al vi: Levi�u �i tien, Ol se oni malaltigos vin anta� eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.
8 Ne komencu tuj disputi; �ar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?
9 Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malka�u;
10 �ar alie a�danto vin ripro�os, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.
11 Vorto dirita en �usta tempo Estas kiel oraj pomoj sur reta�o ar�enta.
12 Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas sa�a admonanto por a�skultanta orelo.
13 Kiel malvarmo de ne�o en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.
14 Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.
15 Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.
16 Kiam vi trovis mielon, man�u, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fari�u tro sata kaj ne elvomu �in.
17 Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; �ar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.
18 Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.
19 Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.
20 Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.
21 Se via malamanto estas malsata, man�igu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;
22 �ar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.
23 Norda vento ka�zas pluvon, Kaj �agrenita viza�o ka�atan parolon.
24 Pli bone estas lo�i sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.
25 Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.
26 Virtulo, kiu falas anta� malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.
27 Ne bone estas man�i tro multe da mielo; Kaj ne glore estas ser�i sian gloron.
28 Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.

1 Kiel ne�o en somero, kaj kiel pluvo en tempo de rikolto, Tiel ne konvenas honoro por malsa�ulo.
2 Kiel birdo forlevi�as, kiel hirundo forflugas, Tiel senka�za malbeno ne efektivi�as.
3 Vipo estas por �evalo, brido por azeno, Kaj bastono por la dorso de malsa�uloj.
4 Ne respondu al malsa�ulo la� lia malsa�eco, Por ke vi mem ne fari�u egala al li.
5 Respondu al malsa�ulo la� lia malsa�eco, Por ke li ne estu sa�ulo en siaj propraj okuloj.
6 Kiu komisias aferon al malsa�ulo, Tiu tran�as al si la piedojn kaj sin suferigas.
7 Kiel la kruroj de lamulo pendas peze, Tiel estas sentenco en la bu�o de malsa�uloj.
8 Kiel iu, kiu alligas �tonon al �etilo, Tiel estas tiu, kiu faras honoron al malsa�ulo.
9 Kiel dorna kano en la mano de ebriulo, Tiel estas sentenco en la bu�o de malsa�uloj.
10 Kompetentulo �ion bone faras; Sed kiu dungas pasantojn, tiu dungas malsa�ulojn.
11 Kiel hundo revenas al sia vomita�o, Tiel malsa�ulo ripetas sian malsa�a�on.
12 �u vi vidas homon, kiu estas sa�a en siaj okuloj? Estas pli da espero por malsa�ulo ol por li.
13 Maldiligentulo diras: Leono estas sur la vojo, Leono estas sur la stratoj.
14 Pordo turni�as sur sia hoko, Kaj maldiligentulo sur sia lito.
15 Maldiligentulo �ovas sian manon en la poton, Kaj ne volas venigi �in al sia bu�o.
16 Maldiligentulo estas en siaj okuloj pli sa�a, Ol sep veraj sa�uloj.
17 Pasanto, kiu sin miksas en malpropran disputon, Estas kiel iu, kiu kaptas hundon je la oreloj.
18 Kiel frenezulo, kiu �etas fajron, Sagojn, kaj morton,
19 Tiel estas homo, kiu trompas sian proksimulon, Kaj diras: Mi ja �ercas.
20 Kie ne estas ligno, estingi�as la fajro; Kaj se ne estas kalumnianto, �esi�as malpaco.
21 Karbo servas por arda�o, ligno por fajro, Kaj homo malpacema por provoki malpacon.
22 La vortoj de kalumnianto estas kiel franda�oj, Kaj ili penetras en la profundon de la ventro.
23 Varmegaj lipoj kun malica koro Estas nepurigita ar�ento, kiu kovras argila�on.
24 Malamanto havas maskitajn parolojn, Kaj en sia koro li preparas malicon.
25 Kiam li �armigas sian vo�on, ne kredu al li; �ar sep abomena�oj estas en lia koro.
26 Kiu trompe ka�as malamon, Tiu aperigos sian malbonecon en popola kunveno.
27 Kiu fosas foson, tiu falos en �in; Kaj kiu rulas �tonon, al tiu �i revenos.
28 Mensogema lango malamas tiujn, kiujn �i dispremis; Kaj hipokrita bu�o ka�zas pereon.

1 Ne fanfaronu pri la morga�a tago; �ar vi ne scias, kion naskos la tago.
2 Alia vin la�du, sed ne via bu�o; Fremdulo, sed ne viaj lipoj.
3 Peza estas �tono, kaj sablo estas �ar�o; Sed kolero de malsa�ulo estas pli peza ol amba�.
4 Kolero estas kruela�o, kaj furiozo estas superakvego; Sed kiu sin tenos kontra� envio?
5 Pli bona estas ripro�o neka�ita, Ol amo ka�ita.
6 Fidelkoraj estas la batoj de amanto; Sed tro multaj estas la kisoj de malamanto.
7 Sata animo mal�atas mieltavolon, Sed por malsata animo �io maldol�a estas dol�a.
8 Kiel birdo, kiu forlasis sian neston, Tiel estas homo, kiu forlasis sian lokon.
9 Oleo kaj odorfuma�o �ojigas la koron, Kaj la konsilo de amiko estas dol�a�o por la animo.
10 Ne forlasu vian amikon kaj la amikon de via patro, Kaj en la domon de via frato ne iru en la tago de via mizero; Pli bona estas najbaro proksima, ol frato malproksima.
11 Estu sa�a, mia filo, kaj �ojigu mian koron; Kaj mi havos kion respondi al mia insultanto.
12 Prudentulo anta�vidas malbonon, kaj ka�i�as; Sed naivuloj anta�enpa�as, kaj difekti�as.
13 Prenu la veston de tiu, kiu garantiis por aliulo; Kaj pro la fremduloj prenu de li garantia�on.
14 Kiu frue matene benas sian proksimulon per la�ta vo�o, Tiu estos opiniata malbenanto.
15 Defluilo en pluva tago Kaj malpacema edzino estas egalaj.
16 Kiu �in retenas, tiu retenas venton Kaj volas kapti oleon per sia dekstra mano.
17 Fero akri�as per fero, Kaj homon akrigas la rigardo de lia proksimulo.
18 Kiu gardas figarbon, tiu man�os �iajn fruktojn; Kaj kiu gardas sian sinjoron, tiu estos honorata.
19 Kiel en la akvo viza�o speguli�as al viza�o, Tiel la koro de homo estas kontra� alia koro.
20 �eol kaj la abismo neniam sati�as; Kaj anka� la okuloj de homo neniam sati�as.
21 Kiel fandujo por ar�ento kaj forno por oro, Tiel estas por homo la bu�o de lia la�danto.
22 Se vi pistos malsa�ulon en pistujo inter gria�o, Lia malsa�eco de li ne aparti�os.

23 Bone konu viajn �afojn, Atentu viajn brutarojn.
24 �ar ri�eco ne da�ras eterne, Kaj krono ne restas por �iuj generacioj.
25 Aperas herbo, montri�as verda�o, Kaj kolekti�as kreska�oj de la montoj.
26 �afidoj estas, por vesti vin, Kaj kaproj, por doni al vi la eblon a�eti kampon.
27 Estas sufi�e da kaprina lakto, por nutri vin, por nutri vian domon, Kaj por subteni la vivon de viaj servantinoj.

1 Malvirtulo kuras, kiam neniu persekutas; Sed virtuloj estas sentimaj kiel leono.
2 Kiam lando pekas, �i havas multe da estroj; Sed se regas homo prudenta kaj kompetenta, li regas longe.
3 Homo malri�a, kiu premas malri�ulojn, Estas kiel pluvo batanta, sed ne dononta panon.
4 Kiuj forlasis la le�ojn, tiuj la�das malvirtulon; Sed la observantoj de la le�oj indignas kontra� li.
5 Malbonaj homoj ne komprenas justecon; Sed la ser�antoj de la Eternulo komprenas �ion.
6 Pli bona estas malri�ulo, kiu iras en sia senkulpeco, Ol homo, kiu iras mal�ustan vojon, kvankam li estas ri�a.
7 Kiu observas la le�ojn, tiu estas filo prudenta; Sed kunulo de mal�astuloj hontigas sian patron.
8 Kiu pligrandigas sian havon per procentegoj kaj troprofito, Tiu kolektas �in por kompatanto de malri�uloj.
9 Kiu forklinas sian orelon de a�dado de instruo, Ties e� pre�o estas abomena�o.
10 Kiu forlogas virtulojn al vojo malbona, Tiu mem falos en sian foson; Sed la senkulpuloj heredos bonon.
11 Ri�ulo estas sa�a en siaj okuloj; Sed sa�a malri�ulo lin tute travidas.
12 Kiam triumfas virtuloj, estas granda gloro; Sed kiam alti�as malvirtuloj, tiam homoj sin ka�as.
13 Kiu ka�as siajn pekojn, tiu ne estos feli�a; Sed kiu ilin konfesas kaj forlasas, tiu estos pardonita.
14 Bone estas al homo, kiu �iam timas; Sed kiu havas malmolan koron, tiu falos en malfeli�on.
15 Leono krieganta kaj urso avida Estas malvirta reganto super malri�a popolo.
16 Se reganto estas neprudenta, tiam fari�as multe da maljusta�oj; Sed kiu malamas maljustan profiton, tiu longe vivos.
17 Homo, kies konscienco estas �ar�ita de mortigo, Kuros al foso; kaj oni lin ne haltigu.
18 Kiu iras en senpekeco, tiu estos savita; Sed kiu iras mal�ustan vojon, tiu subite falos.
19 Kiu prilaboras sian teron, tiu havos sate da pano; Sed kiu ser�as vanta�ojn, tiu havos plenan malri�econ.
20 Homon fidelan oni multe benas; Sed kiu rapidas ri�i�i, tiu ne restos sen puno.
21 Konsideri personojn ne estas bone; Pro peco da pano homo pekus.
22 Homo enviema rapidas al ri�eco, Kaj li ne scias, ke malri�eco lin atendas.
23 Kiu faras ripro�ojn al homo, tiu poste trovos pli da danko, Ol tiu, kiu flatas per la lango.
24 Kiu rabas de sia patro kaj patrino, kaj diras: �i ne estas peko, Tiu estas kamarado de mortigisto.
25 Fierulo ka�zas malpacojn; Sed kiu fidas la Eternulon, tiu estos bonstata.
26 Kiu fidas sin mem, tiu estas malsa�a; Sed kiu tenas sin prudente, tiu estos savita.
27 Kiu donas al malri�ulo, tiu ne havos mankon; Sed kiu kovras siajn okulojn, tiu estas multe malbenata.
28 Kiam malvirtuloj alti�as, homoj ka�i�as; Sed kiam ili pereas, tiam multi�as virtuloj.

1 Se homo ofte admonita restos obstina, Li subite pereos sen ia helpo.
2 Kiam alti�as virtuloj, la popolo �ojas; Sed kiam regas malvirtulo, la popolo �emas.
3 Homo, kiu amas sa�on, �ojigas sian patron; Sed kiu komuniki�as kun mal�astulinoj, tiu disperdas sian havon.
4 Re�o per justeco fortikigas la landon; Sed donacamanto �in ruinigas.
5 Homo, kiu flatas al sia proksimulo, Metas reton anta� liaj piedoj.
6 Per sia pekado malbona homo sin implikas; Sed virtulo triumfas kaj �ojas.
7 Virtulo penas ekkoni la aferon de malri�uloj; Sed malvirtulo ne povas kompreni.
8 Homoj blasfemantaj indignigas urbon; Sed sa�uloj kvietigas koleron.
9 Se sa�a homo havas ju�an aferon kun homo malsa�a, Tiam, �u li koleras, �u li ridas, li ne havas trankvilon.
10 Sangaviduloj malamas senkulpulon; Sed virtuloj zorgas pri lia vivo.
11 Sian tutan koleron aperigas malsa�ulo; Sed sa�ulo �in retenas.
12 Se reganto atentas mensogon, Tiam �iuj liaj servantoj estas malvirtuloj.
13 Malri�ulo kaj procentegisto renkonti�as; La Eternulo donas lumon al la okuloj de amba�.
14 Se re�o ju�as juste malri�ulojn, Lia trono fortiki�as por �iam.
15 Kano kaj instruo donas sa�on; Sed knabo, lasita al si mem, hontigas sian patrinon.
16 Kiam alti�as malvirtuloj, tiam multi�as krimoj; Sed virtuloj vidos ilian falon.
17 Punu vian filon, kaj li vin trankviligos, Kaj li donos �ojon al via animo.
18 Se ne ekzistas profetaj predikoj, tiam popolo fari�as sova�a; Sed bone estas al tiu, kiu observas la le�ojn.
19 Per vortoj sklavo ne instrui�as; �ar li komprenas, sed ne obeas.
20 �u vi vidas homon, kiu tro rapidas kun siaj vortoj? Estas pli da espero por malsa�ulo ol por li.
21 Se oni de infaneco kutimigas sklavon al dorloti�ado, Li poste fari�as neregebla.
22 Kolerema homo ka�zas malpacojn, Kaj flami�ema ka�zas multajn pekojn.
23 La fiereco de homo lin malaltigos; Sed humilulo atingos honoron.
24 Kiu dividas kun �telisto, tiu malamas sian animon; Li a�das la �uron kaj nenion diras.
25 Timo anta� homoj faligas en reton; Sed kiu fidas la Eternulon, tiu estas �irmita.
26 Multaj ser�as favoron de reganto; Sed la sorto de homo dependas de la Eternulo.
27 Maljusta homo estas abomena�o por virtuloj; Kaj kiu iras la �ustan vojon, tiu estas abomena�o por malvirtulo.

1 Vortoj de Agur, filo de Jake.

Profeta parolo de tiu viro al Itiel, al Itiel kaj Ukal.
2 Mi estas la plej malklera homo, Kaj homan prudenton mi ne posedas.
3 Kaj mi ne lernis sa�on, Kaj pri la Sanktulo mi ne havas ekkonon.
4 Kiu levi�is en la �ielon, kaj mallevi�is? Kiu kolektis la venton en siajn mankavojn? Kiu ligis la akvon en la veston? Kiu aran�is �iujn limojn de la tero? Kia estas lia nomo? kaj kia estas la nomo de lia filo? �u vi scias?

5 �iu diro de Dio estas pura; Li estas �ildo por tiuj, kiuj Lin fidas.
6 Ne aldonu al Liaj vortoj, Por ke Li ne punu vin, kaj por ke vi ne aperu mensoganto.

7 Du aferojn mi petis de Vi; Ne rifuzu al mi, anta� ol mi mortos:
8 Falsa�on kaj mensoga�on forigu de mi; Malri�econ kaj ri�econ ne donu al mi; Nutru min per tiom da pano, kiom mi bezonas.
9 �ar alie mi eble trosati�us kaj neus, kaj dirus: Kiu estas la Eternulo? A� eble mi malri�i�us kaj �telus, Kaj malbonuzus la nomon de mia Dio.

10 Ne kalumniu sklavon anta� lia sinjoro, Por ke li ne malbenu vin kaj vi ne fari�u kulpulo.

11 Estas generacio, kiu malbenas sian patron Kaj ne benas sian patrinon;
12 Generacio, kiu estas pura en siaj okuloj Kaj tamen ne lavi�is de siaj malpura�oj;
13 Generacio, kiu tiel alte tenas siajn okulojn Kaj tiel levas siajn palpebrojn;
14 Generacio, kies dentoj estas glavoj kaj kies makzeloj estas tran�iloj, Por forman�i la malri�ulojn de la tero kaj la mizerulojn inter la homoj.

15 Hirudo havas du filinojn, kiuj krias: Donu, donu; Ili tri neniam sati�as. Kvar objektoj ne diras: Sufi�e:
16 �eol; senfrukta ventro; la tero ne sati�as de akvo; kaj la fajro ne diras: Sufi�e.

17 Okulon, kiu mokas la patron Kaj mal�atas obeadon al la patrino, Elpikos korvoj �e la rivero kaj forman�os aglidoj.

18 Tri aferoj estas nekompreneblaj por mi, Kaj kvaran mi ne scias:
19 La vojon de aglo en la aero; La vojon de serpento sur roko; La vojon de �ipo meze de la maro; Kaj la vojon de viro �e virgulino.
20 Tia estas la vojo de virino adultanta: �i man�as, vi�as la bu�on, Kaj diras: Mi faris nenian pekon.

21 Sub tri objektoj tremas la tero, Kaj kvar �i ne povas porti:
22 Sklavon, kiam li fari�is re�o; Malsa�ulon, kiam li tro sati�is de pano;
23 Malamatan virinon, kiam �i edzini�is, Kaj sklavinon, kiam �i elpelis sian sinjorinon.

24 Kvar estas malgranduloj sur la tero, Kaj tamen ili estas tre sa�aj:
25 La formikoj, popolo ne forta, Tamen ili en somero pretigas al si man�a�on;
26 La hirakoj, popolo senforta, Tamen ili faras siajn domojn en la roko;
27 La akridoj ne havas re�on, Kaj tamen ili �iuj eliras en vicoj;
28 La lacerto kro�i�as per siaj manoj, Tamen �i estas en re�aj palacoj.

29 Ekzistas tri, kiuj bone iras, Kaj kvar, kiuj mar�as bele:
30 La leono, plej forta el la bestoj, Cedas al neniu;
31 Cervo kun bonaj lumboj; virkapro; Kaj re�o, kiun neniu povas kontra�stari.

32 Se vi agis malsa�e pro via fiereco, Kaj se vi intencis malbonon, Tiam metu la manon sur la bu�on.
33 �ar batado de lakto produktas buteron, Ekbato de nazo aperigas sangon, Kaj incitado de kolero ka�zas malpacon.

1 Vortoj de la re�o Lemuel, instruo, kiun donis al li lia patrino.

2 Ho mia filo, ho filo de mia ventro! Ho filo de miaj promesoj!
3 Ne donu al la virinoj vian forton, Nek viajn agojn al la pereigantoj de re�oj.
4 Ne al la re�oj, ho Lemuel, ne al la re�oj konvenas trinki vinon, Nek al la princoj deziri ebriiga�ojn.
5 �ar drinkinte, ili povas forgesi la le�ojn, Kaj ili mal�ustigos la ju�on de �iuj prematoj.
6 Donu ebriiga�on al la pereanto, Kaj vinon al tiu, kiu havas suferantan animon.
7 Li trinku, kaj forgesu sian malri�econ, Kaj li ne plu rememoru sian malfeli�on.
8 Malfermu vian bu�on por senvo�ulo, Por la defendo de �iuj forlasitaj.
9 Malfermu vian bu�on, por ju�i juste, Por defendi malri�ulon kaj senhavulon.

10 Se iu trovis kapablan edzinon, �ia valoro estas pli granda ol perloj.
11 Fidas �in la koro de �ia edzo, Kaj havo ne mankos.
12 �i redonas al li bonon, sed ne malbonon, En la da�ro de �ia tuta vivo.
13 �i ser�as lanon kaj linon, Kaj volonte laboras per siaj manoj.
14 �i estas kiel �ipo de komercisto; De malproksime �i alportas sian panon.
15 �i levi�as, kiam estas ankora� nokto, Kaj �i disdonas man�on al sia domanaro Kaj porciojn al siaj servantinoj;
16 �i pensas pri kampo, kaj a�etas �in; Per la enspezoj de sia mano �i plantas vinber�ardenon.
17 �i zonas siajn lumbojn per forto Kaj fortikigas siajn brakojn.
18 �i komprenas, ke �ia komercado estas bona; �ia lumilo ne estingi�as en la nokto.
19 �i etendas sian manon al la �pinilo, Kaj �iaj fingroj tenas la �pinturnilon.
20 �i malfermas sian manon al la malri�ulo Kaj etendas siajn manojn al la senhavulo.
21 �i ne timas la ne�on por sia domo, �ar �ia tuta domanaro estas vestita per ru�a teksa�o.
22 �i faras al si kovrojn; Delikata tolo kaj purpuro estas �iaj vestoj.
23 �ia edzo estas konata �e la pordego, Kie li sidas kune kun la maljunuloj de la lando.
24 �i faras teksa�on kaj vendas, Kaj zonojn �i donas al la komercisto.
25 Fortika kaj bela estas �ia vesto, Kaj �i ridas pri la venonta tago.
26 Sian bu�on �i malfermas kun sa�o; Bonkora instruo estas sur �ia lango.
27 �i kontrolas la iradon de aferoj en sia domo, Kaj �i ne man�as panon en senlaboreco.
28 Levi�as �iaj filoj kaj �in gratulas; �ia edzo �in la�degas, dirante:
29 Multaj filinoj estas bravaj, Sed vi superas �iujn.
30 �armeco estas trompa, kaj beleco estas vanta�o; Virino, kiu timas la Eternulon, estos glorata.
31 Donu al �i la� la fruktoj de �iaj manoj; Kaj �iaj faroj �in gloros �e la pordegoj.