GENEZO
UNUA LIBRO DE MOSEO

1 En la komenco Dio kreis la �ielon kaj la teron.
2 Kaj la tero estis senforma kaj dezerta, kaj mallumo estis super la abismo; kaj la spirito de Dio �vebis super la akvo.
3 Kaj Dio diris: Estu lumo; kaj fari�is lumo.
4 Kaj Dio vidis la lumon, ke �i estas bona; kaj Dio apartigis la lumon de la mallumo.
5 Kaj Dio nomis la lumon Tago, kaj la mallumon Li nomis Nokto. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, unu tago.

6 Kaj Dio diris: Estu firma�o inter la akvo, kaj �i apartigu akvon de akvo.
7 Kaj Dio kreis la firma�on, kaj apartigis la akvon, kiu estas sub la firma�o, de la akvo, kiu estas super la firma�o; kaj fari�is tiel.
8 Kaj Dio nomis la firma�on �ielo. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la dua tago.

9 Kaj Dio diris: Kolekti�u la akvo de sub la �ielo en unu lokon, kaj aperu la seka�o; kaj fari�is tiel.
10 Kaj Dio nomis la seka�on Tero, kaj la kolekti�ojn de la akvo Li nomis Maroj. Kaj Dio vidis, ke �i estas bona.
11 Kaj Dio diris: Kreskigu la tero verda�on, herbon, kiu naskas semon, fruktarbon, kiu donas la� sia speco frukton, kies semo estas en �i mem, sur la tero; kaj fari�is tiel.
12 Kaj la tero elkreskigis verda�on, herbon, kiu naskas semon la� sia speco, kaj arbon, kiu donas frukton, kies semo estas en �i mem la� sia speco. Kaj Dio vidis, ke �i estas bona.
13 Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la tria tago.

14 Kaj Dio diris: Estu luma�oj en la �iela firma�o, por apartigi la tagon de la nokto, kaj ili prezentu signojn, tempojn, tagojn, kaj jarojn;
15 kaj ili estu luma�oj en la �iela firma�o, por lumi super la tero; kaj fari�is tiel.
16 Kaj Dio faris la du grandajn luma�ojn: la pli grandan luma�on, por regi la tagon, kaj la malpli grandan luma�on, por regi la nokton, kaj la stelojn.
17 Kaj Dio starigis ilin sur la �iela firma�o, por ke ili lumu sur la teron,
18 kaj por ke ili regu la tagon kaj la nokton kaj faru diferencon inter la lumo kaj la mallumo. Kaj Dio vidis, ke �i estas bona.
19 Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la kvara tago.

20 Kaj Dio diris: La akvo aperigu movi�anta�ojn, vivajn esta�ojn, kaj birdoj ekflugu super la tero, sub la �iela firma�o.
21 Kaj Dio kreis la grandajn balenojn, kaj �iujn vivajn esta�ojn movi�antajn, kiujn aperigis la akvo, la� ilia speco, kaj �iujn flugilhavajn birdojn la� ilia speco. Kaj Dio vidis, ke �i estas bona.
22 Kaj Dio ilin benis, dirante: Fruktu kaj multi�u, kaj plenigu la akvon en la maroj, kaj la birdoj multi�u sur la tero.
23 Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la kvina tago.

24 Kaj Dio diris: La tero aperigu vivajn esta�ojn, la� ilia speco, brutojn kaj rampa�ojn kaj surterajn bestojn, la� ilia speco; kaj fari�is tiel.
25 Kaj Dio kreis la bestojn de la tero, la� ilia speco, kaj la brutojn, la� ilia speco, kaj �iujn rampa�ojn de la tero, la� ilia speco. Kaj Dio vidis, ke �i estas bona.
26 Kaj Dio diris: Ni kreu homon la� Nia bildo, similan al Ni; kaj ili regu super la fi�oj de la maro kaj super la birdoj de la �ielo kaj super la brutoj, kaj super �iuj rampa�oj, kiuj rampas sur la tero.
27 Kaj Dio kreis la homon la� Sia bildo, la� la bildo de Dio Li kreis lin; en formo de viro kaj virino Li kreis ilin.
28 Kaj Dio benis ilin, kaj Dio diris al ili: Fruktu kaj multi�u, kaj plenigu la teron kaj submetu �in al vi, kaj regu super la fi�oj de la maro kaj super la birdoj de la �ielo, kaj super �iuj bestoj, kiuj movi�as sur la tero.
29 Kaj Dio diris: Jen Mi donis al vi �iujn herbojn, kiuj semas semon, kiuj trovi�as sur la tuta tero, kaj �iujn arbojn, kiuj havas en si arban frukton, kiu semas semon; tio estu por vi man�a�o.
30 Kaj al �iuj bestoj de la tero kaj al �iuj birdoj de la �ielo kaj al �iuj rampa�oj sur la tero, kiuj havas en si vivan animon, la tutan verdan herba�on kiel man�a�on. Kaj fari�is tiel.
31 Kaj Dio rigardis �ion, kion Li kreis, kaj vidis, ke �i estas tre bona. Kaj estis vespero, kaj estis mateno, la sesa tago.

1 Kaj estis finitaj la �ielo kaj la tero kaj �iuj iliaj apartena�oj.
2 Kaj Dio finis en la sepa tago Sian laboron, kiun Li faris, kaj Li ripozis en la sepa tago de la tuta laboro, kiun Li faris.
3 Kaj Dio benis la sepan tagon kaj sanktigis �in, �ar en �i Li ripozis de Sia tuta laboro, kiun Li faris kreante.

4 Tia estas la naski�o de la �ielo kaj la tero, kiam ili estis kreitaj, kiam Dio la Eternulo faris la teron kaj la �ielon.
5 Kaj nenia kampa arbeta�o ankora� estis sur la tero, kaj nenia kampa herbo ankora� kreskis, �ar Dio la Eternulo ne pluvigis sur la teron, kaj ne ekzistis homo, por prilabori la teron.
6 Sed nebulo levi�adis de la tero kaj donadis malsekecon al la tuta supra�o de la tero.
7 Kaj Dio la Eternulo kreis la homon el polvo de la tero, kaj Li enblovis en lian nazon spiron de vivo, kaj la homo fari�is viva animo.
8 Kaj Dio la Eternulo plantis �ardenon en Eden en la Oriento, kaj Li metis tien la homon, kiun Li kreis.
9 Kaj Dio la Eternulo elkreskigis el la tero �iun arbon �arman por la vido kaj bonan por la man�o, kaj la arbon de vivo en la mezo de la �ardeno, kaj la arbon de sciado pri bono kaj malbono.
10 Kaj rivero eliras el Eden, por akvoprovizi la �ardenon, kaj de tie �i dividi�as kaj fari�as kvar �efpartoj.
11 La nomo de unu estas Pi�on; �i estas tiu, kiu �irka�as la tutan landon �avila, kie estas la oro.
12 Kaj la oro de tiu lando estas bona; tie trovi�as bedelio kaj la �tono onikso.
13 Kaj la nomo de la dua rivero estas Gi�on; �i estas tiu, kiu �irka�as la tutan landon Etiopujo.
14 Kaj la nomo de la tria rivero estas �idekel; �i estas tiu, kiu fluas anta� Asirio. Kaj la kvara rivero estas E�frato.
15 Kaj Dio la Eternulo prenis la homon kaj enlo�igis lin en la �ardeno Edena, por ke li prilaboradu �in kaj gardu �in.
16 Kaj Dio la Eternulo ordonis al la homo, dirante: De �iu arbo de la �ardeno vi man�u;
17 sed de la arbo de sciado pri bono kaj malbono vi ne man�u, �ar en la tago, en kiu vi man�os de �i, vi mortos.

18 Kaj Dio la Eternulo diris: Ne estas bone, ke la homo estu sola; Mi kreos al li helpanton similan al li.
19 Kaj Dio la Eternulo kreis el la tero �iujn bestojn de la kampo kaj �iujn birdojn de la �ielo, kaj venigis ilin al la homo, por vidi, kiel li nomos ilin; kaj kiel la homo nomis �iun vivan esta�on, tiel restis �ia nomo.
20 Kaj la homo donis nomojn al �iuj brutoj kaj al la birdoj de la �ielo kaj al �iuj bestoj de la kampo; sed por la homo ne trovi�is helpanto simila al li.
21 Kaj Dio la Eternulo faligis profundan dormon sur la homon, kaj �i tiu endormi�is; kaj Li prenis unu el liaj ripoj kaj fermis la lokon per karno.
22 Kaj Dio la Eternulo konstruis el la ripo, kiun Li prenis de la homo, virinon, kaj Li venigis �in al la homo.
23 Kaj la homo diris: Jen nun �i estas osto el miaj ostoj kaj karno el mia karno; �i estu nomata Virino, �ar el Viro �i estas prenita.
24 Tial viro forlasos sian patron kaj sian patrinon, kaj ali�os al sia edzino, kaj ili estos unu karno.
25 Kaj ili amba� estis nudaj, la homo kaj lia edzino, kaj ili ne hontis.

1 Kaj la serpento estis pli ruza, ol �iuj kampaj bestoj, kiujn kreis Dio la Eternulo. Kaj �i diris al la virino: �u Dio diris, ke vi ne man�u de �iuj arboj de la �ardeno?
2 Kaj la virino diris al la serpento: La fruktojn de la arboj de la �ardeno ni povas man�i;
3 sed pri la fruktoj de la arbo, kiu estas en la mezo de la �ardeno, Dio diris: Ne man�u ion de ili kaj ne tu�u ilin, por ke vi ne mortu.
4 Kaj la serpento diris al la virino: Ne, vi ne mortos;
5 sed Dio scias, ke en la tago, en kiu vi man�os ion de ili, malfermi�os viaj okuloj kaj vi estos kiel Dio, vi scios bonon kaj malbonon.
6 Kaj la virino vidis, ke la arbo estas bona por man�i kaj �i estas �arma por la okuloj, kaj la arbo estas dezirinda por sa�i�i; kaj �i prenis de �iaj fruktoj, kaj �i man�is, kaj �i donis kune anka� al sia edzo, kaj li man�is.
7 Kaj malfermi�is la okuloj de ili amba�, kaj ili scii�is, ke ili estas nudaj; kaj ili kunkudris foliojn de figarbo kaj faris al si zona�ojn.
8 Kaj ili a�dis la vo�on de Dio la Eternulo, kiu mar�is en la �ardeno dum la malvarmeto de la tago; kaj Adam kaj lia edzino ka�i�is de Dio la Eternulo inter la arboj de la �ardeno.
9 Kaj Dio la Eternulo vokis Adamon, kaj diris al li: Kie vi estas?
10 Kaj tiu diris: Vian vo�on mi a�dis en la �ardeno, kaj mi ektimis, �ar mi estas nuda; kaj mi ka�is min.
11 Kaj Dio diris: Kiu diris al vi, ke vi estas nuda? �u vi ne man�is de la arbo, pri kiu Mi ordonis al vi, ke vi ne man�u de �i?
12 Kaj Adam diris: La edzino, kiun Vi donis al mi kiel kunulinon, �i donis al mi de la arbo, kaj mi man�is.
13 Kaj Dio la Eternulo diris al la virino: Kial vi tion faris? Kaj la virino diris: La serpento tromplogis min, kaj mi man�is.
14 Kaj Dio la Eternulo diris al la serpento: �ar vi tion faris, tial estu malbenita inter �iuj brutoj kaj inter �iuj bestoj de la kampo; sur via ventro vi irados kaj teron vi man�ados dum via tuta vivo.
15 Kaj Mi metos malamikecon inter vi kaj la virino kaj inter via idaro kaj �ia idaro; �i frapados vian kapon, kaj vi pikados �ian kalkanon.
16 Al la virino Li diris: Mi multigos viajn suferojn dum via gravedeco; en doloro vi naskados infanojn; kaj al via viro vi vin tiros, kaj li regos super vi.
17 Kaj al Adam Li diris: �ar vi obeis la vo�on de via edzino, kaj vi man�is de la arbo, pri kiu Mi ordonis al vi, dirante, ke vi ne man�u de �i, tial malbenita estu la tero pro vi; kun suferoj vi man�ados de �i dum via tuta vivo.
18 Kaj dornojn kaj pika�ojn �i kreskigos por vi, kaj vi man�ados herbojn de la kampo.
19 En la �vito de via viza�o vi man�ados panon, �is vi revenos en la teron, el kiu vi estas prenita; �ar vi estas polvo kaj refari�os polvo.
20 Kaj Adam donis al sia edzino la nomon Eva, �ar �i estis patrino de �iuj vivantoj.
21 Kaj Dio la Eternulo faris por Adam kaj por lia edzino vestojn el felo, kaj Li vestis ilin.

22 Kaj Dio la Eternulo diris: Jen Adam fari�is kiel unu el Ni, sciante bonon kaj malbonon; nun eble li etendos sian manon kaj prenos anka� de la arbo de vivo kaj man�os kaj vivos eterne.
23 Kaj Dio la Eternulo eligis lin el la Edena �ardeno, por ke li prilaboradu la teron, el kiu li estis prenita.
24 Kaj Li elpelis Adamon, kaj lokis anta� la Edena �ardeno la kerubon kaj la turni�antan flaman glavon, por gardi la vojon al la arbo de vivo.

1 Kaj Adam ekkonis Evan, sian edzinon, kaj �i gravedi�is, kaj �i naskis Kainon; kaj �i diris: Mi akiris homon de la Eternulo.
2 Kaj plue �i naskis lian fraton Habel. Kaj Habel fari�is �afpa�tisto, kaj Kain fari�is terlaboristo.
3 Kaj post ia tempo fari�is, ke Kain alportis el la fruktoj de la tero donacoferon al la Eternulo.
4 Kaj Habel anka� alportis el la unuenaskitoj de siaj �afoj kaj el ilia graso. Kaj la Eternulo atentis Habelon kaj lian donacoferon;
5 sed Kainon kaj lian donacoferon Li ne atentis. Kaj Kain tre ekkoleris, kaj lia viza�o klini�is.
6 Kaj la Eternulo diris al Kain: Kial vi koleras? kaj kial klini�is via viza�o?
7 Ja se vi agos bone, vi estos forta; sed se vi agos malbone, la peko ku�os �e la pordo, kaj vin �i aspiros, sed vi regu super �i.
8 Kaj Kain parolis kun sia frato Habel; kaj kiam ili estis sur la kampo, Kain levi�is kontra� sian fraton Habel kaj mortigis lin.
9 Kaj la Eternulo diris al Kain: Kie estas via frato Habel? Kaj tiu diris: Mi ne scias; �u mi estas gardisto de mia frato?
10 Kaj Li diris: Kion vi faris? la vo�o de la sango de via frato krias al Mi de la tero.
11 Kaj nun estu malbenita de sur la tero, kiu malfermis sian bu�on, por preni la sangon de via frato el via mano.
12 Kiam vi prilaboros la teron, �i ne plu donos al vi sian forton; vaganto kaj forkuranto vi estos sur la tero.
13 Kaj Kain diris al la Eternulo: Pli granda estas mia puno, ol kiom mi povos elporti.
14 Jen Vi forpelas min hodia� de sur la tero, kaj mi devas min ka�i de anta� Via viza�o, kaj mi estos vaganto kaj forkuranto sur la tero, kaj iu ajn, kiu min renkontos, mortigos min.
15 Kaj la Eternulo diris al li: Sciu, ke al iu, kiu mortigos Kainon, estos ven�ite sepoble. Kaj la Eternulo faris sur Kain signon, ke ne mortigu lin iu, kiu lin renkontos.

16 Kaj Kain foriris de anta� la Eternulo, kaj lo�i�is en la lando Nod, oriente de Eden.
17 Kaj Kain ekkonis sian edzinon, kaj �i gravedi�is, kaj �i naskis �ano�on. Kaj li konstruis urbon, kaj li donis al la urbo nomon la� la nomo de sia filo: �ano�.
18 Kaj al �ano� naski�is Irad, kaj al Irad naski�is Me�ujael, kaj al Me�ujael naski�is Metu�ael, kaj al Metu�ael naski�is Leme�.
19 Kaj Leme� prenis al si du edzinojn: unu havis la nomon Ada, kaj la dua havis la nomon Cila.
20 Kaj Ada naskis Jabalon; li estis la patro de tiuj, kiuj lo�as en tendoj kaj pa�tas brutojn.
21 Kaj la nomo de lia frato estis Jubal; li estis la patro de �iuj, kiuj ludas harpon kaj fluton.
22 Cila anka� naskis Tubal-Kainon, for�anton de diversaj majstra�oj el kupro kaj fero. Kaj la fratino de Tubal-Kain estis Naama.
23 Kaj Leme� diris al siaj edzinoj Ada kaj Cila:

A�skultu mian vo�on, edzinoj de Leme�, Atentu mian parolon! �ar viron mi mortigis por vundo al mi Kaj junulon por tubero al mi;
24 Se sepoble estos ven�ite por Kain, Por Leme� estos sepdek-sepoble.

25 Kaj denove Adam ekkonis sian edzinon, kaj �i naskis filon, kaj donis al li la nomon Set: �ar Dio metis al mi alian semon anstata� Habel, kiun mortigis Kain.
26 Kaj al Set anka� naski�is filo, kaj li donis al li la nomon Eno�. Tiam oni komencis alvokadi la nomon de la Eternulo.

1 Jen estas la libro de naskoj de Adam. Kiam Dio kreis la homon, Li faris lin la� la bildo de Dio;
2 kiel viron kaj virinon Li kreis ilin, kaj Li benis ilin kaj donis al ili la nomon Homo en la tago de ilia naski�o.
3 Kaj Adam vivis cent tridek jarojn, kaj al li naski�is filo la� lia bildo kaj simileco, kaj li donis al li la nomon Set.
4 Kaj Adam vivis, post kiam naski�is al li Set, okcent jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
5 Kaj la tuta vivo, kiun travivis Adam, estis na�cent tridek jaroj, kaj li mortis.

6 Kaj Set vivis cent kvin jarojn, kaj naski�is al li Eno�.
7 Kaj Set vivis, post kiam naski�is al li Eno�, okcent sep jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
8 Kaj la tuta vivo de Set estis na�cent dek du jaroj, kaj li mortis.

9 Kaj Eno� vivis na�dek jarojn, kaj naski�is al li Kenan.
10 Kaj Eno� vivis, post kiam naski�is al li Kenan, okcent dek kvin jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
11 Kaj la tuta vivo de Eno� estis na�cent kvin jaroj, kaj li mortis.

12 Kaj Kenan vivis sepdek jarojn, kaj naski�is al li Mahalalel.
13 Kaj Kenan vivis, post kiam naski�is al li Mahalalel, okcent kvardek jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
14 Kaj la tuta vivo de Kenan estis na�cent dek jaroj, kaj li mortis.

15 Kaj Mahalalel vivis sesdek kvin jarojn, kaj naski�is al li Jared.
16 Kaj Mahalalel vivis, post kiam naski�is al li Jared, okcent tridek jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
17 Kaj la tuta vivo de Mahalalel estis okcent na�dek kvin jaroj, kaj li mortis.

18 Kaj Jared vivis cent sesdek du jarojn, kaj naski�is al li �ano�.
19 Kaj Jared vivis, post kiam naski�is al li �ano�, okcent jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
20 Kaj la tuta vivo de Jared estis na�cent sesdek du jaroj, kaj li mortis.

21 Kaj �ano� vivis sesdek kvin jarojn, kaj naski�is al li Metu�ela�.
22 Kaj �ano� iradis kun Dio, post kiam naski�is al li Metu�ela�, tricent jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
23 Kaj la tuta vivo de �ano� estis tricent sesdek kvin jaroj.
24 Kaj �ano� iradis kun Dio; kaj li malaperis, �ar Dio lin prenis.

25 Kaj Metu�ela� vivis cent okdek sep jarojn, kaj naski�is al li Leme�.
26 Kaj Metu�ela� vivis, post kiam naski�is al li Leme�, sepcent okdek du jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
27 Kaj la tuta vivo de Metu�ela� estis na�cent sesdek na� jaroj, kaj li mortis.

28 Kaj Leme� vivis cent okdek du jarojn, kaj naski�is al li filo.
29 Kaj li donis al li la nomon Noa, dirante: �i tiu konsolos nin en niaj faroj kaj en la laboroj de niaj manoj sur la tero, kiun la Eternulo malbenis.
30 Kaj Leme� vivis, post kiam naski�is al li Noa, kvincent na�dek kvin jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.
31 Kaj la tuta vivo de Leme� estis sepcent sepdek sep jaroj, kaj li mortis.

32 Kaj Noa havis la a�on de kvincent jaroj, kaj al Noa naski�is �em, �am, kaj Jafet.

1 Kaj kiam la homoj komencis multi�i sur la tero kaj al ili naski�is filinoj,
2 tiam la filoj de Dio vidis la filinojn de la homoj, ke ili estas belaj; kaj ili prenis al si edzinojn el �iuj, kiujn ili elektis.
3 Kaj la Eternulo diris: Ne regos Mia spirito inter la homoj eterne, pro iliaj pekoj, �ar ili estas karno; ilia vivo estu cent dudek jaroj.
4 Gigantoj estis sur la tero en tiu tempo, e� post kiam la filoj de Dio venis al la filinoj de la homoj kaj �i tiuj naskis al ili. Tio estis la fortuloj, tre famaj de plej antikva tempo.
5 Kaj la Eternulo vidis, ke granda estas la malboneco de la homoj sur la tero kaj ke �iuj pensoj kaj intencoj de iliaj koroj estas nur malbono en �iu tempo;
6 tiam la Eternulo pentis, ke Li kreis la homon sur la tero, kaj Li aflikti�is en Sia koro.
7 Kaj la Eternulo diris: Mi ekstermos de sur la tero la homon, kiun Mi kreis, de la homo �is la brutoj, �is la rampa�oj, kaj �is la birdoj de la �ielo; �ar Mi pentas, ke Mi ilin kreis.
8 Sed Noa akiris pla�on en la okuloj de la Eternulo.

9 Jen estas la historio de Noa: Noa estis homo virta kaj senmakula en sia generacio; kun Dio Noa iradis.
10 Kaj naski�is al Noa tri filoj: �em, �am, kaj Jafet.
11 Kaj la tero malvirti�is anta� Dio, kaj la tero pleni�is de maljusta�oj.
12 Kaj Dio vidis la teron, ke �i malvirti�is, �ar �iu karno malvirtigis sian vojon sur la tero.

13 Kaj Dio diris al Noa: La fino de �iu karno venis anta� Min, �ar la tero pleni�is de maljusta�oj per ili, kaj jen Mi pereigos ilin kun la tero.
14 Faru al vi arkeon el ligno gofera; aparta�ojn faru en la arkeo, kaj �miru �in per pe�o interne kaj ekstere.
15 Kaj faru �in tiamaniere: tricent ulnoj estu la longo de la arkeo, kvindek ulnoj �ia lar�o, kaj tridek ulnoj �ia alto.
16 Fenestron faru en la arkeo, supre, kun la alto de unu ulno, kaj la pordon de la arkeo vi faros en la flanko; malsupran spacon, duan spacon, kaj trian spacon faru en �i.
17 Kaj jen Mi venigos akvan diluvon sur la teron, por ekstermi �iun karnon, kiu havas en si spiriton de vivo sub la �ielo; �io, kio estas sur la tero, pereos.
18 Kaj Mi starigos Mian interligon kun vi; kaj vi eniros en la arkeon, vi kaj viaj filoj kaj via edzino kaj la edzinoj de viaj filoj kune kun vi.
19 Kaj el �iuj viva�oj, el �iu karno, enkonduku po unu paro el �iuj en la arkeon, ke ili restu vivaj kun vi; virbesto kaj virinbesto ili estu.
20 El la birdoj la� iliaj specoj, kaj el la brutoj la� iliaj specoj, el �iuj rampa�oj de la tero la� iliaj specoj, po paro el �iuj eniru kun vi, por resti vivaj.
21 Kaj vi prenu al vi el �iuj man�a�oj, kiuj estas man�ataj, kaj kolektu al vi; kaj �i estu por vi kaj por ili por man�i.
22 Kaj Noa tion faris; �ion, kiel Dio al li ordonis, tiel li faris.

1 Kaj la Eternulo diris al Noa: Eniru vi kaj via tuta familio en la arkeon, �ar vin Mi vidis, ke vi estas virtulo anta� Mi en �i tiu generacio.
2 El �iuj brutoj puraj prenu al vi po sep paroj, virbestojn kaj iliajn inojn; kaj el la brutoj, kiuj ne estas puraj, po du, virbeston kaj �ian inon.
3 Anka� el la birdoj de la �ielo po sep paroj, virbestojn kaj virinbestojn, por ke semo restu sur la tuta tero.
4 �ar post sep tagoj Mi pluvigos sur la teron dum kvardek tagoj kaj kvardek noktoj, kaj Mi ekstermos de sur la tero �iujn ekzista�ojn, kiujn Mi kreis.
5 Kaj Noa faris �ion, kion la Eternulo al li ordonis.

6 Kaj Noa havis la a�on de sescent jaroj, kiam la akva diluvo venis sur la teron.
7 Kaj eniris Noa kaj liaj filoj kaj lia edzino kaj la edzinoj de liaj filoj kune kun li en la arkeon, pro la akvo de la diluvo.
8 El la brutoj puraj, kaj el la brutoj, kiuj ne estas puraj, kaj el la birdoj, kaj el �iuj rampa�oj sur la tero,
9 po unu paro venis al Noa en la arkeon, virbesto kaj ino, kiel Dio ordonis al Noa.
10 Kaj kiam pasis la sep tagoj, la diluva akvo venis sur la teron.
11 En la sescenta jaro de la vivo de Noa, en la dua monato, en la dek-sepa tago de la monato, en tiu tago disfendi�is �iuj fontoj de la granda abismo kaj la aperturoj de la �ielo malfermi�is.
12 Kaj estis pluvo sur la tero dum kvardek tagoj kaj kvardek noktoj.
13 �uste en tiu tago eniris en la arkeon Noa, kaj �em kaj �am kaj Jafet, la filoj de Noa, kaj la edzino de Noa, kaj la tri edzinoj de liaj filoj kune kun ili;
14 ili, kaj �iuj bestoj la� siaj specoj, kaj �iuj brutoj la� siaj specoj, kaj �iuj rampa�oj, kiuj rampas sur la tero, la� siaj specoj, kaj �iuj fluga�oj la� siaj specoj, �iuj birdoj, �iuj flugilhavantoj.
15 Kaj eniris al Noa en la arkeon po du el �iu karno, kiu havas en si spiriton de vivo.
16 Kaj la venintoj, virbesto kaj ino el �iu karno, eniris, kiel ordonis al ili Dio; kaj la Eternulo fermis post ili.
17 Kaj estis diluvo dum kvardek tagoj sur la tero; kaj multi�is la akvo kaj levis la arkeon, kaj �i estis alte super la tero.
18 Kaj la akvo forti�is sur la tero, kaj la arkeo na�is sur la supra�o de la akvo.
19 Kaj la akvo treege forti�is kaj tre multi�is sur la tero; kaj kovri�is �iuj altaj montoj, kiuj estas sub la �ielo.
20 Dek kvin ulnojn pli alte levi�is la akvo kaj kovris la montojn.
21 Kaj pereis �iu karno, kiu movi�as sur la tero, la birdoj kaj la brutoj kaj la bestoj, kaj �iuj rampa�oj, kiuj rampas sur la tero, kaj �iuj homoj.
22 �io, kio havis en si spiriton de vivo, el �io, kio estis sur la seka tero, mortis.
23 Kaj ekstermi�is �iuj ekzista�oj, kiuj estis sur la tero, de homo �is brutoj kaj rampa�oj kaj birdoj de la �ielo; ili ekstermi�is de sur la tero; kaj restis nur Noa kaj kio estis kun li en la arkeo.
24 Kaj la akvo okupis la teron dum cent kvindek tagoj.

1 Kaj Dio rememoris Noan, kaj �iujn bestojn kaj �iujn brutojn, kiuj estis kun li en la arkeo; kaj Dio venigis venton sur la teron, kaj la akvo kvieti�is.
2 Kaj fermi�is la fontoj de la abismo kaj la aperturoj de la �ielo, kaj �esi�is la pluvo el la �ielo.
3 Kaj iom post iom refori�is la akvo de sur la tero, kaj la akvo komencis malmulti�i post la paso de cent kvindek tagoj.
4 Kaj la arkeo haltis en la sepa monato, en la dek-sepa tago de la monato, sur la montoj Ararat.
5 Kaj la akvo konstante malplii�adis �is la deka monato; en la unua tago de la deka monato montri�is la suproj de la montoj.
6 Kaj post kvardek tagoj Noa malfermis la fenestron de la arkeo, kiun li faris.
7 Kaj li ellasis korvon, kaj �i elflugis, forflugadis kaj revenadis, �is forseki�is la akvo sur la tero.
8 Kaj li ellasis de si kolombon, por vidi, �u jam malforti�is la akvo sur la tero.
9 Sed la kolombo ne trovis ripozejon por siaj piedoj, kaj �i revenis al li en la arkeon, �ar akvo estis sur la supra�o de la tuta tero. Kaj li etendis sian manon kaj prenis la kolombon kaj envenigis �in al si en la arkeon.
10 Kaj li atendis ankora� aliajn sep tagojn, kaj li denove ellasis la kolombon el la arkeo.
11 Kaj revenis al li la kolombo en tempo vespera, kaj jen �i havis en sia bu�o de�iritan folion de olivarbo; kaj Noa konvinki�is, ke la akvo malforti�is sur la tero.
12 Kaj li atendis ankora� aliajn sep tagojn, kaj li ellasis la kolombon, kaj �i tiu jam ne plu revenis al li.
13 Kaj en la sescent-unua jaro, en la unua tago de la unua monato, forseki�is la akvo sur la tero; kaj Noa malfermis la tegmenton de la arkeo, kaj li vidis, ke seki�is la supra�o de la tero.
14 Kaj en la dua monato, en la dudek-sepa tago de la monato, la tero elseki�is.

15 Kaj Dio diris al Noa jene:
16 Eliru el la arkeo, vi kaj via edzino kaj viaj filoj kaj la edzinoj de viaj filoj kune kun vi;
17 �iujn bestojn, kiuj estas kun vi, el �iu karno, el la birdoj kaj brutoj, kaj el �iuj rampa�oj, kiuj rampas sur la tero, elirigu kune kun vi; kaj ili movi�u sur la tero kaj fruktu kaj multi�u sur la tero.
18 Kaj eliris Noa kaj liaj filoj kaj lia edzino kaj la edzinoj de liaj filoj kune kun li.
19 �iuj bestoj, �iuj rampa�oj, kaj �iuj birdoj, �io, kio movi�as sur la tero, la� siaj familioj, eliris el la arkeo.
20 Kaj Noa konstruis altaron al la Eternulo, kaj li prenis el �iuj puraj brutoj kaj el �iuj puraj birdoj kaj oferis bruloferojn sur la altaro.
21 Kaj la Eternulo flaris la agrablan odoron, kaj la Eternulo diris en Sia koro: Mi ne plu malbenos la teron pro la homo, �ar la penso de la homa koro estas malbona jam de lia juneco; kaj Mi ne batos plu �ion vivantan, kiel Mi faris.
22 De nun tiel longe, kiel la tero ekzistos, semado kaj rikoltado, malvarmo kaj varmo, somero kaj vintro, tago kaj nokto ne �esi�os.

1 Kaj Dio benis Noan kaj liajn filojn, kaj diris al ili: Fruktu kaj multi�u, kaj plenigu la teron.
2 Kaj ili timu vin kaj tremu anta� vi, �iuj bestoj de la tero kaj �iuj birdoj de la �ielo, �io, kio movi�as sur la tero, kaj �iuj fi�oj de la maro; en viajn manojn ili estas transdonitaj.
3 �io, kio movi�as kaj vivas, servu al vi kiel man�a�o; kiel verdan herbon, Mi donis al vi �ion.
4 Nur karnon kune kun �ia animo, la sango, ne man�u.
5 Anka� vian sangon kaj animon Mi repostulos, el la manoj de �iuj bestoj Mi �in repostulos, kaj el la manoj de homo, el la manoj de �iu homo pro lia frato Mi repostulos la animon de homo.
6 Se iu ver�os sangon de homo, lia sango anka� estos ver�ita de homo; �ar la� la bildo de Dio estas farita la homo.
7 Kaj vi fruktu kaj multi�u, movi�adu sur la tero kaj multi�u sur �i.

9_8">8 Kaj Dio diris al Noa kaj al liaj filoj kune kun li jene: 9 Jen Mi starigas Mian interligon kun vi kaj kun via idaro post vi;
10 kaj kun �iu viva ekzista�o, kiu estas kun vi, el birdoj, el brutoj, kaj el �iuj bestoj de la tero kun vi, el �iuj, kiuj eliris el la arkeo, kun �iuj bestoj de la tero.
11 Kaj Mi starigas Mian interligon kun vi, ke ne ekstermi�os plu �iu karno per akvo de diluvo, kaj ne estos plu diluvo, por pereigi la teron.
12 Kaj Dio diris: �i tio estas la signo de la interligo, kiun Mi metas inter Mi kaj inter vi kaj inter �iu viva ekzista�o, kiu estas kun vi, por eternaj generacioj:
13 Mian arkon Mi metas en la nubon, kaj �i estu signo de la interligo inter Mi kaj la tero.
14 Kaj kiam Mi venigos nubon super la teron, montri�os la arko en la nubo;
15 kaj Mi rememoros Mian interligon, kiu ekzistas inter Mi kaj vi kaj �iu viva ekzista�o el �iu karno, kaj la akvo ne fari�os plu diluvo, por pereigi �iun karnon.
16 Kaj la arko estos en la nubo; kaj Mi �in vidos, por memori pri la eterna interligo inter Dio kaj �iu viva ekzista�o el �iu karno, kiu estas sur la tero.
17 Kaj Dio diris al Noa: �i tio estas la signo de la interligo, kiun Mi starigis inter Mi kaj �iu karno, kiu estas sur la tero.

18 Kaj la filoj de Noa, kiuj eliris el la arkeo, estis: �em, �am, kaj Jafet; kaj �am estis la patro de Kanaan.
19 Tio estis la tri filoj de Noa; kaj de ili diskreskis la tuta lo�antaro de la tero.

20 Kaj Noa komencis terkultivan laboron kaj plantis vinber�ardenon.
21 Kaj li trinkis el la vino kaj ebrii�is, kaj nudi�is en sia tendo.
22 Kaj �am, la patro de Kanaan, vidis la nudecon de sia patro, kaj li diris tion al siaj du fratoj ekstere.
23 Kaj �em kaj Jafet prenis la veston kaj metis �in sur siajn �ultrojn, kaj iris dorsdirekte kaj kovris la nudecon de sia patro; kaj iliaj viza�oj estis turnitaj malanta�en, kaj la nudecon de sia patro ili ne vidis.
24 Kaj Noa veki�is de sia ebrieco, kaj li scii�is, kiel agis kun li lia pli juna filo.
25 Kaj li diris:

Malbenita estu Kanaan; Sklavo de sklavoj li estu �e siaj fratoj.

26 Kaj li diris:

Glorata estu la Eternulo, la Dio de �em; Kaj Kanaan estu sklavo al ili;
27 Dio disvastigu Jafeton, Kaj li lo�u en la tendoj de �em, Kaj Kanaan estu sklavo al ili.

28 Kaj Noa vivis post la diluvo tricent kvindek jarojn.
29 Kaj la tuta vivo de Noa estis na�cent kvindek jaroj, kaj li mortis.

1 Jen estas la generaciaro de la filoj de Noa: �em, �am, kaj Jafet. Kaj naski�is al ili filoj post la diluvo.

2 La filoj de Jafet: Gomer kaj Magog kaj Madaj kaj Javan kaj Tubal kaj Me�e� kaj Tiras.
3 Kaj la filoj de Gomer: A�kenaz kaj Rifat kaj Togarma.
4 Kaj la filoj de Javan: Eli�a kaj Tar�i�, Kitim kaj Dodanim.
5 De �i tiuj dissemi�is la insuloj da popoloj en siaj landoj, �iu la� sia lingvo, la� siaj gentoj kaj nacioj.

6 Kaj la filoj de �am: Ku� kaj Micraim kaj Put kaj Kanaan.
7 Kaj la filoj de Ku�: Seba kaj �avila kaj Sabta kaj Raama kaj Sabte�a; kaj la filoj de Raama; �eba kaj Dedan.
8 Kaj Ku� naskigis Nimrodon, kiu komencis esti potenca sur la tero.
9 Li estis potenca �asisto anta� la Eternulo; tial oni diras: Kiel Nimrod, potenca �asisto anta� la Eternulo.
10 Kaj la komenco de lia regno estis Babel kaj Ere� kaj Akad kaj Kalne en la lando �inar.
11 El �i tiu lando li eliris en Asirion kaj konstruis la urbojn Nineve kaj Re�obot kaj Kala�,
12 kaj Resen inter Nineve kaj Kala� (�i estis la granda urbo).
13 Kaj Micraim naskigis la Ludidojn kaj la Anamidojn kaj la Lehabidojn kaj la Naftu�idojn
14 kaj la Patrusidojn kaj la Kaslu�idojn (de kiuj devenis la Fili�toj) kaj la Kaftoridojn.

15 Kaj de Kanaan naski�is Cidon, lia unuenaskito, kaj �et,
16 kaj la Jebusidoj kaj la Amoridoj kaj la Girga�idoj
17 kaj la �ividoj kaj la Arkidoj kaj la Sinidoj
18 kaj la Arvadidoj kaj la Cemaridoj kaj la �amatidoj; kaj poste la gentoj Kanaanaj disi�is.
19 Kaj la limoj de la Kanaanidoj estis de Cidon �is Gerar kaj Gaza, �is Sodom kaj Gomora, Adma kaj Ceboim �is La�a.
20 Tio estas la filoj de �am la� siaj gentoj kaj lingvoj, en siaj landoj kaj nacioj.

21 Naski�is infanoj anka� al �em, la patro de �iuj Eberidoj, pli maljuna frato de Jafet.
22 La filoj de �em: Elam kaj A�ur kaj Arpa��ad kaj Lud kaj Aram.
23 Kaj la filoj de Aram: Uc kaj �ul kaj Geter kaj Ma�.
24 Kaj al Arpa��ad naski�is �ela�, kaj al �ela� naski�is Eber.
25 Kaj al Eber naski�is du filoj: la nomo de unu estis Peleg, �ar dum lia vivo dividi�is la tero; kaj la nomo de lia frato estis Joktan.
26 Kaj al Joktan naski�is Almodad kaj �elef kaj �acarmavet kaj Jera�
27 kaj Hadoram kaj Uzal kaj Dikla
28 kaj Obal kaj Abimael kaj �eba
29 kaj Ofir kaj �avila kaj Jobab. �iuj �i tiuj estis filoj de Joktan.
30 Kaj ilia lo�loko estis de Me�a �is Sefar, la orienta monto.
31 Tio estas la filoj de �em la� siaj gentoj kaj lingvoj, en siaj landoj, la� siaj nacioj.

32 Tio estas la gentoj de la filoj de Noa, la� siaj generacioj, en siaj nacioj; kaj de ili disi�is la popoloj sur la tero post la diluvo.

1 Sur la tuta tero estis unu lingvo kaj unu parolmaniero.
2 Kaj kiam ili ekiris de la oriento, ili trovis valon en la lando �inar kaj tie eklo�is.
3 Kaj ili diris unu al alia: Venu, ni faru brikojn kaj ni brulpretigu ilin per fajro. Kaj la brikoj fari�is por ili �tonoj, kaj la bitumo fari�is por ili kalko.
4 Kaj ili diris: Venu, ni konstruu al ni urbon, kaj turon, kies supro atingos la �ielon, kaj ni akiru al ni gloron, anta� ol ni disi�os sur la supra�o de la tuta tero.
5 Kaj la Eternulo mallevi�is, por vidi la urbon kaj la turon, kiujn konstruis la homidoj.
6 Kaj la Eternulo diris: Jen estas unu popolo, kaj unu lingvon ili �iuj havas; kaj jen, kion ili komencis fari, kaj ili ne estos malhelpataj en �io, kion ili decidis fari.
7 Ni mallevi�u do, kaj Ni konfuzu tie ilian lingvon, por ke unu ne komprenu la parolon de alia.
8 Kaj la Eternulo disigis ilin de tie sur la supra�on de la tuta tero, kaj ili �esis konstrui la urbon.
9 Tial oni donis al �i la nomon Babel, �ar tie la Eternulo konfuzis la lingvon de la tuta tero kaj de tie la Eternulo disigis ilin sur la supra�on de la tuta tero.

10 Jen estas la generaciaro de �em: �em havis la a�on de cent jaroj, kaj naski�is al li Arpa��ad, du jarojn post la diluvo.
11 Kaj �em vivis post la naski�o de Arpa��ad kvincent jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.

12 Kaj Arpa��ad vivis tridek kvin jarojn, kaj naski�is al li �ela�.
13 Kaj Arpa��ad vivis post la naski�o de �ela� kvarcent tri jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.

14 Kaj �ela� vivis tridek jarojn, kaj naski�is al li Eber.
15 Kaj �ela� vivis post la naski�o de Eber kvarcent tri jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.

16 Kaj Eber vivis tridek kvar jarojn, kaj naski�is al li Peleg.
17 Kaj Eber vivis post la naski�o de Peleg kvarcent tridek jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.

18 Kaj Peleg vivis tridek jarojn, kaj naski�is al li Reu.
19 Kaj Peleg vivis post la naski�o de Reu ducent na� jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.

20 Kaj Reu vivis tridek du jarojn, kaj naski�is al li Serug.
21 Kaj Reu vivis post la naski�o de Serug ducent sep jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.

22 Kaj Serug vivis tridek jarojn, kaj naski�is al li Na�or.
23 Kaj Serug vivis post la naski�o de Na�or ducent jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.

24 Kaj Na�or vivis dudek na� jarojn, kaj naski�is al li Tera�.
25 Kaj Na�or vivis post la naski�o de Tera� cent dek na� jarojn, kaj naski�is al li filoj kaj filinoj.

26 Kaj Tera� vivis sepdek jarojn, kaj naski�is al li Abram, Na�or, kaj Haran.

27 Kaj jen estas la generaciaro de Tera�: al Tera� naski�is Abram, Na�or, kaj Haran; kaj al Haran naski�is Lot.
28 Kaj Haran mortis anta� sia patro Tera� en sia lando de naski�o, en Ur la �aldea.
29 Kaj Abram kaj Na�or prenis al si edzinojn; la nomo de la edzino de Abram estis Saraj, kaj la nomo de la edzino de Na�or estis Milka, filino de Haran, kiu estis la patro de Milka kaj la patro de Jiska.
30 Kaj Saraj estis senfrukta kaj ne havis infanon.
31 Kaj Tera� prenis sian filon Abram kaj sian nepon Lot, filo de Haran, kaj sian bofilinon Saraj, edzino de lia filo Abram; kaj ili eliris kune el Ur la �aldea, por iri en la landon Kanaanan; kaj ili venis �is �aran kaj enlo�i�is tie.
32 Kaj Tera� atingis la a�on de ducent kvin jaroj, kaj Tera� mortis en �aran.

1 Kaj la Eternulo diris al Abram: Iru el via lando, el inter via parencaro, kaj el la domo de via patro, al la lando, kiun Mi montros al vi.
2 Kaj Mi faros vin granda popolo, kaj Mi benos vin kaj grandigos vian nomon, kaj vi estos beno.
3 Kaj Mi benos viajn benantojn, kaj viajn malbenantojn Mi malbenos, kaj beni�os per vi �iuj gentoj de la tero.
4 Kaj Abram iris, kiel la Eternulo diris al li, kaj kun li iris Lot. Kaj Abram havis la a�on de sepdek kvin jaroj, kiam li eliris el �aran.
5 Kaj Abram prenis sian edzinon Saraj kaj sian nevon Lot, kaj ilian tutan havon, kiun ili akiris, kaj la homojn, kiujn ili akiris en �aran; kaj ili eliris, por iri al la lando Kanaana; kaj ili venis en la landon Kanaanan.
6 Kaj Abram trapasis la landon �is la loko �e�em, �is la kverko More; kaj la Kanaanidoj tiam lo�is en la lando.
7 Kaj la Eternulo aperis al Abram, kaj diris: Al via idaro Mi donos �i tiun teron. Kaj li konstruis tie altaron al la Eternulo, kiu aperis al li.
8 Kaj de tie li translo�i�is al la monto, kiu estas oriente de Bet- El, kaj aran�is sian tendon tiamaniere, ke Bet-El estis okcidente kaj Aj oriente; kaj li konstruis tie altaron al la Eternulo kaj pre�adis al la Eternulo.
9 Kaj Abram iris pluen, �iam pluen al sudo.

10 Kaj estis malsato en la lando. Kaj Abram malsupreniris Egiptujon, por tie lo�i kelktempe, �ar malfacila estis la malsato en la lando.
11 Kaj kiam li estis jam proksime de Egiptujo, li diris al sia edzino Saraj: Mi scias ja, ke vi estas virino belaspekta;
12 kaj kiam la Egiptoj vin vidos, ili diros: Tio estas lia edzino; kaj ili mortigos min, kaj vin ili lasos viva.
13 Diru do, ke vi estas mia fratino, por ke al mi estu bone pro vi kaj por ke mia animo restu viva pro vi.
14 Kaj kiam Abram venis Egiptujon, la Egiptoj vidis, ke la virino estas tre bela;
15 kaj vidis �in la eminentuloj de Faraono, kaj ili la�dis �in al Faraono; kaj oni prenis la virinon en la domon de Faraono.
16 Kaj al Abram estis bone pro �i, kaj li havis �afojn kaj bovojn kaj azenojn kaj sklavojn kaj sklavinojn kaj azeninojn kaj kamelojn.
17 Kaj la Eternulo punis per grandaj suferoj Faraonon kaj lian domon pro Saraj, la edzino de Abram.
18 Kaj Faraono alvokis Abramon, kaj diris: Kion vi faris al mi? kial vi ne diris al mi, ke �i estas via edzino?
19 kial vi diris: �i estas mia fratino? Kaj mi prenis �in al mi kiel edzinon. Kaj nun jen estas via edzino; prenu kaj foriru.
20 Kaj Faraono ordonis pri li al homoj, kaj ili forkondukis lin kaj lian edzinon kaj lian tutan havon.

1 Kaj Abram supreniris el Egiptujo, li kaj lia edzino, kaj �io, kio estis kun li, kaj kun li anka� Lot, direktante sin al sudo.
2 Kaj Abram estis tre ri�a je brutoj, ar�ento, kaj oro.
3 Kaj li da�rigis sian migradon de sudo �is Bet-El, �is la loko, kie anta�e estis lia tendo inter Bet-El kaj Aj,
4 al la loko de la altaro, kiun li tie faris anta�e; kaj Abram tie pre�is al la Eternulo.
5 Kaj anka� Lot, kiu iris kun Abram, havis �afojn kaj bovojn kaj tendojn.
6 Kaj ne sufi�is por ili la tero, ke ili lo�u kune, �ar ilia havo estis granda kaj ili ne povis lo�i kune.
7 Kaj estis malpaco inter la pa�tistoj de la brutaro de Abram kaj la pa�tistoj de la brutaro de Lot; kaj la Kanaanidoj kaj Perizidoj tiam lo�is en la lando.
8 Kaj Abram diris al Lot: Ne estu malpaco inter mi kaj vi kaj inter miaj pa�tistoj kaj viaj pa�tistoj, �ar ni estas fratoj.
9 La tuta tero estas ja anta� vi; aparti�u do de mi: se vi iros maldekstren, mi iros dekstren; se vi iros dekstren, mi iros maldekstren.
10 Kaj Lot levis siajn okulojn kaj vidis, ke la tuta �irka�a�o de Jordan, anta� ol la Eternulo pereigis Sodomon kaj Gomoran, tuta estas akvumata kiel �ardeno de la Eternulo, kiel la lando Egipta, �is Coar.
11 Kaj Lot elektis al si la tutan �irka�a�on de Jordan; kaj Lot ekiris orienten; kaj ili aparti�is unu de la alia:
12 Abram enlo�i�is en la lando Kanaana, kaj Lot enlo�i�is en la urboj de la �irka�a�o kaj starigis siajn tendojn �is Sodom.
13 Kaj la lo�antoj de Sodom estis malbonaj kaj tre pekaj kontra� la Eternulo.
14 Kaj la Eternulo diris al Abram, post kiam Lot aparti�is de li: Levu viajn okulojn, kaj rigardu de la loko, sur kiu vi nun estas, norden kaj suden kaj orienten kaj okcidenten;
15 �ar la tutan teron, kiun vi vidas, Mi donos al vi kaj al via idaro por eterne.
16 Kaj Mi faros vian idaron kiel polvo de la tero; se iu povos kalkuli la polvon de la tero, li kalkulos anka� vian idaron.
17 Levi�u, trairu la landon la�longe kaj la�lar�e, �ar al vi Mi �in donos.
18 Kaj Abram forprenis sian tendon, kaj iris kaj eklo�is en la arbareto Mamre, kiu estas en �ebron; kaj li konstruis tie altaron al la Eternulo.

1 Kaj estis en la tempo de Amrafel, re�o de �inar, Arjo�, re�o de Elasar, Kedorlaomer, re�o de Elam, kaj Tidal, re�o de Gojim;
2 ili faris militon kontra� Bera, re�o de Sodom, kaj Bir�a, re�o de Gomora, �inab, re�o de Adma, kaj �emeber, re�o de Ceboim, kaj la re�o de Bela, kiu estas Coar.
3 �iuj �i tiuj kunvenis en la valo Sidim, kiu nun estas la Sala Maro.
4 Dek du jarojn ili servis al Kedorlaomer, kaj en la dek-tria ili ribeli�is.
5 Kaj en la dek- kvara jaro venis Kedorlaomer, kaj la re�oj, kiuj estis kun li, kaj ili venkobatis la Rafaidojn en A�terot-Karnaim, kaj la Zuzidojn en Ham, kaj la Emidojn en �ave-Kirjataim,
6 kaj la �oridojn sur ilia monto Seir �is El-Paran, kiu estas �e la dezerto.
7 Kaj ili reiris kaj venis al En-Mi�pat, kiu estas Kade�, kaj venkobatis la tutan kampon de la Amalekidoj, kaj anka� la Amoridojn, kiuj lo�is en �acacon-Tamar.
8 Kaj eliris la re�o de Sodom kaj la re�o de Gomora kaj la re�o de Adma kaj la re�o de Ceboim, kaj la re�o de Bela, kiu estas Coar, kaj komencis batalon kontra� ili en la valo Sidim,
9 kontra� Kedorlaomer, re�o de Elam, kaj Tidal, re�o de Gojim, kaj Amrafel, re�o de �inar, kaj Arjo�, re�o de Elasar; kvar re�oj kontra� kvin.
10 Kaj en la valo Sidim estis multe da bitumaj kavoj; kaj la re�oj de Sodom kaj Gomora forkuris kaj falis tien, kaj la restintoj kuris sur la monton.
11 Kaj ili prenis la tutan havon de Sodom kaj Gomora kaj ilian tutan man�ebla�on, kaj foriris.
12 Ili prenis Loton, la nevon de Abram, kaj lian havon, �ar li lo�is en Sodom, kaj ili foriris.
13 Kaj venis forsavi�into kaj diris al Abram la Hebreo, kiu lo�is en la arbareto de Mamre la Amorido, frato de E�kol kaj frato de Aner, kiuj estis en interligo kun Abram.
14 Kaj Abram a�dis, ke lia frato estas kaptita, kaj li elkondukis siajn ekzercitojn, naskitajn en lia domo, tricent dek ok, kaj persekutis �is Dan.
15 Kaj li dividis sin kontra� ili en la nokto, li kaj liaj domanoj, kaj venkobatis ilin, kaj persekutis ilin �is �oba, kiu estas maldekstre de Damasko.
16 Kaj li revenigis la tutan havon, kaj anka� sian fraton Lot kaj lian havon li revenigis, kaj anka� la virinojn kaj la popolon.
17 Kaj la re�o de Sodom eliris al li renkonte, kiam li revenis, venkinte Kedorlaomeron kaj la re�ojn, kiuj estis kun li, en la valon �ave, kiu estas Valo de la Re�o.
18 Kaj Melkicedek, re�o de Salem, elportis panon kaj vinon. Li estis pastro de Dio Plejsupra.
19 Kaj li benis lin kaj diris: Benata estu Abram de Dio Plejsupra, la Kreinto de la �ielo kaj la tero;
20 kaj benata estu Dio Plejsupra, kiu transdonis viajn malamikojn en viajn manojn. Kaj Abram donis al li dekona�on el �io.
21 Kaj la re�o de Sodom diris al Abram: Donu al mi la homojn, kaj la havon prenu al vi.
22 Kaj Abram diris al la re�o de Sodom: Mi levas mian manon al la Eternulo, Dio Plejsupra, la Kreinto de la �ielo kaj la tero,
23 ke e� fadenon a� rimenon de �uo mi ne prenos el �io, kio apartenas al vi, por ke vi ne diru: Mi ri�igis Abramon;
24 escepto estos nur tio, kion man�is la junuloj, kaj la parto de la homoj, kiuj iris kun mi: Aner, E�kol, kaj Mamre; ili prenu sian parton.

1 Post tiuj fari�oj la Eternulo diris al Abram en vizio jene: Ne timu, Abram, Mi estas via �ildo; via rekompenco estas tre granda.
2 Kaj Abram diris: Ho Eternulo, mia Sinjoro, kion Vi donos al mi? mi vagas ja seninfane, kaj la administranto de mia domo estas Eliezer el Damasko.
3 Kaj Abram diris: Al mi Vi ne donis ja idaron, kaj jen mia domano estos mia heredanto.
4 Kaj tiam la Eternulo diris al li jene: �i tiu ne estos via heredanto; nur tiu, kiu eliros el via interna�o, estos via heredanto.
5 Kaj Li elirigis lin eksteren, kaj diris: Rigardu al la �ielo kaj kalkulu la stelojn, se vi povas ilin kalkuli. Kaj Li diris al li: Tiel estos via idaro.
6 Kaj li kredis al la Eternulo; kaj tio estis kalkulita al li kiel virto.
7 Kaj Li diris al li: Mi estas la Eternulo, kiu elirigis vin el Ur la �aldea, por doni al vi �i tiun landon kiel poseda�on.
8 Kaj li diris: Ho Eternulo, mia Sinjoro, per kio mi povas scii, ke mi �in posedos?
9 Kaj Li diris al li: Prenu por Mi bovinon trijaran kaj kaprinon trijaran kaj �afon trijaran kaj turton kaj junan kolombon.
10 Kaj li alportis al Li �ion �i tion, kaj Li distran�is ilin la� la mezo kaj metis �iujn partojn unu kontra� la alia, sed la birdojn Li ne distran�is.
11 Kaj la rabobirdoj mallevi�is sur la kadavrojn, sed Abram ilin forpelis.
12 �e la subiro de la suno profunda dormo falis sur Abramon; kaj jen timego pro la granda mallumo atakis lin.
13 Kaj Li diris al Abram: Sciu, ke via idaro estos fremduloj en lando, kiu ne apartenos al ili; kaj oni sklavigos kaj turmentos ilin dum kvarcent jaroj.
14 Tamen la popolon, �e kiu ili estos sklavoj, Mi ju�os; kaj poste ili eliros kun granda havo.
15 Kaj vi foriros al viaj prapatroj en paco; vi estos entombigita en bona maljuneco.
16 Kaj en la kvara generacio ili revenos �i tien; �ar la krimoj de la Amoridoj ankora� ne atingis plenecon.
17 Kiam la suno subiris kaj fari�is mallumo, subite forna fumo kaj fajra flamo trakuris inter tiuj distran�ita�oj.
18 En tiu tago la Eternulo faris interligon kun Abram, dirante: Al via idaro Mi donos �i tiun landon, de la rivero de Egiptujo �is la granda rivero, la rivero E�frato:
19 la Kenidojn kaj la Kenizidojn kaj la Kadmonidojn
20 kaj la �etidojn kaj la Perizidojn kaj la Rafaidojn
21 kaj la Amoridojn kaj la Kanaanidojn kaj la Girga�idojn kaj la Jebusidojn.

1 Kaj Saraj, la edzino de Abram, ne naskis al li; sed �i havis sklavinon, Egiptinon, kies nomo estis Hagar.
2 Kaj Saraj diris al Abram: Jen la Eternulo �losis min, ke mi ne nasku; eniru do al mia sklavino, eble mi havos infanojn per �i. Kaj Abram obeis la vo�on de Saraj.
3 Kaj Saraj, la edzino de Abram, prenis Hagaron la Egiptinon, sian sklavinon, kiam pasis dek jaroj de la tempo, kiam Abram eklo�is en la lando Kanaana, kaj �i donis �in al sia edzo Abram kiel edzinon.
4 Kaj li venis al Hagar, kaj �i gravedi�is. Kaj �i vidis, ke �i gravedi�is, kaj tiam �ia sinjorino senvalori�is en �iaj okuloj.
5 Kaj Saraj diris al Abram: Vi estas maljusta kontra� mi; mi donis mian sklavinon en viajn brakojn, sed kiam �i vidis, ke �i gravedi�is, mi senvalori�is en �iaj okuloj; la Eternulo ju�u inter mi kaj vi.
6 Kaj Abram diris al Saraj: Jen via sklavino estas en viaj manoj, faru kun �i �ion, kio pla�as al vi. Kaj Saraj komencis premi �in, kaj �i forkuris.
7 Kaj trovis �in an�elo de la Eternulo �e akva fonto en la dezerto, �e la fonto sur la vojo al �ur.
8 Kaj li diris: Hagar, sklavino de Saraj, de kie vi venas kaj kien vi iras? Kaj �i diris: De Saraj, mia sinjorino, mi forkuras.
9 Kaj la an�elo de la Eternulo diris al �i: Reiru al via sinjorino, kaj humili�u sub �iaj manoj.
10 Kaj la an�elo de la Eternulo diris al �i: Mi multigos vian idaron tiel, ke pro multeco oni ne povos �in kalkuli.
11 Kaj la an�elo de la Eternulo diris al �i: Jen vi estas graveda, kaj vi naskos filon; kaj vi donos al li la nomon I�mael, �ar la Eternulo a�dis vian suferon.
12 Kaj li estos homo sova�a; lia mano estos kontra� �iuj, kaj la manoj de �iuj kontra� li, kaj li lo�os anta� �iuj siaj fratoj.
13 Kaj la Eternulon, kiu parolis al �i, �i nomis: Dio-kiu-min-vidis; �ar �i diris: �i tie mi vidis Tiun, kiu min vidas; kaj �u mi poste vivas?
14 Tial oni nomis tiun puton puto de la Vivanto-Vidanto; �i estas inter Kade� kaj Bered.
15 Kaj Hagar naskis al Abram filon; kaj Abram donis al sia filo, kiun naskis Hagar, la nomon I�mael.
16 Kaj Abram havis la a�on de okdek ses jaroj, kiam Hagar naskis I�maelon al Abram.

1 Kiam Abram havis la a�on de na�dek na� jaroj, aperis la Eternulo al Abram, kaj diris al li: Mi estas Dio la Plejpotenca; iradu anta� Mi kaj estu senpeka.
2 Kaj Mi faros Mian interligon inter Mi kaj vi, kaj Mi multigos vin tre forte.
3 Kaj Abram �etis sin viza�altere, kaj Dio parolis al li, dirante:
4 Jen estas Mia interligo kun vi: vi estos patro de multe da popoloj.
5 Kaj via nomo ne estos plu Abram, sed via nomo estos Abraham, �ar Mi faris vin patro de multe da popoloj.
6 Kaj Mi fruktigos vin tre multe, kaj Mi devenigos de vi popolojn, kaj re�oj devenos de vi.
7 Kaj Mi starigos Mian interligon inter Mi kaj vi kaj via idaro post vi en iliaj generacioj, eternan interligon, ke Mi estos Dio por vi kaj por via idaro post vi.
8 Kaj Mi donos al vi kaj al via idaro post vi la landon, en kiu vi lo�as kiel fremdulo, la tutan landon Kanaanan, por eterna poseda�o, kaj Mi estos Dio por ili.
9 Kaj Dio diris al Abraham: Kaj vi gardu Mian interligon, vi kaj via idaro post vi en iliaj generacioj.
10 Jen estas Mia interligo, kiun vi devas gardi inter Mi kaj vi kaj via idaro post vi: �iu virseksulo �e vi estu cirkumcidata.
11 Kaj cirkumcidu la karnon de via prepucio, kaj tio estu signo de interligo inter Mi kaj vi.
12 Kaj en la a�o de ok tagoj estu cirkumcidata �e vi en viaj generacioj �iu virseksulo naskita en la domo a� a�etita per mono �e iu aligentulo, kiu ne estas el via idaro.
13 Cirkumcidata estu �iu naskita en via domo a� a�etita per via mono, kaj Mia interligo estu sur via karno kiel interligo eterna.
14 Kaj se estos prepucihava virseksulo, kiu ne cirkumcidos la karnon de sia prepucio, tiu animo ekstermi�os el sia popolo: Mian interligon �i rompis.

15 Kaj Dio diris al Abraham: Vian edzinon Saraj ne nomu Saraj, sed �ia nomo estu Sara.
16 Kaj Mi benos �in, kaj Mi donos de �i al vi filon; kaj Mi benos �in, kaj de �i devenos popoloj, re�oj de popoloj devenos de �i.
17 Kaj Abraham �etis sin viza�altere, kaj ekridis, kaj diris en sia koro: �u de homo centjara fari�os nasko, kaj �u Sara la na�dekjara naskos?
18 Kaj Abraham diris al Dio: Ho, ke I�mael vivu anta� Vi!
19 Kaj Dio diris: Efektive Sara, via edzino, naskos al vi filon, kaj vi donos al li la nomon Isaak; kaj Mi starigos Mian interligon kun li kiel interligon eternan por lia idaro post li.
20 Anka� pri I�mael Mi a�dis vin: jen Mi benis lin, kaj Mi fruktigos lin kaj Mi multigos lin tre forte; dek du princoj naski�os de li, kaj Mi devenigos de li grandan popolon.
21 Sed Mian interligon Mi starigos kun Isaak, kiun naskos al vi Sara en �i tiu tempo en la venonta jaro.
22 Kaj Li �esis paroli kun li, kaj Dio levi�is for de Abraham.
23 Kaj Abraham prenis sian filon I�mael kaj �iujn naskitajn en lia domo kaj �iujn a�etitajn per lia mono, �iun virseksulon el la homoj de la domo de Abraham, kaj li cirkumcidis la karnon de ilia prepucio en tiu sama tago, kiel diris al li Dio.
24 Kaj Abraham havis la a�on de na�dek na� jaroj, kiam li cirkumcidis la karnon de sia prepucio.
25 Kaj lia filo I�mael havis la a�on de dek tri jaroj, kiam la karno de lia prepucio estis cirkumcidita.
26 En tiu sama tago estis cirkumciditaj Abraham kaj lia filo I�mael;
27 kaj �iuj liaj domanoj, kiuj naski�is en la domo a� estis a�etitaj per mono �e aligentulo, estis cirkumciditaj kune kun li.

1 Kaj aperis al li la Eternulo en la arbareto Mamre, kiam li sidis �e la pordo de la tendo dum la varmego de la tago.
2 Kiam li levis siajn okulojn, li vidis, ke jen tri viroj staras anta� li. Ekvidinte, li kuris al ili renkonte de la pordo de la tendo kaj klini�is anta� ili �is la tero.
3 Kaj li diris: Mia sinjoro! se mi trovis pla�on en viaj okuloj, ne pasu preter vian sklavon.
4 Oni alportos iom da akvo, kaj vi lavu viajn piedojn kaj ripozu sub la arbo.
5 Kaj mi alportos pecon da pano, por ke vi fortigu viajn korojn; poste vi foriros; �ar por tio vi pasis preter via sklavo. Kaj ili diris: Faru tiel, kiel vi diris.
6 Kaj Abraham rapidis en la tendon al Sara, kaj diris: Rapide prenu tri mezurojn da plej bona faruno, knedu, kaj faru kukojn.
7 Kaj anka� al la bovoj Abraham kuris, kaj li prenis bovidon delikatan kaj bonan kaj donis al la junulo, kaj tiu rapide pretigis �in.
8 Kaj li prenis buteron kaj lakton kaj la pretigitan bovidon kaj metis anta� ilin, kaj li staris apud ili sub la arbo, kaj ili man�is.
9 Kaj ili diris al li: Kie estas Sara, via edzino? Kaj li respondis: Jen �i estas en la tendo.
10 Kaj Li diris: Mi revenos al vi en la sama jartempo, kaj tiam estos filo �e Sara, via edzino. Kaj Sara a�skultis �e la pordo de la tendo, kiu estis malanta� Li.
11 Kaj Abraham kaj Sara estis maljunuloj de profunda a�o; �e Sara �esi�is la virinaj ordinara�oj.
12 Kaj Sara ekridis interne, dirante: �u kiam mi kaduki�is, mi havus ankora� volupton? kaj mia sinjoro estas ja maljuna!
13 Kaj la Eternulo diris al Abraham: Kial do Sara ridas, dirante: �u efektive mi naskos, kiam mi maljuni�is?
14 �u por la Eternulo io estas malfacila? en la difinita tempo Mi revenos al vi en la venonta jaro, kaj Sara havos filon.
15 Sed Sara malkonfesis, dirante: Mi ne ridis; �ar �i timis. Sed Li diris: Ne, vi ridis.

16 Kaj levi�is de tie la viroj kaj direkti�is al Sodom: kaj Abraham iris kun ili, por akompani ilin.
17 Kaj la Eternulo diris: �u mi ka�os anta� Abraham, kion Mi faras?
18 Abraham fari�os ja popolo granda kaj potenca, kaj per li beni�os �iuj popoloj de la tero.
19 �ar Mi lin elektis, por ke li ordonu al siaj filoj kaj al sia domo post si, ke ili observu la vojon de la Eternulo, agante virte kaj juste; por ke la Eternulo plenumu pri Abraham, kion Li diris pri li.
20 Kaj la Eternulo diris: �ar la kriado de Sodom kaj Gomora estas granda kaj ilia pekado estas tre peza,
21 tial Mi malsupreniros, kaj rigardos, �u ili plene agas tiel, kiel estas la kriado, kiu venis al Mi, a� ne; Mi scii�os.
22 Kaj la viroj turni�is de tie kaj iris al Sodom; kaj Abraham staris ankora� anta� la Eternulo.
23 Kaj Abraham alproksimi�is, kaj diris: �u Vi anka� pereigos virtulon kune kun malvirtulo?
24 Eble ekzistas kvindek virtuloj en la urbo: �u Vi tiam pereigos kaj ne indulgos la lokon pro la kvindek virtuloj, kiuj estas en �i?
25 Ne decas por Vi agi tiamaniere, ke Vi mortigu virtulon kune kun malvirtulo, ke virtulo estu kiel malvirtulo; ne decas por Vi, ke la Ju�anto de la tuta tero agu maljuste.
26 Kaj la Eternulo diris: Se Mi trovos en Sodom kvindek virtulojn en la urbo, Mi indulgos la tutan lokon pro ili.
27 Kaj Abraham respondis, dirante: Jen mi ekkura�is paroli al mia Sinjoro, kvankam mi estas polvo kaj cindro;
28 eble al la kvindeko da virtuloj mankos kvin: �u Vi pereigos pro la kvin la tutan urbon? Kaj Li diris: Mi ne pereigos, se Mi trovos tie kvardek kvin.
29 Kaj li plue parolis al Li kaj diris: Eble trovi�os tie kvardek? Kaj Li diris: Mi ne faros tion pro la kvardek.
30 Kaj li diris: Ne koleru, mia Sinjoro, ke mi parolos plue: eble trovi�os tie tridek? Kaj Li diris: Mi ne faros, se Mi trovos tie tridek.
31 Kaj li diris: Jen mi ekkura�is paroli al mia Sinjoro: eble trovi�os dudek? Kaj Li diris: Mi ne pereigos pro la dudek.
32 Kaj li diris: Ne koleru, mia Sinjoro, ke mi parolos ankora� nur unu fojon: eble trovi�os tie dek? Kaj Li diris: Mi ne pereigos pro la dek.
33 Kaj la Eternulo foriris, kiam Li �esis paroli kun Abraham; kaj Abraham reiris al sia loko.

1 Kaj la du an�eloj venis Sodomon vespere, kaj Lot tiam sidis �e la pordego de Sodom. Kiam Lot ilin ekvidis, li levi�is renkonte al ili kaj klini�is viza�altere.
2 Kaj li diris: Mi petas vin, sinjoroj, envenu en la domon de via sklavo kaj pasigu la nokton kaj lavu viajn piedojn, kaj vi levi�os matene kaj iros vian vojon. Kaj ili diris: Ne, ni pasigos la nokton sur la strato.
3 Kaj li tre petegis ilin, kaj ili direktis sin al li kaj envenis en lian domon; kaj li faris al ili festenon, kaj li bakis macojn, kaj ili man�is.
4 Anta� ol ili ku�i�is, la homoj de la urbo, la homoj de Sodom, �irka�is la domon, de la junuloj �is la maljunuloj, la tuta popolo, de �iuj finoj.
5 Kaj ili vokis Loton, kaj diris al li: Kie estas la viroj, kiuj venis al vi dum la nokto? elirigu ilin al ni, por ke ni ilin ekkonu.
6 Kaj Lot eliris al ili anta� la sojlon, kaj la pordon li �losis post si.
7 Kaj li diris: Ho, miaj fratoj, ne agu malbone!
8 Jen mi havas du filinojn, kiuj ankora� ne ekkonis viron; mi elirigos ilin al vi, kaj faru kun ili, kion vi deziras; nur al tiuj viroj nenion faru, �ar por tio ili venis sub la ombron de mia tegmento.
9 Sed ili diris: Iru for! Kaj ili diris plue: Vi venis �i tien kiel fremdulo, kaj vi volas ju�i! nun ni pli malbone agos kun vi, ol kun ili. Kaj ili tre insiste postulis de la viro, de Lot, kaj ili aliris, por elrompi la pordon.
10 Tiam tiuj viroj etendis siajn manojn kaj envenigis Loton al si en la domon, kaj la pordon ili �losis;
11 kaj la homojn, kiuj estis anta� la sojlo de la domo, ili frapis per blindeco, de la malgrandaj �is la grandaj, tiel ke tiuj laci�is, ser�ante la pordon.
12 Kaj la viroj diris al Lot: Kiun vi havas �i tie? bofilon, a� viajn filojn a� viajn filinojn, a� �iun ajn, kiun vi havas en la urbo, elirigu ilin el �i tiu loko;
13 �ar ni ekstermos �i tiun lokon, �ar granda fari�is ilia kriado anta� la Eternulo, kaj la Eternulo sendis nin, por �in pereigi.
14 Kaj Lot eliris, kaj parolis kun siaj bofiloj, prenontaj liajn filinojn, kaj diris: Levi�u, eliru el �i tiu loko, �ar la Eternulo pereigos la urbon. Sed liaj bofiloj rigardis lin kiel �ercanton.
15 Kiam levi�is la matenru�o, la an�eloj rapidigis Loton, dirante: Levi�u, prenu vian edzinon kaj amba� viajn filinojn, kiuj �i tie trovi�as, por ke vi ne pereu pro la krimeco de la urbo.
16 Sed �ar li malrapidis, tial la viroj kaptis lian manon kaj la manon de lia edzino kaj la manojn de liaj du filinoj, pro kompato de la Eternulo al li, kaj ili elirigis lin kaj metis lin ekster la urbon.
17 Kaj kiam ili elkondukis lin eksteren, ili diris al li: Savu vin pro via animo; ne rigardu malanta�en kaj haltu nenie en la tuta �irka�a�o; sur la monton savu vin, por ke vi ne pereu.
18 Kaj Lot diris al ili: Ho, ne, mia Sinjoro!
19 Jen Via sklavo pla�is al Vi, kaj granda estas la favorkoreco, kiun Vi montris al mi, konservante la vivon al mia animo; sed mi ne povas savi min sur la monton, �ar povus trafi min malfeli�o kaj mi mortus.
20 Jen �i tiu urbo estas sufi�e proksima, por kuri tien, kaj �i estas malgranda; mi savos min tien; �i estas ja malgranda; kaj mia animo restos viva.
21 Kaj Li diris al li: Jen Mi komplezos al vi anka� en �i tiu afero, kaj Mi ne renversos la urbon, pri kiu vi parolis.
22 Rapide savu vin tien, �ar Mi nenion povas fari, �is vi venos tien. Tial tiu urbo ricevis la nomon Coar.
23 La suno levi�is super la teron, kiam Lot venis Coaron.
24 Kaj la Eternulo pluvigis sur Sodomon kaj Gomoran sulfuron kaj fajron de la Eternulo el la �ielo.
25 Kaj Li ruinigis tiujn urbojn kaj la tutan �irka�a�on kaj �iujn lo�antojn de la urboj kaj la kreska�ojn de la tero.
26 Kaj lia edzino ekrigardis malanta�en, kaj �i fari�is kolono el salo.
27 Kaj matene Abraham levi�is kaj iris al la loko, kie li estis starinta anta� la Eternulo;
28 kaj li ekrigardis en la direkto al Sodom kaj Gomora kaj al la tuta lando de la �irka�a�o, kaj li vidis, ke jen fumo levi�as de la tero kiel fumo el forno.

29 Kaj kiam Dio estis pereiganta la urbojn de la �irka�a�o, Li rememoris pri Abraham, kaj Li elirigis Loton el la mezo de la ruinigado, kiam Li estis ruiniganta la urbojn, en kiuj lo�is Lot.

30 Kaj Lot eliris el Coar kaj eklo�is sur la monto, kaj liaj du filinoj kun li; �ar li timis lo�i en Coar. Kaj li lo�is en kaverno, li kaj liaj du filinoj.
31 Kaj la pli maljuna diris al la pli juna: Nia patro estas maljuna, kaj en la lando ne ekzistas viro, kiu envenus al ni la� la moro de la tuta tero;
32 tial ni ebriigu nian patron per vino, kaj ni ku�u kun li, por ke ni aperigu de nia patro idaron.
33 Kaj ili ebriigis sian patron per vino en tiu nokto; kaj venis la pli maljuna kaj ku�is kun sia patro; kaj li ne sciis, kiam �i ku�i�is kaj kiam �i levi�is.
34 La morga�an tagon la pli maljuna diris al la pli juna: Jen mi ku�is hiera� kun mia patro; ni ebriigu lin per vino anka� en �i tiu nokto, kaj vi venu, ku�u kun li, por ke ni aperigu de nia patro idaron.
35 Kaj ili anka� en �i tiu nokto ebriigis sian patron per vino; kaj la pli juna iris kaj ku�is kun li; kaj li ne sciis, kiam �i ku�i�is kaj kiam �i levi�is.
36 Kaj amba� filinoj de Lot gravedi�is de sia patro.
37 Kaj la pli maljuna naskis filon, kaj �i donis al li la nomon Moab; li estas la prapatro de la Moabidoj �is nun.
38 Kaj la pli juna anka� naskis filon, kaj �i donis al li la nomon Ben-Ami; li estas la prapatro de la Amonidoj �is nun.

1 Kaj Abraham ekmigris de tie al la lando suda, kaj li eklo�is inter Kade� kaj �ur; kaj li lo�is kiel fremdulo en Gerar.
2 Kaj Abraham diris pri sia edzino Sara: �i estas mia fratino. Kaj Abimele�, re�o de Gerar, sendis kaj prenis Saran.
3 Kaj Dio venis al Abimele� nokte en la son�o, kaj diris al li: Vi mortos pro la virino, kiun vi prenis, �ar �i estas edzino de edzo.
4 Sed Abimele� ne alproksimi�is al �i, kaj li diris: Mia Sinjoro! �u vi mortigos anka� senkulpan popolon?
5 Li diris ja al mi: �i estas mia fratino; kaj �i anka� diris al mi: Li estas mia frato. En senkulpeco de mia koro kaj en pureco de miaj manoj mi faris tion.
6 Kaj Dio diris al li en la son�o: Mi anka� scias, ke en senkulpeco de via koro vi tion faris, kaj tial Mi detenis vin, ke vi ne peku kontra� Mi, tial Mi ne lasis, ke vi kuntu�i�u kun �i.
7 Kaj nun redonu la edzinon al la edzo, �ar li estas profeto, kaj li pre�os pri vi, kaj vi restos viva; sed se vi ne redonos, tiam sciu, ke vi mortos, vi kaj �iuj viaj.
8 Kaj Abimele� levi�is frue matene, kaj li vokis �iujn siajn sklavojn kaj rakontis �ion �i tion al iliaj oreloj; kaj la homoj tre ektimis.
9 Kaj Abimele� vokis Abrahamon, kaj diris al li: Kion vi faris al ni? kaj per kio mi pekis anta� vi, ke vi venigis sur min kaj sur mian regnon grandan pekon? aferojn, kiuj ne estas farataj, vi faris kontra� mi.
10 Kaj Abimele� diris al Abraham: Kion vi vidis, kiam vi faris tiun aferon?
11 Kaj Abraham diris: Mi pensis, ke ne ekzistas timo anta� Dio en �i tiu loko, kaj ke oni mortigos min pro mia edzino.
12 Kaj efektive �i estas mia fratino, filino de mia patro, nur ne filino de mia patrino; kaj �i fari�is mia edzino.
13 Kaj kiam Dio elmigrigis min el la domo de mia patro, mi diris al �i: Faru al mi �i tiun komplezon, en kian ajn lokon ni venos, diru pri mi: Li estas mia frato.
14 Kaj Abimele� prenis �afojn kaj bovojn kaj sklavojn kaj sklavinojn kaj donis al Abraham, kaj li redonis al li lian edzinon Sara.
15 Kaj Abimele� diris: Jen mia lando estas anta� vi; kie pla�as al vi, tie lo�i�u.
16 Kaj al Sara li diris: Jen mi donis mil ar�entajn monerojn al via frato; tio estu al vi kovro por la okuloj anta� �iuj, kiuj estas kun vi, kaj anta� �iuj vi estas pravigita.
17 Kaj Abraham ekpre�is al Dio; kaj Dio sanigis Abimele�on kaj lian edzinon kaj liajn sklavinojn, kaj ili komencis naski.
18 �ar la Eternulo estis �losinta �iujn uterojn en la domo de Abimele� pro Sara, la edzino de Abraham.

1 Kaj la Eternulo rememoris Saran, kiel Li diris, kaj la Eternulo faris al Sara, kiel Li parolis.
2 Kaj Sara gravedi�is kaj naskis al Abraham filon en lia maljuneco, en la difinita tempo, pri kiu Dio al li diris.
3 Kaj Abraham donis al sia filo, kiu naski�is al li, kiun naskis al li Sara, la nomon Isaak.
4 Kaj Abraham cirkumcidis sian filon Isaak, kiam tiu havis la a�on de ok tagoj, kiel ordonis al li Dio.
5 Kaj Abraham havis la a�on de cent jaroj, kiam naski�is al li lia filo Isaak.
6 Kaj Sara diris: Ridinda�on faris al mi Dio; �iu, kiu a�dos, ridos pri mi.
7 Kaj �i diris: Kiu dirus al Abraham, ke Sara mamnutros infanojn? �ar mi naskis filon en lia maljuneco.

8 Kaj la infano kreskis, kaj �i estis demamigita, kaj Abraham faris grandan festenon en la tago, en kiu Isaak estis demamigita.
9 Kaj Sara vidis, ke la filo de Hagar la Egiptino, kiun �i tiu naskis al Abraham, mokas.
10 Kaj �i diris al Abraham: Forpelu �i tiun sklavinon kaj �ian filon; �ar la filo de �i tiu sklavino ne heredos kun mia filo, kun Isaak.
11 Kaj la afero forte malpla�is al Abraham pro lia filo.
12 Kaj Dio diris al Abraham: �i ne malpla�u al vi pro la knabo kaj pro via sklavino; pri �io, kion diros al vi Sara, obeu �ian vo�on; �ar per Isaak oni nomos vian idaron.
13 Sed anka� el la filo de la sklavino Mi kreskigos popolon, �ar li estas via semo.
14 Kaj Abraham levi�is frue matene, kaj prenis panon kaj felsakon kun akvo kaj donis al Hagar, metante �in sur �ian �ultron, anka� la infanon, kaj foririgis �in; kaj �i iris, kaj �i erarvagis en la dezerto Beer- �eba.
15 Kaj konsumi�is la akvo de la felsako, kaj �i �etis la infanon sub unu el la arbeta�oj.
16 Kaj �i iris kaj sidi�is kontra�e, en la malproksimeco de pafo el pafarko; �ar �i diris: Mi ne povas rigardi la morton de la infano. Kaj �i sidi�is kontra�e, kaj �i komencis la�te plori.
17 Kaj Dio a�dis la vo�on de la knabo; kaj an�elo de Dio vokis Hagaron el la �ielo, kaj diris al �i: Kio estas al vi, Hagar? ne timu, �ar Dio a�dis la vo�on de la knabo el la loko, kie li estas.
18 Levi�u, prenu la knabon kaj tenu lin per via mano, �ar grandan popolon Mi faros el li.
19 Kaj Dio malfermis �iajn okulojn, kaj �i ekvidis puton kun akvo, kaj �i iris kaj plenigis la felsakon per akvo kaj trinkigis la knabon.
20 Kaj Dio estis kun la knabo, kaj li grandi�is kaj lo�is en la dezerto kaj fari�is arkpafisto.
21 Kaj li lo�is en la dezerto Paran; kaj lia patrino prenis al li edzinon el la lando Egipta.

22 Kaj en tiu tempo Abimele� kaj lia militestro Pi�ol diris al Abraham jene: Dio estas kun vi en �io, kion vi faras;
23 nun �uru do al mi per Dio, ke vi ne agos malfidele kun mi, nek kun mia filo, nek kun mia nepo; ke tiel same favorkore, kiel mi agis kun vi, vi agos kun mi, kaj kun la lando, en kiu vi lo�as kiel fremdulo.
24 Kaj Abraham diris: Mi �uras.
25 Kaj Abraham ripro�is Abimele�on pro la akva puto, kiun perforte forprenis la sklavoj de Abimele�.
26 Kaj Abimele� diris: Mi ne scias, kiu faris tion, kaj anka� vi ne diris al mi; mi e� ne a�dis pri tio �is hodia�.
27 Kaj Abraham prenis �afojn kaj bovojn kaj donis al Abimele�, kaj ili amba� starigis inter si interligon.
28 Kaj Abraham starigis sep �afidojn aparte.
29 Kaj Abimele� diris al Abraham: Por kio estas tiuj sep �afidoj, kiujn vi starigis aparte?
30 Kaj tiu diris: Sep �afidojn prenu el mia mano, por ke ili estu por mi atesto, ke mi elfosis tiun puton.
31 Tial tiu loko havas la nomon Beer-�eba, �ar tie ili amba� �uris.
32 Kaj ili starigis interligon en Beer-�eba. Kaj Abimele� kaj lia militestro Pi�ol levi�is kaj reiris en la landon de la Fili�toj.
33 Kaj Abraham plantis tamariskon en Beer-�eba, kaj pre�is tie al la Eternulo, la Dio eterna.
34 Kaj Abraham lo�is en la lando de la Fili�toj longan tempon.

1 Post tiuj okazinta�oj Dio provis Abrahamon, kaj diris al li: Abraham! Kaj tiu respondis: Jen mi estas.
2 Kaj Li diris: Prenu vian filon, vian solan, kiun vi amas, Isaakon, kaj iru en la landon Morija, kaj oferu lin tie kiel bruloferon sur unu el la montoj, kiun Mi montros al vi.
3 Kaj Abraham levi�is frue matene kaj selis sian azenon kaj prenis siajn du junulojn kun si kaj sian filon Isaak; kaj li fendis lignon por brulofero, kaj levi�is kaj iris al tiu loko, pri kiu diris al li Dio.
4 En la tria tago Abraham levis siajn okulojn kaj ekvidis la lokon de malproksime.
5 Kaj Abraham diris al siaj junuloj: Restu �i tie kun la azeno, kaj mi kun la knabo iros tien, kaj ni adorklini�os kaj revenos al vi.
6 Kaj Abraham prenis la lignon por la brulofero kaj metis �in sur sian filon Isaak, kaj li prenis en sian manon la fajron kaj la tran�ilon; kaj ili iris amba� kune.
7 Kaj Isaak diris al sia patro Abraham: Mia patro! Kaj tiu respondis: Jen mi estas, mia filo. Kaj li diris: Jen estas la fajro kaj la ligno, sed kie estas la �afo por la brulofero?
8 Kaj Abraham diris: Dio anta�vidos al Si la �afon por la brulofero, mia filo. Kaj ili iris amba� kune.
9 Kaj ili venis al la loko, pri kiu diris al li Dio; kaj Abraham konstruis tie la altaron kaj surmetis la lignon, kaj ligis sian filon Isaak kaj metis lin sur la altaron super la ligno.
10 Kaj Abraham etendis sian manon kaj prenis la tran�ilon, por bu�i sian filon.
11 Kaj ekvokis al li an�elo de la Eternulo el la �ielo, kaj diris: Abraham, Abraham! Kaj li respondis: Jen mi estas.
12 Kaj Tiu diris: Ne etendu vian manon sur la knabon, kaj faru al li nenion; �ar nun Mi scias, ke vi timas Dion kaj vi ne indulgis pro Mi vian filon, la solan.
13 Kaj Abraham levis siajn okulojn, kaj vidis, ke jen vir�afo malanta�e impliki�is per la kornoj en la arbeta�oj. Kaj Abraham iris kaj prenis la vir�afon, kaj oferis �in kiel bruloferon anstata� sia filo.
14 Kaj Abraham donis al tiu loko la nomon: La Eternulo Vidas; tial oni ankora� nun diras: Sur la monto, kie la Eternulo aperas.
15 Kaj denove an�elo de la Eternulo vokis al Abraham el la �ielo,
16 kaj diris: Mi �uras per Mi, diras la Eternulo, ke �ar vi faris tiun aferon kaj ne indulgis vian filon, la solan;
17 tial Mi benos vin kaj Mi multigos vian idaron simile al la steloj de la �ielo kaj al la sablo sur la bordo de la maro; kaj via idaro posedos la pordegojn de siaj malamikoj.
18 Kaj beni�os per via idaro �iuj popoloj de la tero, pro tio, ke vi obeis Mian vo�on.
19 Kaj Abraham revenis al siaj junuloj, kaj ili levi�is kaj iris kune al Beer-�eba; kaj Abraham lo�is en Beer-�eba.

20 Post tiuj okazinta�oj oni sciigis al Abraham, dirante: Jen anka� Milka naskis infanojn al via frato Na�or:
21 la unuenaskiton Uc, kaj lian fraton Buz, kaj Kemuelon, la patron de Aram;
22 kaj Kesedon kaj �azon kaj Pilda�on kaj Jidlafon kaj Betuelon.
23 Kaj de Betuel naski�is Rebeka. �i tiujn ok naskis Milka al Na�or, la frato de Abraham.
24 Kaj lia kromvirino, nome Reuma, anka� naskis: Teba�on kaj Ga�amon kaj Ta�a�on kaj Maa�an.

1 Kaj la vivo de Sara estis cent dudek sep jaroj; tiom estis la jaroj de la vivo de Sara.
2 Kaj Sara mortis en Kirjat-Arba, kiu estas �ebron, en la lando Kanaana. Kaj Abraham venis, por funebri pri Sara kaj plori pri �i.
3 Kaj Abraham levi�is for de sia mortintino, kaj diris al la filoj de �et jene:
4 Fremdulo kaj paslo�anto mi estas �e vi; donu al mi posedotan lokon por tombo inter vi, por ke mi enterigu mian mortintinon, kiu estas anta� mi.
5 Kaj la filoj de �et respondis al Abraham, dirante al li:
6 A�skultu nin, nia sinjoro! vi estas princo de Dio inter ni; en la plej elektitaj niaj tomboj enterigu vian mortintinon; neniu el ni rifuzos al vi sian tomblokon, por enterigi vian mortintinon.
7 Kaj Abraham levi�is, kaj profunde klini�is anta� la popolo de la lando, anta� la filoj de �et.
8 Kaj li diris al ili jene: Se pla�as al vi, ke mi enterigu mian mortintinon, kiu estas anta� mi, tiam a�skultu min kaj petu por mi Efronon, la filon de Co�ar,
9 ke li donu al mi la duoblan kavernon, kiun li havas en la fino de sia kampo; por plena sumo da mono li donu �in al mi inter vi por tomba poseda�o.
10 Kaj Efron sidis inter la filoj de �et, kaj respondis Efron la �etido al Abraham a�deble por la filoj de �et, anta� �iuj, kiuj venis en la pordegon de lia urbo, dirante:
11 Ne, mia sinjoro, a�skultu min! la kampon mi donas al vi, kaj la kavernon, kiu estas sur �i, al vi mi donas, anta� la okuloj de la filoj de mia popolo mi donas �in al vi; enterigu vian mortintinon.
12 Kaj Abraham profunde klini�is anta� la popolo de la lando.
13 Kaj li diris al Efron a�deble por la popolo de la lando jene: Mi petas, a�skultu min: mi donas monon por la kampo; prenu de mi, kaj mi enterigos tie mian mortintinon.
14 Kaj Efron respondis al Abraham, dirante al li:
15 Mia sinjoro, a�skultu min: la tero valoras kvarcent siklojn; sed kio �i estas inter mi kaj vi? enterigu vian mortintinon.
16 Kaj Abraham a�skultis Efronon, kaj Abraham pesis al Efron la monon, pri kiu li parolis a�deble por la filoj de �et, kvarcent siklojn da ar�ento, uzata en la komerco.
17 Kaj la kampo de Efron kun la duobla kaverno, kiu estis anta� Mamre, la kampo kaj la kaverno sur �i kaj �iuj arboj sur la kampo, inter �iuj �iaj limoj �irka�e, fari�is
18 poseda�o de Abraham anta� la okuloj de la filoj de �et, de �iuj, kiuj venis en la pordegon de lia urbo.
19 Kaj post tio Abraham enterigis sian edzinon Sara en la duobla kaverno de la kampo, anta� Mamre, kiu estas �ebron, en la lando Kanaana.
20 Kaj la kampo kaj la kaverno sur �i fari�is tomba poseda�o de Abraham, kiun li akiris de la filoj de �et.

1 Kaj Abraham estis maljuna kaj en profunda a�o. Kaj la Eternulo benis Abrahamon en �io.
2 Kaj Abraham diris al sia sklavo, la administranto de lia domo, kiu regis �ion, kio apartenis al li: Metu vian manon sub mian femuron;
3 kaj mi �urigas vin per la Eternulo, la Dio de la �ielo kaj la Dio de la tero, ke vi ne prenos edzinon por mia filo el la filinoj de la Kanaanidoj, inter kiuj mi lo�as;
4 sed en mian landon kaj en mian patrujon vi iros kaj vi prenos edzinon por mia filo Isaak.
5 Kaj la sklavo diris al li: Eble la virino ne volos iri kun mi en �i tiun landon; �u mi tiam devas revenigi vian filon en la landon, el kiu vi eliris?
6 Kaj Abraham diris al li: Gardu vin, ne revenigu mian filon tien.
7 La Eternulo, la Dio de la �ielo, kiu prenis min el la domo de mia patro kaj el mia patrujo, kaj diris al mi kaj �uris al mi, dirante: Al via idaro Mi donos �i tiun landon--Li sendos Sian an�elon anta� vi, kaj vi prenos edzinon por mia filo el tie.
8 Kaj se la virino ne volos iri kun vi, tiam vi fari�os libera de �i tiu mia �uro; nur mian filon ne revenigu tien.
9 Kaj la sklavo metis sian manon sub la femuron de sia sinjoro Abraham kaj �uris al li pri tiu afero.
10 Kaj la sklavo prenis dek kamelojn el la kameloj de sia sinjoro, kaj li iris; kaj �iaj bona�oj de lia sinjoro estis en liaj manoj. Kaj li levi�is kaj iris Mezopotamion, al la urbo Na�or.
11 Kaj li genuigis la kamelojn ekstere de la urbo, �e puto kun akvo, en vespera tempo, en la tempo, kiam eliras la virinoj, por �erpi akvon.
12 Kaj li diris: Ho Eternulo, Dio de mia sinjoro Abraham, sukcesigu min hodia� kaj faru favorkora�on al mia sinjoro Abraham.
13 Jen mi staras apud la fonto da akvo, kaj la filinoj de la urbanoj eliras, por �erpi akvon;
14 kaj la junulinon, al kiu mi diros: Volu klini vian kru�on, ke mi trinku, kaj �i diros: Trinku, kaj mi trinkigos anka� viajn kamelojn--�in Vi destinis por Via sklavo Isaak; kaj per tio mi scii�os, ke Vi faris favorkora�on al mia sinjoro.
15 Kaj anta� ol li finis paroli, jen eliras Rebeka, kiu estis naskita al Betuel, la filo de Milka, edzino de Na�or, frato de Abraham; kaj �ia kru�o estis sur �ia �ultro.
16 Kaj la junulino estis tre belaspekta, virgulino, kiun ankora� ne ekkonis viro. Kaj �i malsupreniris al la fonto kaj plenigis sian kru�on kaj iris supren.
17 Kaj la sklavo kuris al �i renkonte, kaj diris: Volu lasi min trinki iom da akvo el via kru�o.
18 Kaj �i diris: Trinku, mia sinjoro; kaj �i rapide mallevis la kru�on sur sian manon, kaj �i donis al li trinki.
19 Kaj kiam �i sufi�e lin trinkigis, �i diris: Anka� por viaj kameloj mi �erpos, �is ili finos trinki.
20 Kaj rapide �i elver�is el sia kru�o en la trinkujon, kaj kuris denove al la puto, por �erpi por �iuj liaj kameloj.
21 Kaj la viro admiris �in silente, por konvinki�i, �u la Eternulo prosperigis lian vojon a� ne.
22 Kaj kiam la kameloj �esis trinki, tiam la viro prenis oran ringon, havantan la pezon de duono de siklo, kaj du braceletojn por �iaj manoj, havantajn la pezon de dek sikloj da oro.
23 Kaj li diris: Kies filino vi estas? volu diri al mi; �u en la domo de via patro estas loko por ni, por tradormi la nokton?
24 Kaj �i diris al li: Mi estas filino de Betuel, filo de Milka, kiun �i naskis al Na�or.
25 Kaj �i diris al li: Anka� da pajlo kaj da fura�o ni havas multe, kaj anka� lokon, por ke vi tradormu la nokton.
26 Kaj la viro klini�is kaj faris adoron al la Eternulo.
27 Kaj li diris: Glorata estu la Eternulo, la Dio de mia sinjoro Abraham, kiu ne lasis sen Sia favorkoreco kaj vereco mian sinjoron. Per la vojo, kiun mi iris, la Eternulo alkondukis min al la domo de la frato de mia sinjoro.
28 Kaj la junulino kuris, kaj rakontis tiujn aferojn en la domo de sia patrino.
29 Kaj Rebeka havis fraton, kiu estis nomata Laban. Kaj Laban kuris al la viro eksteren, al la fonto.
30 Kaj kiam li vidis la ringon kaj la braceletojn sur la manoj de sia fratino, kaj kiam li a�dis la vortojn de sia fratino Rebeka, kiu diris: Tiel parolis kun mi tiu viro--tiam li iris al la viro, kaj jen tiu staras �e la kameloj apud la fonto.
31 Kaj li diris: Venu, benita de la Eternulo; kial vi staras ekstere? mi pretigis la domon kaj anka� lokon por la kameloj.
32 Kaj li venigis la viron en la domon, kaj malligis la kamelojn, kaj donis pajlon kaj fura�on al la kameloj, kaj akvon por lavi liajn piedojn, kaj la piedojn de la homoj, kiuj estis kun li.
33 Kaj estis metita anta� li man�o; sed li diris: Mi ne man�os, anta� ol mi diros mian aferon. Kaj tiu diris: Parolu.
34 Kaj li diris: Sklavo de Abraham mi estas.
35 Kaj la Eternulo forte benis mian sinjoron, kaj li fari�is granda; kaj Li donis al li �afojn kaj bovojn kaj ar�enton kaj oron kaj sklavojn kaj sklavinojn kaj kamelojn kaj azenojn.
36 Kaj Sara, la edzino de mia sinjoro, naskis filon al mia sinjoro, kiam �i maljuni�is; kaj li donis al li �ion, kion li havis.
37 Kaj mia sinjoro �urigis min, dirante: Ne prenu edzinon por mia filo el la filinoj de la Kanaanidoj, en kies lando mi lo�as.
38 Nur al la domo de mia patro iru kaj al mia familio, kaj prenu edzinon por mia filo.
39 Kaj mi diris al mia sinjoro: Eble la virino ne volos iri kun mi?
40 Kaj li diris al mi: La Eternulo, anta� kiu mi iradis, sendos Sian an�elon kun vi kaj sukcesigos vian vojon; kaj vi prenos edzinon por mia filo el mia familio kaj el la domo de mia patro.
41 Tiam vi estos libera de mia �uro, kiam vi venos al mia familio; kaj se ili ne donos al vi, vi estos libera de mia �uro.
42 Kaj mi venis hodia� al la fonto, kaj mi diris: Eternulo, Dio de mia sinjoro Abraham! ho, se Vi volus sukcesigi mian vojon, kiun mi nun iras!
43 Jen mi staras apud la fonto da akvo; la virgulino, kiu eliros, por �erpi, kaj al kiu mi diros: Lasu min trinki iom da akvo el via kru�o,
44 kaj kiu diros al mi: Trinku vi, kaj anka� por viaj kameloj mi �erpos--tio estas la virino, kiun la Eternulo destinis por la filo de mia sinjoro.
45 Anta� ol mi finis paroli en mia koro, jen Rebeka eliras, kaj �ia kru�o estas sur �ia �ultro; kaj �i malsupreniris al la fonto kaj �erpis. Kaj mi diris al �i: Volu trinkigi min.
46 Kaj rapide �i deprenis sian kru�on de la �ultro, kaj diris: Trinku, kaj anka� viajn kamelojn mi trinkigos. Kaj mi trinkis, kaj anka� la kamelojn �i trinkigis.
47 Kaj mi demandis �in, kaj mi diris: Kies filino vi estas? Kaj �i diris: Filino de Betuel, filo de Na�or, kiun naskis al li Milka. Kaj mi metis la ringon sur �ian nazon kaj la braceletojn sur �iajn manojn.
48 Kaj mi klini�is kaj faris adoron al la Eternulo, kaj mi gloris la Eternulon, la Dion de mia sinjoro Abraham, kiu kondukis min per �usta vojo, por ke mi prenu la filinon de la frato de mia sinjoro por lia filo.
49 Kaj nun se vi volas fari favorkora�on kaj �usta�on al mia sinjoro, diru al mi; kaj se ne, vi anka� diru al mi, kaj mi turnos min dekstren a� maldekstren.
50 Tiam respondis Laban kaj Betuel, kaj diris: De la Eternulo venis �i tiu afero; ni ne povas diri al vi ion malbonan a� bonan.
51 Jen Rebeka estas anta� vi; prenu �in kaj iru, kaj �i estu edzino al la filo de via sinjoro, kiel diris la Eternulo.
52 Kaj kiam la sklavo de Abraham a�dis iliajn vortojn, li klini�is �is la tero al la Eternulo.
53 Kaj la sklavo elprenis ar�enta�ojn kaj ora�ojn kaj vestojn kaj donis al Rebeka; kaj donacojn li donis al �ia frato kaj al �ia patrino.
54 Kaj man�is kaj trinkis li kaj la homoj, kiuj estis kun li, kaj ili tradormis tie la nokton. Kaj kiam ili levi�is matene, li diris: Lasu min for al mia sinjoro.
55 Tiam �ia frato kaj �ia patrino diris: La junulino restu kun ni almena� dek tagojn, poste vi iros.
56 Kaj li diris al ili: Ne retenu min, �ar la Eternulo sukcesigis mian vojon. Lasu min for, kaj mi iros al mia sinjoro.
57 Kaj ili diris: Ni vokos la junulinon, kaj ni demandos, kion �i diros.
58 Kaj ili alvokis Rebekan, kaj diris al �i: �u vi iros kun �i tiu viro? Kaj �i diris: Mi iros.
59 Kaj ili forsendis sian fratinon Rebeka kaj �ian nutrintinon kaj la sklavon de Abraham kaj liajn homojn.
60 Kaj ili benis Rebekan, kaj diris al �i: Nia fratino! miloj da miloj elkresku el vi, kaj via idaro posedu la pordegojn de siaj malamikoj.
61 Kaj levi�is Rebeka kaj �iaj servistinoj kaj sidi�is sur la kameloj, kaj ili iris post tiu viro; kaj la sklavo prenis Rebekan kaj foriris.
62 Kaj Isaak venis de la vojo, kiu kondukas al la puto de la Vivanto-Vidanto; li lo�is en la suda lando.
63 Kaj Isaak eliris, por mediti sur la kampo, kiam komenci�is vespero; kaj li levis siajn okulojn kaj vidis, ke jen venas kameloj.
64 Kaj Rebeka levis siajn okulojn, kaj �i ekvidis Isaakon kaj desaltis de la kamelo.
65 Kaj �i diris al la sklavo: Kiu estas tiu viro, kiu iras sur la kampo renkonte al ni? Kaj la sklavo diris: Tio estas mia sinjoro. Kaj �i prenis la kovrotukon kaj kovris sin.
66 Kaj la sklavo rakontis al Isaak �ion, kion li faris.
67 Kaj Isaak enkondukis �in en la tendon de sia patrino Sara; kaj li prenis Rebekan, kaj �i fari�is lia edzino, kaj li ekamis �in. Kaj Isaak konsoli�is pri sia patrino.

25_1">1 Kaj Abraham prenis alian edzinon, kiu estis nomata Ketura. 2 Kaj �i naskis al li Zimranon kaj Jok�anon kaj Medanon kaj Midjanon kaj Ji�bakon kaj �ua�on.
3 Kaj de Jok�an naski�is �eba kaj Dedan. Kaj la filoj de Dedan estis la A�uridoj, Letu�idoj, kaj Leumidoj.
4 Kaj la filoj de Midjan estis Efa kaj Efer kaj �ano� kaj Abida kaj Eldaa. �iuj �i tiuj estis la filoj de Ketura.
5 Kaj Abraham fordonis �ion, kion li havis, al Isaak.
6 Kaj al la filoj de siaj kromvirinoj Abraham donis donacojn, kaj foririgis ilin de sia filo Isaak, ankora� dum sia vivo, orienten, en landon orientan.
7 Kaj la nombro de la jaroj de vivo de Abraham, kiujn li travivis, estis cent sepdek kvin jaroj.
8 Kaj Abraham konsumi�is kaj mortis en bona maljuneco, profunda�a kaj sata de vivo, kaj li alkolekti�is al sia popolo.
9 Kaj enterigis lin liaj filoj Isaak kaj I�mael en la duobla kaverno, kiu trovi�as anta� Mamre, sur la kampo de Efron, filo de Co�ar, la �etido.
10 Sur la kampo, kiun a�etis Abraham de la filoj de �et, tie estas enterigitaj Abraham kaj lia edzino Sara.
11 Kaj post la morto de Abraham Dio benis lian filon Isaak. Kaj Isaak lo�is �e la puto de la Vivanto-Vidanto.

12 Kaj jen estas la generaciaro de I�mael, filo de Abraham, kiun Hagar, la Egiptino, sklavino de Sara, naskis al Abraham;
13 kaj jen estas la nomoj de la filoj de I�mael, la� iliaj nomoj kaj generacioj: Nebajot, la unuenaskita de I�mael, kaj Kedar kaj Adbeel kaj Mibsam
14 kaj Mi�ma kaj Duma kaj Masa,
15 �adad kaj Tema, Jetur, Nafi�, kaj Kedma.
16 Tio estas la filoj de I�mael, kaj tio estas iliaj nomoj en iliaj vila�oj kaj tendaroj, dek du princoj super siaj gentoj.
17 Kaj la da�ro de la vivo de I�mael estis cent tridek sep jaroj; kaj li konsumi�is kaj mortis kaj alkolekti�is al sia popolo.
18 Kaj ili lo�is de �avila �is �ur, kiu estas anta� Egiptujo, sur la vojo al Asirio. Anta� �iuj siaj fratoj li lo�is.

19 Kaj jen estas la generaciaro de Isaak, filo de Abraham: de Abraham naski�is Isaak.
20 Kaj Isaak havis la a�on de kvardek jaroj, kiam li prenis kiel edzinon Rebekan, filinon de Betuel la Siriano, el Mezopotamio, fratinon de Laban la Siriano.
21 Kaj Isaak pre�is al la Eternulo pri sia edzino, �ar �i estis senfrukta; kaj la Eternulo cedis al lia pre�o, kaj lia edzino Rebeka gravedi�is.
22 Kaj la infanoj interpu�i�is en �ia interno, kaj �i diris: Se estas tiel, por kio do mi gravedi�is? Kaj �i iris, por demandi la Eternulon.
23 Kaj la Eternulo diris al �i:

Du popoloj estas en via ventro, Kaj du gentoj disaparti�os el via interno; Kaj unu popolo estos pli forta ol la dua, Kaj la pli granda servos la malpli grandan.

24 Kaj kiam venis la tempo, ke �i nasku, tiam montri�is, ke �emeloj estas en �ia ventro.
25 Kaj la unua eliris ru�a, li estis tuta kiel harkovrita felo; kaj oni donis al li la nomon Esav.
26 Kaj poste eliris lia frato, tenante per la mano la kalkanon de Esav; kaj oni donis al li la nomon Jakob. Kaj Isaak havis la a�on de sesdek jaroj, kiam ili naski�is.
27 Kaj la knaboj grandi�is; kaj Esav fari�is lerta �asisto, kampisto, kaj Jakob fari�is homo kvieta, sidanta en la tendo.
28 Kaj Isaak amis Esavon, �ar li man�adis lian �asa�on; sed Rebeka amis Jakobon.
29 Kaj Jakob kuiris kuira�on; kaj Esav venis de la kampo kaj estis laca.
30 Kaj Esav diris al Jakob: Donu al mi man�i de �i tiu ru�a kuira�o, �ar mi estas laca. Tial oni donis al li la nomon Edom.
31 Kaj Jakob diris: Vendu al mi hodia� vian unuenaskitecon.
32 Kaj Esav diris: Jen mi tuj mortos; por kio do mi bezonas la unuenaskitecon?
33 Kaj Jakob diris: �uru al mi hodia�; kaj tiu �uris al li kaj vendis sian unuenaskitecon al Jakob.
34 Kaj Jakob donis al Esav panon kaj kuira�on el lentoj, kaj li man�is kaj trinkis, kaj levi�is kaj foriris. Kaj Esav mal�atis la unuenaskitecon.

1 Estis malsato en la lando, krom la anta�a malsato, kiu estis en la tempo de Abraham. Kaj Isaak iris al Abimele�, la re�o de la Fili�toj, en Gerar.
2 Kaj la Eternulo aperis al li, kaj diris: Ne iru Egiptujon, lo�u en la lando, pri kiu Mi diros al vi.
3 Vivu kiel fremdulo en �i tiu lando, kaj Mi estos kun vi, kaj Mi benos vin; �ar al vi kaj al via idaro Mi donos �iujn �i tiujn landojn, kaj Mi plenumos la �uron, kiun Mi �uris al via patro Abraham.
4 Kaj Mi multigos vian idaron simile al la steloj de la �ielo, kaj Mi donos al via idaro �iujn �i tiujn landojn, kaj beni�os per via idaro �iuj popoloj de la tero;
5 pro tio, ke Abraham obeis Mian vo�on, kaj plenumadis Miajn aran�ojn, Miajn le�ojn, kaj Miajn instruojn.
6 Kaj Isaak eklo�is en Gerar.
7 Kaj kiam la homoj de tiu loko demandis pri lia edzino, li diris: �i estas mia fratino; �ar li timis diri: Mia edzino; por ke la homoj de la loko ne mortigu lin pro Rebeka, �ar �i estis belaspekta.
8 Unu fojon, kiam li estis tie jam de longa tempo, Abimele�, la re�o de la Fili�toj, rigardis tra la fenestro, kaj vidis, ke Isaak amuzi�as kun sia edzino Rebeka.
9 Tiam Abimele� vokis Isaakon, kaj diris: Jen, �i estas ja via edzino; kial do vi diris: �i estas mia fratino? Kaj Isaak diris al li: �ar mi pensis, ke eble mi mortos pro �i.
10 Kaj Abimele� diris: Kion do vi faris al ni! preska� jam ku�i�is unu el la popolo kun via edzino, kaj vi venigus sur nin krimon.
11 Kaj Abimele� faris ordonon al la tuta popolo jene: Kiu tu�os �i tiun viron a� lian edzinon, tiu mortos.
12 Kaj Isaak semis en tiu lando, kaj havis en tiu jaro centoble-mezuran rikolton; kaj la Eternulo lin benis.
13 Kaj tiu homo grandi�is kaj �iam pli kaj pli grandi�adis, �is li fari�is tre granda.
14 Kaj li havis tre multe da brutoj malgrandaj kaj brutoj grandaj kaj grandan servistaron; kaj la Fili�toj enviis lin.
15 Kaj �iujn putojn, kiujn elfosis la sklavoj de lia patro en la tempo de lia patro Abraham, la Fili�toj �topis kaj plenigis ilin per tero.
16 Tiam Abimele� diris al Isaak: Foriru de ni, �ar vi fari�is multe pli forta ol ni.
17 Kaj Isaak foriris de tie kaj aran�is siajn tendojn en la valo de Gerar, kaj tie li eklo�is.
18 Kaj Isaak denove elfosis la akvoputojn, kiujn oni elfosis en la tempo de lia patro Abraham kaj la Fili�toj �topis post la morto de Abraham; kaj li donis al ili tiujn samajn nomojn, kiujn donis al ili lia patro.
19 Kaj la sklavoj de Isaak fosis en la valo kaj trovis tie puton kun fre�a akvo.
20 Kaj disputis la pa�tistoj de Gerar kun la pa�tistoj de Isaak, dirante: Al ni apartenas la akvo. Kaj oni donis al la puto la nomon Esek, �ar oni disputis pri �i.
21 Kaj ili elfosis alian puton, kaj anka� pri �i ili disputis; kaj oni donis al �i la nomon Sitna.
22 Kaj ili fori�is de tie kaj elfosis alian puton, kaj pri �i oni ne disputis. Kaj li donis al �i la nomon Re�obot, dirante: Nun la Eternulo donis al ni vastan lokon, kaj ni multi�os sur la tero.
23 Kaj de tie li formigris al Beer-�eba.
24 Kaj aperis al li la Eternulo en tiu nokto, kaj diris: Mi estas la Dio de via patro Abraham; ne timu, �ar Mi estas kun vi, kaj Mi benos vin kaj Mi multigos vian idaron pro Abraham, Mia servanto.
25 Kaj li konstruis tie altaron kaj pre�is al la Eternulo. Kaj li aran�is tie sian tendon, kaj la sklavoj de Isaak elfosis tie puton.
26 Kaj Abimele� iris al li el Gerar, kaj anka� lia amiko A�uzat kaj lia militestro Pi�ol.
27 Kaj Isaak diris al ili: Por kio vi venis al mi? vi min ja malamas kaj forpelis min de vi.
28 Kaj ili diris: Ni vidis, ke la Eternulo estas kun vi; tial ni diris: Estu �uro inter ni, inter ni kaj vi, kaj ni faru interligon kun vi,
29 ke vi ne faru al ni malbonon, kiel ni vin ne tu�is kaj kiel ni faris al vi nur bonon kaj lasis vin foriri en paco; vi estas nun benito de la Eternulo.
30 Kaj li faris por ili festenon, kaj ili man�is kaj trinkis.
31 Kaj ili levi�is frue matene kaj �uris al si reciproke. Kaj Isaak lasis ilin foriri, kaj ili foriris de li en paco.
32 Kaj en tiu tago venis la sklavoj de Isaak, kaj raportis al li pri la puto, kiun ili elfosis, kaj diris al li: Ni trovis akvon.
33 Kaj li donis al �i la nomon �iba; pro tio la nomo de la urbo estas Beer- �eba �is hodia�.

34 Kiam Esav havis la a�on de kvardek jaroj, li prenis kiel edzinojn Jehuditon, filinon de Beeri la �etido, kaj Basmaton, filinon de Elon la �etido.
35 Kaj ili multe �agrenis Isaakon kaj Rebekan.

1 Kiam Isaak maljuni�is kaj la vidado de liaj okuloj malakri�is, li vokis Esavon, sian pli maljunan filon, kaj diris al li: Mia filo! Kaj tiu diris al li: Jen mi estas.
2 Kaj li diris: Jen mi maljuni�is; mi ne scias, kiam mi mortos;
3 prenu do nun viajn armilojn, vian sagujon kaj vian pafarkon, kaj iru sur la kampon kaj �asu por mi �asa�on;
4 kaj faru por mi bongustan man�a�on, kian mi amas, kaj alportu al mi, kaj mi �in man�os, por ke mia animo vin benu, anta� ol mi mortos.
5 Sed Rebeka a�dis, kiam Isaak parolis al sia filo Esav. Kaj Esav iris sur la kampon, por �asi �asa�on kaj alporti.
6 Kaj Rebeka diris al sia filo Jakob jene: Mi a�dis, ke via patro diris al via frato Esav jene:
7 Alportu al mi �asa�on kaj faru por mi bongustan man�a�on, kaj mi man�os, kaj mi benos vin anta� la Eternulo anta� mia morto.
8 Kaj nun, mia filo, a�skultu mian vo�on, kion mi ordonas al vi:
9 iru al la brutaro kaj alportu al mi de tie du bonajn kapridojn, kaj mi faros el ili bongustan man�a�on por via patro, kian li amas;
10 kaj vi alportos al via patro, kaj li man�os, por ke li benu vin anta� sia morto.
11 Kaj Jakob diris al sia patrino Rebeka: Mia frato Esav estas ja homo harkovrita, kaj mi estas homo glata;
12 eble mia patro min palpos, tiam mi estos en liaj okuloj kiel trompanto, kaj mi venigos sur min malbenon, sed ne benon.
13 Kaj lia patrino diris al li: Sur mi estu tiu malbeno, mia filo; nur a�skultu mian vo�on kaj iru, alportu al mi.
14 Kaj li iris kaj prenis kaj alportis al sia patrino, kaj lia patrino faris bongustan man�a�on, kian amis lia patro.
15 Kaj Rebeka prenis la luksajn vestojn de sia pli maljuna filo Esav, kiujn �i havis �e si en la domo, kaj �i vestis sian pli junan filon Jakob;
16 kaj per la feloj de la kapridoj �i vestis liajn manojn kaj la glata�on de lia kolo.
17 Kaj �i donis la bongustan man�a�on kaj la panon, kiujn �i pretigis, en la manon de sia filo Jakob.
18 Kaj li venis al sia patro, kaj diris: Mia patro! Kaj tiu diris: Jen mi estas; kiu vi estas, mia filo?
19 Kaj Jakob diris al sia patro: Mi estas Esav, via unuenaskito; mi faris, kiel vi diris al mi; volu levi�i, sidi�u, kaj man�u mian �asa�on, por ke via animo min benu.
20 Kaj Isaak diris al sia filo: Kiamaniere vi tiel rapide trovis, mia filo? Kaj tiu diris: �ar la Eternulo, via Dio, sendis al mi renkonte.
21 Kaj Isaak diris al Jakob: Alproksimi�u, kaj mi vin palpos, mia filo, �u tio estas vi, mia filo Esav, a� ne.
22 Kaj Jakob alproksimi�is al sia patro Isaak, kaj tiu lin palpis, kaj diris: La vo�o estas vo�o de Jakob, sed la manoj estas manoj de Esav.
23 Kaj li ne rekonis lin, �ar liaj manoj estis kiel la manoj de lia frato Esav, harkovritaj; kaj li benis lin.
24 Kaj li diris: �u tio estas vi, mia filo Esav? Kaj tiu diris: Mi.
25 Kaj li diris: Al�ovu al mi, kaj mi man�os la �asa�on de mia filo, por ke mia animo vin benu. Kaj li al�ovis al li, kaj tiu man�is; kaj li alportis al li vinon, kaj tiu trinkis.
26 Kaj lia patro Isaak diris al li: Alproksimi�u kaj kisu min, mia filo.
27 Kaj li alproksimi�is kaj kisis lin, kaj tiu flaris la odoron de liaj vestoj, kaj li benis lin, kaj diris:

Vidu, la odoro de mia filo Estas kiel la odoro de kampo, kiun la Eternulo benis;
28 Dio donu al vi roson �ielan Kaj grason de la tero Kaj multe da greno kaj mosto.
29 Popoloj vin servu, Kaj gentoj klini�u anta� vi; Estu sinjoro super viaj fratoj, Kaj klini�u anta� vi la filoj de via patrino; Viaj malbenantoj estu malbenataj, Kaj viaj benantoj estu benataj.

30 Kaj kiam Isaak finis beni Jakobon kaj apena� Jakob eliris de anta� sia patro Isaak, lia frato Esav venis de sia �asado.
31 Kaj anka� li faris bongustan man�a�on kaj alportis al sia patro, kaj diris al sia patro: Levi�u, mia patro, kaj man�u la �asa�on de via filo, por ke via animo min benu.
32 Kaj lia patro Isaak diris al li: Kiu vi estas? Kaj li diris: Mi estas via unuenaskita filo Esav.
33 Tiam Isaak ektremis per tre granda tremo, kaj diris: Kiu do estas tiu, kiu �asis �asa�on kaj alportis al mi, kaj mi man�is de �io, anta� ol vi venis, kaj mi benis lin? kaj li restos ja benita!
34 Kiam Esav a�dis la vortojn de sia patro, li ekkriis per tre granda kaj maldol�a krio, kaj diris al sia patro: Benu anka� min, ho mia patro!
35 Kaj tiu diris: Via frato venis kun ruzo kaj prenis vian benon.
36 Kaj li diris: �uste do lia nomo estas Jakob, �ar li submetis al mi la piedon jam du fojojn; mian unuenaskitecon li prenis, kaj jen li nun prenis mian benon! Kaj li diris: �u vi ne rezervis por mi benon?
37 Kaj Isaak respondis kaj diris al Esav: Jen mi faris lin sinjoro super vi, kaj �iujn liajn fratojn mi donis al li kiel servantojn, kaj grenon kaj moston mi havigis al li; kion do mi faros por vi, mia filo?
38 Kaj Esav diris al sia patro: �u �i estas la sola beno, kiun vi havas? benu anka� min, ho mia patro! Kaj Esav ekploris per la�ta vo�o.
39 Kaj lia patro Isaak respondis kaj diris al li:

Jen la graso de la tero estu en via loko de lo�ado Kaj la �iela roso de supre;
40 Kaj per via glavo vi vivos, kaj vian fraton vi servos; Sed kiam vi kontra�batalos, Vi de�etos lian jugon de via kolo.

41 Kaj Esav ekmalamis Jakobon pro la beno, per kiu benis lin lia patro; kaj Esav diris en sia koro: Balda� venos la tagoj de funebro pro mia patro, tiam mi mortigos mian fraton Jakob.
42 Kaj oni raportis al Rebeka la vortojn de �ia pli maljuna filo Esav; tiam �i sendis kaj vokis sian pli junan filon Jakob, kaj diris al li: Jen via frato Esav minacas mortigi vin;
43 tial nun, mia filo, a�skultu mian vo�on; kaj levi�u, forkuru al mia frato Laban en �aran;
44 kaj lo�u �e li kelkan tempon, �is kvieti�os la furiozo de via frato;
45 �is la kolero de via frato deturni�os de vi, kaj li forgesos, kion vi faris al li. Tiam mi sendos kaj prenos vin de tie. Kial mi perdu vin amba� en unu tago?

46 Kaj Rebeka diris al Isaak: Tedis al mi la vivo pro la �etidinoj; se Jakob prenos edzinon el �i tiuj �etidinoj, el la filinoj de la lando, tiam por kio mi vivu?

1 Tiam Isaak alvokis Jakobon kaj benis lin, kaj ordonis al li, dirante: Ne prenu edzinon el la filinoj Kanaanaj.
2 Levi�u, iru Mezopotamion, al la domo de Betuel, la patro de via patrino, kaj prenu al vi el tie edzinon el la filinoj de Laban, la frato de via patrino.
3 Kaj Dio la Plejpotenca benu vin kaj fruktigu vin kaj multigu vin, kaj kreskigu el vi amason da popoloj.
4 Kaj Li donu al vi la benon de Abraham, al vi kaj al via idaro kune kun vi, por ke vi heredu la landon de via fremdelo�ado, kiun Dio donis al Abraham.
5 Kaj Isaak forsendis Jakobon, kaj tiu iris Mezopotamion, al Laban, la filo de Betuel la Siriano, frato de Rebeka, patrino de Jakob kaj Esav.
6 Kiam Esav vidis, ke Isaak benis Jakobon kaj sendis lin en Mezopotamion, por ke li prenu al si el tie edzinon, kaj ke, benante lin, li ordonis al li, dirante: Ne prenu edzinon el la filinoj Kanaanaj;
7 kaj ke Jakob obeis sian patron kaj sian patrinon kaj iris Mezopotamion:
8 tiam Esav vidis, ke ne pla�as la filinoj Kanaanaj al lia patro Isaak.
9 Kaj Esav iris al I�mael kaj prenis al si Ma�alaton, filinon de I�mael, filo de Abraham, fratinon de Nebajot, kiel edzinon krom siaj aliaj edzinoj.

10 Kaj Jakob eliris el Beer-�eba kaj iris en la direkto al �aran.
11 Li venis al iu loko kaj restis tie, por pasigi la nokton, �ar la suno subiris. Kaj li prenis unu el la �tonoj de tiu loko kaj metis �in sub sian kapon kaj ku�i�is en tiu loko.
12 Kaj li son�is: jen �tuparo staras sur la tero, kaj �ia supro atingas la �ielon, kaj jen an�eloj de Dio iras sur �i supren kaj malsupren.
13 Kaj jen la Eternulo staras sur �i, kaj diras: Mi estas la Eternulo, la Dio de via patro Abraham kaj la Dio de Isaak; la teron, sur kiu vi ku�as, Mi donos al vi kaj al via idaro.
14 Kaj via idaro estos kiel la polvo de la tero, kaj vi disvasti�os okcidenten kaj orienten kaj norden kaj suden, kaj beni�os per vi kaj per via idaro �iuj gentoj de la tero.
15 Kaj Mi estas kun vi, kaj Mi gardos vin �ie, kien vi iros, kaj Mi revenigos vin sur �i tiun teron; �ar Mi ne forlasos vin, �is Mi estos farinta tion, kion Mi diris al vi.
16 Kaj Jakob veki�is el sia dormo, kaj li diris: Vere, la Eternulo estas en �i tiu loko, kaj mi ne sciis.
17 Kaj li ektimis, kaj diris: Kiel timinda estas �i tiu loko! �i estas nenio alia ol domo de Dio, kaj �i tie estas la pordego de la �ielo.
18 Kaj Jakob levi�is frue matene, kaj prenis la �tonon, kiun li estis metinta sub sian kapon, kaj starigis �in kiel monumenton, kaj ver�is oleon sur �ian supron.
19 Kaj li donis al tiu loko la nomon Bet-El; sed anta�e la nomo de la urbo estis Luz.
20 Kaj Jakob faris sanktan promeson, dirante: Se Dio estos kun mi, kaj gardos min sur �i tiu vojo, kiun mi iras, kaj donos al mi panon por man�i kaj veston por porti sur mi,
21 kaj mi revenos en paco al la domo de mia patro, kaj la Eternulo estos por mi Dio:
22 tiam �i tiu �tono, kiun mi starigis kiel monumenton, estos domo de Dio, kaj de �io, kion Vi donos al mi, mi oferos al Vi dekonon.

1 Kaj Jakob levis siajn piedojn kaj iris al la lando de la orientanoj.
2 Kaj li vidis: jen estas puto sur la kampo, kaj tri gregoj da �afoj ku�as apud �i; �ar el tiu puto oni trinkigadis la gregojn; kaj granda �tono estis sur la aperturo de la puto.
3 Kaj kiam tie kunvenis �iuj gregoj, tiam oni deruladis la �tonon de sur la aperturo kaj trinkigadis la �afojn kaj denove remetadis la �tonon sur �ian lokon, sur la aperturon de la puto.
4 Kaj Jakob diris al ili: Fratoj miaj, ke kie vi estas? Kaj ili diris: Ni estas el �aran.
5 Kaj li diris al ili: �u vi konas Labanon, filon de Na�or? Kaj ili diris: Ni konas.
6 Kaj li diris al ili: �u li bone fartas? Kaj ili diris: Li fartas bone, kaj jen lia filino Ra�el venas kun la �afoj.
7 Kaj li diris: De la tago restas ja ankora� multe, ankora� ne estas la tempo, por kolekti la gregojn; trinkigu la �afojn kaj iru, pa�tu.
8 Kaj ili diris: Ni ne povas, �is kolekti�os �iuj gregoj kaj oni derulos la �tonon de sur la aperturo de la puto kaj ni trinkigos la �afojn.
9 Dum li ankora� parolis kun ili, venis Ra�el kun la �afoj de sia patro, �ar �i pa�tis ilin.
10 Kaj kiam Jakob ekvidis Ra�elon, la filinon de Laban, frato de lia patrino, kaj la �afojn de Laban, frato de lia patrino, tiam Jakob alproksimi�is, derulis la �tonon de sur la aperturo de la puto, kaj trinkigis la �afojn de Laban, la frato de lia patrino.
11 Kaj Jakob kisis Ra�elon kaj la�te ekploris.
12 Kaj Jakob diris al Ra�el, ke li estas parenco de �ia patro kaj filo de Rebeka. Kaj �i kuris kaj diris al sia patro.
13 Kaj kiam Laban a�dis la sciigon pri Jakob, filo de lia fratino, li kuris al li renkonte kaj �irka�prenis lin kaj kisis lin kaj venigis lin en sian domon. Kaj tiu rakontis al Laban �ion.
14 Kaj Laban diris al li: Vi estas ja mia osto kaj mia karno! Kaj li lo�is �e li tutan monaton.
15 Kaj Laban diris al Jakob: �u pro tio, ke vi estas mia parenco, vi devas servi min senpage? diru al mi, kion mi devas pagi al vi?
16 Sed Laban havis du filinojn; la nomo de la pli maljuna estis Lea, kaj la nomo de la pli juna estis Ra�el.
17 La okuloj de Lea estis malsanaj, sed Ra�el estis belforma kaj belviza�a.
18 Kaj Jakob ekamis Ra�elon, kaj diris: Mi servos vin sep jarojn pro Ra�el, via pli juna filino.
19 Tiam Laban diris: Pli bone estas, ke mi donu �in al vi, ol ke mi donu �in al alia viro; lo�u �e mi.
20 Kaj Jakob servis pro Ra�el sep jarojn, kaj ili estis en liaj okuloj kiel kelke da tagoj, �ar li amis �in.
21 Kaj Jakob diris al Laban: Donu mian edzinon, �ar fini�is mia tempo, kaj mi envenos al �i.
22 Kaj Laban kunvenigis �iujn homojn de tiu loko kaj faris festenon.
23 Sed vespere li prenis sian filinon Lea kaj enirigis �in al li; kaj tiu envenis al �i.
24 Kaj Laban donis sian sklavinon Zilpa al Lea kiel sklavinon.
25 Sed matene montri�is, ke tio estas Lea. Tiam li diris al Laban: Kion do vi faris al mi! �u ne pro Ra�el mi servis vin? kial do vi min trompis?
26 Tiam Laban diris: En nia loko ne estas moro, ke oni donu la pli junan anta� ol la pli maljunan.
27 Pasigu semajnon kun �i tiu, tiam mi donos al vi anka� tiun, pro servo, kiun vi servos �e mi ankora� aliajn sep jarojn.
28 Kaj Jakob faris tiel kaj pasigis semajnon kun �i tiu. Kaj Laban donis al li sian filinon Ra�el kiel edzinon.
29 Kaj Laban donis al sia filino Ra�el sian sklavinon Bilha kiel sklavinon.
30 Kaj Jakob envenis anka� al Ra�el, kaj li amis Ra�elon pli ol Lean, kaj li servis �e li ankora� aliajn sep jarojn.

31 Kiam la Eternulo vidis, ke Lea estas malamata, Li mal�losis �ian uteron; sed Ra�el estis senfrukta.
32 Kaj Lea gravedi�is kaj naskis filon, kaj �i donis al li la nomon Ruben, �ar �i diris: La Eternulo vidis mian mizeron, kaj nun mia edzo min amos.
33 Kaj �i denove gravedi�is kaj naskis filon. Kaj �i diris: La Eternulo a�dis, ke mi estas malamata, tial Li donis al mi anka� �i tiun; kaj �i donis al li la nomon Simeon.
34 Kaj �i denove gravedi�is kaj naskis filon. Kaj �i diris: La nunan fojon mia edzo ali�os al mi, �ar mi naskis al li tri filojn; tial al li estis donita la nomo Levi.
35 Kaj �i denove gravedi�is kaj naskis filon. Kaj �i diris: Nun mi dankos la Eternulon; tial �i donis al li la nomon Jehuda. Kaj �i �esis naski.

1 Kiam Ra�el vidis, ke �i ne naskas al Jakob, �i enviis sian fratinon, kaj �i diris al Jakob: Donu al mi infanojn, �ar alie mi mortos.
2 Kaj Jakob forte ekkoleris Ra�elon, kaj li diris: �u mi anstata�as Dion, kiu rifuzis al vi frukton de ventro?
3 Kaj �i diris: Jen estas mia sklavino Bilha; envenu al �i, ke �i nasku sur miaj genuoj kaj ke mi anka� ricevu filojn per �i.
4 Kaj �i donis al li sian sklavinon Bilha kiel edzinon, kaj Jakob envenis al �i.
5 Kaj Bilha gravedi�is kaj naskis al Jakob filon.
6 Kaj Ra�el diris: Dio min ju�is kaj a�dis mian vo�on kaj donis al mi filon; tial �i donis al li la nomon Dan.
7 Kaj Bilha, la sklavino de Ra�el, denove gravedi�is kaj naskis duan filon al Jakob.
8 Tiam Ra�el diris: Per Dia lukto mi luktis kun mia fratino, kaj mi venkis; kaj �i donis al li la nomon Naftali.
9 Kiam Lea vidis, ke �i �esis naski, �i prenis sian sklavinon Zilpa kaj donis �in al Jakob kiel edzinon.
10 Kaj Zilpa, la sklavino de Lea, naskis al Jakob filon.
11 Kaj Lea diris: Venis feli�o! kaj �i donis al li la nomon Gad.
12 Kaj Zilpa, la sklavino de Lea, naskis duan filon al Jakob.
13 Kaj Lea diris: Por mia bono; �ar la virinoj diros, ke estas al mi bone. Kaj �i donis al li la nomon A�er.
14 Ruben iris en la tempo de rikoltado de tritiko kaj trovis mandragorojn sur la kampo, kaj li alportis ilin al sia patrino Lea. Kaj Ra�el diris al Lea: Donu al mi el la mandragoroj de via filo.
15 Sed tiu diris al �i: �u ne sufi�as al vi, ke vi prenis mian edzon, kaj vi volas preni anka� la mandragorojn de mia filo? Tiam Ra�el diris: Nu, li ku�u kun vi �i tiun nokton por la mandragoroj de via filo.
16 Kiam Jakob venis de la kampo vespere, Lea eliris al li renkonte, kaj diris: Al mi venu, �ar mi a�etis vin per la mandragoroj de mia filo. Kaj li ku�is kun �i en tiu nokto.
17 Kaj Dio a�dis Lean, kaj �i gravedi�is kaj naskis al Jakob kvinan filon.
18 Kaj Lea diris: Dio donis al mi rekompencon por tio, ke mi donis mian sklavinon al mia edzo; kaj �i donis al li la nomon Isa�ar.
19 Kaj Lea denove gravedi�is kaj naskis sesan filon al Jakob.
20 Kaj Lea diris: Havigis al mi Dio bonan havon; nun mia edzo lo�os �e mi, �ar mi naskis al li ses filojn. Kaj �i donis al li la nomon Zebulun.
21 Kaj poste �i naskis filinon, kaj �i donis al �i la nomon Dina.
22 Kaj Dio rememoris Ra�elon, kaj Dio ela�dis �in kaj mal�losis �ian uteron.
23 Kaj �i gravedi�is kaj naskis filon. Kaj �i diris: Dio forprenis mian malhonoron.
24 Kaj �i donis al li la nomon Jozef, dirante: La Eternulo aldonos al mi alian filon.

25 Kiam Ra�el naskis Jozefon, Jakob diris al Laban: Forliberigu min, kaj mi iros al mia loko kaj al mia lando.
26 Donu miajn edzinojn kaj miajn infanojn, pro kiuj mi servis vin, kaj mi iros; �ar vi konas la servon, per kiu mi vin servis.
27 Kaj Laban diris al li: Ho, se mi povus akiri vian favoron! mi spertis, ke la Eternulo benis min pro vi.
28 Kaj li diris: Difinu, kian rekompencon mi �uldas al vi, kaj mi donos.
29 Kaj tiu diris al li: Vi scias, kiel mi servis vin kaj kia fari�is via brutaro �e mi;
30 �ar malmulte vi havis anta� mi, sed nun �i multe vasti�is; kaj la Eternulo benis vin post mia veno; kaj nun kiam mi laboros anka� por mia domo?
31 Kaj Laban diris: Kion mi donu al vi? Kaj Jakob diris: Donu al mi nenion; sed se vi faros al mi jenon, tiam mi denove pa�tos kaj gardos viajn �afojn:
32 mi pasos hodia� tra via tuta �afaro; apartigu el �i �iun �afon mikskoloran kaj makulitan kaj �iun bruton nigran inter la �afoj, kaj makulitan kaj mikskoloran inter la kaproj; kaj ili estu mia rekompenco.
33 Kaj respondos por mi mia justeco en la morga�a tago, kiam vi venos vidi mian rekompencon; �iu el la kaproj, kiu ne estos mikskolora a� makulita, kaj �iu el la �afoj, kiu ne estos nigra, estu rigardata kiel �telita de mi.
34 Kaj Laban diris: �i estu, kiel vi diris.
35 Kaj li apartigis en tiu tago la virkaprojn striitajn kaj makulitajn kaj �iujn kaprinojn mikskolorajn kaj makulitajn, �iujn, kiuj havis sur si iom da blanka�o, kaj �iujn nigrajn �afojn; kaj li transdonis ilin en la manojn de siaj filoj.
36 Kaj li faris interspacon de tritaga irado inter si kaj Jakob. Kaj Jakob pa�tis la restintajn �afojn de Laban.
37 Kaj Jakob prenis al si bastonojn el verdaj poploj, migdalarboj, kaj platanarboj, kaj sen�eligis sur ili blankajn striojn tiamaniere, ke la blanka�o sur la bastonoj elmontri�is.
38 Kaj li metis la skrapitajn bastonojn anta� la �afoj en la akvotrinkigajn kanalojn, al kiuj la �afoj venadis por trinki, kaj ili gravedi�adis, kiam ili venadis trinki.
39 Kaj la �afoj gravedi�is super la bastonoj, kaj ili naskis �afidojn striitajn, mikskolorajn, kaj makulitajn.
40 Kaj la �afidojn Jakob apartigis, kaj li turnis la viza�ojn de la brutoj kontra� la striitajn kaj kontra� la nigrajn brutojn de Laban; sed siajn brutarojn li apartigis kaj ne almiksis ilin al la brutoj de Laban.
41 �iufoje, kiam pasii�is brutoj fortaj, Jakob metis la bastonojn en la kanalojn anta� la okuloj de la brutoj, por ke ili pasii�u anta� la bastonoj;
42 sed kiam la brutoj estis malfortaj, li ne metis. Tiamaniere la malfortaj fari�is apartena�o de Laban, kaj la fortaj fari�is apartena�o de Jakob.
43 Kaj tiu homo fari�is eksterordinare ri�a, kaj li havis multe da brutoj kaj sklavinojn kaj sklavojn kaj kamelojn kaj azenojn.

1 Li a�dis, ke la filoj de Laban parolis jene: Jakob forprenis la tutan havon de nia patro, kaj el la havo de nia patro li akiris la tutan ri�econ.
2 Kaj Jakob vidis la� la viza�o de Laban, ke li ne estas rilate al li tia, kia li estis hiera� kaj anta�hiera�.
3 Kaj la Eternulo diris al Jakob: Reiru en la landon de viaj patroj kaj en vian naski�landon, kaj Mi estos kun vi.
4 Tiam Jakob sendis kaj vokis Ra�elon kaj Lean sur la kampon al sia brutaro;
5 kaj li diris al ili: Mi vidas la� la viza�o de via patro, ke li ne estas rilate al mi tia, kia li estis hiera� kaj anta�hiera�; sed la Dio de mia patro estis kun mi.
6 Vi scias, ke per �iuj miaj fortoj mi servis vian patron.
7 Sed via patro trompis min kaj dekfoje �an�is mian laborpagon; tamen Dio ne lasis lin fari al mi malbonon.
8 Kiam li diris: Mikskoloraj estu via rekompenco --�iuj brutoj naskis idojn mikskolorajn; kaj kiam li diris: Striitaj estu via rekompenco--�iuj brutoj naskis striitajn.
9 Tiamaniere Dio forprenis la brutojn de via patro kaj donis al mi.
10 En la tempo, kiam la brutoj pasii�is, mi levis miajn okulojn kaj vidis en son�o, ke la virbestoj, kiuj levi�is sur la brutojn, estas striitaj, mikskoloraj, kaj makulitaj.
11 Kaj an�elo de Dio diris al mi en la son�o: Jakob! kaj mi diris: Jen mi estas.
12 Kaj li diris: Levu viajn okulojn kaj vidu: �iuj virbestoj, kiuj levi�is sur la brutojn, estas striitaj, mikskoloraj, kaj makulitaj, �ar Mi vidis �ion, kion Laban faras al vi.
13 Mi estas la Dio el Bet-El, kie vi ver�is oleon sur la monumenton kaj kie vi faris sanktan promeson al Mi. Nun levi�u, eliru el �i tiu lando kaj reiru en la landon de via naski�o.
14 Kaj Ra�el kaj Lea respondis kaj diris al li: �u ni havas ankora� parton kaj heredon en la domo de nia patro?
15 Li rigardas ja nin kiel fremdulinojn; �ar li vendis nin kaj e� forman�is nian monon.
16 �ar la tuta ri�o, kiun Dio forprenis de nia patro, apartenas al ni kaj al niaj infanoj. Kaj nun �ion, kion Dio al vi diris, faru.
17 Jakob levi�is, kaj metis siajn infanojn kaj siajn edzinojn sur la kamelojn.
18 Kaj li forkondukis sian tutan brutaron kaj sian tutan havon, kiun li akiris, sian propra�on, kiun li akiris en Mezopotamio, por iri al sia patro Isaak en la landon Kanaanan.
19 Laban estis foririnta, por tondi siajn �afojn; tiam Ra�el �telis la domajn diojn de sia patro.
20 Jakob trompis la atenton de Laban la Siriano, ne dirante al li, ke li forkuras.
21 Kaj li rapide foriris kune kun �io, kion li havis. Kaj li transpasis la Riveron kaj direkti�is al la monto Gilead.

22 Oni diris al Laban en la tria tago, ke Jakob forkuris.
23 Tiam li prenis kun si siajn fratojn, kaj kuris post li distancon de sep tagoj kaj kuratingis lin sur la monto Gilead.
24 Tiam Dio aperis al Laban la Siriano nokte en la son�o, kaj diris al li: Gardu vin, ke vi ne parolu kun Jakob bone nek malbone.
25 Laban kuratingis Jakobon. Jakob starigis sian tendon sur la monto, kaj Laban aran�is siajn fratojn anka� sur la monto Gilead.
26 Kaj Laban diris al Jakob: Kion vi faris? vi trompis min kaj forkondukis miajn filinojn kvaza� militkaptitojn!
27 Kial vi forkuris sekrete kaj ka�e de mi, kaj ne diris al mi? Mi foririgus vin en gajeco kaj kun kantoj, kun tamburino kaj harpo.
28 Vi e� ne lasis min kisi miajn infanojn kaj filinojn! malsa�e vi agis.
29 Mi havas forton en mia mano, por fari al vi malbonon; sed la Dio de via patro hiera� diris al mi jene: Gardu vin, ke vi ne parolu kun Jakob bone a� malbone.
30 Kaj se vi nun foriris, �ar vi forte deziris esti en la domo de via patro, kial do vi �telis miajn diojn?
31 Tiam Jakob respondis kaj diris al Laban: Mi timis; mi pensis, ke eble vi forrabos de mi viajn filinojn.
32 Sed tiu, �e kiu vi trovos viajn diojn, mortu. En la �eesto de niaj parencoj ser�u �e mi tion, kio estas via, kaj prenu al vi. Jakob ne sciis, ke Ra�el ilin �telis.
33 Tiam Laban eniris en la tendon de Jakob kaj en la tendon de Lea kaj en la tendon de la du sklavinoj, kaj li ne trovis. Kaj li eliris el la tendo de Lea kaj eniris en la tendon de Ra�el.
34 Sed Ra�el prenis la domajn diojn kaj metis ilin sub la selon de la kamelo kaj sidi�is sur ili. Kaj Laban palpe esploris la tutan tendon kaj ne trovis.
35 Kaj �i diris al sia patro: Mia sinjoro ne koleru, ke mi ne povas stari�i anta� vi, �ar mi havas la virinan ordinara�on. Kaj li ser�is kaj ne trovis la domajn diojn.
36 Kaj Jakob ekkoleris kaj disputis kun Laban. Kaj Jakob diris al Laban: Kia estas mia kulpo, kia estas mia peko, ke vi persekutas min?
37 Vi trapalpis �iujn miajn apartena�ojn; kion vi trovis el la apartena�oj de via domo? elmetu �i tie anta� miaj parencoj kaj viaj, kaj ili ju�u inter ni amba�.
38 Jam dudek jarojn mi estas �e vi; viaj �afoj kaj kaproj ne estis seninfanaj; la vir�afojn el via brutaro mi ne man�is;
39 kion sova�aj bestoj dis�iris, tion mi ne alportis al vi: �i estis mia malprofito; de mi vi postulis �ion, kio estis �telita en tago a� �telita en nokto;
40 dum la tago min konsumis la varmego, kaj dum la nokto la malvarmo; kaj dormo kuris for de miaj okuloj.
41 Tiaj estis la dudek jaroj, dum kiuj mi servis vin en via domo, dek kvar jarojn pro viaj du filinoj kaj ses jarojn pro viaj brutoj; kaj vi �an�is mian laborpagon dekfoje.
42 Se ne estus kun mi la Dio de mia patro, la Dio de Abraham kaj Timo de Isaak, vi nun foririgus min kun nenio. Mian mizeron kaj la laboron de miaj manoj vidis Dio kaj �ustigis vin hiera�.
43 Tiam Laban respondis kaj diris al Jakob: La filinoj estas miaj filinoj, kaj la infanoj estas miaj infanoj, kaj la brutoj estas miaj brutoj, kaj �io, kion vi vidas, estas mia; sed kion mi povas fari hodia� al miaj filinoj, kaj al iliaj infanoj, kiujn ili naskis?
44 Nun ni faru interligon, mi kaj vi, kaj �i estu atesto inter mi kaj vi.
45 Tiam Jakob prenis �tonon kaj starigis �in kiel memorsignon.
46 Kaj Jakob diris al siaj parencoj: Kolektu �tonojn. Kaj ili prenis �tonojn kaj faris monteton; kaj ili man�is tie sur la monteto.
47 Kaj Laban donis al �i la nomon Jegar-Sahaduta, sed Jakob donis al �i la nomon Galeed.
48 Laban diris: �i tiu monteto estu nun atesto inter mi kaj vi; tial �i ricevis la nomon Galeed;
49 anka� la nomon Micpa; �ar li diris: Dio observu inter mi kaj vi, kiam ni malaperos unu de la alia.
50 Se vi agos malbone kontra� miaj filinoj kaj se vi prenos aliajn edzinojn krom miaj filinoj, tiam, se neniu estos �e ni, vidu, ke Dio estas atestanto inter mi kaj vi.
51 Kaj Laban diris al Jakob: Jen estas �i tiu monteto, kaj jen estas la memorsigno, kiun mi starigis inter mi kaj vi;
52 atesto estu �i tiu monteto, kaj atesto estu la memorsigno, ke mi ne transiros al vi trans �i tiun monteton kaj vi ne transiros al mi trans �i tiun monteton kaj trans la memorsignon por malbono.
53 La Dio de Abraham kaj la Dio de Na�or ju�u inter ni, la Dio de ilia patro. Kaj Jakob �uris al li per la Timo de sia patro Isaak.
54 Kaj Jakob oferbu�is oferon sur la monto, kaj li invitis siajn parencojn man�i panon; kaj ili man�is panon kaj tradormis la nokton sur la monto.
55 Laban levi�is frue matene kaj kisis siajn infanojn kaj siajn filinojn kaj benis ilin, kaj foriris; kaj Laban reiris al sia loko.

1 Kaj Jakob iris sian vojon. Kaj renkonti�is kun li an�eloj de Dio.
2 Kaj Jakob diris, kiam li ilin vidis: Tio estas militistaro de Dio; kaj li donis al tiu loko la nomon Ma�anaim.

3 Jakob sendis anta� si senditojn al sia frato Esav, en la landon Seir, en la regionon de Edom.
4 Kaj li ordonis al ili jene: Tiele diru al mia sinjoro Esav: Jen kion diris via sklavo Jakob: Mi lo�is �e Laban kaj restis tie �is nun.
5 Mi havas bovojn kaj azenojn, �afojn kaj sklavojn kaj sklavinojn; kaj mi sendas, por sciigi mian sinjoron, por ke mi akiru vian favoron.
6 Kaj la senditoj revenis al Jakob, kaj diris: Ni venis al via frato Esav; li iras renkonte al vi, kaj kvarcent homoj iras kune kun li.
7 Tiam Jakob tre ektimis kaj aflikti�is. Kaj li dividis la homojn, kiuj estis kun li, kaj la �afojn kaj la bovojn kaj la kamelojn, en du ta�mentojn;
8 kaj li diris: Se Esav venos al unu ta�mento kaj venkobatos �in, tiam la restinta ta�mento sin savos.
9 Kaj Jakob diris: Dio de mia patro Abraham kaj Dio de mia patro Isaak, Eternulo, kiu diris al mi: Reiru en vian landon kaj en vian naski�lokon, kaj Mi faros al vi bonon;
10 mi estas tro malgranda por �iuj favorkora�oj kaj por la tuta bona�o, kiun Vi faris al Via sklavo; �ar kun mia bastono mi transiris �i tiun Jordanon, kaj nun mi havas du ta�mentojn.
11 Savu min de la mano de mia frato, de la mano de Esav; �ar mi timas lin, ke li eble venos kaj mortigos �e mi patrinon kun la infanoj.
12 Vi diris ja: Mi faros al vi bonon, kaj Mi faros vian idaron tia, kia estas la apudmara sablo, kiun oni ne povas kalkuli pro multegeco.
13 Kaj li pasigis tie la nokton. Kaj li prenis el tio, kion li havis sub la mano, donacon por sia frato Esav:
14 ducent kaprinojn kaj dudek virkaprojn, ducent �afinojn kaj dudek vir�afojn,
15 tridek mamnutrantajn kamelojn kun iliaj idoj, kvardek bovinojn kaj dek virbovojn, dudek azeninojn kaj dek azenidojn.
16 Kaj li transdonis en la manojn de siaj sklavoj �iun gregon aparte, kaj li diris al siaj sklavoj: Iru anta� mi kaj lasu liberan interspacon inter unu grego kaj alia.
17 Kaj al la unua li ordonis jene: Se vin renkontos mia frato Esav, kaj demandos vin: Kies vi estas? kaj kien vi iras? kaj al kiu apartenas tio, kio estas anta� vi?
18 tiam diru: Al via sklavo Jakob; �i estas donaco, sendata al mia sinjoro Esav, kaj jen li anka� mem estas post ni.
19 Kaj li ordonis anka� al la dua, anka� al la tria, anka� al �iuj, kiuj iris post la gregoj, dirante: Tiamaniere parolu al Esav, kiam vi lin renkontos.
20 Kaj diru: Jen anka� via sklavo Jakob iras post ni. �ar li pensis: Mi pardonemigos lin per la donaco, kiu iras anta� mi, kaj poste mi vidos lian viza�on; eble li akceptos min favore.
21 Kaj la donaco pasis anta� li; sed li pasigis tiun nokton en la tendaro.

22 Kaj li levi�is en tiu nokto, kaj prenis siajn du edzinojn kaj siajn du sklavinojn kaj siajn dek unu infanojn, kaj transpasis la vadejon de Jabok.
23 Kaj li prenis ilin kaj transirigis ilin trans la riveron, kaj transigis tion, kion li havis.
24 Kaj Jakob restis sola. Kaj iu luktis kun li �is la apero de la matenru�o.
25 Vidinte, ke li ne povas lin venki, tiu tu�is la artikon de lia femuro; kaj la femuro de Jakob elartiki�is, dum li luktis kun tiu.
26 Kaj tiu diris: Forliberigu min, �ar levi�is la matenru�o. Sed li diris: Mi ne forliberigos vin, anta� ol vi min benos.
27 Kaj tiu diris al li: Kia estas via nomo? Kaj li respondis: Jakob.
28 Tiam tiu diris: Ne Jakob estu de nun via nomo, sed Izrael; �ar vi luktis kun Dio kaj kun homoj, kaj vi venkis.
29 Kaj Jakob demandis, dirante: Diru vian nomon. Sed tiu diris: Por kio vi demandas mian nomon? Kaj li benis lin tie.
30 Kaj Jakob donis al tiu loko la nomon Penuel, dirante: �ar mi vidis Dion viza�on kontra� viza�o, kaj mia animo savi�is.
31 La suno levi�is anta� li, kiam li trapasis Penuelon; kaj li lamis per sia femuro.
32 Tial la Izraelidoj ne man�as �is la nuna tempo la tendenon, kiu estas sur la artiko de la femuro, �ar tiu tu�is la femuran artikon de Jakob �e la tendeno.

1 Jakob levis siajn okulojn, kaj vidis, ke jen venas Esav kaj kun li kvarcent homoj. Tiam li dividis la infanojn de Lea kaj de Ra�el kaj de la du sklavinoj.
2 Kaj li starigis la sklavinojn kaj iliajn infanojn anta�e, Lean kun �iaj infanoj poste, kaj Ra�elon kun Jozef en la fino.
3 Kaj li mem pasis preter ilin, kaj klini�is �is la tero sep fojojn, anta� ol li atingis sian fraton.
4 Sed Esav kuris al li renkonte kaj �irka�prenis lin, kaj �etis sin sur lian kolon kaj kisis lin; kaj ili ploris.
5 Esav levis siajn okulojn kaj ekvidis la virinojn kaj la infanojn, kaj diris: Kiuj estas �e vi �i tiuj? Jakob respondis: La infanoj, kiujn Dio favore donis al via sklavo.
6 Tiam alproksimi�is la sklavinoj, ili kaj iliaj infanoj, kaj profunde klini�is.
7 Poste alproksimi�is anka� Lea kaj �iaj infanoj kaj klini�is; fine alproksimi�is Jozef kaj Ra�el kaj klini�is.
8 Tiam Esav diris: Kio estas tiu tuta ta�mento, kiun mi renkontis? Kaj Jakob respondis: Por akiri la favoron de mia sinjoro.
9 Sed Esav diris: Mi havas multe, mia frato; kio apartenas al vi, tio restu �e vi.
10 Kaj Jakob diris: Ho ne! se mi akiris vian favoron, prenu mian donacon el mia mano; �ar mi vidis vian viza�on, kvaza� mi vidus la viza�on de Dio, kaj vi montri�is favora al mi.
11 Prenu mian benon, kiu estas alportita al vi; �ar Dio favore donis al mi kaj mi havas �ion. Kaj li insistis, kaj tiu prenis.
12 Kaj Esav diris: Ni levi�u kaj iru, kaj mi iros apud vi.
13 Sed Jakob diris al li: Mia sinjoro scias, ke la infanoj estas malfortaj, kaj la �afoj kaj bovoj �e mi estas tro junaj; se oni pelos ilin dum unu tago, la brutaro mortos.
14 Mia sinjoro iru anta� sia sklavo, kaj mi kondukos malrapide, kiel iros la brutoj, kiuj estas anta� mi, kaj kiel iros la infanoj, �is mi venos al mia sinjoro en Seir.
15 Tiam Esav diris: Mi restigos �e vi iujn el la homoj, kiuj estas kun mi. Sed Jakob diris: Por kio? lasu min nur posedi la favoron de mia sinjoro.
16 Kaj en tiu tago Esav returne foriris sian vojon al Seir.
17 Kaj Jakob ekiris al Sukot kaj konstruis al si domon, kaj por siaj brutoj li faris kabanojn; tial la loko ricevis la nomon Sukot.

18 Veninte el Mezopotamio, Jakob alvenis bonstate en la urbo de �e�em, kiu estas en la lando Kanaana; kaj li starigis sian tendaron anta� la urbo.
19 Kaj la kampoparton, sur kiu li starigis sian tendon, li a�etis el la manoj de la filoj de �amor, la patro de �e�em, por cent kesitoj.
20 Kaj li starigis tie altaron, kaj li nomis �in El, la Dio de Izrael.

1 Dina, la filino de Lea, kiun �i naskis al Jakob, eliris, por vidi la filinojn de la lando.
2 Kaj vidis �in �e�em, filo de �amor la �ivido, princo de la lando, kaj li prenis �in kaj ku�is kun �i kaj faris al �i perforta�on.
3 Kaj alglui�is lia animo al Dina, la filino de Jakob, kaj li ekamis la junulinon kaj parolis al la koro de la junulino.
4 Kaj �e�em diris al sia patro �amor jene: Prenu por mi �i tiun knabinon kiel edzinon.
5 Jakob a�dis, ke li senhonorigis lian filinon Dina; sed liaj filoj estis kun liaj brutoj sur la kampo, tial Jakob silentis �is ilia veno.
6 Kaj �amor, la patro de �e�em, eliris al Jakob, por paroli kun li.
7 Sed la filoj de Jakob venis de la kampo. Kiam ili a�dis, la viroj �agreni�is kaj forte koleri�is, ke li faris malnobla�on en Izrael, ku�inte kun la filino de Jakob, kio ne devis esti farata.
8 �amor ekparolis al ili, dirante: �e�em, mia filo, deziregas per sia animo vian filinon; donu �in al li kiel edzinon.
9 Kaj boparenci�u kun ni: viajn filinojn donu al ni, kaj niajn filinojn prenu al vi.
10 Kaj lo�u kun ni, kaj la lando estos anta� vi; lo�u kaj faru negocojn kaj akiru poseda�ojn en �i.
11 Kaj �e�em diris al �ia patro kaj al �iaj fratoj: Estu favoraj al mi; kaj kion vi diros al mi, mi donos.
12 Postulu de mi tre grandan doton kaj donacojn, kaj mi donos, kion vi diros al mi; nur donu al mi la junulinon kiel edzinon.
13 Kaj la filoj de Jakob respondis al �e�em kaj al lia patro �amor ruze, kaj parolis tiel pro tio, ke li senhonorigis ilian fratinon Dina;
14 kaj ili diris al ili: Ni ne povas fari tion kaj doni nian fratinon al viro, kiu ne estas cirkumcidita; �ar tio estus por ni hontinda�o.
15 Nur tiam ni donos al vi nian konsenton, se vi estos kiel ni kaj cirkumcidos �e vi �iun virseksulon.
16 Tiam ni donos niajn filinojn al vi kaj viajn filinojn ni prenos al ni, kaj ni lo�os kun vi, kaj ni estos unu popolo.
17 Sed se vi ne konsentos lasi cirkumcidi vin, tiam ni prenos nian filinon kaj foriros.
18 Ilia parolo pla�is al �amor, kaj al �e�em, la filo de �amor.
19 Kaj la junulo ne prokrastis fari la aferon, �ar li deziris la filinon de Jakob; kaj li estis la plej honorata inter �iuj domanoj de sia patro.
20 Kaj �amor kaj lia filo �e�em venis al la pordego de sia urbo, kaj ekparolis al la lo�antoj de sia urbo, dirante:
21 Tiuj homoj estas pacaj kun ni; tial ili lo�u en la lando kaj faru en �i negocojn; la lando estas ja grandspaca por ili. Iliajn filinojn ni prenu al ni kiel edzinojn, kaj niajn filinojn ni donu al ili.
22 Sed nur en tia okazo tiuj homoj konsentas lo�i kun ni kaj esti unu popolo, se ni cirkumcidos �e ni �iun virseksulon, kiel ili estas cirkumciditaj.
23 Ilia akirita�o kaj hava�o kaj �iuj iliaj brutoj fari�os ja niaj, se ni nur donos al ili nian konsenton kaj ili lo�os kun ni.
24 Kaj obeis al �amor kaj al lia filo �e�em �iuj elirantaj el la pordego de lia urbo; kaj cirkumcidi�is �iuj virseksuloj, �iuj elirantaj el la pordego de lia urbo.
25 En la tria tago, kiam ili estis malsanaj, du filoj de Jakob, Simeon kaj Levi, fratoj de Dina, prenis �iu sian glavon kaj venis sentime en la urbon kaj mortigis �iujn virseksulojn.
26 Kaj �amoron kaj lian filon �e�em ili mortigis per glavo, kaj prenis Dinan el la domo de �e�em kaj eliris.
27 La filoj de Jakob venis al la mortigitoj, kaj prirabis la urbon pro tio, ke ili senhonorigis ilian fratinon.
28 Iliajn �afojn kaj iliajn bovojn kaj iliajn azenojn, kaj �ion, kio estis en la urbo, kaj tion, kio estis sur la kampo, ili prenis.
29 Kaj ilian tutan ri�on kaj �iujn iliajn infanojn kaj iliajn edzinojn ili malliberigis, kaj rabis �ion, kio estis en la domoj.
30 Tiam Jakob diris al Simeon kaj al Levi: Vi afliktis min kaj faris min malaminda por la lo�antoj de la lando, por la Kanaanidoj kaj Perizidoj. Mi havas ja malmulte da homoj; kiam ili kolekti�os kontra� mi kaj venkobatos min, tiam estos ekstermita mi kaj mia domo.
31 Sed ili diris: �u estas permesite agi kun nia fratino kiel kun publikulino?

1 Kaj Dio diris al Jakob: Levi�u, iru al Bet-El kaj lo�u tie; kaj faru tie altaron al Dio, kiu aperis al vi, kiam vi kuris de via frato Esav.
2 Tiam Jakob diris al sia domanaro, kaj al �iuj, kiuj estis kun li: Forigu la fremdajn diojn, kiuj estas inter vi, kaj puri�u kaj �an�u viajn vestojn.
3 Kaj ni levi�u, kaj ni iru al Bet-El; kaj mi faros tie altaron al Dio, kiu atentis min en la tago de mia mizero, kaj estis kun mi sur la vojo, kiun mi iris.
4 Kaj ili donis al Jakob �iujn fremdajn diojn, kiuj estis en iliaj manoj, kaj la ringojn, kiuj estis en iliaj oreloj; kaj Jakob enfosis ilin sub la kverko, kiu estis apud �e�em.
5 Kaj ili ekiris. Kaj timo de Dio venis sur la urbojn, kiuj estis �irka� ili, kaj ili ne persekutis la filojn de Jakob.
6 Jakob venis al la urbo Luz, kiu estas en la lando Kanaana kaj havas anka� la nomon Bet-El, li kaj �iuj homoj, kiuj estis kun li.
7 Kaj li konstruis tie altaron, kaj donis al la loko la nomon El-Bet-El; �ar tie aperis al li Dio, kiam li kuris de sia frato.
8 Tiam mortis Debora, la mamnutrintino de Rebeka, kaj oni �in enterigis apud Bet-El, sub la kverko. Kaj tiu loko ricevis la nomon Alon- Ba�ut.

9 Kaj denove Dio aperis al Jakob, kiam li revenis el Mezopotamio, kaj benis lin.
10 Kaj Dio diris al li: Via nomo estas Jakob; tamen ne plue estu nomata Jakob, sed Izrael estu via nomo. Kaj Li donis al li la nomon Izrael.
11 Kaj Dio diris al li: Mi estas Dio la Plejpotenca; fruktu kaj multi�u; popolo kaj popolaro fari�os el vi, kaj re�oj eliros el via lumbo.
12 Kaj la landon, kiun Mi donis al Abraham kaj al Isaak, Mi donos al vi, kaj al via idaro post vi Mi donos la landon.
13 Kaj Dio forlevi�is de li sur la loko, kie Li parolis kun li.
14 Jakob starigis monumenton sur la loko, kie Li parolis kun li, monumenton �tonan; kaj li ver�is sur �in ver�oferon kaj ver�is sur �in oleon.
15 Kaj al la loko, kie Dio parolis kun li, Jakob donis la nomon Bet-El.
16 Kaj ili forlasis Bet-Elon. Kiam restis ankora� negranda interspaco, por veni al Efrata, Ra�el naskis, kaj �ia aku�i�o estis malfacila.
17 Dum �ia aku�i�a suferado la aku�istino diris al �i: Ne timu, �ar anka� �i tiu �e vi estas filo.
18 Dum la elirado de �ia animo, �ar �i estis mortanta, �i donis al li la nomon Ben-Oni; sed lia patro donis al li la nomon Benjamen.
19 Kaj Ra�el mortis, kaj oni enterigis �in sur la vojo al Efrata, kiu estas Bet-Le�em.
20 Kaj Jakob starigis monumenton super �ia tombo. Tio estas la tomba monumento de Ra�el �is la nuna tago.
21 Kaj Izrael formigris, kaj starigis sian tendon transe de la turo Eder.
22 En la tempo, kiam Izrael lo�is en tiu lando, Ruben iris kaj ku�is kun Bilha, la kromvirino de lia patro. Kaj pri tio a�dis Izrael.

La filoj de Jakob estis dek du:
23 la filoj de Lea: Ruben, la unuenaskito de Jakob, kaj Simeon kaj Levi kaj Jehuda kaj Isa�ar kaj Zebulun;
24 la filoj de Ra�el: Jozef kaj Benjamen;
25 kaj la filoj de Bilha, sklavino de Ra�el: Dan kaj Naftali;
26 kaj la filoj de Zilpa, sklavino de Lea: Gad kaj A�er. Tio estas la filoj de Jakob, kiuj naski�is al li en Mezopotamio.
27 Kaj Jakob venis al sia patro Isaak en Mamre, al Kirjat-Arba (tio estas �ebron), kie vivis fremdule Abraham kaj Isaak.
28 Isaak havis la a�on de cent okdek jaroj.
29 Kaj Isaak konsumi�is kaj mortis kaj alkolekti�is al sia popolo, estante maljuna kaj sata de vivo. Kaj lin enterigis liaj filoj Esav kaj Jakob.

1 Jen estas la generaciaro de Esav, kiu anka� estas Edom.
2 Esav prenis siajn edzinojn el la Kanaanidinoj: Adan, filinon de Elon la �etido, kaj Oholibaman, filinon de Ana, filino de Cibeon la �ivido,
3 kaj Basmaton, filinon de I�mael, fratinon de Nebajot.
4 Kaj Ada naskis al Esav Elifazon, kaj Basmat naskis Reuelon.
5 Kaj Oholibama naskis Jeu�on kaj Jalamon kaj Kora�on. Tio estas la filoj de Esav, kiuj naski�is al li en la lando Kanaana.
6 Kaj Esav prenis siajn edzinojn kaj siajn filojn kaj siajn filinojn kaj �iujn siajn domanojn kaj sian havon kaj �iujn siajn brutojn kaj sian tutan akirita�on, kiun li akiris en la lando Kanaana; kaj foriris en alian landon, for de sia frato Jakob.
7 �ar ilia havo estis tiel granda, ke ili ne povis lo�i kune; kaj la lando, en kiu ili vivis fremdule, ne povis teni ilin pro la grandeco de iliaj brutaroj.
8 Kaj Esav eklo�is sur la monto Seir; Esav estas anka� Edom.
9 Kaj jen estas la generaciaro de Esav, la patro de la Edomidoj, sur la monto Seir:
10 jen estas la nomoj de la filoj de Esav: Elifaz, filo de Ada, edzino de Esav; Reuel, filo de Basmat, edzino de Esav.
11 Kaj la filoj de Elifaz estis: Teman, Omar, Cefo kaj Gatam kaj Kenaz.
12 Kaj Timna estis kromvirino de Elifaz, filo de Esav, kaj �i naskis al Elifaz Amalekon. Tio estas la filoj de Ada, edzino de Esav.
13 Kaj jen estas la filoj de Reuel: Na�at kaj Zera�, �ama kaj Miza. Tio estas la filoj de Basmat, edzino de Esav.
14 Kaj jen estas la filoj de Oholibama, filino de Ana, filino de Cibeon, edzino de Esav: �i naskis al Esav Jeu�on kaj Jalamon kaj Kora�on.
15 Jen estas la �efoj de la filoj de Esav: la filoj de Elifaz, unuenaskito de Esav: �efo Teman, �efo Omar, �efo Cefo, �efo Kenaz,
16 �efo Kora�, �efo Gatam, �efo Amalek. Tio estas la �efoj de Elifaz en la lando de Edom. Tio estas la filoj de Ada.
17 Kaj jen estas la filoj de Reuel, filo de Esav: �efo Na�at, �efo Zera�, �efo �ama, �efo Miza. Tio estas la �efoj de Reuel en la lando de Edom. Tio estas la filoj de Basmat, edzino de Esav.
18 Kaj jen estas la filoj de Oholibama, edzino de Esav: �efo Jeu�, �efo Jalam, �efo Kora�. Tio estas la �efoj de Oholibama, filino de Ana, edzino de Esav.
19 Tio estas la filoj de Esav, kaj tio estas iliaj �efoj. Tio estas Edom.

20 Jen estas la filoj de Seir la �orido, kiuj lo�is en la lando: Lotan kaj �obal kaj Cibeon kaj Ana
21 kaj Di�on kaj Ecer kaj Di�an. Tio estas la �efoj de la �oridoj, filoj de Seir, en la lando de Edom.
22 La filoj de Lotan estis: �ori kaj Hemam; kaj la fratino de Lotan estis Timna.
23 Kaj jen estas la filoj de �obal: Alvan kaj Mana�at kaj Ebal, �efo kaj Onam.
24 Kaj jen estas la infanoj de Cibeon: Aja kaj Ana. Tio estas tiu Ana, kiu trovis la varmajn akvojn en la dezerto, kiam li pa�tis la azenojn de sia patro Cibeon.
25 Kaj jen estas la infanoj de Ana: Di�on, kaj Oholibama, filino de Ana.
26 Kaj jen estas la filoj de Di�on: �emdan kaj E�ban kaj Jitran kaj Keran.
27 Jen estas la filoj de Ecer: Bilhan kaj Zaavan kaj Akan.
28 Jen estas la filoj de Di�an: Uc kaj Aran.
29 Jen estas la �efoj de la �oridoj: �efo Lotan, �efo �obal, �efo Cibeon, �efo Ana,
30 �efo Di�on, �efo Ecer, �efo Di�an. Tio estas la �efoj de la �oridoj, la� la ordo de ilia �efeco en la lando Seir.

31 Kaj jen estas la re�oj, kiuj re�is en la lando de Edom, anta� ol aperis re�oj �e la Izraelidoj:
32 En Edom re�is Bela, filo de Beor, kaj la nomo de lia urbo estis Dinhaba.
33 Kiam Bela mortis, ekre�is anstata� li Jobab, filo de Zera� el Bocra.
34 Kiam mortis Jobab, ekre�is anstata� li �u�am el la lando de la Temananoj.
35 Kiam mortis �u�am, ekre�is anstata� li Hadad, filo de Bedad, kiu venkobatis la Midjanidojn sur la kampo de Moab; kaj la nomo de lia urbo estis Avit.
36 Kiam mortis Hadad, ekre�is anstata� li Samla el Masreka.
37 Kiam mortis Samla, ekre�is anstata� li �aul el Re�obot �e la Rivero.
38 Kiam mortis �aul, ekre�is anstata� li Baal-�anan, filo de A�bor.
39 Kiam mortis Baal-�anan, filo de A�bor, ekre�is anstata� li Hadar; la nomo de lia urbo estis Pau, kaj la nomo de lia edzino estis Mehetabel, filino de Matred, filino de Me-Zahab.
40 Kaj jen estas la nomoj de la �efoj de Esav, la� iliaj gentoj, lokoj, kaj nomoj: �efo Timna, �efo Alva, �efo Jetet,
41 �efo Oholibama, �efo Ela, �efo Pinon,
42 �efo Kenaz, �efo Teman, �efo Mibcar,
43 �efo Magdiel, �efo Iram. Tio estas la �efoj de Edom, kiel ili lo�is en la lando, posedata de ili. Esav estis la patro de la Edomidoj.

1 Jakob lo�is en la lando, en kiu lia patro lo�is fremdule, en la lando Kanaana.
2 Jen estas la generaciaro de Jakob. Jozef, havante la a�on de dek sep jaroj, pa�tis kune kun siaj fratoj la brutaron; li estis knabo kune kun la filoj de Bilha kaj la filoj de Zilpa, la edzinoj de lia patro; kaj malbonajn famojn pri ili Jozef raportadis al ilia patro.
3 Kaj Izrael amis Jozefon pli ol �iujn siajn filojn, �ar li estis por li filo naskita en maljuneco; kaj li faris al li mikskoloran veston.
4 �ar la fratoj vidis, ke lin ilia patro amas pli ol �iujn liajn fratojn, tial ili malamis lin kaj ne povis paroli kun li pace.
5 Jozef havis son�on, kaj li rakontis �in al siaj fratoj; tiam ili ekmalamis lin ankora� pli.
6 Li diris al ili: A�skultu la son�on, kiun mi son�is:
7 ni ligis garbojn meze de la kampo; kaj jen mia garbo stari�is kaj restis starante, kaj viaj garboj �in �irka�is kaj profunde klini�is anta� mia garbo.
8 Tiam liaj fratoj diris al li: �u vi estos re�o super ni? a� �u vi regos super ni? Kaj ili ankora� pli ekmalamis lin pro liaj son�oj kaj pro liaj vortoj.
9 Kaj li son�is ankora� alian son�on kaj rakontis �in al siaj fratoj, kaj diris: Mi son�is ankora� unu son�on: jen la suno kaj la luno kaj dek unu steloj klini�as anta� mi.
10 Kaj li rakontis al sia patro kaj al siaj fratoj; kaj lia patro faris al li ripro�on, kaj diris al li: Kion vi volas kun tiu son�o, kiun vi son�is? �u mi kaj via patrino kaj viaj fratoj venos, por klini�i anta� vi �is la tero?
11 Kaj liaj fratoj lin enviis, sed lia patro konservis en la memoro la aferon.
12 Liaj fratoj iris pa�ti la �afojn de sia patro en �e�em.
13 Kaj Izrael diris al Jozef: Viaj fratoj pa�tas ja en �e�em; venu do, mi sendos vin al ili. Kaj tiu respondis al li: Jen mi estas.
14 Kaj Izrael diris al li: Iru, rigardu, kiel fartas viaj fratoj kaj kiel fartas la �afoj, kaj alportu al mi respondon. Kaj li forsendis lin el la valo de �ebron, kaj tiu venis �e�emon.
15 Kaj iu viro trovis lin, kaj vidis, ke li erarvagas sur la kampo; kaj la viro demandis lin: Kion vi ser�as?
16 Kaj li diris: Miajn fratojn mi ser�as; diru al mi, kie ili pa�tas.
17 Kaj la viro diris: Ili foriris de �i tie; �ar mi a�dis, ke ili diris: Ni iru al Dotan. Kaj Jozef iris ser�i siajn fratojn, kaj trovis ilin en Dotan.
18 Kaj ili ekvidis lin de malproksime; kaj anta� ol li alproksimi�is al ili, naski�is en ili la malbona intenco mortigi lin.
19 Kaj ili diris unu al alia: Jen tiu son�isto venas;
20 nun ni iru kaj mortigu lin, kaj ni �etu lin en unu el la putoj, kaj ni diru, ke sova�a besto lin forman�is; kaj ni vidos, kio fari�os el liaj son�oj.
21 Sed tion a�dis Ruben kaj savis lin el iliaj manoj, kaj diris: Ni ne mortigu lin.
22 Kaj Ruben diris al ili: Ne ver�u sangon; �etu lin en �i tiun puton, kiu estas en la dezerto, sed manon ne metu sur lin. �ar li intencis savi lin el iliaj manoj kaj revenigi lin al sia patro.
23 Kaj kiam Jozef venis al siaj fratoj, ili deprenis de li lian veston, la mikskoloran veston, kiu estis sur li;
24 kaj ili prenis lin kaj �etis lin en la puton; sed la puto estis malplena, akvo ne estis en �i.
25 Kiam ili sidi�is, por man�i panon, ili levis siajn okulojn, kaj ekvidis, ke jen karavano da I�maelidoj venas el Gilead, kaj iliaj kameloj portas aroma�ojn kaj balzamon kaj mirhon; ili iras, direktante sin al Egiptujo.
26 Kaj Jehuda diris al siaj fratoj: Kian profiton ni havos, se ni mortigos nian fraton kaj ka�os lian sangon?
27 Venu, ni vendos lin al la I�maelidoj, por ke nia mano ne meti�u sur lin; �ar li estas nia frato, nia karno. Kaj liaj fratoj akceptis lian proponon.
28 Kaj kiam la Midjanidoj, la komercistoj, preteriris, ili eltiris kaj levis Jozefon el la puto kaj vendis Jozefon al la I�maelidoj por dudek ar�entaj moneroj; kaj tiuj forkondukis Jozefon al Egiptujo.
29 Kiam Ruben revenis al la puto, li vidis, ke Jozef ne estas en la puto. Kaj li dis�iris siajn vestojn.
30 Kaj li reiris al siaj fratoj, kaj diris: La knabo forestas, kaj kien mi nun iros?
31 Kaj ili prenis la veston de Jozef kaj bu�is kapron kaj trempis la veston en la sango.
32 Kaj ili sendis la mikskoloran veston kaj venigis �in al sia patro, kaj dirigis: �i tion ni trovis; rigardu, �u �i estas la vesto de via filo a� ne.
33 Kaj li rekonis �in, kaj diris: �i estas la vesto de mia filo! sova�a besto lin forman�is! dis�irita estas Jozef!
34 Kaj Jakob dis�iris siajn vestojn kaj metis saka�on �irka� sian lumbon kaj funebris pri sia filo multe da tagoj.
35 Kaj �iuj liaj filoj kaj filinoj penis konsoli lin, sed li ne volis konsoli�i, kaj diris: En funebro mi iros en �eolon al mia filo. Tiel ploris pri li lia patro.
36 Sed la Midjanidoj vendis lin en Egiptujo al Potifar, kortegano de Faraono, estro de la korpogardistoj.

1 En tiu tempo Jehuda aparti�is for de siaj fratoj, kaj eklo�is apud iu Adulamano, kiu estis nomata �ira.
2 Kaj Jehuda vidis tie filinon de iu Kanaanido, nomata �ua, kaj li prenis �in kaj envenis al �i.
3 Kaj �i gravedi�is kaj naskis filon; kaj li donis al li la nomon Er.
4 Kaj �i denove gravedi�is kaj naskis filon, kaj �i donis al li la nomon Onan.
5 Kaj ankora� plue �i naskis filon, kaj donis al li la nomon �ela. Sed Jehuda estis en Kezib, kiam �i naskis tiun.
6 Kaj Jehuda prenis edzinon por sia unuenaskito Er, kaj �ia nomo estis Tamar.
7 Sed Er, la unuenaskito de Jehuda, estis malbona anta� la okuloj de la Eternulo, kaj la Eternulo lin mortigis.
8 Tiam Jehuda diris al Onan: Envenu al la edzino de via frato, kaj boedzi�u kun �i kaj naskigu idaron al via frato.
9 Sed Onan sciis, ke ne por li estos la idaro; tial, envenante al la edzino de sia frato, li elver�adis la semon sur la teron, por ne doni idaron al sia frato.
10 Kaj malpla�is al la Eternulo tio, kion li faris, kaj Li mortigis anka� lin.
11 Tiam Jehuda diris al sia bofilino Tamar: Restu kiel vidvino en la domo de via patro, �is grandi�os mia filo �ela. �ar li timis, ke eble li anka� mortos, kiel liaj fratoj. Kaj Tamar iris kaj eklo�is en la domo de sia patro.
12 Pasis multe da tempo, kaj mortis la filino de �ua, la edzino de Jehuda. Kiam Jehuda konsoli�is, li iris Timnan, al la tondantoj de liaj �afoj, li kaj lia amiko, �ira la Adulamano.
13 Kaj oni sciigis al Tamar, dirante: Jen via bopatro iras Timnan, por tondi siajn �afojn.
14 Tiam �i demetis de si siajn vestojn de vidvineco kaj kovris sin per kovrotuko kaj vualis sin, kaj sidi�is apud la pordo de Enaim, kiu trovi�as sur la vojo al Timna. �ar �i vidis, ke �ela grandi�is kaj �i ne estas donita al li kiel edzino.
15 Kaj Jehuda �in vidis, kaj li pensis, ke �i estas publikulino, �ar �i kovris sian viza�on.
16 Kaj li turnis sin al �i �e la vojo, kaj diris: Lasu min enveni al vi. �ar li ne sciis, ke tio estas lia bofilino. Kaj �i diris: Kion vi donos al mi, se vi envenos al mi?
17 Kaj li diris: Mi sendos al vi kapron el la brutaro. Sed �i diris: Donu al mi garantia�on, �is vi sendos.
18 Kaj li diris: Kian garantia�on mi donu al vi? �i diris: Vian sigelilon kaj vian �nureton, kaj vian bastonon, kiu estas en via mano. Kaj li donis al �i kaj envenis al �i, kaj �i gravedi�is de li.
19 Kaj �i levi�is kaj iris, kaj formetis de si sian kovrotukon kaj surmetis sur sin siajn vestojn de vidvineco.
20 Kaj Jehuda sendis la kapron per sia amiko la Adulamano, por preni la garantia�on el la manoj de la virino; sed li �in ne trovis.
21 Kaj li demandis la homojn de �ia loko, dirante: Kie estas la publikulino, kiu sidis en Enaim �e la vojo? Kaj ili diris: �i tie ne estis publikulino.
22 Kaj li revenis al Jehuda, kaj diris: Mi �in ne trovis, kaj anka� la homoj de la loko diris, ke tie ne estis publikulino.
23 Tiam Jehuda diris: �i prenu �in al si, por ke ni ne estu mokataj; mi sendis ja �i tiun kapron, sed vi �in ne trovis.
24 Post la paso de tri monatoj oni sciigis al Jehuda, dirante: Tamar, via bofilino, mal�asti�is, kaj �i e� gravedi�is de mal�asteco. Tiam Jehuda diris: Elkonduku �in, kaj oni �in brulmortigu.
25 Kiam oni �in kondukis, �i sendis, ke oni diru al �ia bopatro: Mi gravedi�is de la viro, al kiu apartenas �i tio. Kaj �i diris: Rekonu, al kiu apartenas la sigelilo kaj la �nuretoj kaj �i tiu bastono.
26 Kaj Jehuda rekonis, kaj li diris: �i estas pli prava ol mi, �ar mi ne donis �in al mia filo �ela. Kaj li �in ne plue konis.
27 Kiam �i devis naski, montri�is, ke �emeloj estas en �ia ventro.
28 Kaj kiam �i estis naskanta, el�ovi�is la mano de unu infano; kaj la aku�istino prenis kaj alligis al la mano ru�an fadenon, dirante: �i tiu eliris la unua.
29 Sed kiam li retiris sian manon, eliris lia frato. Kaj �i diris: Kial vi faris por vi tra�iron? Kaj oni donis al li la nomon Perec.
30 Poste eliris lia frato, kiu havis sur sia mano la ru�an fadenon. Kaj oni donis al li la nomon Zera�.

1 Jozef estis forkondukita en Egiptujon, kaj lin a�etis Potifar, kortegano de Faraono, estro de la korpogardistoj, Egipto, el la manoj de la I�maelidoj, kiuj venigis lin tien.
2 Kaj la Eternulo estis kun Jozef, kaj li estis sukcesulo; kaj li estis en la domo de sia sinjoro, la Egipto.
3 Kaj lia sinjoro vidis, ke la Eternulo estas kun li, kaj ke �ion, kion li faras, la Eternulo sukcesigas en lia mano.
4 Kaj Jozef akiris lian favoron kaj servis lin; kaj li estrigis lin super sia domo, kaj transdonis en liajn manojn �ion, kion li havis.
5 Kaj de tiu tempo, kiam li estrigis lin super sia domo, kaj super �io, kion li havis, la Eternulo benis la domon de la Egipto pro Jozef, kaj la beno de la Eternulo estis super �io, kion li havis, en la domo kaj sur la kampo.
6 Kaj li lasis �ion, kion li havis, en la manoj de Jozef, kaj li sciis pri nenio, krom nur pri la pano, kiun li man�is. Kaj Jozef estis gracia kaj bela.
7 Post kelka tempo la edzino de lia sinjoro �etis siajn rigardojn sur Jozefon, kaj diris: Ku�i�u kun mi.
8 Sed li rifuzis, kaj li diris al la edzino de sia sinjoro: Jen, mia sinjoro kontrolas �e mi nenion en la domo, kaj �ion, kion li havas, li transdonis en miajn manojn;
9 neniu en �i tiu domo estas pli granda ol mi, kaj li retenis de mi nenion, krom vi, �ar vi estas lia edzino. Kiel do mi faros �i tiun grandan malbonagon kaj pekos anta� Dio?
10 Dum �i paroladis al Jozef �iutage kaj li ne volis obei �in kaj ku�i�i kun �i kaj esti kun �i,
11 okazis unu tagon, ke li venis en la domon, por fari sian laboron, kaj neniu el la domanoj estis en la domo;
12 tiam �i kaptis lin je lia vesto, dirante: Ku�i�u kun mi. Sed li lasis sian veston en �iaj manoj kaj forkuris for el la domo.
13 Kaj kiam �i vidis, ke li lasis sian veston en �ia mano kaj forkuris el la domo,
14 �i vokis siajn domanojn, kaj diris al ili: Rigardu, li venigis al ni Hebreon, por moki nin; �i tiu venis al mi, por ku�i�i kun mi; sed mi ekkriis per la�ta vo�o;
15 kaj kiam li a�dis, ke mi ekkriis per la�ta vo�o, li lasis sian veston �e mi kaj forkuris for el la domo.
16 Kaj �i ku�igis lian veston apud si, �is lia sinjoro venis en sian domon.
17 Kaj �i rakontis al li tion saman, dirante: La sklavo, la Hebreo, kiun vi venigis al ni, venis al mi, por petoli kun mi;
18 sed kiam mi la�te ekkriis, li lasis sian veston �e mi kaj elkuris el la domo.
19 Kiam lia sinjoro a�dis la vortojn de sia edzino, kiujn �i diris al li, parolante: Tiel agis kun mi via sklavo--tiam li forte ekkoleris.
20 Kaj la sinjoro de Jozef prenis lin kaj fordonis lin en malliberejon, en la lokon, kie la malliberuloj de la re�o estis tenataj; kaj li estis tie en la malliberejo.
21 Kaj la Eternulo estis kun Jozef kaj estis favorkora al li kaj havigis al li la favoron de la estro de la malliberejo.
22 Kaj la estro de la malliberejo transdonis en la manojn de Jozef �iujn malliberulojn, kiuj estis en la malliberejo; kaj �io, kion ili tie faris, estis farata sub lia kontrolo.
23 La estro de la malliberejo rigardis nenion, kio estis sub lia disponado, �ar la Eternulo estis kun li; kaj �ion, kion li faris, la Eternulo sukcesigis.

1 Post tiuj okazinta�oj la vinisto de la re�o de Egiptujo kaj la bakisto kulpi�is anta� sia sinjoro, la re�o de Egiptujo.
2 Kaj Faraono koleri�is kontra� siaj du korteganoj, kontra� la vinistestro kaj kontra� la bakistestro.
3 Kaj li metis ilin sub gardon en la domon de la estro de la korpogardistoj, en la malliberejon, en la lokon, kie Jozef estis malliberigita.
4 Kaj la estro de la korpogardistoj destinis por ili Jozefon, kaj li servis ilin. Kaj ili restis kelkan tempon en la malliberejo.
5 Kaj amba� son�is son�on, �iu sian apartan son�on en la sama nokto, �iu kun aparta signifo de la son�o, la vinisto kaj la bakisto de la re�o de Egiptujo, kiuj estis tenataj en la malliberejo.
6 Kiam Jozef venis al ili matene, li vidis, ke ili estas �agrenitaj.
7 Kaj li demandis la korteganojn de Faraono, kiuj estis kun li en malliberejo en la domo de lia sinjoro, dirante: Kial viaj viza�oj estas �agrenitaj hodia�?
8 Kaj ili diris al li: Ni son�is son�on, sed estas �i tie neniu, kiu �in signifoklarigus. Kaj Jozef diris al ili: La signifoklarigoj apartenas ja al Dio; tamen rakontu al mi.
9 Tiam la vinistestro rakontis sian son�on al Jozef, kaj diris al li: En mia son�o mi vidis anta� mi vinbertrunkon;
10 la trunko havis tri bran�ojn; apena� �i ekfloris, tuj aperis sur �i beraroj kun maturaj beroj;
11 kaj la pokalo de Faraono estis en mia mano; kaj mi prenis la berojn, kaj mi elpremis ilin en la pokalon de Faraono, kaj mi donis la pokalon en la manon de Faraono.
12 Kaj Jozef diris al li: Jen estas �ia signifoklarigo: la tri bran�oj estas tri tagoj;
13 post tri tagoj Faraono levos vian kapon kaj redonos al vi vian oficon, kaj vi donos la pokalon de Faraono en lian manon la� la maniero de anta�e, kiam vi estis lia vinisto.
14 Sed memoru min, kiam estos bone al vi, kaj faru al mi favorkora�on kaj memorigu pri mi Faraonon kaj elirigu min el �i tiu domo.
15 �ar oni �telis min el la lando de la Hebreoj, kaj anka� �i tie mi faris nenion, pro kio oni metis min en la malliberejon.
16 Kiam la bakistestro vidis, ke la signifoklarigo estas bona, li diris al Jozef: Mi anka� havis son�on; jen tri blankaj korboj estis sur mia kapo;
17 kaj en la supra korbo estis �iaspecaj man�a�oj de Faraono, bakita�oj, kaj la birdoj man�is ilin el la korbo sur mia kapo.
18 Kaj Jozef respondis, dirante: Jen estas �ia signifoklarigo: la tri korboj estas tri tagoj;
19 post tri tagoj Faraono deprenos de vi vian kapon kaj pendigos vin sur arbo, kaj la birdoj forman�os de vi vian karnon.
20 En la tria tago, tago de naski�o de Faraono, li faris festenon por �iuj siaj servantoj; kaj li venigis la vinistestron kaj la bakistestron en la mezon de siaj servantoj.
21 Kaj li redonis al la vinistestro lian oficon, kaj tiu donis la pokalon en la manon de Faraono;
22 sed la bakistestron li pendigis, kiel son�oklarigis al ili Jozef.
23 Kaj la vinistestro ne rememoris Jozefon, sed forgesis lin.

1 Post du jaroj Faraono havis son�on, ke jen li staras apud la Rivero.
2 Kaj jen el la Rivero eliras sep bovinoj belaspektaj kaj grasaj, kaj ili pa�ti�as en la kanejo.
3 Kaj jen sep aliaj bovinoj eliras post ili el la Rivero, malbelaspektaj kaj malgrasaj, kaj ili stari�as apud tiuj bovinoj sur la bordo de la Rivero.
4 Kaj la bovinoj malbelaspektaj kaj malgrasaj forman�is la sep bovinojn belaspektajn kaj grasajn. Kaj Faraono veki�is.
5 Kaj li endormi�is kaj denove havis son�on: jen sep spikoj levi�as sur unu spiktrunko, dikaj kaj bonaj.
6 Sed jen sep spikoj, maldikaj kaj bruligitaj de la orienta vento, elkreskas post ili.
7 Kaj la maldikaj spikoj englutis la sep spikojn dikajn kaj plenajn. Kaj Faraono veki�is, kaj vidis, ke tio estis son�o.
8 En la mateno lia spirito aflikti�is; kaj li sendis kaj vokigis �iujn sor�istojn de Egiptujo kaj �iujn �iajn sa�ulojn, kaj Faraono rakontis al ili sian son�on; sed neniu povis signifoklarigi �in al Faraono.
9 Tiam la vinistestro ekparolis al Faraono, dirante: Miajn pekojn mi rememoras hodia�.
10 Faraono koleris siajn sklavojn, kaj metis min en malliberejon en la domon de la estro de la korpogardistoj, min kaj la bakistestron.
11 Kaj ni son�is son�on en unu nokto, mi kaj li; �iu havis son�on kun aparta signifo.
12 Kaj tie estis kun ni Hebrea junulo, sklavo de la estro de la korpogardistoj; kaj ni rakontis al li, kaj li signifoklarigis al ni niajn son�ojn, al �iu li klarigis la� lia son�o.
13 Kaj kiel li klarigis al ni, tiel fari�is: min oni revenigis al mia ofico, kaj lin oni pendigis.
14 Tiam Faraono sendis alvoki Jozefon; kaj oni rapide eligis lin el la malliberejo, kaj li sin razis kaj �an�is siajn vestojn kaj venis al Faraono.
15 Kaj Faraono diris al Jozef: Mi son�is son�on, kaj neniu povas �in klarigi; sed pri vi mi a�dis, ke kiam vi a�das son�on, vi tuj �in klarigas.
16 Kaj Jozef respondis al Faraono, dirante: �i ne dependas de mi; Dio respondos bonon al Faraono.
17 Kaj Faraono diris al Jozef: Mi son�is, ke jen mi staras sur la bordo de la Rivero;
18 kaj jen el la Rivero eliris sep bovinoj grasaj kaj belaspektaj kaj pa�ti�is en la kanejo;
19 sed jen sep aliaj bovinoj eliris post ili, maldikaj, tre malbonaspektaj kaj malgrasaj; tiajn malbelajn, kiel ili, mi ne vidis en la tuta Egipta lando;
20 kaj la malgrasaj kaj malbelaj bovinoj forman�is la sep anta�ajn grasajn bovinojn;
21 kaj tiuj eni�is en ilian internon, sed oni ne povis rimarki, ke ili eni�is en ilian internon, kaj ilia aspekto estis tiel maldika, kiel anta�e. Kaj mi veki�is.
22 Kaj mi vidis en son�o: jen sep spikoj elkreskis sur unu spiktrunko, plenaj kaj bonaj;
23 sed jen sep spikoj, maldikaj, malgrasaj, kaj bruligitaj de la orienta vento, elkreskis post ili;
24 kaj la malgrasaj spikoj englutis la sep bonajn spikojn. Kaj mi rakontis al la sor�istoj, sed neniu klarigis al mi.
25 Tiam Jozef diris al Faraono: La son�o de Faraono estas unu; kion Dio estas faronta, Li diris al Faraono.
26 La sep bonaj bovinoj estas sep jaroj, kaj la sep bonaj spikoj estas sep jaroj; �i estas unu son�o.
27 Kaj la sep bovinoj malgrasaj kaj malbelaj, kiuj eliris post ili, estas sep jaroj; kaj la sep spikoj, malplenaj kaj bruligitaj de la orienta vento, estos sep jaroj de malsato.
28 Tio estas, pri kio mi diris al Faraono, ke kion Dio estas faronta, Li montris al Faraono.
29 Jen venos sep jaroj de granda abundeco en la tuta Egipta lando.
30 Sed venos sep jaroj de malsato post ili; kaj forgesi�os la tuta abundeco en la Egipta lando, kaj la malsato konsumos la teron.
31 Kaj ne restos postesigno de la abundeco en la lando, pro tiu malsato, kiu venos poste, �ar �i estos tre malfacila.
32 Kaj se la son�o dufoje ripeti�is al Faraono, tio montras, ke la afero estas firme decidita de Dio, kaj Dio rapidos plenumi tion.
33 Kaj nun Faraono elser�u homon kompetentan kaj sa�an kaj estrigu lin super la Egipta lando;
34 Faraono ordonu, ke li starigu observistojn en la lando kaj prenadu kvinonon de �iuj produktoj de la Egipta tero dum la sep jaroj de abundeco.
35 Kaj oni kolektu la tutan man�a�on de tiuj venontaj bonaj jaroj, kaj oni amasigu man�eblan grenon en la urboj sub la disponon de Faraono, kaj oni �in konservu.
36 Kaj tiu man�a�o estos provizo por la lando por la sep jaroj de malsato, kiuj estos en la Egipta lando, por ke la lando ne pereu de malsato.
37 Kaj tio pla�is al Faraono kaj al �iuj liaj servantoj.
38 Kaj Faraono diris al siaj servantoj: �u ni povus trovi tian homon, kiel li, en kiu estas la spirito de Dio?
39 Kaj Faraono diris al Jozef: �ar Dio sciigis al vi �ion �i tion, ne ekzistas kompetentulo kaj sa�ulo tia, kiel vi.
40 Vi estos super mia domo, kaj viajn vortojn obeos mia tuta popolo; nur per la trono mi estos pli alta ol vi.
41 Kaj Faraono diris al Jozef: Vidu, mi estrigis vin super la tuta Egipta lando.
42 Kaj Faraono deprenis sian ringon de sia mano kaj metis �in sur la manon de Jozef; kaj li vestis lin per bisinaj vestoj kaj metis oran �enon sur lian kolon.
43 Kaj li veturigis lin sur sia dua �aro; kaj oni kriis anta� li: Genui�u! Kaj li estrigis lin super la tuta Egipta lando.
44 Kaj Faraono diris al Jozef: Mi estas Faraono; sed sen via ordono neniu levos sian manon a� sian piedon en la tuta Egipta lando.
45 Kaj Faraono donis al Jozef la nomon Cafnat-Panea�, kaj li donis al li kiel edzinon Asnaton, filinon de Poti-Fera, pastro el On. Kaj Jozef komencis veturadon tra la Egipta lando.
46 Jozef havis la a�on de tridek jaroj, kiam li stari�is anta� Faraono, la re�o de Egiptujo. Kaj Jozef foriris de Faraono kaj trapasis la tutan Egiptan landon.
47 Kaj la tero alportis en la sep jaroj de abundeco grandegajn amasojn da greno.
48 Kaj li kolektis la tutan grenon de la sep jaroj, kiuj estis en la Egipta lando, kaj li metis la grenon en la urbojn; la grenon de �iuj kampoj, kiuj estis �irka� iu urbo, li metis en �in.
49 Kaj Jozef kolektis tre multe da greno, kiel la marborda sablo, �is li �esis kalkuli, �ar oni ne plu povis kalkuli.
50 Anta� ol venis la jaroj de malsato, al Jozef naski�is du filoj, kiujn naskis al li Asnat, filino de Poti-Fera, pastro el On.
51 Kaj al la unuenaskito Jozef donis la nomon Manase, �ar, li diris, Dio forgesigis al mi �iujn miajn suferojn kaj la tutan domon de mia patro.
52 Kaj al la dua li donis la nomon Efraim, �ar, li diris, Dio faris min fruktoporta en la lando de mia suferado.
53 Kaj fini�is la sep jaroj de abundeco, kiuj estis en la Egipta lando.
54 Kaj komenci�is la sep jaroj de malsato, kiel diris Jozef; kaj estis malsato en �iuj landoj, sed en la tuta lando Egipta estis pano.
55 Kiam la tuta Egipta lando eksuferis malsaton, la popolo kriis al Faraono pri pano; tiam Faraono diris al �iuj Egiptoj: Iru al Jozef, kaj kion li diros al vi, tion faru.
56 La malsato estis en la tuta lando. Jozef malfermis �iujn grenejojn, kaj vendadis al la Egiptoj. Kaj la malsato estis tre granda en la Egipta lando.
57 Kaj el �iuj landoj oni venadis Egiptujon, por a�eti de Jozef, �ar la malsato estis tre granda en �iuj landoj.

1 Kiam Jakob scii�is, ke oni vendas grenon en Egiptujo, li diris al siaj filoj: Kion vi rigardas?
2 Kaj li diris: Mi a�dis, ke oni vendas grenon en Egiptujo; veturu do tien kaj a�etu por ni tie grenon, por ke ni vivu kaj ne mortu.
3 Kaj forveturis dek fratoj de Jozef, por a�eti grenon en Egiptujo.
4 Sed Benjamenon, la fraton de Jozef, Jakob ne sendis kun liaj fratoj; �ar li timis, ke eble lin trafos malfeli�o.
5 Kaj la filoj de Izrael venis, por a�eti grenon, kune kun aliaj venintoj; �ar estis malsato en la lando Kanaana.
6 Kaj Jozef estis la estro super la lando, kaj li estis la vendanto de la greno por la tuta popolo de la lando. Kaj la fratoj de Jozef venis kaj klini�is al li viza�altere.
7 Kiam Jozef ekvidis siajn fratojn, li rekonis ilin; sed li �ajnigis sin fremda al ili kaj parolis kun ili malafable, kaj diris al ili: El kie vi venis? Kaj ili diris: El la lando Kanaana, por a�eti man�a�on.
8 Jozef rekonis siajn fratojn, sed ili lin ne rekonis.
9 Kaj Jozef rememoris la son�ojn, kiujn li son�is pri ili. Kaj li diris al ili: Vi estas spionoj: vi venis, por vidi la malfortajn lokojn de la lando.
10 Kaj ili diris al li: Ne, mia sinjoro! viaj sklavoj venis, por a�eti man�a�on.
11 Ni �iuj estas filoj de unu homo; ni estas honestaj; viaj sklavoj neniam estis spionoj.
12 Sed li diris al ili: Ne, vi venis, por vidi la malfortajn lokojn de la lando.
13 Ili diris: Ni, viaj sklavoj, estas dek du fratoj, filoj de unu homo en la lando Kanaana; la plej juna estas nun kun nia patro, kaj unu malaperis.
14 Kaj Jozef diris al ili: Estas tio, kion mi diris al vi, vi estas spionoj.
15 Per tio mi vin elprovos: mi �uras per la vivo de Faraono, ke vi foriros el �i tie nur tiam, kiam venos �i tien via plej juna frato.
16 Sendu unu el vi, ke li alkonduku vian fraton; sed vi estos malliberigitaj, kaj oni esploros viajn vortojn, �u vi diris la veron; se ne, tiam mi �uras per la vivo de Faraono, ke vi estas spionoj.
17 Kaj li metis ilin sub gardon por la da�ro de tri tagoj.
18 Kaj Jozef diris al ili en la tria tago: Tion faru, kaj vi restos vivaj, �ar mi havas timon anta� Dio.
19 Se vi estas homoj honestaj, tiam unu el viaj fratoj restu malliberigita en la domo, en kiu oni vin gardas, kaj vi iru kaj forportu hejmen la grenon, kiun vi a�etis kontra� la malsato.
20 Sed vian plej junan fraton venigu al mi, por ke pruvi�u la vereco de viaj vortoj kaj por ke vi ne mortu. Kaj ili faris tiel.
21 Kaj ili diris unu al alia: Vere ni estas kulpaj pro nia frato; �ar ni vidis la suferadon de lia animo, kiam li petegis nin, sed ni ne a�skultis; por tio venis sur nin �i tiu sufero.
22 Kaj Ruben respondis al ili, dirante: Mi diris ja al vi: Ne peku rilate la infanon; sed vi ne obeis; nun lia sango estas repostulata.
23 Kaj ili ne sciis, ke Jozef komprenas; �ar inter ili estis tradukanto.
24 Kaj li deturnis sin de ili kaj ekploris; poste li denove returnis sin al ili kaj parolis kun ili, kaj li prenis el inter ili Simeonon kaj ligis lin anta� iliaj okuloj.
25 Kaj Jozef ordonis plenigi iliajn sakojn per greno kaj redoni ilian monon al �iu en lian sakon kaj doni al ili man�a�on por la vojo. Tiel oni faris al ili.
26 Kaj ili metis sian grenon sur siajn azenojn kaj foriris.
27 Kaj unu el ili malfermis sian sakon, por doni fura�on al sia azeno dum la nokta halto, kaj li ekvidis sian monon, kiu estis en la aperturo de lia sako.
28 Kaj li diris al siaj fratoj: Mia mono estas redonita; jen �i estas en mia sako. Tiam konsterni�is iliaj koroj, kaj kun tremo ili diris unuj al la aliaj: Kial Dio faris tion al ni?
29 Kiam ili venis al sia patro Jakob en la landon Kanaanan, ili rakontis al li �ion, kio okazis al ili, dirante:
30 La homo, kiu estas sinjoro super tiu lando, parolis kun ni malafable, kaj diris, ke ni estas spionoj en la lando.
31 Kaj ni diris al li: Ni estas homoj honestaj, ni neniam estis spionoj;
32 ni estas dek du fratoj, filoj de nia patro; unu malaperis, kaj la plej juna estas nun kun nia patro en la lando Kanaana.
33 Tiam diris al ni la homo, kiu estas sinjoro super la lando: Per tio mi konvinki�os, ke vi estas homoj honestaj: unu el viaj fratoj lasu �e mi, kaj la necesan grenon por via hejmo prenu kaj iru;
34 kaj venigu al mi vian plej junan fraton; tiam mi scios, ke vi ne estas spionoj, ke vi estas honestaj homoj; vian fraton mi redonos al vi, kaj vi povos negoci en la lando.
35 Kiam ili malplenigis siajn sakojn, montri�is, ke �iu el ili havas sian liga�on da mono en sia sako. Kaj ili vidis siajn liga�ojn da mono, ili kaj ilia patro, kaj ili timi�is.
36 Kaj ilia patro Jakob diris al ili: Vi min seninfanigis; Jozef forestas, kaj Simeon forestas, kaj Benjamenon vi volas forpreni! sur min �io falis!
37 Tiam Ruben diris al sia patro jene: Miajn du filojn mortigu, se mi ne revenigos lin al vi; donu lin en mian manon, kaj mi revenigos lin al vi.
38 Sed li diris: Mia filo ne iros kun vi; �ar lia frato mortis, kaj li sola restis. Se lin trafos malfeli�o sur la vojo, kiun vi iros, tiam vi enirigos miajn grizajn harojn kun mal�ojo en �eolon.

1 La malsato estis tre premanta en la lando.
2 Kiam ili forman�is la grenon, kiun ili venigis el Egiptujo, ilia patro diris al ili: Iru denove kaj a�etu por ni iom da pano.
3 Tiam Jehuda diris al li jene: Tiu homo tre severe diris al ni: Ne aperu anta� mi, se via frato ne estos kun vi.
4 Se vi sendos nian fraton kun ni, tiam ni iros kaj a�etos por vi panon;
5 sed se vi ne sendos, tiam ni ne iros; �ar tiu homo diris al ni: Ne aperu anta� mi, se via frato ne estos kun vi.
6 Kaj Izrael diris: Kial vi faris al mi tian malbonon, kaj diris al la homo, ke vi havas ankora� fraton?
7 Kaj ili diris: La homo severe demandis pri ni kaj pri nia familio, dirante: �u via patro ankora� vivas? �u vi havas fraton? Kaj ni respondis al li tiujn demandojn. �u ni povis scii, ke li diros: Venigu vian fraton?
8 Kaj Jehuda diris al sia patro Izrael: Sendu la knabon kun mi, tiam ni levi�os kaj iros, por ke ni vivu kaj ne mortu, ni kaj vi kaj niaj infanoj.
9 Mi garantios por li, el miaj manoj vi lin postulos. Se mi ne revenigos lin al vi kaj ne starigos anta� via viza�o, tiam mi estos kulpa anta� vi dum la tuta vivo.
10 Se ni ne prokrastus, ni jam du fojojn estus revenintaj.
11 Tiam diris al ili ilia patro Izrael: Se estas tiel, tiam faru jene: prenu el la plej bonaj fruktoj de la lando en viajn vazojn, kaj alportu al la homo donacon: iom da balzamo kaj iom da mielo, aroma�on kaj mirhon, pistakojn kaj migdalojn.
12 Kaj da mono prenu duoblan sumon en viajn manojn, kaj la monon, kiu estis metita returne en la aperturojn de viaj sakoj, redonu per viaj manoj: eble okazis eraro.
13 Kaj vian fraton prenu, kaj levi�u kaj iru returne al tiu homo.
14 Kaj Dio la Plejpotenca akirigu al vi kompaton de tiu homo, ke li resendu kun vi vian alian fraton kaj Benjamenon; sed mi, se mi seninfani�is, mi restu seninfana.

15 Kaj la homoj prenis tiujn donacojn, kaj da mono ili prenis duoblan sumon en siajn manojn, kaj anka� Benjamenon; kaj ili levi�is kaj iris Egiptujon kaj stari�is anta� Jozef.
16 Kiam Jozef vidis kun ili Benjamenon, li diris al la estro de sia domo: Enkonduku tiujn homojn en la domon, kaj bu�u bruton kaj pretigu; �ar kun mi man�os tiuj homoj hodia� tagmeze.
17 Kaj la homo faris, kiel diris Jozef, kaj la homo enkondukis tiujn homojn en la domon de Jozef.
18 Kaj tiuj homoj ektimis, kiam oni enkondukis ilin en la domon de Jozef, kaj ili diris: Pro la mono, kiu anta�e estis metita returne en niajn sakojn, oni enkondukis nin, por �eti sur nin kalumnion kaj ataki nin, kaj preni nin kiel sklavojn kune kun niaj azenoj.
19 Kaj ili aliris al la homo, kiu estis estro super la domo de Jozef, kaj ekparolis al li �e la pordo de la domo.
20 Kaj ili diris: Pardonu, nia sinjoro! ni estis venintaj, por a�eti panon;
21 sed kiam ni venis al la noktohaltejo kaj ni malfermis niajn sakojn, ni ekvidis, ke la mono de �iu el ni estas en la aperturo de lia sako, nia mono la� �ia plena pezo; tial ni �in realportis per niaj manoj.
22 Kaj alian monon ni alportis per niaj manoj, por a�eti panon. Ni ne scias, kiu metis nian monon en niajn sakojn.
23 Kaj li diris: Estu trankvilaj, ne timu. Via Dio kaj la Dio de via patro donis al vi trezoron en viajn sakojn; vian monon mi ricevis. Kaj li elkondukis al ili Simeonon.
24 Kaj tiu homo enkondukis ilin en la domon de Jozef kaj donis akvon, kaj ili lavis siajn piedojn; kaj li donis man�on al iliaj azenoj.
25 Kaj ili pretigis la donacojn por la veno de Jozef tagmeze; �ar ili a�dis, ke tie ili man�os panon.
26 Kaj Jozef venis hejmen; kaj ili alportis al li en la domon la donacojn, kiujn ili havis en la manoj, kaj klini�is al li �is la tero.
27 Kaj li demandis ilin pri ilia farto, kaj diris: �u bone fartas via maljuna patro, pri kiu vi diris al mi? �u li vivas ankora�?
28 Kaj ili diris: Via sklavo nia patro fartas bone; li vivas ankora�. Kaj ili klini�is kaj �etis sin anta� li sur la teron.
29 Kaj li levis siajn okulojn, kaj ekvidis sian fraton Benjamen, la filon de lia patrino, kaj li diris: �u tio estas via plej juna frato, pri kiu vi diris al mi? Kaj li diris: Dio vin favoru, mia filo.
30 Kaj Jozef forrapidis, �ar ekflamis lia interno pro lia frato kaj li volis plori. Kaj li eniris en internan �ambron kaj ploris tie.
31 Sed li lavis sian viza�on kaj eliris, kaj tenis sin forte, kaj diris: Surtabligu panon!
32 Kaj oni surtabligis por li aparte, kaj por ili aparte, kaj por la Egiptoj, kiuj man�is kun li, aparte; �ar la Egiptoj ne povas man�i panon kun Hebreoj: tio estas abomeninda�o por ili.
33 Kaj ili sidi�is anta� li, pli maljuna la� sia maljuneco kaj pli juna la� sia juneco; kaj la homoj miris unu anta� alia.
34 Kaj oni portis al ili man�a�on de lia tablo; sed la porcio de Benjamen estis kvinoble pli granda, ol la porcioj de �iuj. Kaj ili trinkis kaj ebrii�is kun li.

1 Kaj Jozef ordonis al la estro de sia domo jene: Plenigu la sakojn de tiuj homoj per greno tiom, kiom ili nur povas porti, kaj metu la monon de �iu en la aperturon de lia sako;
2 kaj mian pokalon, la ar�entan pokalon, metu en la aperturon de la sako de la plej juna, kune kun la mono por lia greno. Kaj tiu faris, kiel Jozef diris.
3 Kiam eklumis la mateno, oni forsendis la homojn, ilin kaj iliajn azenojn.
4 Kiam ili eliris el la urbo kaj ankora� ne estis malproksime, Jozef diris al la estro de sia domo: Levi�u, kuru post tiuj homoj, kaj kiam vi atingos ilin, diru al ili: Kial vi pagis malbonon por bono?
5 �i estas ja tiu pokalo, el kiu trinkas mia sinjoro, kaj li anka� a�guras sur �i! vi agis malbone!
6 Kaj li kuratingis ilin kaj diris al ili tiujn vortojn.
7 Kaj ili diris al li: Kial mia sinjoro parolas tiajn vortojn? Dio gardu viajn sklavojn de farado de tia afero!
8 Jen la monon, kiun ni trovis en la aperturoj de niaj sakoj, ni realportis al vi el la lando Kanaana; kiel do ni �telus el la domo de via sinjoro ar�enton a� oron?
9 Tiu el viaj sklavoj, �e kiu oni �in trovos, mortu, kaj anka� ni fari�u sklavoj al mia sinjoro.
10 Kaj li diris: �i estu la� viaj vortoj: tiu, �e kiu �i trovi�os, estu mia sklavo, sed vi estos senkulpaj.
11 Kaj rapide �iu el ili mallevis sian sakon sur la teron, kaj �iu malfermis sian sakon.
12 Kaj li ser�is; de la plej maljuna li komencis, kaj per la plej juna li finis. Kaj la pokalo trovi�is en la sako de Benjamen.
13 Tiam ili dis�iris siajn vestojn, kaj �iu metis la �ar�on sur sian azenon, kaj ili reiris en la urbon.
14 Kaj Jehuda kaj liaj fratoj venis en la domon de Jozef, kiu estis ankora� tie, kaj ili �etis sin anta� li sur la teron.
15 Kaj Jozef diris al ili: Kian aferon vi faris! �u vi ne scias, ke tia homo, kiel mi, facile divenos?
16 Tiam Jehuda diris: Kion ni diru al mia sinjoro? kion ni parolu kaj per kio ni nin pravigu? Dio trovis la pekon de viaj sklavoj! jen ni estas sklavoj al mia sinjoro, ni kaj anka� tiu, en kies manoj trovi�is la pokalo.
17 Sed li diris: Dio min gardu de tia faro! la homo, en kies mano trovi�is la pokalo, estos sklavo al mi, sed vi iru en paco al via patro.

18 Tiam Jehuda aliris al li, kaj diris: Permesu, mia sinjoro, ke via sklavo diru vorton en la orelojn de mia sinjoro, kaj ne koleri�u kontra� via sklavo, �ar vi estas kiel Faraono.
19 Mia sinjoro demandis siajn sklavojn, dirante: �u vi havas patron a� fraton?
20 Kaj ni diris al mia sinjoro: Ni havas maljunan patron, kaj malgrandan knabon, naskitan en lia maljuneco; kaj lia frato mortis, kaj li restis sola de sia patrino, kaj lia patro lin amas.
21 Tiam vi diris al viaj sklavoj: Venigu lin al mi, ke mi lin rigardu.
22 Sed ni diris al mia sinjoro: La knabo ne povas forlasi sian patron; �ar se li forlasos sian patron, tiu mortos.
23 Tiam vi diris al viaj sklavoj: Se ne venos kun vi via plej juna frato, tiam ne aperu plu anta� mia viza�o.
24 Kaj kiam ni venis al via sklavo nia patro, ni diris al li la vortojn de mia sinjoro.
25 Nia patro diris: Reiru, a�etu por ni iom da greno.
26 Sed ni diris: Ni ne povas iri; se estos kun ni nia plej juna frato, tiam ni iros; �ar ni ne povas aperi anta� la viza�o de tiu homo, se nia plej juna frato ne estos kun ni.
27 Tiam via sklavo nia patro diris al ni: Vi scias, ke mia edzino naskis al mi du;
28 sed unu foriris de mi, kaj mi diris: Li estas dis�irita; kaj mi ne vidis lin �is nun;
29 se vi anka� �i tiun prenos de mi kaj lin trafos malfeli�o, tiam vi enirigos miajn grizajn harojn kun mal�ojo en �eolon.
30 Kaj nun se mi venos al via sklavo mia patro kaj ne estos kun ni la knabo, al kies animo estas alligita lia animo,
31 tiam, ekvidinte, ke la knabo forestas, li mortos; kaj viaj sklavoj enirigos la grizajn harojn de via sklavo nia patro kun mal�ojo en �eolon.
32 �ar mi, via sklavo, garantiis por la knabo anta� mia patro, dirante: Se mi ne revenigos lin al vi, mi estos kulpa anta� mia patro por �iam.
33 Tial mi, via sklavo, restu anstata� la knabo kiel sklavo �e mia sinjoro, sed la knabo iru kun siaj fratoj.
34 �ar kiel mi iros al mia patro, se la knabo ne estos kun mi? mi tiam vidus la malfeli�on, kiu trafos mian patron.

1 Tiam Jozef ne povis plu sin deteni anta� �iuj, kiuj staris �irka� li, kaj li ekkriis: Elirigu �iujn for de mi. Kaj neniu restis �e li, kiam Jozef rekonigis sin al siaj fratoj.
2 Kaj li la�te ekploris, kaj a�dis la Egiptoj, kaj a�dis la domo de Faraono.
3 Kaj Jozef diris al siaj fratoj: Mi estas Jozef; �u mia patro vivas ankora�? Sed liaj fratoj ne povis respondi al li, �ar ili konfuzi�is anta� li.
4 Kaj Jozef diris al siaj fratoj: Aliru do al mi. Kaj ili aliris. Kaj li diris: Mi estas Jozef, via frato, kiun vi vendis en Egiptujon.
5 Sed nun ne aflikti�u, kaj ne beda�ru, ke vi vendis min �i tien; �ar por la savo de via vivo Dio sendis min anta� vi.
6 �ar nun jam du jarojn da�ras la malsato en la lando, sed ankora� dum kvin jaroj ne estos plugado nek rikoltado.
7 Kaj Dio sendis min anta� vi, por vin restigi sur la tero kaj por konservi vian vivon per granda savo.
8 Sciu do, ne vi sendis min �i tien, sed Dio; kaj Li faris min patro al Faraono, kaj sinjoro super lia tuta domo, kaj reganto super la tuta Egipta lando.
9 Iru rapide al mia patro, kaj diru al li: Tiele diris via filo Jozef: Dio faris min sinjoro super la tuta Egiptujo; venu al mi, ne prokrastu.
10 Vi lo�os en la lando Go�en, kaj vi estos proksime de mi, vi kaj viaj filoj kaj la filoj de viaj filoj, kaj viaj �afoj kaj viaj bovoj, kaj �io, kion vi havas.
11 Kaj mi nutros vin tie, �ar ankora� kvin jarojn da�ros la malsato; por ke ne mizeri�u vi kaj via domo, kaj �io, kion vi havas.
12 Kaj jen viaj okuloj nun vidas, kaj anka� la okuloj de mia frato Benjamen, ke mia bu�o parolas al vi.
13 Kaj rakontu al mia patro pri mia tuta gloro en Egiptujo, kaj �ion, kion vi vidis; kaj rapide venigu mian patron �i tien.
14 Kaj li �etis sin sur la kolon de sia frato Benjamen kaj ploris, kaj Benjamen ploris sur lia kolo.
15 Kaj li kisis �iujn siajn fratojn kaj ploris super ili. Poste liaj fratoj ekparolis kun li.

16 Kaj la famo venis en la domon de Faraono, ke venis la fratoj de Jozef. Kaj tio pla�is al Faraono kaj al liaj servantoj.
17 Kaj Faraono diris al Jozef: Diru al viaj fratoj: Faru tion, �ar�u viajn brutojn kaj iru en la landon Kanaanan;
18 kaj prenu vian patron kaj viajn familiojn, kaj venu al mi; mi donos al vi �ion bonan en la Egipta lando, kaj vi man�os la grasa�on de la lando.
19 Kaj ordonu al ili jene: Prenu al vi el la Egipta lando veturilojn por viaj infanoj kaj virinoj, kaj kunprenu vian patron kaj venu.
20 Kaj ne tro zorgu pri viaj a�oj; �ar �io bona en la Egipta lando estas al via dispono.
21 Kaj la filoj de Izrael faris tiel. Kaj Jozef donis al ili veturilojn la� la ordono de Faraono, kaj li donis al ili provizojn por la vojo.
22 Al �iuj li donis novajn vestojn, sed al Benjamen li donis tricent ar�entajn monerojn kaj kvin novajn vestojn.
23 Kaj por sia patro li sendis dek azenojn, �ar�itajn per bona�o el Egiptujo, kaj dek azeninojn, �ar�itajn per greno, pano, kaj man�a�o por lia patro por la vojo.
24 Kaj li forsendis siajn fratojn, kaj ili iris. Kaj li diris al ili: Ne malpacu dum la vojo.
25 Kaj ili eliris el Egiptujo kaj venis en la landon Kanaanan al sia patro Jakob.
26 Kaj ili sciigis al li, dirante: Jozef vivas ankora�, kaj li regas nun super la tuta Egipta lando. Kaj lia koro konfuzi�is, �ar li ne kredis al ili.
27 Kaj ili rediris al li �iujn vortojn de Jozef, kiujn li diris al ili; kaj li vidis la veturilojn, kiujn Jozef sendis, por veturigi lin, kaj tiam la spirito de ilia patro Jakob revivi�is.
28 Kaj Izrael diris: Sufi�as, ke mia filo Jozef ankora� vivas: mi iros kaj vidos lin, anta� ol mi mortos.

1 Izrael ekiris kun �io, kion li havis, kaj li venis en Beer- �eban, kaj li alportis oferojn al la Dio de sia patro Isaak.
2 Kaj Dio diris al Izrael en nokta vizio: Jakob! Jakob! Kaj tiu diris: Jen mi estas.
3 Kaj Li diris: Mi estas Dio, la Dio de via patro. Ne timu iri Egiptujon, �ar Mi tie faros vin granda popolo.
4 Mi iros kun vi Egiptujon, kaj Mi anka� revenigos vin; kaj Jozef metos sian manon sur viajn okulojn.
5 Kaj Jakob levi�is el Beer- �eba; kaj la filoj de Izrael ekveturigis sian patron Jakob kaj siajn infanojn kaj siajn edzinojn sur la veturiloj, kiujn sendis Faraono, por alveturigi lin.
6 Kaj ili prenis siajn brutojn, kaj sian havon, kiun ili akiris en la lando Kanaana, kaj venis Egiptujon, Jakob kaj lia tuta idaro kun li.
7 Siajn filojn kaj nepojn, siajn filinojn kaj nepinojn, kaj sian tutan idaron li venigis kun si en Egiptujon.

8 Jen estas la nomoj de la filoj de Izrael, kiuj venis Egiptujon: Jakob kaj liaj filoj. La unuenaskito de Jabob, Ruben.
9 Kaj la filoj de Ruben: �ano� kaj Palu kaj �ecron kaj Karmi.
10 Kaj la filoj de Simeon: Jemuel kaj Jamin kaj Ohad kaj Ja�in kaj Co�ar, kaj �aul, filo de Kanaanidino.
11 Kaj la filoj de Levi: Ger�on, Kehat, kaj Merari.
12 Kaj la filoj de Jehuda: Er kaj Onan kaj �ela kaj Perec kaj Zera�; sed Er kaj Onan mortis en la lando Kanaana. Kaj la filoj de Perec estis: �ecron kaj �amul.
13 Kaj la filoj de Isa�ar: Tola kaj Puva kaj Job kaj �imron.
14 Kaj la filoj de Zebulun: Sered kaj Elon kaj Ja�leel.
15 Tio estas la filoj de Lea, kiujn �i naskis al Jakob en Mezopotamio, kaj lia filino Dina. La nombro de �iuj animoj de liaj filoj kaj filinoj estis tridek tri.
16 Kaj la filoj de Gad: Cifjon kaj �agi, �uni kaj Ecbon, Eri kaj Arod kaj Areli.
17 Kaj la filoj de A�er: Jimna kaj Ji�va kaj Ji�vi kaj Beria, kaj Sera�, ilia fratino; kaj la filoj de Beria: �eber kaj Malkiel.
18 Tio estas la filoj de Zilpa, kiun Laban donis al sia filino Lea; kaj �i naskis ilin al Jakob, dek ses animojn.
19 La filoj de Ra�el, edzino de Jakob: Jozef kaj Benjamen.
20 Kaj al Jozef en la lando Egipta naski�is Manase kaj Efraim, kiujn naskis al li Asnat, filino de Poti-Fera, pastro el On.
21 Kaj la filoj de Benjamen: Bela kaj Be�er kaj A�bel, Gera kaj Naaman, E�i kaj Ro�, Mupim kaj �upim kaj Ard.
22 Tio estas la filoj de Ra�el, kiuj naski�is al Jakob, kune dek kvar animoj.
23 Kaj la filoj de Dan: �u�im.
24 Kaj la filoj de Naftali: Ja�ceel kaj Guni kaj Jecer kaj �ilem.
25 Tio estas la filoj de Bilha, kiun donis Laban al sia filino Ra�el; �i naskis ilin al Jakob, kune sep animojn.
26 La nombro de �iuj animoj, kiuj venis kun Jakob en Egiptujon, kiuj eliris el lia lumbo, krom la edzinoj de la filoj de Jakob, estis sesdek ses.
27 Kaj la filoj de Jozef, kiuj naski�is al li en Egiptujo, estis du animoj. La nombro de �iuj animoj de la domo de Jakob, kiuj venis Egiptujon, estis sepdek.

28 Jehudan li sendis anta� si al Jozef, por ke li informu lin anta�e pri Go�en. Kaj ili venis en la landon Go�en.
29 Kaj Jozef jungis sian �aron kaj veturis renkonte al sia patro Izrael en la landon Go�en. Kaj kiam li ekvidis lin, li �etis sin sur lian kolon kaj longe ploris sur lia kolo.
30 Kaj Izrael diris al Jozef: Nun mi volonte mortos, vidinte vian viza�on, �ar vi vivas ankora�.
31 Kaj Jozef diris al siaj fratoj kaj al la domo de sia patro: Mi iros kaj rakontos al Faraono, kaj diros al li: Miaj fratoj kaj la domo de mia patro, kiuj estis en la lando Kanaana, venis al mi;
32 kaj tiuj homoj estas pa�tistoj, �ar ili estas brutedukistoj; kaj siajn malgrandajn kaj grandajn brutojn, kaj �ion, kion ili havas, ili kunportis.
33 Kaj se Faraono vin alvokos, kaj diros: Kio estas via okupo?
34 tiam diru: Viaj sklavoj estis brutedukistoj de nia juneco �is nun, kiel ni, tiel anka� niaj patroj; por ke vi enlo�i�u en la lando Go�en; �ar �iu pa�tisto estas abomeninda�o por la Egiptoj.

1 Jozef venis kaj sciigis al Faraono, kaj diris: Mia patro kaj miaj fratoj kaj iliaj malgrandaj kaj grandaj brutoj, kaj �io, kio apartenas al ili, venis el la lando Kanaana, kaj nun ili estas en la lando Go�en.
2 Kaj el inter siaj fratoj li prenis kvin homojn kaj starigis ilin anta� Faraono.
3 Kaj Faraono diris al liaj fratoj: Kio estas via okupo? Kaj ili diris al Faraono: Viaj sklavoj estas brutedukistoj, kiel ni, tiel anka� niaj patroj.
4 Kaj ili diris al Faraono: Ni venis, por lo�i en la lando; �ar ne ekzistas pa�ta�o por la brutoj de viaj sklavoj, �ar forta estas la malsato en la lando Kanaana; permesu do, ke viaj sklavoj lo�u en la lando Go�en.
5 Tiam Faraono diris al Jozef jene: Via patro kaj viaj fratoj venis al vi;
6 la lando Egipta estas anta� vi; en la plej bona loko de la lando lo�igu vian patron kaj viajn fratojn; ili lo�u en la lando Go�en; kaj se vi scias, ke estas inter ili kapablaj homoj, faru ilin administrantoj de miaj brutoj.
7 Kaj Jozef enkondukis sian patron Jakob kaj starigis lin anta� Faraono; kaj Jakob benis Faraonon.
8 Faraono diris al Jakob: Kian a�on vi havas?
9 Kaj Jakob diris al Faraono: La nombro de la jaroj de mia migrado estas cent tridek jaroj; malmultaj kaj malbonaj estis la jaroj de mia vivo, kaj ili ne atingis la nombron de la jaroj de la vivo de miaj patroj dum ilia migrado.
10 Kaj Jakob benis Faraonon kaj foriris de Faraono.
11 Kaj Jozef enlo�igis sian patron kaj siajn fratojn, kaj donis al ili poseda�on en la Egipta lando, en la lando Rameses, kiel Faraono ordonis.
12 Kaj Jozef havigis panon al sia patro kaj al siaj fratoj kaj al la tuta domo de sia patro, la� la nombro de la infanoj.

13 Ne estis pano sur la tuta tero, �ar la malsato estis tre forta; kaj senforti�is de la malsato la lando Egipta kaj la lando Kanaana.
14 Kaj Jozef kolektis la tutan monon, kiu trovi�is en la lando Egipta kaj en la lando Kanaana, pro la greno, kiun oni a�etadis; kaj Jozef enportis la tutan monon en la domon de Faraono.
15 Kiam ne estis plu mono en la lando Egipta kaj en la lando Kanaana, �iuj Egiptoj venis al Jozef, kaj diris: Donu al ni panon; kial ni mortu anta� vi pro tio, ke ni jam ne havas monon?
16 Tiam Jozef diris: Donu viajn brutojn; kaj mi donos al vi panon pro viaj brutoj, se vi jam ne havas monon.
17 Kaj ili alkondukis siajn brutojn al Jozef; kaj Jozef donis al ili panon pro �evaloj, �afoj, bovoj, kaj azenoj, kaj li provizadis al ili panon pro �iuj iliaj brutoj en tiu jaro.
18 Kiam fini�is tiu jaro, ili venis al li en la dua jaro, kaj diris al li: Ni ne ka�os anta� nia sinjoro, ke monon ni jam ne havas, kaj la brutoj estas �e nia sinjoro; nenio restis anta� nia sinjoro krom niaj korpoj kaj nia tero;
19 kial ni pereu anta� viaj okuloj, ni kaj nia tero? a�etu nin kaj nian teron pro la pano, kaj ni kaj nia tero estu sklavoj al Faraono; kaj donu semon, por ke ni vivu kaj ne mortu kaj la tero ne dezerti�u.
20 Kaj Jozef a�etis la tutan Egiptan teron por Faraono; �ar la Egiptoj vendis �iu sian kampon, �ar forte premis ilin la malsato. Kaj la tero fari�is propra�o de Faraono.
21 Kaj la popolon li transirigis en la urbojn, de unu fino de Egiptujo �is la alia.
22 Nur la teron de la pastroj li ne a�etis; �ar la pastroj havis parton, difinitan de Faraono, kaj ili man�adis sian parton, kiun donis al ili Faraono, tial ili ne vendis sian teron.
23 Kaj Jozef diris al la popolo: Jen mi a�etis vin hodia� kaj vian teron por Faraono; jen mi donas al vi semon, kaj prisemu la teron.
24 Kaj kiam vi havos rikolton, vi donos kvinonon al Faraono, kaj kvar partoj apartenos al vi, por prisemi la kampon kaj por man�i, por vi, por �io, kio estas en viaj domoj, kaj por viaj infanoj.
25 Kaj ili diris: Vi konservis nian vivon; ni akiru favoron de nia sinjoro, kaj ni estu sklavoj al Faraono.
26 Kaj Jozef faris �in le�o �is la hodia�a tago: de la tero Egipta kvinono de la produktoj apartenas al Faraono. Nur la tero de la pastroj ne fari�is propra�o de Faraono.
27 Kaj Izrael eklo�is en la lando Egipta, en la lando Go�en; kaj ili posedis �in kaj fruktis kaj multi�is forte.

28 Kaj Jakob vivis en la lando Egipta dek sep jarojn. Kaj la da�ro de la vivo de Jakob estis cent kvardek sep jaroj.
29 Kiam alproksimi�is la tempo, kiam Izrael devis morti, li alvokis sian filon Jozef, kaj diris al li: Se mi akiris vian favoron, metu vian manon sub mian femuron kaj faru al mi favorkora�on kaj fidela�on, ne enterigu min en Egiptujo;
30 sed mi ku�u kun miaj patroj; elportu min el Egiptujo kaj entombigu min en ilia tombujo. Kaj tiu diris: Mi faros, kiel vi diris.
31 Kaj li diris: �uru al mi. Kaj tiu �uris. Kaj Izrael adorklini�is sur la kapa parto de la lito.

1 Post tiuj okazinta�oj oni sciigis al Jozef: Jen, via patro estas malsana. Kaj li prenis kun si siajn du filojn, Manase kaj Efraim.
2 Kaj oni sciigis al Jakob, dirante: Jen via filo Jozef venas al vi. Tiam Izrael stre�is siajn fortojn kaj sidi�is sur la lito.
3 Kaj Jakob diris al Jozef: Dio la Plejpotenca aperis al mi en Luz, en la lando Kanaana, kaj benis min.
4 Kaj Li diris al mi: Mi fruktigos vin kaj multigos vin kaj faros vin amaso da popoloj, kaj Mi donos �i tiun landon al via idaro post vi kiel eternan poseda�on.
5 Kaj nun viaj du filoj, kiuj naski�is al vi en la lando Egipta anta� mia alveno al vi en Egiptujon, estas miaj; Efraim kaj Manase estu al mi, kiel Ruben kaj Simeon.
6 Sed viaj infanoj, kiuj naski�os al vi post ili, estu viaj; per la nomo de siaj fratoj ili estos nomataj en sia hereda parto.
7 Kiam mi venis el Mezopotamio, mortis �e mi Ra�el en la lando Kanaana, dum la vojo, kiam restis ankora� iom da tero �is Efrata; kaj mi enterigis �in tie sur la vojo al Efrata, kiu estas nomata anka� Bet-Le�em.
8 Kaj Izrael ekvidis la filojn de Jozef, kaj diris: Kiuj estas �i tiuj?
9 Kaj Jozef diris al sia patro: Ili estas miaj filoj, kiujn donis al mi Dio �i tie. Kaj tiu diris: Alkonduku ilin al mi, kaj mi benos ilin.
10 La okuloj de Izrael malforti�is de maljuneco, li ne povis bone vidi. Jozef alkondukis ilin al li, kaj li kisis ilin kaj �irka�prenis ilin.
11 Kaj Izrael diris al Jozef: Vidi vian viza�on mi ne esperis, kaj jen Dio vidigis al mi e� vian idaron.
12 Kaj Jozef forigis ilin de liaj genuoj, kaj klini�is anta� li viza�altere.
13 Kaj Jozef prenis amba�, Efraimon per sia dekstra mano, kontra� la maldekstra de Izrael, kaj Manasen per sia maldekstra mano, kontra� la dekstra de Izrael, kaj alkondukis ilin al li.
14 Sed Izrael etendis sian dekstran manon kaj metis �in sur la kapon de Efraim, kvankam li estis la pli juna, kaj sian maldekstran sur la kapon de Manase; li intence tiel faris per siaj manoj, �ar Manase estis la unuenaskito.
15 Kaj li benis Jozefon, kaj diris: Dio, anta� kiu iradis miaj patroj Abraham kaj Isaak, Dio, kiu pa�tis min de mia naski�o �is la nuna tago,
16 la an�elo, kiu savis min de �ia malbono--Li benu la knabojn; oni nomu ilin per mia nomo kaj per la nomo de miaj patroj Abraham kaj Isaak, kaj ili kresku kaj multi�u sur la tero.
17 Jozef vidis, ke lia patro metis sian dekstran manon sur la kapon de Efraim, kaj tio ne pla�is al li; kaj li prenis la manon de sia patro, por deturni �in de la kapo de Efraim sur la kapon de Manase.
18 Kaj Jozef diris al sia patro: Ne tiel, mia patro, �ar �i tiu estas la unuenaskito; metu vian dekstran manon sur lian kapon.
19 Sed lia patro rifuzis, kaj diris: Mi scias, mia filo, mi scias; li anka� fari�os popolo kaj li anka� fari�os granda, sed lia pli juna frato estos pli granda ol li, kaj lia idaro estos multenombra inter la popoloj.
20 Kaj li benis ilin en tiu tago, dirante: Per vi benados Izrael, dirante: Dio vin faru kiel Efraim kaj Manase. Kaj li metis Efraimon anta� Manase.
21 Kaj Izrael diris al Jozef: Jen mi mortas; kaj Dio estos kun vi kaj revenigos vin en la landon de viaj patroj.
22 Kaj mi donas al vi unu pecon da lando preferece anta� viaj fratoj, kiun mi prenis el la manoj de la Amoridoj per mia glavo kaj pafarko.

1 Kaj Jakob alvokis siajn filojn, kaj diris: Kolekti�u, kaj mi sciigos al vi, kio fari�os al vi en la tempo venonta.

2 Kunvenu kaj a�skultu, filoj de Jakob, Kaj a�skultu Izraelon, vian patron.

3 Ruben, vi estas mia unuenaskito, Mia forto kaj komenco de mia vireco, Supro de digno kaj supro de potenco;
4 Rapidema kiel akvo, vi ne staros plej alte, �ar vi supreniris sur la liton de via patro; Tiam vi malhonoris mian liton per la supreniro.

5 Simeon kaj Levi, fratoj; Iloj kruelaj estas viaj glavoj,
6 En ilian konsilon mia animo ne iru, Al ilia kunveno ne ali�u mia honoro; �ar en sia kolero ili mortigis viron Kaj pro sia kaprico ili kripligis bovon.
7 Malbenita estu ilia kolero, �ar �i estas forta, Kaj ilia furiozo, �ar �i estas kruela. Mi dividos ilin en Jakob, Kaj mi dis�etos ilin en Izrael.

8 Jehuda, vin la�dos viaj fratoj; Via mano estas sur la nuko de viaj malamikoj; Klini�os anta� vi la filoj de via patro.
9 Juna leono estas Jehuda; De �asakiro, mia filo, vi levi�is. Li genui�is, ku�i�is kiel leono kaj kiel leonino; Kiu lin levos?
10 Ne forpreni�os sceptro de Jehuda, Nek regbastono de inter liaj piedoj, �is venos paco Kaj al li humili�os la popoloj.
11 Li alligas al la vinbertrunko sian azenidon Kaj al la delikata vinberbran�o la filon de sia azenino; Li lavas en vino sian veston Kaj en sango de vinberoj sian mantelon.
12 Liaj okuloj estas ru�aj de vino Kaj la dentoj blankaj de lakto.

13 Zebulun lo�os �e la bordo de maro, �e albordi�ejo de �ipoj, Kaj lia limo atingos Cidonon.

14 Isa�ar estas fortosta azeno; Li ku�os inter la bara�oj.
15 Kaj li vidis, ke ripozo estas bona Kaj la tero estas agrabla; Kaj li klinis sian �ultron por portado Kaj fari�is laboristo por tributo.

16 Dan ju�os sian popolon, Kiel unu el la triboj de Izrael.
17 Dan estos serpento �e la vojo, Cerasto �e la irejo, Mordanto de kalkano de �evalo, Ke �ia rajdanto falas malanta�en.
18 Vian helpon mi esperas, ho Eternulo.

19 Gadon premos amaso, Sed li repremos �in je la kalkano.

20 �e A�er estas grasa lia pano, Kaj li liverados franda�ojn al re�oj.

21 Naftali estas belkura cervo; Li donas belajn parolojn.

22 Fruktoporta arbo estas Jozef, Fruktoporta arbo super fonto; La bran�oj etendi�is super la muron.
23 �agrenis lin pafistoj Kaj pafis kaj malamikis kontra� li;
24 Sed forta restis lia pafarko Kaj elastaj estas liaj brakoj, Per la manoj de la Potenculo de Jakob, Per la Pa�tisto, la Roko de Izrael.
25 La Dio de via patro donos al vi helpon, La Plejpotenculo benos vin Per benoj de la �ielo supre, Per benoj de la abismo, kiu ku�as malsupre, Per benoj de la mamoj kaj de la utero.
26 La benoj de via patro estas pli fortaj, Ol la benoj de miaj gepatroj, �is la limo de la eternaj alta�oj. Ili estu sur la kapo de Jozef Kaj sur la verto de la elektito inter liaj fratoj.

27 Benjamen estas lupo karno�ira; Matene li man�os �asakiron, Kaj vespere li dividos raba�on.

28 Tio estas �iuj dek du triboj de Izrael; kaj tio estas, kion diris al ili ilia patro; kaj li benis ilin, �iun per aparta beno li benis.
29 Kaj li ordonis al ili, kaj diris al ili: Mi alkolekti�as al mia popolo; enterigu min apud miaj patroj en la kaverno, kiu trovi�as sur la kampo de Efron la �etido,
30 en la duobla kampa kaverno, kiu trovi�as anta� Mamre en la lando Kanaana kaj kiun Abraham a�etis kune kun la kampo de Efron la �etido kiel tomban poseda�on.
31 Tie oni enterigis Abrahamon kaj lian edzinon Sara, tie oni enterigis Isaakon kaj lian edzinon Rebeka, kaj tie mi enterigis Lean,
32 sur la kampo kaj en la kaverno sur �i, kiuj estas a�etitaj de el la filoj de �et.
33 Kaj Jakob finis la ordonadon al siaj filoj, kaj li kunigis siajn piedojn sur la lito, kaj mortis kaj alkolekti�is al sia popolo.

1 Tiam Jozef �etis sin sur la viza�on de sia patro, kaj ploris super li kaj kisis lin.
2 Kaj Jozef ordonis al siaj servantoj kuracistoj, balzami lian patron; kaj la kuracistoj balzamis Izraelon.
3 Kaj pasis super li kvardek tagoj; �ar tiel longe da�ras la tagoj de balzamado. Kaj la Egiptoj ploris pri li sepdek tagojn.

4 Kiam pasis la tagoj de lia priplorado, Jozef ekparolis al la domanoj de Faraono, dirante: Se mi akiris vian favoron, diru al Faraono jene:
5 Mia patro �urigis min, dirante: Jen mi mortas; en mia tombo, kiun mi elfosis al mi en la lando Kanaana, tie vi min enterigu. Nun mi volus iri, enterigi mian patron, kaj reveni.
6 Kaj Faraono diris: Iru kaj enterigu vian patron, kiel li �urigis vin.
7 Kaj Jozef iris, por enterigi sian patron; kaj kun li iris �iuj servantoj de Faraono, la �efoj de lia domo kaj �iuj �efoj de la lando Egipta,
8 kaj la tuta domo de Jozef, kaj liaj fratoj kaj la domo de lia patro; nur siajn infanojn kaj siajn malgrandajn kaj grandajn brutojn ili restigis en la lando Go�en.
9 Kun ili iris anka� �aroj kaj rajdantoj; kaj la anaro estis tre granda.
10 Ili venis al la placo Atad, kiu estas transe de Jordan, kaj ili faris tie grandan kaj fortan priploradon; kaj li funebris pri sia patro dum sep tagoj.
11 Kiam la lo�antoj de la lando Kanaana vidis la funebron sur la placo Atad, ili diris: �i estas granda funebro �e la Egiptoj; tial la loko ricevis la nomon Abel- Micraim. �i estas transe de Jordan.
12 Kaj liaj infanoj faris kun li, kiel li ordonis al ili.
13 Kaj liaj filoj forportis lin en la landon Kanaanan, kaj enterigis lin en la kampa duobla kaverno, kiun Abraham a�etis kune kun la kampo kiel tomban poseda�on de el Efron la �etido, anta� Mamre.

14 Kaj Jozef revenis Egiptujon, li kaj liaj fratoj, kaj �iuj, kiuj iris kun li, por enterigi lian patron, post kiam ili enterigis lian patron.
15 Kiam la fratoj de Jozef vidis, ke ilia patro mortis, ili diris: Eble Jozef ekmalamos nin, kaj repagos al ni pro la tuta malbono, kiun ni faris al li?
16 Tial ili sendis al Jozef, por diri al li: Via patro ordonis anta� sia morto jene:
17 Tiel diru al Jozef: Mi petas vin, pardonu la kulpon de viaj fratoj kaj ilian pekon, �ar ili faris al vi malbonon. Nun pardonu do la kulpon de la sklavoj de la Dio de via patro. Kaj Jozef ploris, kiam ili parolis al li.
18 Kaj iris liaj fratoj mem kaj �etis sin teren anta� li, kaj diris: Jen ni estas sklavoj al vi.
19 Sed Jozef diris al ili: Ne timu; �ar �u mi estas anstata� Dio?
20 Vi intencis fari al mi malbonon; sed Dio aran�is de tio bonon, por fari tiel, kiel nun estas, por konservi la vivon de multe da homoj.
21 Kaj nun ne timu; mi nutros vin kaj viajn infanojn. Kaj li konsolis ilin kaj parolis al ili kore.

22 Kaj Jozef lo�is en Egiptujo, li kaj la domo de lia patro; kaj Jozef vivis cent dek jarojn.
23 Kaj Jozef vidis �e Efraim infanojn �is la tria generacio; anka� la infanoj de Ma�ir, filo de Manase, naski�is sur la genuoj de Jozef.
24 Kaj Jozef diris al siaj fratoj: Mi mortas, sed Dio rememoros vin, kaj elkondukos vin el �i tiu lando en la landon, pri kiu Li �uris al Abraham, Isaak, kaj Jakob.
25 Kaj Jozef �urigis la filojn de Izrael, dirante: Kiam Dio rememoros vin, tiam elportu miajn ostojn el �i tie.
26 Kaj Jozef mortis en la a�o de cent dek jaroj; kaj oni balzamis lin kaj metis lin en �erkon en Egiptujo.