RE�OJ
LIBRO DUA

1 Moab defalis de Izrael post la morto de A�ab.
2 Kaj A�azja elfalis tra la krado de sia supra �ambro en Samario, kaj malsani�is. Kaj li sendis senditojn, kaj diris al ili: Iru, demandu Baal-Zebubon, la dion de Ekron, �u mi resani�os de �i tiu malsano.
3 Sed an�elo de la Eternulo diris al Elija, la Te�ebano: Levi�u, iru renkonte al la senditoj de la re�o de Samario, kaj diru al ili: �u ne ekzistas Dio en Izrael, ke vi iras demandi Baal-Zebubon, la dion de Ekron?
4 Pro tio tiele diras la Eternulo: De la lito, sur kiu vi ku�i�is, vi ne deiros, sed vi mortos. Kaj Elija foriris.
5 Kiam la senditoj revenis al li, li diris al ili: Kial vi revenis?
6 Kaj ili respondis al li: Viro venis renkonte al ni, kaj diris al ni: Iru, revenu al la re�o, kiu sendis vin, kaj diru al li: Tiele diras la Eternulo: �u ne ekzistas Dio en Izrael, ke vi sendas demandi Baal-Zebubon, la dion de Ekron? pro tio, de la lito, sur kiu vi ku�i�is, vi ne deiros, sed vi mortos.
7 Kaj li diris al ili: Kia estas la aspekto de la viro, kiu venis renkonte al vi kaj diris al vi tiujn vortojn?
8 Ili respondis al li: Li estas homo kovrita de haroj, kaj ledan zonon li havas �irka� siaj lumboj. Tiam li diris: Tio estas Elija, la Te�ebano.
9 Kaj li sendis al li kvindekestron kun lia kvindeko. Kaj tiu iris al li kaj trovis lin sidanta sur la supro de monto, kaj diris al li: Ho homo de Dio! la re�o diris, ke vi malsupreniru.
10 Kaj Elija respondis kaj diris al la kvindekestro: Se mi estas homo de Dio, tiam venu fajro el la �ielo kaj ekstermu vin kaj vian kvindekon. Kaj venis fajro el la �ielo kaj ekstermis lin kaj lian kvindekon.
11 Kaj li denove sendis al li alian kvindekestron kun lia kvindeko. Kaj tiu ekparolis kaj diris al li: Ho homo de Dio! tiele diras la re�o: Malsupreniru rapide.
12 Kaj Elija respondis kaj diris al ili: Se mi estas homo de Dio, tiam venu fajro el la �ielo kaj ekstermu vin kaj vian kvindekon. Kaj venis fajro de Dio el la �ielo kaj ekstermis lin kaj lian kvindekon.
13 Kaj li denove sendis triafoje kvindekestron kun lia kvindeko. Kaj la tria kvindekestro iris, kaj venis kaj fleksis siajn genuojn anta� Elija, kaj ekpetegis lin kaj diris al li: Ho homo de Dio! mia animo kaj la animo de �i tiuj kvindek viaj servantoj havu do ian valoron anta� viaj okuloj.
14 Jen venis fajro el la �ielo kaj ekstermis la du anta�ajn kvindekestrojn kaj iliajn kvindekojn; nun mia animo havu ian valoron anta� viaj okuloj.
15 Tiam an�elo de la Eternulo diris al Elija: Iru kun li, ne timu lin. Kaj li levi�is, kaj iris kun li al la re�o.
16 Kaj li ekparolis al li: Tiele diras la Eternulo: Pro tio, ke vi sendis senditojn, por demandi Baal- Zebubon, la dion de Ekron, kvaza� ne ekzistus Dio en Izrael, por demandi Lian vorton, tial de la lito, sur kiu vi ku�i�is, vi ne deiros, sed vi mortos.
17 Kaj li mortis, konforme al la vorto de la Eternulo, kiun eldiris Elija. Kaj anstata� li ekre�is Jehoram, en la dua jaro de Jehoram, filo de Jeho�afat, re�o de Judujo; �ar li ne havis filon.
18 La cetera historio de A�azja, kion li faris, estas priskribita en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.

1 Kiam la Eternulo volis levi Elijan en ventego en la �ielon, Elija estis iranta kun Eli�a el Gilgal.
2 Kaj Elija diris al Eli�a: Restu do �i tie, �ar la Eternulo sendas min al Bet-El. Sed Eli�a diris: Mi �uras per la Eternulo kaj per via animo, ke mi vin ne forlasos. Kaj ili ekiris al Bet-El.
3 Kaj eliris la profetidoj, kiuj estis en Bet-El, al Eli�a, kaj diris al li: �u vi scias, ke hodia� la Eternulo forprenos vian sinjoron de super via kapo? Li diris: Mi anka� scias, silentu.
4 Kaj Elija diris al li: Eli�a, restu do �i tie, �ar la Eternulo sendas min al Jeri�o. Sed li diris: Mi �uras per la Eternulo kaj per via animo, ke mi ne forlasos vin. Kaj ili venis en Jeri�on.
5 Kaj la profetidoj, kiuj estis en Jeri�o, aliris al Eli�a, kaj diris al li: �u vi scias, ke hodia� la Eternulo forprenos vian sinjoron de super via kapo? Li diris: Mi anka� scias, silentu.
6 Kaj Elija diris al li: Restu do �i tie, �ar la Eternulo sendas min al Jordan. Sed li diris: Mi �uras per la Eternulo kaj per via animo, ke mi vin ne forlasos. Kaj ili amba� iris.
7 Kaj kvindek homoj el la profetidoj iris kaj stari�is malproksime kontra� ili; sed ili amba� staris �e Jordan.
8 Tiam Elija prenis sian mantelon kaj kunvolvis �in, kaj frapis la akvon, kaj �i dividi�is duflanken, kaj ili amba� trapasis sur seka�o.
9 Kiam ili trapasis, Elija diris al Eli�a: Petu, kion mi faru al vi, anta� ol mi estos prenita for de vi. Kaj Eli�a diris: Duobla parto de via spirito estu do sur mi.
10 Kaj tiu diris: Vi petas ion malfacilan; se vi vidos min, kiam mi estos prenata for de vi, estos al vi tiel; kaj se ne, tiam ne estos.
11 Dum ili estis irantaj kaj parolantaj, subite aperis fajra �aro kaj fajraj �evaloj kaj disigis ilin; kaj Elija en ventego suprenflugis en la �ielon.
12 Eli�a vidis, kaj ekkriis: Mia patro, mia patro, �aro de Izrael kaj liaj rajdistoj! Kaj li ne plu lin vidis. Kaj li kaptis siajn vestojn kaj dis�iris ilin en du pecojn.
13 Kaj li levis la mantelon de Elija, kiu defalis de li, kaj reiris kaj stari�is sur la bordo de Jordan.
14 Kaj li prenis la mantelon de Elija, kiu defalis de li, kaj frapis la akvon, kaj diris: Kie estas la Eternulo, Dio de Elija? Kaj li frapis la akvon, kaj �i dividi�is duflanken, kaj Eli�a trapasis.
15 Kiam la profetidoj, kiuj estis kontra�e en Jeri�o, lin ekvidis, ili diris: La spirito de Elija transiris sur Eli�an. Kaj ili iris al li renkonte kaj adorklini�is anta� li �is la tero.
16 Kaj ili diris al li: Jen kun viaj servantoj trovi�as kvindek homoj, viroj fortaj; ili iru kaj ser�u vian sinjoron; eble la spirito de la Eternulo forportis lin kaj �etis lin sur unu el la montoj a� en unu el la valoj. Sed li diris: Ne sendu.
17 Tamen ili insistis tiel longe, �is li hontis, kaj li diris: Sendu. Kaj ili sendis kvindek homojn kaj ser�is dum tri tagoj, sed ne trovis lin.
18 Kaj ili revenis al li, dum li estis en Jeri�o. Kaj li diris al ili: Mi diris ja al vi, ke vi ne iru.

19 Kaj la lo�antoj de tiu urbo diris al Eli�a: Jen do la lo�ado en �i tiu urbo estas bona, kiel nia sinjoro vidas; sed la akvo estas malbona, kaj la tero estas senfrukta.
20 Tiam li diris: Alportu al mi novan pladon, kaj metu tien salon. Kaj oni alportis al li.
21 Kaj li eliris al la fonto de la akvo kaj �etis tien salon, kaj diris: Tiele diras la Eternulo: Mi resanigas �i tiun akvon, �i ne ka�zos plu morton nek senfruktecon.
22 Kaj la akvo fari�is sana �is la nuna tempo, konforme al la vorto de Eli�a, kiun li diris.

23 Kaj li foriris de tie en Bet-Elon. Dum li estis iranta sur la vojo, malgrandaj knaboj eliris el la urbo kaj mokis lin, kaj parolis al li: Iru, kalvulo, iru, kalvulo!
24 Li returnis sin kaj ekvidis ilin, kaj malbenis ilin en la nomo de la Eternulo. Kaj eliris du ursinoj el la arbaro kaj dis�iris el ili kvardek du infanojn.
25 Kaj li iris de tie al la monto Karmel, kaj de tie li revenis en Samarion.

1 Jehoram, filo de A�ab, fari�is re�o super Izrael en Samario en la dek-oka jaro de Jeho�afat, re�o de Judujo, kaj li re�is dek du jarojn.
2 Li faradis malbonon anta� la okuloj de la Eternulo, tamen ne tiel, kiel lia patro kaj lia patrino; li forigis la statuon de Baal, kiun faris lia patro.
3 Tamen li restis ali�inta al la pekoj de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon; li ne forlasis ilin.

4 Me�a, re�o de Moab, estis pa�tisto, kaj li sendadis al la re�o de Izrael po cent mil �afidoj kaj cent mil vir�afoj kun ilia lano.
5 Sed kiam A�ab mortis, la re�o de Moab defalis de la re�o de Izrael.
6 Tiam la re�o Jehoram eliris el Samario kaj revuis la tutan Izraelon.
7 Kaj li iris kaj sendis al Jeho�afat, re�o de Judujo, por diri: La re�o de Moab defalis de mi; �u vi iros kun mi milite kontra� Moabon? Tiu diris: Mi iros; mi estas kiel vi, mia popolo kiel via popolo, miaj �evaloj kiel viaj �evaloj.
8 Kaj li diris: Kiun vojon ni iros? Kaj la alia diris: La vojon de la Edoma dezerto.
9 Tiam ekiris la re�o de Izrael kaj la re�o de Judujo kaj la re�o de Edom; sed kiam ili trairis vojon de sep tagoj, ne estis akvo por la militistaro, nek por la brutoj, kiuj sekvis ilin.
10 Kaj la re�o de Izrael diris: Ho ve! la Eternulo vokis �i tiujn tri re�ojn, por transdoni ilin en la manojn de Moab.
11 Sed Jeho�afat diris: �u ne trovi�as �i tie profeto de la Eternulo, por ke ni demandu per li la Eternulon? Tiam respondis unu el la servantoj de la re�o de Izrael, kaj diris: Estas �i tie Eli�a, filo de �afat, kiu ver�adis akvon sur la manojn de Elija.
12 Kaj Jeho�afat diris: Li posedas la vorton de la Eternulo. Kaj iris al li la re�o de Izrael kaj Jeho�afat kaj la re�o de Edom.
13 Kaj Eli�a diris al la re�o de Izrael: Kio komuna estas inter mi kaj vi? iru al la profetoj de via patro kaj al la profetoj de via patrino. Sed la re�o de Izrael diris al li: Ne, �ar la Eternulo vokis �i tiujn tri re�ojn, por transdoni ilin en la manojn de Moab.
14 Tiam Eli�a diris: Mi �uras per la Eternulo Cebaot, anta� kiu mi staras, ke se mi ne estimus Jeho�afaton, re�on de Judujo, mi ne ekrigardus vin kaj ne vidus vin.
15 Nun alkonduku al mi muzikiston. Kaj kiam la muzikisto ludis, estis sur li la mano de la Eternulo.
16 Kaj li diris: Tiele diras la Eternulo: Faru en �i tiu valo multajn fosojn.
17 �ar tiele diras la Eternulo: Vi ne vidos venton kaj vi ne vidos pluvon, kaj tamen �i tiu valo pleni�os de akvo, kaj vi trinkos, kaj anka� viaj apartenantoj kaj viaj brutoj.
18 Sed �i tio ne sufi�os al la Eternulo; Li transdonos anka� Moabon en viajn manojn.
19 Kaj vi venkobatos �iujn urbojn fortikigitajn kaj �iujn urbojn distingindajn, kaj �iujn bonajn arbojn vi faligos, kaj �iujn fontojn de akvo vi �topos, kaj �iujn bonajn kampojn vi malbonigos per �tonoj.
20 Kaj jen matene, kiam oni alportas farunoferojn, subite venis akvo per la vojo de Edom, kaj la tero pleni�is de akvo.
21 �iuj Moabidoj a�dis, ke la re�oj venis, por militi kontra� ili, kaj ili kunvokis �iujn, kiuj povis komenci porti zonon, kaj pli a�ajn, kaj stari�is �e la limo.
22 Kiam ili levi�is frue matene kaj la suno ekbrilis super la akvo, al la Moabidoj de malproksime �ajnis, ke la akvo estas ru�a kiel sango.
23 Kaj ili diris: Tio estas sango! la re�oj batalis inter si kaj ekstermis unu alian; nun, Moab, iru preni rabakiron.
24 Ili venis al la tendaro de Izrael. Tiam la Izraelidoj levi�is kaj frapis la Moabidojn, kaj �i tiuj forkuris de ili. Sed ili venis kaj batis la Moabidojn.
25 Kaj la urbojn ili ruinigis, kaj sur �iun bonan kampon �iu �etis �tonon tiel, ke ili plenigis ilin, kaj �iujn fontojn de akvo ili �topis, kaj �iun bonan arbon ili faligis, �is restis nur �tonoj en Kir-�areset. Kaj �irka�is �in la �ton�etistoj kaj �isfine frapis �in.
26 Kiam la re�o de Moab vidis, ke la batalo lin venkas, li prenis kun si sepcent virojn kun eltiritaj glavoj, por trabati sin al la re�o de Edom; sed ili ne povis.
27 Tiam li prenis sian filon unuenaskitan, kiu estis re�onta anstata� li, kaj oferportis lin kiel bruloferon sur la murego. Tiam la Izraelidoj forte indignis, kaj ili foriris de li kaj reiris en sian landon.

1 Unu virino el la edzinoj de la profetidoj plendis al Eli�a, dirante: Via servanto, mia edzo, mortis; kaj vi scias, ke via servanto estis timanta la Eternulon; nun la pruntedoninto venis, por preni miajn du infanojn kiel sklavojn por si.
2 Kaj Eli�a diris al �i: Kion mi povas fari por vi? diru al mi, kion vi havas en la domo? �i respondis: Via servantino havas en la domo nenion, krom kru�eto kun oleo.
3 Tiam li diris: Iru, petu al vi vazojn ekstere, de �iuj viaj najbaroj, vazojn malplenajn, kolektu ne malmulte.
4 Kaj venu kaj �losu la pordon post vi kaj post viaj filoj, kaj enver�u en �iujn tiujn vazojn, kaj, pleniginte, forstarigu ilin.
5 Kaj �i iris de li kaj �losis la pordon post si kaj post siaj filoj. Ili alportadis al �i, kaj �i ver�adis.
6 Kiam la vazoj estis plenaj, �i diris al sia filo: Alportu al mi ankora� vazon. Sed li diris al �i: Ne estas plu vazo. Tiam la oleo haltis.
7 Kaj �i venis kaj rakontis al la homo de Dio. Kaj li diris al �i: Iru, vendu la oleon kaj pagu vian �uldon, kaj vi kun viaj filoj vivos per la resta�o.

8 Unu tagon Eli�a venis �unemon; tie estis unu ri�a virino, kiu retenis lin, ke li man�u �e �i. Kaj �iufoje, kiam li venis, li iradis tien, por man�i.
9 Kaj �i diris al sia edzo: Jen mi scias, ke li estas sankta homo de Dio, li, kiu �iam preteriras anta� ni;
10 ni faru malgrandan supran �ambreton, kaj ni metu tien por li liton kaj tablon kaj se�on kaj lumingon, kaj �iufoje, kiam li venos al ni, li tien iru.
11 Unu tagon li venis tien, kaj li iris en la supran �ambreton kaj ku�i�is tie.
12 Kaj li diris al sia junulo Ge�azi: Alvoku tiun �unemaninon. Kaj tiu vokis �in, kaj �i aperis anta� li.
13 Kaj li diris al li: Diru al �i: Jen vi prizorgis por ni �ion �i tion; kion mi povas fari por vi? �u vi bezonas ion diri al la re�o a� al la militestro? Sed �i respondis: Mi lo�as ja meze de mia popolo.
14 Kaj li diris: Kion do ni povas fari por �i? Tiam Ge�azi diris: Ho, �i ne havas filon, kaj �ia edzo estas maljuna.
15 Kaj li diris: Alvoku �in. Kaj li vokis �in, kaj �i stari�is �e la pordo.
16 Kaj li diris: Post unu jaro en �i tiu tempo vi enbrakigos filon. Kaj �i diris: Ne, mia sinjoro, homo de Dio, ne mensogu al via servantino.
17 Sed la virino gravedi�is, kaj naskis filon en la sekvanta jaro en la sama tempo, kiel diris al �i Eli�a.
18 La infano fari�is granda. Unu tagon li iris al sia patro, al la rikoltantoj.
19 Kaj li diris al sia patro: Mia kapo, mia kapo! Kaj tiu diris al sia junulo: Portu lin al lia patrino.
20 Kaj li prenis lin kaj alportis lin al lia patrino; li sidis sur �iaj genuoj �is tagmezo, kaj mortis.
21 Tiam �i iris kaj metis lin sur la liton de la homo de Dio kaj �losis post li kaj eliris.
22 Kaj �i vokis sian edzon, kaj diris: Sendu al mi unu el la junuloj kaj unu el la azeninoj, mi kuros al la homo de Dio kaj revenos.
23 Li diris: Por kio vi iras al li? hodia� estas nek monatkomenco, nek sabato. Sed �i diris: Estu trankvila.
24 Kaj �i selis la azeninon, kaj diris al sia junulo: Konduku kaj iru, ne retenu min en la rajdado, �is mi diros al vi.
25 Kaj �i iris kaj venis al la homo de Dio, sur la monton Karmel. Kiam la homo de Dio �in ekvidis de malproksime, li diris al sia junulo Ge�azi: Jen estas tiu �unemanino;
26 kuru do al �i renkonte, kaj diru al �i: Kiel vi fartas? kiel fartas via edzo? kiel fartas la infano? �i diris: Ni fartas bone.
27 Kaj �i aliris al la homo de Dio sur la monton kaj ekkaptis liajn piedojn. Ge�azi aliris, por forpu�i �in; sed la homo de Dio diris: Lasu �in, �ar �ia animo estas afliktita; kaj la Eternulo ka�is anta� mi kaj ne sciigis al mi.
28 Kaj �i diris: �u mi petis filon de mia sinjoro? �u mi ne diris: Ne trompu min?
29 Kaj li diris al Ge�azi: Zonu viajn lumbojn, kaj prenu en vian manon mian bastonon kaj iru. Se vi renkontos iun, ne salutu lin; kaj se iu vin salutos, ne respondu al li. Kaj metu mian bastonon sur la viza�on de la knabo.
30 Sed la patrino de la knabo diris: Mi �uras per la Eternulo kaj per via animo, ke mi vin ne forlasos. Kaj li levi�is, kaj iris post �i.
31 Ge�azi iris anta� ili, kaj li metis la bastonon sur la viza�on de la knabo; sed ne aperis vo�o nek sento. Kaj li revenis renkonte al li, kaj sciigis al li, dirante: La knabo ne veki�is.
32 Tiam Eli�a eniris en la domon, kaj vidis, ke la mortinta infano estas ku�igita sur lia lito.
33 Kaj li eniris kaj �losis la pordon post ili amba�, kaj ekpre�is al la Eternulo.
34 Kaj li iris kaj ku�i�is sur la infano, kaj almetis sian bu�on al lia bu�o kaj siajn okulojn al liaj okuloj kaj siajn manojn al liaj manoj, kaj etendis sin sur li. Kaj la korpo de la infano varmi�is.
35 Kaj li relevi�is kaj iris en la domo tien kaj reen, kaj venis kaj etendis sin sur la infano. Kaj la knabo ternis sep fojojn, kaj la knabo malfermis siajn okulojn.
36 Tiam li vokis Ge�azin, kaj diris: Alvoku tiun �unemaninon. Kaj li vokis �in, kaj �i venis al li, kaj li diris: Prenu vian filon.
37 Kaj �i venis kaj �etis sin al liaj piedoj kaj adorklini�is �is la tero; kaj �i prenis sian filon kaj eliris.

38 Eli�a reiris Gilgalon. Estis malsato en la lando; kaj la profetidoj sidis anta� li. Kaj li diris al sia junulo: Starigu la grandan kaldronon kaj kuiru supon por la profetidoj.
39 Sed unu el ili eliris sur la kampon, por kolekti verda�on; kaj li trovis sova�an volvokreska�on kaj kolektis de �i kolocintojn, plenan sian veston. Kaj li venis kaj tran�is ilin en la kaldronon kun la supo, �ar ili ne sciis, kio tio estas.
40 Kaj ili elver�is al la homoj, por man�i. Sed kiam tiuj ekman�is el la supo, ili ekkriis kaj diris: Morto estas en la kaldrono, ho homo de Dio! Kaj ili ne povis man�i.
41 Tiam li diris: Alportu farunon. Kaj li en�utis en la kaldronon, kaj diris: Ver�u al la homoj, ke ili man�u. Kaj jam estis nenio malbona en la kaldrono.

42 Venis homo el Baal-�ali�a, kaj alportis al la homo de Dio unuaa�on de pano: dudek hordeajn panojn kaj fre�ajn grajnojn en sia saketo. Kaj �i tiu diris: Donu al la homoj, ke ili man�u.
43 Lia servanto diris: Kiel mi povas tion doni al cent homoj? Sed li diris: Donu al la homoj, ke ili man�u; �ar tiele diras la Eternulo: Oni man�os, kaj ankora� iom restos.
44 Kaj li donis al ili, kaj ili man�is, kaj iom ankora� restis, konforme al la vorto de la Eternulo.

1 Naaman, la militestro de la re�o de Sirio, estis granda homo anta� sia sinjoro kaj tre estimata, �ar per li la Eternulo donis venkon al Sirio. Tiu homo estis forta militisto, sed leprulo.
2 La Sirianoj unu fojon eliris ta�mente kaj kaptis el la Izraela lando malgrandan knabinon, kaj �i fari�is servantino de la edzino de Naaman.
3 Kaj �i diris al sia sinjorino: Ho, se mia sinjoro estus �e la profeto, kiu lo�as en Samario! tiu forigus de li la lepron.
4 Kaj iu iris kaj rakontis al sia sinjoro, dirante: Tiel kaj tiel diris la knabino, kiu estas el la lando Izraela.
5 Kaj la re�o de Sirio diris: Iru, kaj mi sendos leteron al la re�o de Izrael. Kaj li iris, kaj li prenis kun si dek kikarojn da ar�ento kaj ses mil siklojn da oro kaj dek kompletojn da vestoj.
6 Kaj li alportis al la re�o de Izrael la leteron, en kiu estis skribite: Kune kun �i tiu letero mi sendas al vi mian servanton Naaman, por ke vi liberigu lin de lia lepro.
7 Kiam la re�o de Izrael tralegis la leteron, li dis�iris siajn vestojn, kaj diris: �u mi estas Dio, por mortigi kaj vivigi, ke tiu sendas al mi, por ke mi liberigu homon de lia lepro? nun sciu kaj vidu, ke li ser�as pretekston kontra� mi.
8 Kiam Eli�a, la homo de Dio, a�dis, ke la re�o de Izrael dis�iris siajn vestojn, li sendis al la re�o, por diri: Kial vi dis�iris viajn vestojn? li venu al mi, kaj li ekscios, ke ekzistas profeto en Izrael.
9 Kaj venis Naaman kun siaj �evaloj kaj �aroj, kaj haltis �e la pordo de la domo de Eli�a.
10 Kaj Eli�a sendis al li senditon, por diri: Iru kaj lavu vin sep fojojn en Jordan, kaj renovi�os via korpo kaj vi fari�os pura.
11 Tiam Naaman ekkoleris kaj foriris, kaj diris: Jen mi pensis, ke li eliros kaj stari�os, kaj alvokos la nomon de la Eternulo, sia Dio, kaj metos sian manon sur la lokon kaj forigos la lepron.
12 �u Amana kaj Parpar, la riveroj de Damasko, ne estas pli bonaj, ol �iuj akvoj de Izrael? �u mi ne povas lavi min en ili kaj fari�i pura? Kaj li forturnis sin kaj foriris kun kolero.
13 Sed liaj servantoj aliris, kaj ekparolis al li, kaj diris: Nia patro! se ion grandan la profeto ordonus al vi, �u vi tion ne farus? des pli, se li diris al vi: Lavu vin, kaj vi estos pura!
14 Kaj li iris kaj enakvigis sin en Jordan sep fojojn, konforme al la vorto de la homo de Dio; kaj lia korpo renovi�is kiel la korpo de malgranda infano, kaj li fari�is pura.
15 Kaj li revenis al la homo de Dio, li kaj lia tuta akompanantaro, kaj li venis kaj stari�is anta� li, kaj diris: Nun mi eksciis, ke sur la tuta tero ne ekzistas Dio krom �e Izrael; prenu do nun donacon de via servanto.
16 Sed tiu diris: Kiel vivas la Eternulo, anta� kiu mi staras, mi ne prenos. Li insistis �e li, ke li prenu, sed tiu ne volis.
17 Tiam Naaman diris: Se ne, tiam mi petas, oni donu al via servanto tiom da tero, kiom povas porti paro da muloj; �ar via servanto ne alportados plu bruloferojn nek bu�oferojn al aliaj dioj krom la Eternulo.
18 Nur en jena afero la Eternulo pardonu vian servanton: kiam mia sinjoro iros en la templon de Rimon, por tie adorklini�i, kaj li apogos sin sur mia brako kaj mi adorklini�os en la templo de Rimon, tiam la Eternulo pardonu vian servanton pri tiu afero.
19 Tiu diris al li: Iru en paco.

Kaj kiam li foriris de li certan spacon da tero,
20 Ge�azi, la junulo de Eli�a, de la homo de Dio, diris al si: Jen mia sinjoro doma�is la Sirianon Naaman, kaj ne prenis el lia mano tion, kion tiu alportis; kiel vivas la Eternulo, mi kuros post li kaj prenos ion de li.
21 Kaj Ge�azi postkuris Naamanon. Kiam Naaman vidis, ke li kuras post li, li desaltis de la �aro renkonte al li, kaj diris: �u la farto estas bona?
22 Tiu respondis: Bona; mia sinjoro sendis min, por diri: Jen nun venis al mi de la monto de Efraim du junuloj el la profetidoj; donu por ili, mi petas, kikaron da ar�ento kaj du kompletojn da vestoj.
23 Kaj Naaman diris: Pli bone prenu du kikarojn. Kaj li insistis �e li, kaj ligis du kikarojn da ar�ento en du paketoj kaj du kompletojn da vestoj kaj donis al siaj du junuloj, kaj ili portis anta� li.
24 Kiam li venis al la monteto, li prenis el iliaj manoj kaj ka�is en la domo. Kaj li forliberigis la homojn, kaj ili foriris.
25 Kiam li venis kaj aperis anta� sia sinjoro, Eli�a diris al li: De kie vi venas, Ge�azi? �i tiu respondis: Via servanto nenien iris.
26 Sed tiu diris al li: Mia koro ne forestis, kiam la homo returnis sin de sia �aro renkonte al vi. �u nun estas la tempo, por preni ar�enton a� preni vestojn a� olivarbojn, vinber�ardenojn, �afojn, bovojn, sklavojn, a� sklavinojn?
27 La lepro de Naaman ali�u do al vi kaj al via idaro por eterne. Kaj tiu foriris de li, leprokovrita kiel ne�o.

1 La profetidoj diris al Eli�a: Jen la loko, kie ni lo�as �e vi, estas tro malvasta por ni;
2 ni iru do al Jordan, kaj ni prenu de tie �iu po unu trabo, kaj ni aran�u al ni tie lokon, por tie lo�i. Li diris: Iru.
3 Kaj unu el ili diris: Volu vi anka� iri kun viaj servantoj. Kaj li diris: Mi iros.
4 Kaj li iris kun ili. Kaj ili venis al Jordan kaj hakis arbojn.
5 Kiam unu el ili faligis arbon, la hakilo falis en la akvon. Kaj li ekkriis kaj diris: Ho ve, mia sinjoro! �i estas ja prunteprenita!
6 Kaj la homo de Dio diris: Kien �i falis? Tiu montris al li la lokon. Kaj li dehakis lignon kaj �etis tien, kaj la hakilo suprenna�is.
7 Kaj li diris: Levu �in. Tiu etendis sian manon kaj prenis.

8 La re�o de Sirio komencis militon kontra� Izrael, kaj konsili�is kun siaj servantoj, dirante: Tie kaj tie mi stari�os tendare.
9 Tiam la homo de Dio sendis al la re�o de Izrael, por diri: Gardu vin, ke vi ne trapasu tiun lokon, �ar tie staras la Sirianoj.
10 Kaj la re�o de Izrael sendis al la loko, pri kiu diris al li la homo de Dio kaj avertis lin, kaj li tie anta�gardis sin ne unu kaj ne du fojojn.
11 Maltrankvili�is la koro de la re�o de Sirio pro tiu afero; kaj li alvokis siajn servantojn, kaj diris al ili: �u vi ne diros al mi, kiu el ni estas en rilatoj kun la re�o de Izrael?
12 Tiam diris unu el liaj servantoj: Ne, mia sinjoro, ho re�o! sed la profeto Eli�a, kiu estas en Izrael, raportas al la re�o de Izrael e� tiujn vortojn, kiujn vi parolas en via dormo�ambro.
13 Kaj li diris: Iru kaj rigardu, kie li estas, tiam mi sendos kaj prenos lin. Kaj oni sciigis al li, dirante: Jen li estas en Dotan.
14 Tiam li sendis tien �evalojn kaj �arojn kaj grandan militistaron. Ili venis en nokto kaj �irka�is la urbon.
15 Kiam la servanto de la homo de Dio frue matene levi�is kaj eliris, jen militistaro �irka�as la urbon kun �evaloj kaj �aroj. Kaj lia servanto diris al li: Ho ve, mia sinjoro! kion ni faros?
16 Sed li diris: Ne timu; �ar pli multaj estas tiuj, kiuj estas kun ni, ol tiuj, kiuj estas kun ili.
17 Kaj Eli�a ekpre�is kaj diris: Ho Eternulo, malfermu liajn okulojn, por ke li vidu. Kaj la Eternulo malfermis la okulojn de la junulo, kaj li ekvidis, ke la tuta monto estas plena de fajraj �evaloj kaj �aroj �irka� Eli�a.
18 La Sirianoj venis al li. Tiam Eli�a ekpre�is al la Eternulo kaj diris: Frapu �i tiun popolon per blindeco. Kaj Li frapis ilin per blindeco, konforme al la vorto de Eli�a.
19 Kaj Eli�a diris al ili: �i estas ne tiu vojo kaj ne tiu urbo; sekvu min, kaj mi kondukos vin al tiu viro, kiun vi ser�as. Kaj li kondukis ilin en Samarion.
20 Kiam ili venis en Samarion, Eli�a diris: Ho Eternulo, malfermu iliajn okulojn, por ke ili vidu. Kaj la Eternulo malfermis iliajn okulojn, kaj ili ekvidis, ke ili estas meze de Samario.
21 Kaj la re�o de Izrael diris al Eli�a, kiam li ekvidis ilin: �u mi ne mortigu ilin? �u mi ne mortigu ilin, mia patro?
22 Sed li diris: Ne mortigu; �u vi mortigas tiujn, kiujn vi kaptis per via glavo kaj per via pafarko? metu anta� ilin panon kaj akvon; ili man�u kaj trinku, kaj ili iru al sia sinjoro.
23 Kaj li faris por ili grandan tagman�on, kaj ili man�is kaj trinkis, kaj poste li ilin forliberigis, kaj ili iris al sia sinjoro. Ne venis plu ta�mentoj de Sirianoj en la landon de Izrael.

24 Post tio Ben-Hadad, re�o de Sirio, kolektis sian tutan militistaron, kaj iris kaj eksie�is Samarion.
25 Estis granda malsato en Samario. Kaj ili sie�is �in tiel longe, �is kapo de azeno ricevis la prezon de okdek sikloj, kaj kvarono de kab'o da sterko de kolomboj la prezon de kvin sikloj.
26 Unu fojon la re�o de Izrael iris sur la murego, kaj iu virino ekkriis al li, dirante: Helpu, mia sinjoro, ho re�o!
27 Li respondis: Se la Eternulo vin ne helpas, el kio do mi vin helpos? �u el la dra�ejo a� �u el la vinpremejo?
28 Kaj la re�o diris al �i: Kio estas al vi? �i respondis: �i tiu virino diris al mi: Donu vian filon, por ke ni man�u lin hodia�, kaj mian filon ni man�os morga�.
29 Kaj ni kuiris mian filon kaj forman�is lin; sed kiam mi diris al �i la sekvantan tagon: Donu vian filon, por ke ni lin man�u, �i ka�is sian filon.
30 Kiam la re�o a�dis la vortojn de la virino, li dis�iris siajn vestojn, irante sur la muro; kaj la popolo vidis, ke subveste sur lia korpo estas saka�o.
31 Kaj li diris: Tion kaj pli faru al mi la Eternulo, se la kapo de Eli�a, filo de �afat, restos sur li hodia�.
32 Dume Eli�a sidis en sia domo, kaj la pleja�uloj estis �e li. La re�o sendis de si homon. Anta� ol la sendito venis al li, li diris al la pleja�uloj: �u vi vidas, ke tiu filo de mortigisto sendis, por depreni mian kapon? rigardu, kiam venos la sendito, fermu la pordon kaj forpu�u lin per la pordo; la sono de la piedoj de lia sinjoro a�di�as post li.
33 Dum li estis ankora� parolanta kun ili, jen la sendito venis al li; kaj li diris: Jen tia malbono venas de la Eternulo! kion mi ankora� povas atendi de la Eternulo?

1 Tiam diris Eli�a: A�skultu la vorton de la Eternulo: tiele diras la Eternulo: Morga� en �i tiu tempo mezuro da delikata faruno havos la prezon de unu siklo, kaj du mezuroj da hordeo la prezon de unu siklo, �e la pordego de Samario.
2 Kaj respondis la altrangulo, sur kies brako la re�o sin apogadis, al la homo de Dio, kaj diris: E� se la Eternulo faros fenestrojn en la �ielo, �u tio povas fari�i? Kaj tiu diris: Vi vidos tion per viaj okuloj, sed vi ne man�os de tio.

3 Kvar homoj lepruloj estis �e la enirejo de la pordego. Kaj ili diris unu al la alia: Kial ni sidas �i tie, �is ni mortos?
4 Se ni decidos eniri en la urbon, en la urbo estas ja malsato, kaj ni tie mortos; se ni sidos �i tie, ni anka� mortos; ni iru do kaj �etu nin en la tendaron de la Sirianoj. Se ili lasos nin vivantaj, ni vivos; kaj se ili mortigos nin, ni mortos.
5 Kaj ili levi�is en krepusko, por iri en la tendaron de la Sirianoj. Ili venis al la rando de la tendaro de la Sirianoj, kaj jen neniu tie estas.
6 La Sinjoro a�digis al la tendaro de la Sirianoj la sonon de �aroj kaj la sonon de �evaloj, la sonon de granda militistaro. Kaj ili diris unu al la alia: Certe la re�o de Izrael dungis kontra� ni la re�ojn de la �etidoj kaj la re�ojn de la Egiptoj, ke ili iru kontra� nin.
7 Kaj ili levi�is kaj forkuris en la krepusko, kaj restigis siajn tendojn kaj siajn �evalojn kaj siajn azenojn, la tutan tendaron, kia �i estis, kaj ili forkuris, por savi sian vivon.
8 Kaj tiuj lepruloj venis al la rando de la tendaro, kaj ili eniris en unu tendon kaj man�is kaj trinkis, kaj prenis de tie ar�enton kaj oron kaj vestojn, kaj iris kaj ka�is; kaj ili venis denove, kaj eniris en alian tendon kaj prenis de tie, kaj iris kaj ka�is.
9 Kaj ili diris unu al la alia: Ne �uste ni agas; la hodia�a tago estas tago de bona sciigo; se ni silentos kaj atendos �is la lumo de la mateno, ni montri�os kulpaj. Ni iru do, por ke ni venu kaj sciigu al la domo de la re�o.
10 Kaj ili venis, kaj vokis al la pordegistoj de la urbo, kaj raportis al ili, dirante: Ni venis en la tendaron de la Sirianoj, kaj ni konvinki�is, ke tie estas neniu homo nek vo�o de homo, sed nur �evaloj alligitaj kaj azenoj alligitaj kaj tendoj en sia ordinara stato.
11 Kaj la pordegistoj vokis kaj raportis internen, en la domon de la re�o.
12 Tiam la re�o levi�is en la nokto, kaj diris al siaj servantoj: Mi diros al vi, kion faris al ni la Sirianoj. Ili scias, ke ni suferas malsaton, kaj ili eliris el la tendaro, por ka�i sin sur la kampo, pensante: Kiam ili eliros el la urbo, ni kaptos ilin vivantajn, kaj ni eniros en la urbon.
13 Sed unu el liaj servantoj respondis kaj diris: Oni prenu do kvin el la restintaj �evaloj, kiuj restis en la urbo (estos al ili kiel al la tuta multo da Izraelidoj, kiuj restis en la urbo, a� kiel al la tuta multo da Izraelidoj, kiuj pereis); kaj ni sendu kaj vidu.
14 Kaj oni prenis du �arojn kun �evaloj; kaj la re�o sendis post la militistaro de la Sirianoj, dirante: Iru kaj rigardu.
15 Kaj ili iris post ili �is Jordan, kaj vidis, ke la tuta vojo estas plena de vestoj kaj uzata�oj, kiujn la Sirianoj �etis �e sia rapidado. Kaj la senditoj revenis kaj raportis al la re�o.
16 Tiam la popolo eliris, kaj disrabis la tendaron de la Sirianoj. Kaj la prezo de mezuro da delikata faruno fari�is unu siklo, kaj de du mezuroj da hordeo unu siklo, konforme al la vorto de la Eternulo.
17 La re�o donis al la altrangulo, sur kies brako li sin apogadis, postenon �e la pordego; kaj la popolo dispremis lin per la piedoj �e la pordego, kaj li mortis, kiel diris la homo de Dio, kion li parolis, kiam la re�o venis al li.
18 Kiam la homo de Dio parolis al la re�o, dirante: Du mezuroj da hordeo havos la prezon de unu siklo, kaj unu mezuro da delikata faruno la prezon de unu siklo, morga� en �i tiu tempo �e la pordego de Samario:
19 tiam la altrangulo respondis al la homo de Dio kaj diris: E� se la Eternulo faros fenestrojn en la �ielo, �u tio povas fari�i? Kaj li diris: Vi vidos per viaj okuloj, sed vi ne man�os de tio.
20 Kaj tiel fari�is al li; la popolo dispremis lin per la piedoj �e la pordego, kaj li mortis.

1 Eli�a diris al la virino, kies filon li revivigis, jene: Levi�u kaj iru, vi kaj via domo, kaj lo�u kelkan tempon tie, kie vi povos lo�i; �ar la Eternulo alvokos malsaton, kaj �i venos en la landon por sep jaroj.
2 Kaj la virino levi�is kaj faris la� la vorto de la homo de Dio, kaj �i iris, �i kaj �ia domo, kaj lo�is en la lando de la Fili�toj sep jarojn.
3 Post la paso de la sep jaroj la virino revenis el la lando de la Fili�toj, kaj �i iris, por klopodi �e la re�o pri sia domo kaj pri sia kampo.
4 La re�o tiam parolis kun Ge�azi, la junulo de la homo de Dio, dirante: Rakontu al mi �iujn grandajn farojn, kiujn faris Eli�a.
5 Dum li estis rakontanta al la re�o, ke tiu revivigis mortinton, jen la virino, kies filon li revivigis, ekpetis la re�on pri sia domo kaj pri sia kampo. Kaj Ge�azi diris: Mia sinjoro, ho re�o, jen estas tiu virino, kaj jen estas �ia filo, kiun Eli�a revivigis.
6 Kaj la re�o demandis la virinon, kaj �i rakontis al li. Kaj la re�o donis al �i unu korteganon, dirante: Redonu al �i �ion, kio apartenas al �i, kaj �iujn enspezojn de la kampo de post la tago, kiam �i forlasis la landon, �is nun.

7 Eli�a venis en Damaskon. Ben-Hadad, re�o de Sirio, tiam estis malsana. Kaj oni raportis al li, dirante: La homo de Dio venis �i tien.
8 Tiam la re�o diris al �azael: Prenu en vian manon donacon, kaj iru renkonte al la homo de Dio, kaj demandu per li la Eternulon, �u mi resani�os de �i tiu malsano.
9 Kaj �azael iris renkonte al li, kaj prenis donacon en sian manon kaj da �io plej bona en Damasko tiom, kiom povas porti kvardek kameloj, kaj li venis kaj stari�is anta� li, kaj diris: Via filo Ben-Hadad, re�o de Sirio, sendis min al vi, por demandi: �u mi resani�os de �i tiu malsano?
10 Kaj Eli�a diris al li: Iru, diru al li: Vi resani�os. Sed la Eternulo montris al mi, ke li mortos.
11 Kaj li fikse rigardis lin, �is li honti�is, kaj la homo de Dio ploris.
12 �azael diris: Kial mia sinjoro ploras? Tiu respondis: �ar mi scias, kian malbonon vi faros al la Izraelidoj: iliajn fortika�ojn vi forbruligos, iliajn junulojn vi mortigos per glavo, iliajn su�infanojn vi frakasos, kaj iliajn gravedulinojn vi disfendos.
13 �azael diris: Kio estas via servanto, la hundo, ke li faru tiun grandan faron? Kaj Eli�a diris: La Eternulo montris al mi, ke vi estos re�o de Sirio.
14 Li foriris de Eli�a kaj venis al sia sinjoro. �i tiu diris al li: Kion diris al vi Eli�a? Kaj li respondis: Li diris al mi, ke vi resani�os.
15 Sed la sekvantan tagon li prenis la litkovrilon, kaj trempis �in en akvo kaj etendis �in sur lia viza�o, kaj li mortis. Kaj anstata� li ekre�is �azael.

16 En la kvina jaro de Joram, filo de A�ab, re�o de Izrael, post Jeho�afat, re�o de Judujo, ekre�is Jehoram, filo de Jeho�afat, re�o de Judujo.
17 Li havis la a�on de tridek du jaroj, kiam li fari�is re�o, kaj ok jarojn li re�is en Jerusalem.
18 Li iradis la� la vojo de la re�oj de Izrael, kiel faris la domo de A�ab, �ar filino de A�ab estis lia edzino, kaj li faradis malbonon anta� la Eternulo.
19 Tamen la Eternulo ne volis pereigi Judujon, pro Sia servanto David, �ar Li promesis al li doni lumilon al li kaj al liaj filoj por �iam.
20 En lia tempo la Edomidoj defalis de Judujo kaj starigis super si re�on.
21 Joram iris Cairon kune kun �iuj siaj �aroj; kaj li levi�is nokte, kaj venkobatis la Edomidojn, kiuj estis �irka� li, kaj la �arestrojn; kaj la popolo forkuris al siaj tendoj.
22 Tamen la Edomidoj restis defalintaj de Judujo �is la nuna tago. Tiam defalis anka� Libna en la sama tempo.
23 La cetera historio de Joram, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
24 Kaj Joram ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin kun liaj patroj en la urbo de David. Kaj anstata� li ekre�is lia filo A�azja.

25 En la dek-dua jaro de Joram, filo de A�ab, re�o de Izrael, ekre�is A�azja, filo de Jehoram, re�o de Judujo.
26 La a�on de dudek du jaroj havis A�azja, kiam li fari�is re�o, kaj unu jaron li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Atalja, filino de Omri, re�o de Izrael.
27 Kaj li iradis la� la vojo de la domo de A�ab, kaj faradis malbonon anta� la Eternulo, kiel la domo de A�ab, �ar li estis boparenco de la domo de A�ab.
28 Li iris kun Joram, filo de A�ab, milite kontra� �azaelon, re�on de Sirio, al Ramot en Gilead; kaj la Sirianoj vundis Joramon.
29 Kaj la re�o Joram revenis, por kuraci sin en Jizreel de la vundoj, kiujn faris al li la Sirianoj en Ramot, kiam li batalis kontra� �azael, re�o de Sirio. Kaj A�azja, filo de Jehoram, re�o de Judujo, iris, por viziti Joramon, filon de A�ab, en Jizreel, �ar �i tiu estis malsana.

1 La profeto Eli�a alvokis unu el la profetidoj, kaj diris al li: Zonu viajn lumbojn, kaj prenu en vian manon �i tiun vazon kun oleo, kaj iru en Ramoton en Gilead.
2 Kiam vi venos tien, elser�u tie Jehun, filon de Jeho�afat, filo de Nim�i, kaj aliru kaj starigu lin el meze de liaj fratoj kaj enkonduku lin en la plej internan �ambron.
3 Kaj prenu la vazon kun la oleo kaj ver�u sur lian kapon, kaj diru: Tiele diras la Eternulo: Mi sanktoleis vin re�o super Izrael. Poste malfermu la pordon kaj forkuru, ne prokrastu.
4 Kaj iris la junulo, la junulo la profeto, al Ramot en Gilead.
5 Kiam li venis, li vidis, ke sidas la militestroj. Kaj li diris: Mi havas ion por diri al vi, ho estro. Kaj Jehu diris: Al kiu el ni �iuj? Li respondis: Al vi, ho estro.
6 Tiu levi�is kaj iris en la domon. Li ver�is la oleon sur lian kapon, kaj diris: Tiele diras la Eternulo, Dio de Izrael: Mi sanktoleis vin re�o super la popolo de la Eternulo, super Izrael.
7 Kaj vi ekstermos la domon de via sinjoro A�ab, por ke Mi ven�u la sangon de Miaj servantoj, la profetoj, kaj la sangon de �iuj servantoj de la Eternulo, ver�itajn de la mano de Izebel.
8 Kaj pereos la tuta domo de A�ab; kaj Mi ekstermos �e A�ab �iun virseksulon, malliberulon kaj liberulon en Izrael.
9 Kaj mi faros al la domo de A�ab kiel al la domo de Jerobeam, filo de Nebat, kaj kiel al la domo de Baa�a, filo de A�ija.
10 Kaj Izebelon man�os la hundoj sur la kampo de Jizreel, kaj neniu enterigos �in. Kaj li malfermis la pordon kaj forkuris.
11 Kiam Jehu eliris al la servantoj de sia sinjoro, ili diris al li: �u �io estas en ordo? por kio venis al vi tiu frenezulo? Li respondis al ili: Vi konas ja tiun homon kaj lian parolon.
12 Ili diris: Ne vero, tamen diru al ni. Kaj li diris: Tiel kaj tiel li parolis al mi, dirante: Tiele diras la Eternulo: Mi sanktoleis vin re�o super Izrael.
13 Kaj rapide ili prenis �iu sian veston kaj sternis sub li sur la altaj �tupoj, kaj ekblovis per trumpeto, kaj diris: Jehu fari�is re�o.
14 Tiam Jehu, filo de Jeho�afat, filo de Nim�i, faris konspiron kontra� Joram. (Dume Joram staris garde en Ramot en Gilead, li kaj la tuta Izrael, kontra� �azael, re�o de Sirio.
15 Kaj la re�o Joram* revenis, por kuraci sin en Jizreel de la vundoj, kiujn faris al li la Sirianoj, kiam li batalis kontra� �azael, re�o de Sirio.) Tiam Jehu diris: Se vi konsentas, neniu eli�u el la urbo, por iri kaj sciigi en Jizreel.
16 Kaj Jehu ekrajdis kaj direktis sin al Jizreel; �ar tie ku�is Joram, kaj A�azja, re�o de Judujo, venis, por viziti Joramon.
17 La gardostaranto staris sur la turo en Jizreel, kaj li ekvidis la alproksimi�antan amason de Jehu, kaj diris: Mi vidas amason. Tiam Joram diris: Prenu rajdanton kaj sendu kontra� ili, por ke li demandu, �u �io estas en ordo.
18 Kaj la rajdanto sur �evalo direktis sin renkonte al li, kaj diris: Tiele diras la re�o: �u �io estas en ordo? Sed Jehu respondis: La ordo ne estas via afero, turnu vin kaj sekvu min. Kaj la gardostaranto raportis, dirante: La sendito venis al ili, sed ne revenis.
19 Tiam li sendis duan rajdanton, kaj �i tiu venis al ili, kaj diris: Tiele diras la re�o: �u �io estas en ordo? Jehu respondis: La ordo ne estas via afero, turnu vin kaj sekvu min.
20 La gardostaranto raportis, dirante: Li venis al ili, sed ne revenis; la kondukado estas kiel kondukado de Jehu, filo de Nim�i, �ar li kondukas rapidege.
21 Tiam Joram diris: Oni jungu! Kaj oni jungis lian �aron. Kaj eliris Joram, re�o de Izrael, kaj A�azja, re�o de Judujo, �iu sur sia �aro, kaj ili direktis sin renkonte al Jehu, kaj ili renkontis lin sur la kampo de Nabot, la Jizreelano.
22 Kiam Joram ekvidis Jehun, li diris: �u �io estas en ordo, Jehu? Sed tiu respondis: Kia ordo povas esti �e la mal�astado de via patrino Izebel kaj �e �iaj multaj sor�a�oj?
23 Tiam Joram turnis sian manon kaj forkuris, kaj diris al A�azja: Perfido, ho A�azja!
24 Sed Jehu stre�is per sia mano la pafarkon kaj pafe frapis Joramon inter liaj brakoj, kaj la sago iris tra lian koron, kaj li falis genue sur sia �aro.
25 Kaj Jehu diris al sia altrangulo Bidkar: Prenu kaj �etu lin sur la kampon de Nabot, la Jizreelano; �ar rememoru, kiel mi kaj vi sur �aro veturis post lia patro A�ab kaj la Eternulo eldiris pri li jenan profeta�on:
26 Vere, diris la Eternulo, la sangon de Nabot kaj la sangon de liaj filoj Mi vidis hiera�, kaj Mi ven�os al vi sur �i tiu kampo, diris la Eternulo. Prenu do nun kaj �etu lin sur la kampon, konforme al la vorto de la Eternulo.
27 Kiam A�azja, re�o de Judujo, tion vidis, li forkuris en la direkto al la �ardena domo. Sed Jehu postkuris lin, kaj diris: Lin anka� batu sur la �aro. Kaj oni frapis lin sur la alta�o Gur, kiu estas apud Jibleam. Kaj li forkuris en Megidon kaj mortis tie.
28 Kaj liaj servantoj forveturigis lin en Jerusalemon kaj enterigis lin en lia tombo kun liaj patroj en la urbo de David.

29 En la jaro dek-unua de Joram, filo de A�ab, A�azja ekre�is super Judujo.

30 Jehu venis al Jizreel. Kiam Izebel tion a�dis, �i kolorigis siajn okulojn kaj beligis sian kapon kaj ekrigardis tra la fenestro.
31 Kiam Jehu eniris en la pordegon, �i diris: �u nun estos paco, ho Zimri, mortiginto de sia sinjoro?
32 Tiam li levis sian viza�on al la fenestro, kaj diris: Kiu estas kun mi? kiu? Kaj ekrigardis al li du a� tri korteganoj.
33 Kaj li diris: El�etu �in! Kaj ili �in el�etis. Kaj �ia sango �prucis sur la muron kaj sur la �evalojn, kaj oni dispremis �in per la piedoj.
34 Li eniris kaj man�is kaj trinkis, kaj diris: Rigardu, kie estas tiu malbenitino, kaj enterigu �in, �ar �i estas re�idino.
35 Kaj oni iris, por enterigi �in, sed oni trovis nenion de �i krom la kranio, la piedoj, kaj la manplatoj.
36 Oni revenis kaj raportis al li. Tiam li diris: Tio estas la vorto de la Eternulo, kiun Li diris per Sia servanto Elija, la Te�ebano, nome: Sur la kampo de Jizreel la hundoj forman�os la karnon de Izebel;
37 kaj la kadavro de Izebel estos kiel sterko sur la tero sur la kampo de Jizreel, tiel, ke neniu povos diri: Tio estas Izebel.

* Heb. "Jehoram", kaj en versoj
17,
21-
24.

1 A�ab havis sepdek filojn en Samario. Kaj Jehu skribis leterojn kaj sendis en Samarion al la estroj de Jizreel, la pleja�uloj, kaj la filedukistoj de A�ab, kun la sekvanta enhavo:
2 Kiam �i tiu letero venos al vi, �e kiuj trovi�as la filoj de via sinjoro kaj sub kies administrado trovi�as la �aroj kaj la �evaloj kaj la fortikigita urbo kaj la bataliloj:
3 tiam rigardu, kiu estas la plej bona kaj plej digna el la filoj de via sinjoro, kaj sidigu lin sur la trono de lia patro kaj batalu pro la domo de via sinjoro.
4 Sed ili tre forte ektimis, kaj diris: Jen la du re�oj ne povis kontra�stari al li, kiel do ni kontra�staros?
5 Kaj la palacestro kaj la urbestro kaj la pleja�uloj kaj la filedukistoj sendis al Jehu, por diri: Ni estas viaj servantoj, kaj �ion, kion vi ordonos al ni, ni faros; ni neniun faros re�o; kio pla�as al vi, tion faru.
6 Tiam li skribis al ili duan leteron kun jena enhavo: Se vi estas sur mia flanko kaj obeas mian vo�on, tiam prenu la kapojn de la filoj de via sinjoro kaj venu al mi morga� en �i tiu tempo en Jizreelon. Kaj da re�idoj estis sepdek homoj �e la eminentuloj de la urbo, kiuj edukis ilin.
7 Kiam la letero venis al ili, ili prenis la filojn de la re�o kaj bu�is ilin, sepdek homojn, kaj metis iliajn kapojn en korbojn kaj sendis al li en Jizreelon.
8 Kaj venis la sendito, kaj diris al li jene: Oni alportis la kapojn de la re�idoj. Kaj li diris: Ku�igu ilin en du amasoj anta� la enirejo de la pordego �is mateno.
9 Matene li eliris kaj stari�is, kaj diris al la tuta popolo: Vi estas senkulpaj; estas mi, kiu faris konspiron kontra� mia sinjoro kaj mortigis lin; sed kiu mortigis �iujn �i tiujn?
10 Sciu do nun, ke el la vortoj de la Eternulo nenio falis teren, el tio, kion la Eternulo diris pri la domo de A�ab; la Eternulo faris tion, kion Li diris per Sia servanto Elija.
11 Kaj Jehu mortigis �iujn restintojn el la domo de A�ab en Jizreel kaj �iujn liajn altrangulojn kaj liajn konatojn kaj liajn pastrojn, �is restis neniu savi�into.
12 Kaj li levi�is, kaj iris kaj direktis sin al Samario. Kiam li estis survoje �e la domo de la pa�tistoj,
13 Jehu renkontis la fratojn de A�azja, re�o de Judujo, kaj li diris: Kiuj vi estas? Ili respondis: Ni estas fratoj de A�azja, kaj ni iras, por demandi pri la farto de la filoj de la re�o kaj de la filoj de la re�ino.
14 Tiam li diris: Prenu ilin vivantajn. Kaj oni prenis ilin vivantajn kaj bu�is ilin super la puto �e la domo de pa�tistoj, kvardek du homojn, kaj neniu el ili restis.

15 De tie li foriris, kaj li renkontis Jehonadabon, filon de Re�ab, irantan renkonte al li. Li salutis lin, kaj diris al li: �u via koro estas favora, kiel mia koro estas favora al via koro? Jehonadab respondis: Jes. Se jes, tiam donu al mi vian manon. Kaj li donis al li sian manon kaj prenis lin al si sur la �aron.
16 Kaj li diris: Iru kun mi kaj rigardu mian fervoron pri la Eternulo. Kaj oni veturigis lin kun li sur lia �aro.
17 Kiam li venis Samarion, li mortigis �iujn, kiuj restis de A�ab en Samario, �is li tute ekstermis lin, konforme al la vorto de la Eternulo, kiun Li diris al Elija.
18 Kaj Jehu kunvenigis la tutan popolon, kaj diris al ili: A�ab servis al Baal malmulte, Jehu servos al li multe;
19 kunvoku do al mi �iujn profetojn de Baal, �iujn liajn servantojn, kaj �iujn liajn pastrojn, ke neniu forestu; �ar mi volas fari grandan oferadon al Baal; �iu, kiu forestos, perdos sian vivon. Jehu faris tion kun ruza intenco, por pereigi la servantojn de Baal.
20 Kaj Jehu diris: Aran�u sanktan kunvenon por Baal. Kaj oni tion proklamis.
21 Kaj Jehu sendis al la tuta Izrael; kaj venis �iuj servantoj de Baal; restis neniu, kiu ne venus. Ili eniris en la domon de Baal, kaj la domo de Baal pleni�is de rando �is rando.
22 Kaj li diris al la estro de la vestejo: Elportu vestojn por �iuj servantoj de Baal. Kaj li elportis vestojn por ili.
23 Kaj Jehu kun Jehonadab, filo de Re�ab, eniris en la domon de Baal, kaj li diris al la servantoj de Baal: Esploru kaj rigardu, �u ne estas �i tie kun vi iu el la servantoj de la Eternulo, �ar �i tie devas esti sole nur servantoj de Baal.
24 Ili eniris, por fari bu�oferojn kaj bruloferojn. Dume Jehu starigis ekstere okdek virojn, kaj diris: Se �e iu el vi savi�os iu el la homoj, kiujn mi transdonas en viajn manojn, tiam lia animo anstata�os la animon de tiu.
25 Kiam la bruloferoj estis finitaj, Jehu diris al la korpogardistoj kaj al la estroj: Iru, batu ilin, ke neniu eliru. Kaj oni mortigis ilin per glavo, kaj la korpogardistoj kaj la estroj for�etis ilin kaj iris en la urbon de la domo de Baal.
26 Kaj oni elportis la statuojn el la domo de Baal kaj forbruligis ilin.
27 Kaj oni disrompis la statuon de Baal, kaj oni detruis la domon de Baal, kaj oni faris el �i ekskrementejon �is la nuna tempo.
28 Kaj Jehu ekstermis Baalon el Izrael.
29 Tamen de la pekoj de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon, Jehu ne deturnis sin, de la oraj bovidoj, kiuj estis en Bet-El kaj en Dan.
30 Kaj la Eternulo diris al Jehu: Pro tio, ke vi bone faris tion, kio pla�is al Mi, kaj vi faris al la domo de A�ab konforme al tio, kio estis en Mia koro, viaj filoj �is la kvara generacio sidos sur la trono de Izrael.
31 Sed Jehu ne zorgis pri tio, ke li iradu la� la instruo de la Eternulo, Dio de Izrael, per sia tuta koro. Li ne deturnis sin de la pekoj de Jerobeam, per kiuj li pekigis Izraelon.

32 En tiu tempo la Eternulo komencis faradi dehakojn en Izrael, kaj �azael venkobatis ilin �e �iuj limoj de Izrael:
33 oriente de Jordan la tutan landon de Gilead, de la Gadidoj, Rubenidoj, kaj Manaseidoj, komencante de Aroer, kiu estas �e la torento Arnon, Gileadon kaj Ba�anon.
34 La cetera historio de Jehu, kaj �io, kion li faris, kaj lia tuta potenco estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.
35 Kaj Jehu ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin en Samario. Kaj anstata� li ekre�is lia filo Jehoa�az.
36 La tempo de re�ado de Jehu super Izrael en Samario estis dudek ok jaroj.

1 Kiam Atalja, la patrino de A�azja, vidis, ke �ia filo mortis, �i levi�is kaj ekstermis la tutan re�an idaron.
2 Sed Jeho�eba, filino de la re�o Joram kaj fratino de A�azja, prenis Joa�on, filon de A�azja, kaj �tele forkondukis lin el inter la mortigataj filoj de la re�o, lin kaj lian nutristinon, kaj lokis ilin en la �ambro de litoj; kaj oni ka�is lin for de Atalja, kaj li ne estis mortigita.
3 Kaj li restis ka�ita kun �i en la domo de la Eternulo dum ses jaroj; kaj Atalja re�is super la lando.

4 Sed en la sepa jaro sendis Jehojada kaj prenis la centestrojn el la korpogardistoj kaj la kuristoj kaj venigis ilin al si en la domon de la Eternulo; kaj li faris kun ili interligon kaj �urigis ilin en la domo de la Eternulo kaj montris al ili la filon de la re�o.
5 Kaj li ordonis al ili, dirante: Jenon vi devas fari: tiu triono de vi, kiu venas en sabato, plenumu gardadon en la domo de la re�o;
6 triono estu �e la Pordego Sur; kaj triono �e la pordego malanta� la korpogardistoj. Kaj plenumu la gardadon de la domo alterne.
7 Du partoj el vi �iuj, kiuj foriras en sabato, plenumu gardadon �e la re�o en la domo de la Eternulo.
8 Kaj �irka�u la re�on �iuflanke, �iu kun sia batalilo en la mano; kaj se iu eniros en la vicojn, oni lin mortigu. Kaj estu apud la re�o, kiam li eliros a� eniros.
9 Kaj la centestroj faris �ion, kion ordonis la pastro Jehojada; kaj �iu prenis siajn homojn, la sabate venantajn kaj la sabate forirantajn, kaj venis al la pastro Jehojada.
10 La pastro disdonis al la centestroj la lancojn kaj �ildojn, kiuj apartenis al la re�o David kaj kiuj estis en la domo de la Eternulo.
11 Kaj la korpogardistoj stari�is, �iu kun siaj bataliloj en la mano, de la dekstra flanko de la domo �is la maldekstra flanko de la domo, �e la altaro kaj �e la domo, �irka�e de la re�o.
12 Kaj li elkondukis la re�idon kaj metis sur lin la kronon kaj la ateston; kaj oni proklamis lin re�o kaj sanktoleis lin, kaj oni apla�dis kaj kriis: Vivu la re�o!
13 Kiam Atalja a�dis la bruon de la kuranta popolo, �i iris al la popolo en la domon de la Eternulo.
14 Kaj �i ekvidis, ke jen la re�o staras �e la kolono, la� la moro, kaj la eminentuloj kaj la trumpetistoj apud la re�o, kaj la tuta popolo de la lando �ojas, kaj oni trumpetas. Tiam Atalja dis�iris siajn vestojn, kaj ekkriis: Konspiro, konspiro!
15 Kaj la pastro Jehojada ordonis al la centestroj, la estroj de la militistaro, kaj diris al ili: Elkonduku �in ekster la vicojn, kaj �iun, kiu �in sekvos, mortigu per glavo; �ar la pastro diris: Oni ne mortigu �in en la domo de la Eternulo.
16 Kaj oni liberigis por �i lokon, kaj �i iris la� la vojo de la �evaloj al la re�a domo, kaj tie oni �in mortigis.

17 Kaj Jehojada faris interligon inter la Eternulo kaj la re�o kaj la popolo, ke �i estu popolo de la Eternulo; kaj inter la re�o kaj la popolo.
18 Kaj la tuta popolo de la lando iris en la domon de Baal kaj �in detruis; kaj liajn altarojn kaj liajn bildojn ili tute disrompis; kaj Matanon, la pastron de Baal, ili mortigis anta� la altaroj. Kaj la pastro starigis oficistaron en la domo de la Eternulo.
19 Kaj li prenis la centestrojn kaj la korpogardistojn kaj la kuristojn kaj la tutan popolon de la lando, kaj ili kondukis la re�on el la domo de la Eternulo, kaj ili venis per la pordego de la kuristoj en la re�an domon; kaj li sidi�is sur la trono de la re�oj.
20 Kaj la tuta popolo de la lando �ojis, kaj la urbo estis trankvila. Sed Ataljan oni mortigis per glavo en la re�a domo.

21 La a�on de sep jaroj havis Jehoa�, kiam li fari�is re�o.

1 En la sepa jaro de Jehu Jehoa� fari�is re�o, kaj kvardek jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Cibja, el Beer-�eba.
2 Jehoa� agadis tiel, kiel pla�as al la Eternulo, dum la tempo, en kiu gvidadis lin la pastro Jehojada.
3 Nur la alta�ojn oni ne senfunkciigis; la popolo �iam ankora� oferadis kaj incensadis sur la alta�oj.

4 Kaj Jehoa� diris al la pastroj: La tutan sanktigatan monon, kiun oni alportas en la domon de la Eternulo, la monon de pasantoj, la monon, kiun oni donas la�takse por sia animo, la tutan monon, kiun iu donas propradezire, por enporti en la domon de la Eternulo,
5 la pastroj prenu al si, �iu de sia konato, kaj ili rebonigu la difektojn en la domo, �ie, kie trovi�os ia difekto.
6 Sed �ar �is la dudek-tria jaro de la re�o Jehoa� la pastroj ne rebonigis la difektojn en la domo,
7 la re�o Jehoa� alvokis la pastron Jehojada kaj la aliajn pastrojn, kaj diris al ili: Kial vi ne rebonigas la difektojn de la domo? ne prenu do de nun monon de viaj konatoj, sed donu �in por rebonigo de la domo.
8 Kaj la pastroj konsentis ne preni plu monon de la popolo kaj ne rebonigi la difektojn en la domo.
9 La pastro Jehojada prenis keston kaj traboris truon supre, kaj starigis �in apud la altaro, dekstre de la enirantoj en la domon de la Eternulo. Kaj la pastroj, kiuj gardostaris �e la sojlo, metadis tien la tutan monon, kiu estis alportata en la domon de la Eternulo.
10 �iufoje, kiam ili vidis, ke en la kesto estas multe da mono, venadis skribisto de la re�o kaj la �efpastro, kaj ili kunligadis kaj kalkuladis la monon, trovitan en la domo de la Eternulo.
11 Kaj ili donadis la kalkulitan monon en la manojn de la oficistoj laborgvidantoj en la domo de la Eternulo; kaj �i tiuj elspezadis �in por la �arpentistoj kaj konstruistoj, kiuj laboris en la domo de la Eternulo,
12 kaj por la masonistoj kaj la �tonhakistoj, kaj por a�eti lignon kaj hakitajn �tonojn, por rebonigi la difektojn en la domo de la Eternulo, kaj por �io, kio devis esti elspezata por la rebonigo de la domo.
13 Tamen oni ne faris por la domo de la Eternulo ar�entajn tasojn, tran�ilojn, aspergajn kalikojn, trumpetojn, �iajn orajn vazojn kaj ar�entajn vazojn el la mono, kiu estis alportata en la domon de la Eternulo;
14 sed oni donadis �in al la oficistoj laborgvidantoj, por ke ili rebonigu per tio la domon de la Eternulo.
15 Oni ne postulis kalkulan raporton de tiuj homoj, en kies manojn oni donis la monon, por transdoni al la farantoj de la laboroj, sed ili laboris konfidate.
16 La monon de kulpofero kaj la monon de pekofero oni ne enportadis en la domon de la Eternulo: �i estis por la pastroj.

17 En tiu tempo ekiris �azael, re�o de Sirio, kaj ekmilitis kontra� Gat kaj venkoprenis �in; kaj �azael intencis iri kontra� Jerusalemon.
18 Tiam Jehoa�, re�o de Judujo, prenis la tutan sanktigita�on, kiun sanktigis Jeho�afat kaj Jehoram kaj A�azja, liaj patroj, re�oj de Judujo, kaj tion, kion li mem sanktigis, kaj la tutan oron, kiu trovi�is en la trezorejoj de la domo de la Eternulo kaj de la re�a domo, kaj li sendis tion al �azael, re�o de Sirio, kaj �i tiu foriris de Jerusalem.
19 La cetera historio de Joa�, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
20 Liaj servantoj levi�is kaj faris konspiron, kaj mortigis Joa�on en la domo Milo, sur la vojo al Sila.
21 Joza�ar, filo de �imeat, kaj Jehozabad, filo de �omer, liaj servantoj, frapis lin, kaj li mortis. Kaj oni enterigis lin kun liaj patroj en la urbo de David. Kaj anstata� li ekre�is lia filo Amacja.

1 En la dudek-tria jaro de Joa�, filo de A�azja, re�o de Judujo, Jehoa�az, filo de Jehu, fari�is re�o super Izrael en Samario por la da�ro de dek sep jaroj.
2 Li agadis malbone anta� la Eternulo, kaj sekvadis la pekojn de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon; li ne deturnis sin de ili.
3 Kaj ekflamis la kolero de la Eternulo kontra� la Izraelidoj, kaj Li transdonis ilin en la manon de �azael, re�o de Sirio, kaj en la manon de Ben-Hadad, filo de �azael, por la tuta tempo.
4 Sed Jehoa�az ekpre�is al la Eternulo, kaj la Eternulo a�skultis lin, �ar Li vidis la suferadon de Izrael, kiel premis ilin la re�o de Sirio. (
5 Kaj la Eternulo donis al la Izraelidoj savanton, kaj ili eliris el sub la mano de la Sirianoj, kaj la Izraelidoj lo�is en siaj tendoj kiel anta�e.
6 Tamen ili ne deturnis sin de la pekoj de la domo de Jerobeam, kiu pekigis Izraelon, sed ili sekvis ilin; anka� la sankta stango restis en Samario.)
7 Al Jehoa�az ne restis pli ol kvindek rajdistoj kaj dek �aroj kaj dek mil piedirantoj; �ar la re�o de Sirio pereigis ilin kaj faris ilin kiel polvo piedpremata.
8 La cetera historio de Jehoa�az, kaj �io, kion li faris, kaj lia forto estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.
9 Kaj Jehoa�az ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin en Samario. Kaj anstata� li ekre�is lia filo Joa�.

10 En la tridek-sepa jaro de Joa�, re�o de Judujo, Jehoa�, filo de Jehoa�az, fari�is re�o super Izrael en Samario, por la da�ro de dek ses jaroj.
11 Li agadis malbone anta� la Eternulo; li ne deturnis sin de �iuj pekoj de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon; ilin li sekvis.
12 La cetera historio de Joa�, kaj �io, kion li faris, kaj lia forto, kaj kiel li militis kontra� Amacja, re�o de Judujo, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.
13 Kaj Joa� ekdormis kun siaj patroj, kaj Jerobeam eksidis sur lia trono. Kaj oni enterigis Joa�on en Samario kun la re�oj de Izrael.

14 Eli�a malsani�is per sia malsano, de kiu li estis mortonta. Venis al li Joa�, re�o de Izrael, kaj ploris super li, kaj diris: Mia patro, mia patro, �aro de Izrael kaj liaj rajdistoj!
15 Kaj Eli�a diris al li: Prenu pafarkon kaj sagojn. Kaj li prenis al si pafarkon kaj sagojn.
16 Kaj li diris al la re�o de Izrael: Metu vian manon sur la pafarkon. Kaj li metis sian manon. Kaj Eli�a metis siajn manojn sur la manojn de la re�o,
17 kaj diris: Malfermu la fenestron orienten. Li malfermis. Kaj Eli�a diris: Pafu. Li pafis. Kaj li diris: Sago de savo de la Eternulo kaj sago de savo kontra� Sirio, kaj vi venkobatos la Sirianojn en Afek, �is vi ilin tute pereigos.
18 Kaj li diris: Prenu la sagojn. Li prenis. Kaj li diris al la re�o de Izrael: Frapu sur la teron. Li frapis tri fojojn kaj haltis.
19 Tiam ekkoleris kontra� li la homo de Dio, kaj diris: Vi devis frapi kvin a� ses fojojn, tiam vi venkobatus la Sirianojn �is plena pereo; sed nun vi nur tri fojojn batos la Sirianojn.

20 Eli�a mortis, kaj oni enterigis lin. Kaj militistaroj de Moab venis en la landon en la komenco de la jaro.
21 Okazis, ke, enterigante iun homon, oni ekvidis la militistaron, kaj oni �etis la homon en la tombon de Eli�a. Kiam tiu homo tien falis kaj kuntu�i�is kun la ostoj de Eli�a, li revivi�is kaj stari�is sur siaj piedoj.

22 �azael, re�o de Sirio, premis la Izraelidojn dum la tuta vivo de Jehoa�az.
23 Sed la Eternulo favorkoris ilin kaj kompatis ilin kaj turnis Sin al ili pro Sia interligo kun Abraham, Isaak, kaj Jakob, kaj Li ne volis ekstermi ilin kaj ankora� ne for�etis ilin de anta� Sia viza�o.
24 �azael, re�o de Sirio, mortis, kaj anstata� li ekre�is lia filo Ben-Hadad.
25 Kaj Jehoa�, filo de Jehoa�az, prenis returne el la mano de Ben-Hadad, filo de �azael, la urbojn, kiujn li milite prenis el la mano de lia patro Jehoa�az. Tri fojojn Joa� venkobatis lin kaj reprenis la urbojn de Izrael.

1 En la dua jaro de Joa�, filo de Joa�az, re�o de Izrael, Amacja, filo de Joa�, re�o de Judujo, fari�is re�o.
2 Li havis la a�on de dudek kvin jaroj, kiam li fari�is re�o, kaj dudek na� jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Jehoadan, el Jerusalem.
3 Li agadis bone anta� la Eternulo, tamen ne kiel lia patro David. Li agadis tiel, kiel agadis lia patro Joa�.
4 La alta�oj ne estis senfunkciigitaj; la popolo �iam ankora� oferadis kaj incensadis sur la alta�oj.
5 Kiam la re�eco forti�is en lia mano, li mortigis siajn servantojn, kiuj mortigis la re�on, lian patron.
6 Sed la infanojn de la mortigintoj li ne mortigis, kiel estas skribite en la libro de instruo de Moseo, kion ordonis la Eternulo, nome: Oni ne mortigu patrojn pro la infanoj, kaj oni ne mortigu infanojn pro la patroj, sed �iu povas esti mortigata nur pro sia peko.
7 Li venkobatis la Edomidojn en la Valo de Salo, dek milojn, kaj prenis per milito Selan kaj donis al �i la nomon Jokteel �is la nuna tago.

8 En tiu tempo Amacja sendis senditojn al Jehoa�, filo de Jehoa�az, filo de Jehu, re�o de Izrael, por diri: Venu, ni komparu niajn fortojn.
9 Tiam Jehoa�, re�o de Izrael, sendis al Amacja, re�o de Judujo, por diri: La prunelo sur Lebanon sendis al la cedro sur Lebanon, por diri: Donu vian filinon al mia filo kiel edzinon. Sed preteriris sova�a besto de Lebanon kaj dispremis per la piedoj la prunelon.
10 Vi venkobatis la Edomidojn, kaj via koro fieri�is. Tenu vian gloron kaj sidu hejme. Kial vi volas entrepreni aferon malfeli�an, ke vi falu kaj kun vi anka� Judujo?
11 Sed Amacja ne obeis. Kaj eliris Jehoa�, re�o de Izrael, kaj ili komparis siajn fortojn, li kaj Amacja, re�o de Judujo, en Bet-�eme�, kiu estas en Judujo.
12 Kaj la Judoj estis venkobatitaj de la Izraelidoj, kaj ili diskuris �iu al sia tendo.
13 Kaj Amacjan, re�on de Judujo, filon de Jehoa�, filo de A�azja, kaptis Jehoa�, re�o de Izrael, en Bet-�eme�; kaj li venis Jerusalemon, kaj detruis la muregon de Jerusalem, de la Pordego de Efraim �is la Pordego Angula, sur la spaco de kvarcent ulnoj.
14 Kaj li prenis la tutan oron kaj ar�enton, kaj �iujn vazojn, kiuj trovi�is en la domo de la Eternulo kaj en la trezorejoj de la re�a domo, kaj anka� garantiulojn, kaj li reiris en Samarion.
15 La cetera historio de Jehoa�, kion li faris, kaj lia forto, kaj kiel li militis kontra� Amacja, re�o de Judujo, �io estas priskribita en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.
16 Kaj Jehoa� ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin en Samario kun la re�oj de Izrael. Kaj anstata� li ekre�is lia filo Jerobeam.

17 Kaj Amacja, filo de Joa�, re�o de Judujo, vivis post la morto de Jehoa�, filo de Jehoa�az, re�o de Izrael, ankora� dek kvin jarojn.
18 La cetera historio de Amacja estas priskribita en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
19 Oni faris kontra� li konspiron en Jerusalem, kaj li forkuris en La�i�on. Sed oni sendis post li en La�i�on, kaj tie oni lin mortigis.
20 Kaj oni venigis lin sur �evaloj, kaj oni enterigis lin kun liaj patroj en la urbo de David.
21 Kaj la tuta Juda popolo prenis Azarjan, kiu havis la a�on de dek ses jaroj, kaj faris lin re�o anstata� lia patro Amacja.
22 Li prikonstruis Elaton kaj revenigis �in al Judujo, post kiam la re�o ekdormis kun siaj patroj.

23 En la dek-kvina jaro de Amacja, filo de Joa�, re�o de Judujo, ekre�is Jerobeam, filo de Joa�, re�o de Izrael, en Samario, kaj li re�is kvardek unu jarojn.
24 Li faradis malbonon anta� la okuloj de la Eternulo, ne deturnis sin de �iuj pekoj de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon.
25 Li restarigis la limojn de Izrael de �amat �is la maro de la dezerto, konforme al la vorto de la Eternulo, Dio de Izrael, kiun Li diris per Sia servanto Jona, filo de Amitaj, la profeto el Gat-�efer.
26 �ar la Eternulo vidis, ke la suferado de Izrael estas tre mizera; restis nek sklavo nek liberulo, kaj estis neniu helpanto por Izrael.
27 La Eternulo ne decidis ekstermi la nomon de Izrael el sub la �ielo, kaj Li savis ilin per Jerobeam, filo de Joa�.
28 La cetera historio de Jerobeam, kaj �io, kion li faris, kaj lia forto, kaj kiel li militis, kaj kiel li revenigis al Izrael Damaskon kaj �amaton de Judujo, �io estas priskribita en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.
29 Kaj Jerobeam ekdormis kun siaj patroj, kun la re�oj de Izrael. Kaj anstata� li ekre�is lia filo Ze�arja.

1 En la dudek-sepa jaro de Jerobeam, re�o de Izrael, ekre�is Azarja, filo de Amacja, re�o de Judujo.
2 Li havis la a�on de dek ses jaroj, kiam li fari�is re�o, kaj kvindek du jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Je�olja, el Jerusalem.
3 Li agadis bone anta� la Eternulo, tiel same, kiel agadis lia patro Amacja.
4 Nur la alta�oj ne estis senfunkciigitaj; la popolo �iam ankora� oferadis kaj incensadis sur la alta�oj.
5 La Eternulo frapis la re�on, kaj li fari�is lepra �is la tago de sia morto, kaj li lo�is en izolita domo. Kaj Jotam, filo de la re�o, estis �efo de la domo kaj regis la popolon de la lando.
6 La cetera historio de Azarja, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
7 Kaj Azarja ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin kun liaj patroj en la urbo de David. Kaj anstata� li ekre�is lia filo Jotam.

8 En la tridek-oka jaro de Azarja, re�o de Judujo, Ze�arja, filo de Jerobeam, fari�is re�o super Izrael en Samario, kaj li re�is ses monatojn.
9 Li faradis malbonon anta� la okuloj de la Eternulo, kiel faradis liaj patroj; li ne deturnis sin de la pekoj de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon.
10 Kontra� li faris konspiron �alum, filo de Jabe�, kaj frapis lin anta� la popolo kaj mortigis lin kaj ekre�is anstata� li.
11 La cetera historio de Ze�arja estas priskribita en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.
12 Tio estas la vorto de la Eternulo, kiun Li diris al Jehu, nome: Viaj filoj sidos sur la trono de Izrael �is la kvara generacio. Tiel fari�is.

13 �alum, filo de Jabe�, fari�is re�o en la tridek-na�a jaro de Uzija, re�o de Judujo. Kaj li re�is unu monaton en Samario.
14 Kaj iris Mena�em, filo de Gadi, el Tirca, kaj venis en Samarion kaj frapis �alumon, filon de Jabe�, en Samario, kaj mortigis lin kaj ekre�is anstata� li.
15 La cetera historio de �alum, kaj lia konspiro, kiun li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.
16 Tiam Mena�em frapis Tifsa�on, kaj �ion, kio estis en �i, kaj �ian regionon, komencante de Tirca, pro tio, ke �i ne malfermis al li la pordegon. Kaj li mortigis �iujn �iajn gravedulinojn, disfendinte ilin.

17 En la tridek-na�a jaro de Azarja, re�o de Judujo, Mena�em, filo de Gadi, fari�is re�o super Izrael, kaj li re�is dek jarojn en Samario.
18 Li faradis malbonon anta� la okuloj de la Eternulo; dum sia tuta vivo li ne deturnis sin de �iuj pekoj de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon.
19 Pul, re�o de Asirio, venis en la landon. Kaj Mena�em donis al Pul mil kikarojn da ar�ento, por ke li helpu lin, por fortikigi la re�econ en lia mano.
20 Kaj Mena�em impostigis la ar�enton sur Izrael, sur �iuj ri�uloj, sur �iu po kvindek sikloj da ar�ento, por doni al la re�o de Asirio. Kaj la re�o de Asirio iris returne kaj ne restis tie en la lando.
21 La cetera historio de Mena�em, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.
22 Mena�em ekdormis kun siaj patroj; kaj anstata� li ekre�is lia filo Peka�ja.

23 En la kvindeka jaro de Azarja, re�o de Judujo, Peka�ja, filo de Mena�em, fari�is re�o super Izrael en Samario, kaj li re�is du jarojn.
24 Li faradis malbonon anta� la okuloj de la Eternulo; li ne deturnis sin de la pekoj de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon.
25 Kaj faris kontra� li konspiron Peka�, filo de Remalja, lia altrangulo, kaj frapis lin en Samario, en la salono de la re�a domo, kune kun Argob kaj Arje, kaj kun li estis kvindek viroj el la Gileadanoj. Kaj li mortigis lin kaj ekre�is anstata� li.
26 La cetera historio de Peka�ja, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.

27 En la kvindek-dua jaro de Azarja, re�o de Judujo, Peka�, filo de Remalja, fari�is re�o super Izrael en Samario, kaj li re�is dudek jarojn.
28 Li faradis malbonon anta� la okuloj de la Eternulo; li ne deturnis sin de la pekoj de Jerobeam, filo de Nebat, per kiuj li pekigis Izraelon.
29 En la tempo de Peka�, re�o de Izrael, venis Tiglat-Pileser, re�o de Asirio, kaj prenis Ijonon, Abel-Bet-Maa�an, Janoa�on, Kede�on, �acoron, Gileadon, Galileon, la tutan landon de Naftali; kaj forkondukis ilin en Asirion.
30 Ho�ea, filo de Ela, faris konspiron kontra� Peka�, filo de Remalja, kaj frapis lin kaj mortigis lin, kaj ekre�is anstata� li en la dudeka jaro de Jotam, filo de Uzija.
31 La cetera historio de Peka�, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Izrael.

32 En la dua jaro de Peka�, filo de Remalja, re�o de Izrael, ekre�is Jotam, filo de Uzija, re�o de Judujo.
33 Li havis la a�on de dudek kvin jaroj, kiam li fari�is re�o, kaj dek ses jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Jeru�a, filino de Cadok.
34 Li agadis bone anta� la Eternulo; li agadis tiel same, kiel agadis lia patro Uzija.
35 Sed la alta�oj ne estis senfunkciigitaj; la popolo �iam ankora� oferadis kaj incensadis sur la alta�oj. Li konstruis la supran pordegon �e la domo de la Eternulo.
36 La cetera historio de Jotam, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
37 En tiu tempo la Eternulo komencis sendadi sur Judujon Recinon, re�on de Sirio, kaj Peka�on, filon de Remalja.
38 Kaj Jotam ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin kun liaj patroj en la urbo de lia patro David. Kaj anstata� li ekre�is lia filo A�az.

1 En la dek-sepa jaro de Peka�, filo de Remalja, ekre�is A�az, filo de Jotam, re�o de Judujo.
2 La a�on de dudek jaroj havis A�az, kiam li fari�is re�o, kaj dek ses jarojn li re�is en Jerusalem; kaj li ne agadis bone anta� la Eternulo, lia Dio, kiel lia patro David.
3 Li iradis la� la vojo de la re�oj de Izrael, kaj e� sian filon li trairigis tra fajro, simile al la abomeninda�oj de la nacioj, kiujn la Eternulo forpelis de anta� la Izraelidoj.
4 Li oferadis kaj incensadis sur la alta�oj kaj sur la montetoj kaj sub �iu verda arbo.
5 Tiam Recin, re�o de Sirio, kaj Peka�, filo de Remalja, re�o de Izrael, iris milite kontra� Jerusalemon; ili sie�is A�azon, sed ne povis venkopreni.
6 En tiu tempo Recin, re�o de Sirio, revenigis Elaton al Sirio kaj elpelis la Judojn el Elat; la Sirianoj eniris Elaton kaj eklo�is tie �is la nuna tago.
7 A�az sendis senditojn al Tiglat- Pileser, re�o de Asirio, por diri: Mi estas via servanto kaj via filo; venu, kaj savu min kontra� la mano de la re�o de Sirio kaj kontra� la mano de la re�o de Izrael, kiuj levi�is kontra� mi.
8 Kaj A�az prenis la ar�enton kaj oron, kiuj trovi�is en la domo de la Eternulo kaj en la trezorejoj de la re�a domo, kaj sendis tion donace al la re�o de Asirio.
9 Kaj la re�o de Asirio obeis lin, kaj la re�o de Asirio iris kontra� Damaskon kaj prenis �in kaj transkondukis �iajn lo�antojn en Kiron, kaj Recinon li mortigis.
10 La re�o A�az iris Damaskon renkonte al Tiglat-Pileser, re�o de Asirio, kaj li vidis la altaron, kiu estis en Damasko; kaj la re�o A�az sendis al la pastro Urija la bildon de la altaro kaj la desegnon de �ia tuta konstruo.
11 Kaj la pastro Urija konstruis altaron. Konforme al �io, kion la re�o A�az sendis el Damasko, la pastro Urija aran�is, anta� ol la re�o A�az venis el Damasko.
12 Kiam la re�o venis el Damasko, la re�o ekvidis la altaron, kaj la re�o aliris al la altaro kaj faris sur �i oferon
13 kaj bruligis sian bruloferon kaj sian farunoferon kaj ver�is sian ver�oferon kaj aspergis la altaron per la sango de sia pacofero.
14 Kaj la kupran altaron, kiu staris anta� la Eternulo, li for�ovis de la anta�a flanko de la domo, de la loko inter la altaro kaj la domo de la Eternulo, kaj starigis �in flanke de la altaro norde.
15 Kaj la re�o A�az ordonis al la pastro Urija, dirante: Sur la granda altaro bruligu la matenan bruloferon, la vesperan farunoferon, la bruloferon de la re�o kaj lian farunoferon, la bruloferon de la tuta popolo, ilian farunoferon kaj ilian ver�oferon, kaj per la tuta sango de brulofero kaj per la tuta sango de bu�ofero aspergu �in; sed la kupra altaro restu, �is mi pripensos pri �i.
16 Kaj la pastro Urija faris �ion konforme al tio, kiel ordonis la re�o A�az.
17 La re�o A�az derompis la muretojn de la baza�oj kaj deprenis de ili la lavujon, kaj la maron li deprenis de la kupraj bovoj, kiuj estis sub �i, kaj metis �in sur �tonan plankon.
18 Kaj la kovritan sabatan halon, kiun oni konstruis �e la domo, kaj la eksteran enirejon de la re�o li turnis al la domo de la Eternulo, pro la re�o de Asirio.
19 La cetera historio de A�az, kion li faris, estas priskribita en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
20 Kaj A�az ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin kun liaj patroj en la urbo de David. Kaj anstata� li ekre�is lia filo �izkija.

1 En la dek-dua jaro de A�az, re�o de Judujo, Ho�ea, filo de Ela, fari�is re�o en Samario super Izrael, kaj li re�is na� jarojn.
2 Li faradis malbonon anta� la Eternulo, sed ne tiel, kiel la re�oj de Izrael, kiuj estis anta� li.
3 Kontra� lin iris �almaneser, re�o de Asirio, kaj Ho�ea fari�is lia servanto kaj donadis al li tributon.
4 Kiam la re�o de Asirio rimarkis �e Ho�ea perfidon, �ar li sendis senditojn al So, re�o de Egiptujo, kaj ne liveris tributon al la re�o de Asirio, kiel �iujare, tiam la re�o de Asirio kaptis lin kaj metis lin en malliberejon.
5 Kaj la re�o de Asirio iris kontra� la tutan landon, venis al Samario, kaj sie�is �in dum tri jaroj.
6 En la na�a jaro de Ho�ea la re�o de Asirio venkoprenis Samarion, kaj transkondukis la Izraelidojn en Asirion, kaj lo�igis ilin en �ala�, kaj en �abor, �e la rivero Gozan, kaj en la urboj de la Medoj.
7 �ar la Izraelidoj pekis kontra� la Eternulo, ilia Dio, kiu elkondukis ilin el la lando Egipta, el sub la mano de Faraono, re�o de Egiptujo, kaj ili adoradis aliajn diojn,
8 kaj agadis la� la le�oj de la nacioj, kiujn la Eternulo forpelis anta� la Izraelidoj, kaj la� tio, kiel agadis la re�oj de Izrael;
9 kaj la Izraelidoj blasfemadis per malkonvenaj vortoj kontra� la Eternulo, ilia Dio, kaj aran�is al si alta�ojn en �iuj siaj urboj, komencante de la gardostara turo �is la fortikigita urbo;
10 kaj ili starigis al si statuojn kaj sanktajn stangojn sur �iu alta monteto kaj sub �iu verda arbo;
11 kaj ili incensadis tie sur �iuj alta�oj, kiel la nacioj, kiujn la Eternulo forpelis anta� ili, kaj faradis malbona�ojn, por inciti la Eternulon;
12 kaj ili servadis al la idoloj, pri kiuj la Eternulo diris al ili: Ne faru tion.
13 Kaj la Eternulo avertis la Izraelidojn kaj la Judojn per �iuj Siaj profetoj kaj viziistoj, dirante: Returnu vin de viaj malbonaj vojoj, kaj plenumu Miajn ordonojn kaj le�ojn, la� la tuta instruo, kiun Mi donis al viaj patroj kaj kiun Mi sendis al vi per Miaj servantoj, la profetoj.
14 Sed ili ne a�skultis, kaj ili malmoligis sian nukon simile al la nuko de iliaj patroj, kiuj ne fidis la Eternulon, sian Dion;
15 kaj ili malestimis Liajn le�ojn, kaj Lian interligon, kiun Li faris kun iliaj patroj, kaj Liajn avertojn, per kiuj Li avertis ilin, kaj ili sekvis vanta�on kaj vanti�is, kaj sekvis la naciojn, kiuj estis �irka� ili kaj pri kiuj la Eternulo ordonis al ili, ke ili ne imitu ilin;
16 kaj ili forlasis �iujn ordonojn de la Eternulo, ilia Dio, kaj faris al si fanda�on de du bovidoj kaj faris sanktan stangon kaj adorklini�is anta� la tuta armeo de la �ielo kaj servis al Baal;
17 kaj ili trairigadis siajn filojn kaj siajn filinojn tra fajro kaj sor�adis kaj a�guradis kaj fordonis sin al farado de malbono anta� la okuloj de la Eternulo, por inciti Lin.
18 Tial la Eternulo forte ekkoleris kontra� la Izraelidoj, kaj forpu�is ilin de anta� Sia viza�o. Restis nur sole la tribo de Jehuda.
19 Sed anka� la Judoj ne obeis la ordonojn de la Eternulo, sia Dio, kaj ili sekvis la morojn de la Izraelidoj, kiujn tiuj starigis.
20 Kaj abomenis la Eternulo la tutan idaron de Izrael kaj humiligis ilin kaj transdonis ilin en la manon de rabantoj, �is Li tute for�etis ilin de anta� Si.
21 �ar la Izraelidoj defalis de la domo de David, kaj prenis al si kiel re�on Jerobeamon, filon de Nebat; kaj Jerobeam deturnis Izraelon de la Eternulo kaj entiris ilin en grandan pekon.
22 Kaj la Izraelidoj iradis en �iuj pekoj de Jerobeam, kiujn li faris, ne deturnante sin de ili,
23 �is la Eternulo forpu�is Izraelon de anta� Sia viza�o, kiel Li diris per �iuj Siaj servantoj, la profetoj; kaj Izrael estas elpelita el sia lando en Asirion �is la nuna tago.

24 Kaj la re�o de Asirio transkondukis homojn el Babel, Kut, Ava, �amat, kaj Sefarvaim, kaj eklo�igis ilin en la urboj de Samario anstata� la Izraelidoj. Kaj ili ekposedis Samarion kaj eklo�is en �iaj urboj.
25 Sed �ar en la komenco de sia lo�ado tie ili ne timis la Eternulon, la Eternulo sendis kontra� ilin leonojn, kiuj faris inter ili mortigadon.
26 Oni raportis al la re�o de Asirio, dirante: La popoloj, kiujn vi transkondukis kaj lo�igis en la urboj de Samario, ne konas la le�ojn de la Dio de la lando, kaj tial Li sendis kontra� ilin leonojn, kiuj nun mortigas ilin, �ar ili ne konas la le�ojn de la Dio de la lando.
27 Tiam la re�o de Asirio ordonis, dirante: Venigu tien unu el la pastroj, kiujn vi elkondukis el tie; oni iru kaj lo�u tie, kaj li instruu al ili la le�ojn de la Dio de la lando.
28 Kaj venis unu el la pastroj, kiuj estis forkondukitaj el Samario, kaj li eklo�is en Bet-El, kaj instruis ilin, kiel ili devas timi la Eternulon.
29 Tamen �iu popolo faris anka� siajn diojn, kaj starigis ilin en la domoj de la alta�oj, kiujn konstruis la Samarianoj, �iu popolo en siaj urboj, en kiuj ili lo�is.
30 La Babelanoj faris Sukot-Benoton, la Kutanoj faris Nergalon, la �amatanoj faris A�iman;
31 la Avaanoj faris Nib�azon kaj Tartakon; kaj la Sefarvaimanoj bruligadis siajn infanojn per fajro al Adramele� kaj Anamele�, la dioj de Sefarvaim.
32 Ili timis anka� la Eternulon, kaj starigis al si el sia mezo pastrojn por la alta�oj, kaj tiuj servadis por ili en la domoj de la alta�oj.
33 La Eternulon ili timis, kaj al siaj dioj ili servis, la� la moro de tiuj popoloj, el kiuj oni transkondukis ilin.
34 �is la nuna tempo ili agas la� la moroj antikvaj: ili ne timas la Eternulon, kaj ne agas la� siaj le�oj kaj siaj moroj, nek la� la instruo kaj ordono, kiujn la Eternulo donis al la filoj de Jakob, al kiu Li donis la nomon Izrael,
35 kun kiuj la Eternulo faris interligon kaj ordonis al ili, dirante: Ne timu aliajn diojn, ne adorklini�u anta� ili, ne servu al ili, kaj ne faru al ili oferojn;
36 sed nur la Eternulon, kiu elkondukis vin el la lando Egipta per granda forto kaj etendita brako, Lin timu, anta� Li adorklini�u, kaj al Li faru oferojn;
37 kaj la le�ojn kaj la decidojn kaj la instruon kaj la ordonojn, kiujn Li skribis por vi, observu, ke vi plenumu ilin �iam, kaj ne timu aliajn diojn;
38 kaj la interligon, kiun Mi faris kun vi, ne forgesu, kaj ne timu aliajn diojn;
39 sed nur la Eternulon, vian Dion, timu, kaj Li savos vin el la mano de �iuj viaj malamikoj.
40 Tamen ili ne obeis, sed agis la� siaj moroj anta�aj.
41 Tiuj popoloj timis la Eternulon, sed anka� al siaj idoloj ili servis, anka� iliaj infanoj kaj la infanoj de iliaj infanoj; kiel agis iliaj patroj, tiel ili agas �is la nuna tago.

1 En la tria jaro de Ho�ea, filo de Ela, re�o de Izrael, ekre�is �izkija, filo de A�az, re�o de Judujo.
2 Li havis la a�on de dudek kvin jaroj, kiam li fari�is re�o, kaj dudek na� jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Abi, filino de Ze�arja.
3 Li agadis bone anta� la Eternulo, tiel same, kiel agadis lia patro David.
4 Li forigis la alta�ojn, rompis la statuojn, dehakis la sanktajn stangojn, kaj disbatis la kupran serpenton, kiun faris Moseo; �ar �is tiu tempo la Izraelidoj incensadis al �i, kaj oni nomis �in Ne�u�tan.
5 La Eternulon, Dion de Izrael, li fidis; kaj simila al li ne ekzistis inter �iuj re�oj de Judujo post li, nek inter tiuj, kiuj estis anta� li.
6 Li forte tenis sin al la Eternulo, ne deturnis sin de Li, kaj li observadis Liajn ordonojn, kiujn la Eternulo donis al Moseo.
7 Kaj la Eternulo estis kun li; �ie, kien li iris, li agis prudente. Li defalis de la re�o de Asirio kaj �esis servi al li.
8 Li venkobatis la Fili�tojn �is Gaza kaj �ia regiono, de la gardostara turo �is la fortikigita urbo.

9 En la kvara jaro de la re�o �izkija, tio estas en la sepa jaro de Ho�ea, filo de Ela, re�o de Izrael, iris �almaneser, re�o de Asirio, kontra� Samarion kaj eksie�is �in.
10 Kaj li venkoprenis �in post tri jaroj; en la sesa jaro de �izkija, tio estas en la na�a jaro de Ho�ea, re�o de Izrael, Samario estis prenita.
11 Kaj la re�o de Asirio transkondukis la Izraelidojn en Asirion, kaj lo�igis ilin en �ala�, kaj en �abor, �e la rivero Gozan, kaj en la urboj de la Medoj;
12 pro tio, ke ili ne obeis la vo�on de la Eternulo, sia Dio, kaj malobeis Lian interligon, �ion, kion ordonis Moseo, servanto de la Eternulo, ili ne obeis kaj ne plenumis.

13 En la dek-kvara jaro de la re�o �izkija eliris San�erib, re�o de Asirio, kontra� �iujn fortikigitajn urbojn de Judujo, kaj venkoprenis ilin.
14 Tiam �izkija, re�o de Judujo, sendis al la re�o de Asirio en La�i�on, por diri: Mi pekis; returnu vin de mi; kion vi metos sur min, tion mi plenumos. Kaj la re�o de Asirio metis sur �izkijan, re�on de Judujo, tributon de tricent kikaroj da ar�ento kaj tridek kikaroj da oro.
15 Kaj �izkija fordonis la tutan ar�enton, kiu trovi�is en la domo de la Eternulo kaj en la trezorejoj de la re�a domo.
16 En tiu tempo �izkija dehakis la pordojn de la templo de la Eternulo, kaj la kolonojn, kiujn �izkija, re�o de Judujo, estis teginta, kaj donis ilin al la re�o de Asirio.
17 La re�o de Asirio sendis Tartanon kaj Rab-Sarison kaj Rab�aken el La�i� al la re�o �izkija kun granda militistaro al Jerusalem. Ili iris kaj venis en Jerusalemon. Kiam ili venis, ili stari�is �e la akvotubo de la supra lageto, kiu estas �e la vojo de la kampo de fulistoj.
18 Ili vokis la re�on. Kaj eliris al ili Eljakim, filo de �ilkija, la palacestro, kaj �ebna, la skribisto, kaj Joa�, filo de Asaf, la kronikisto.
19 Kaj Rab�ake diris al ili: Diru al �izkija: Tiele diras la granda re�o, la re�o de Asirio: Kio estas la fido, kiun vi fidas?
20 Vi diris nur bu�an babiladon; por milito oni bezonas konsilon kaj forton. Nun kiun vi fidas, ke vi ribelis kontra� mi?
21 Jen vi fidas la apogon de Egiptujo, tiu kano rompita, kiu, se iu sin apogas sur �i, eniras en lian manon kaj trapikas �in. Tia estas Faraono, re�o de Egiptujo, por �iuj, kiuj fidas lin.
22 Eble vi diros al mi: La Eternulon, nian Dion, ni fidas? sed Li estas ja Tiu, kies alta�ojn kaj altarojn �izkija forigis, dirante al Judujo kaj Jerusalem: Anta� �i tiu altaro adorklini�u en Jerusalem.
23 Nun provu konkuri kun mia sinjoro, la re�o de Asirio; mi donos al vi du mil �evalojn--�u vi povas trovi rajdantojn por ili?
24 Kiel vi povas forigi estron, unu el la plej malgrandaj servantoj de mia sinjoro, kaj fidi Egiptujon pro la �aroj kaj rajdistoj?
25 Cetere, �u sen la volo de la Eternulo mi iris kontra� �i tiun lokon, por ruinigi �in? La Eternulo diris al mi: Iru kontra� �i tiun landon kaj ruinigu �in.
26 Tiam Eljakim, filo de �ilkija, kaj �ebna kaj Joa� diris al Rab�ake: Volu paroli al viaj sklavoj en la lingvo Siria, �ar ni komprenas; sed ne parolu kun ni Jude anta� la oreloj de la popolo, kiu estas sur la murego.
27 Sed Rab�ake diris al ili: �u al via sinjoro kaj al vi sendis min mia sinjoro, por diri tiujn vortojn? �u ne al la homoj, kiuj sidas sur la murego, por man�i sian ekskrementon kaj trinki sian urinon kune kun vi?
28 Kaj Rab�ake stari�is, kaj ekkriis per la�ta vo�o Jude, kaj li ekparolis, dirante: A�skultu la vortojn de la granda re�o, la re�o de Asirio.
29 Tiele diras la re�o: �izkija ne forlogu vin, �ar li ne povos savi vin el lia mano.
30 Kaj �izkija ne fidigu vin per la Eternulo, dirante: La Eternulo certe nin savos, kaj �i tiu urbo ne estos transdonita en la manojn de la re�o de Asirio.
31 Ne a�skultu �izkijan; �ar tiele diras la re�o de Asirio: Faru kun mi pacon kaj eliru al mi, kaj man�u �iu el sia vinber�ardeno kaj �iu de sia figarbo kaj trinku �iu la akvon el sia puto,
32 �is mi venos kaj prenos vin en landon similan al via lando, en landon de greno kaj mosto, en landon de pano kaj vinber�ardenoj, en landon de olivoj kaj de mielo, kaj vi vivos kaj ne mortos. Kaj ne a�skultu �izkijan, kiam li forlogas vin per la vortoj: La Eternulo nin savos.
33 �u la dioj de la nacioj savis �iu sian landon el la manoj de la re�o de Asirio?
34 Kie estas la dioj de �amat kaj de Arpad? kie estas la dioj de Sefarvaim, de Hena kaj Iva? �u ili savis Samarion el miaj manoj?
35 Kiu el �iuj dioj de tiuj landoj savis sian landon el miaj manoj, ke la Eternulo savu Jerusalemon el miaj manoj?
36 Kaj la popolo silentis kaj nenion respondis al li; �ar estis ordono de la re�o: Ne respondu al li.
37 Kaj Eljakim, filo de �ilkija, la palacestro, kaj �ebna, la skribisto, kaj Joa�, filo de Asaf, la kronikisto, venis al �izkija en dis�iritaj vestoj, kaj raportis al li la vortojn de Rab�ake.

1 Kiam la re�o �izkija tion a�dis, li dis�iris siajn vestojn kaj �irka�kovris sin per sako, kaj iris en la domon de la Eternulo.
2 Kaj li sendis Eljakimon, la palacestron, kaj �ebnan, la skribiston, kaj la pleja�ulojn el la pastroj, �irka�kovritajn per sakoj, al la profeto Jesaja, filo de Amoc.
3 Kaj ili diris al li: Tiele diras �izkija: �i tiu tago estas tago de malfeli�o, de puno, kaj de malhonoro; �ar infanoj atingis la aperturon de la utero, sed forestas forto por naski.
4 Eble a�dos la Eternulo, via Dio, �iujn vortojn de Rab�ake, kiun sendis la re�o de Asirio, lia sinjoro, por blasfemi la vivantan Dion, kaj punos pro la vortoj, kiujn a�dis la Eternulo, via Dio. Levu do pre�on por la restintoj, kiuj ankora� ekzistas.
5 Kaj la servantoj de la re�o �izkija venis al Jesaja.
6 Kaj Jesaja diris al ili: Tiele parolu al via sinjoro: Tiele diras la Eternulo: Ne timu la vortojn, kiujn vi a�dis kaj per kiuj blasfemis Min la servantoj de la re�o de Asirio.
7 Jen Mi metos en lin spiriton, ke, a�dinte sciigon, li reiros en sian landon, kaj Mi faligos lin per glavo en lia lando.

8 Kaj Rab�ake revenis, kaj trovis la re�on de Asirio militanta kontra� Libna; �ar li a�dis, ke li foriris de La�i�.
9 Kaj venis sciigo pri Tirhaka, re�o de Etiopujo, nome: Li eliris, por militi kontra� vi. Tiam li denove sendis senditojn al �izkija kun la sekvanta komisio:
10 Tiele diru al �izkija, re�o de Judujo: Ne forlogu vin via Dio, kiun vi fidas, dirante: Jerusalem ne estos transdonita en la manojn de la re�o de Asirio.
11 Vi a�dis ja, kion faris la re�oj de Asirio al �iuj landoj, ruinigante ilin; �u vi do savi�os?
12 �u ilin savis la dioj de la nacioj, kiujn ekstermis miaj patroj, la naciojn de Gozan kaj �aran kaj Recef kaj la filojn de Eden en Telasar?
13 Kie estas la re�o de �amat kaj la re�o de Arpad kaj la re�o de la urbo Sefarvaim, de Hena kaj Iva?
14 �izkija prenis la leteron el la manoj de la senditoj kaj legis �in, kaj li iris en la domon de la Eternulo, kaj �izkija disvolvis �in anta� la Eternulo.
15 Kaj �izkija ekpre�is al la Eternulo, kaj diris: Ho Eternulo, Dio de Izrael, sidanta sur la keruboj! Vi estas la sola Dio super �iuj regnoj de la tero, Vi kreis la �ielon kaj la teron;
16 klinu, ho Eternulo, Vian orelon, kaj a�skultu; malfermu, ho Eternulo, Viajn okulojn, kaj rigardu; kaj a�du la vortojn de San�erib, kiujn li sendis, por insulti la Dion vivantan.
17 Estas vero, ho Eternulo, la re�oj de Asirio ruinigis la popolojn kaj ilian teron,
18 kaj �etis iliajn diojn en fajron; �ar tio estis ne dioj, sed farita�oj de homaj manoj, ligno kaj �tono; ili ekstermis ilin.
19 Sed nun, ho Eternulo, nia Dio, savu nin do kontra� liaj manoj, por ke �iuj regnoj de la tero eksciu, ke Vi, ho Eternulo, estas sola.

20 Kaj Jesaja, filo de Amoc, sendis al �izkija, por diri: Tiele diras la Eternulo, Dio de Izrael: Tion, kion vi pre�is al Mi pri San�erib, re�o de Asirio, Mi a�dis.
21 Jen estas tio, kion diris pri li la Eternulo: Malestimas vin, mokas vin la virga filino de Cion, balancas post vi la kapon la filino de Jerusalem.
22 Kiun vi blasfemis kaj insultis? kaj kontra� kiun vi la�tigis vo�on kaj alte levis viajn okulojn? Kontra� la Sanktulon de Izrael!
23 Per viaj servantoj vi blasfemis la Sinjoron, kaj vi diris: Kun mia multo da �aroj mi supreniris sur la supron de montoj, sur la randon de Lebanon, kaj mi dehakis �iajn altajn cedrojn, �iajn plej bonajn cipresojn, kaj mi atingis �ian plej altan pinton, �ian �ardensimilan arbaron.
24 Mi fosis kaj trinkis fremdan akvon, kaj mi sekigos per la plandoj de miaj piedoj �iujn riverojn de Egiptujo.
25 �u vi ne a�dis, ke Mi jam delonge tion decidis, de tempo antikva tion destinis? nun Mi tion plenumis, ke la fortikigitaj urboj fari�is amaso da ruin�tonoj.
26 Kaj iliaj lo�antoj senfortigitaj ektremis kaj kovri�is per honto; ili fari�is kiel herbo de kampo, kiel malgrava verda�o, kiel musko sur tegmentoj, kaj kiel sunbruligita greno anta� la spiki�o.
27 Sed vian sidon kaj vian eliron kaj vian venon Mi scias, anka� vian koleron kontra� Mi.
28 Pro tio, ke vi koleris kontra� Mi kaj via aroganteco venis al Miaj oreloj, Mi metos Mian ringon en viajn nazotruojn kaj Mian bu�brida�on en vian bu�on, kaj Mi reirigos vin per la sama vojo, per kiu vi venis.
29 Kaj jen estas por vi la pruvosigno: vi man�os en �i tiu jaro grenon memsemi�intan, en la dua jaro grenon sova�an, sed en la tria jaro vi semos kaj rikoltos kaj plantos vinber�ardenojn kaj man�os iliajn fruktojn.
30 Kaj la resta�o de la domo de Jehuda denove enradiki�os malsupre kaj donos fruktojn supre.
31 �ar el Jerusalem devenos resta�o, kaj savita�o de la monto Cion; la fervoro de la Eternulo Cebaot tion faros.
32 Tial tiele diras la Eternulo pri la re�o de Asirio: Li ne eniros en �i tiun urbon kaj ne �etos tien sagon kaj ne aliros al �i kun �ildo kaj ne �utos kontra� �i remparon.
33 Per la sama vojo, per kiu li venis, li reiros, kaj en �i tiun urbon li ne eniros, diras la Eternulo.
34 Mi defendos �i tiun urbon, por savi �in pro Mi kaj pro Mia servanto David.

35 En tiu nokto eliris an�elo de la Eternulo kaj frapis en la tendaro de la Asirianoj cent okdek kvin mil. Kiam oni levi�is matene, oni ekvidis, ke ili �iuj estas kadavroj senvivaj.
36 Kaj San�erib, la re�o de Asirio, elmovi�is kaj iris kaj rehejmi�is kaj restis en Nineve.
37 Kaj kiam li adorklini�is en la domo de sia dio Nisro�, liaj filoj Adramele� kaj �arecer mortigis lin per glavo, kaj mem ili forkuris en la landon Araratan. Kaj ekre�is anstata� li lia filo Esar-�adon.

1 En tiu tempo �izkija morte malsani�is; kaj venis al li la profeto Jesaja, filo de Amoc, kaj diris al li: Tiele diras la Eternulo: Faru testamenton pri via domo, �ar vi mortos kaj ne vivos.
2 Tiam �izkija turnis sian viza�on al la muro, kaj ekpre�is al la Eternulo, dirante:
3 Mi petas, ho Eternulo, rememoru, ke mi iradis anta� Vi kun vero kaj koro fidela, kaj mi faradis tion, kio pla�as al Vi. Kaj �izkija la�te ekploris.
4 Kiam Jesaja ankora� ne eliris el la interna korto, aperis al li la vorto de la Eternulo jene:
5 Reiru, kaj diru al �izkija, la estro de Mia popolo: Tiele diras la Eternulo, Dio de via patro David: Mi a�dis vian pre�on, Mi vidis viajn larmojn; jen Mi resanigos vin; en la tria tago vi iros en la domon de la Eternulo.
6 Kaj Mi aldonos al via vivo dek kvin jarojn; kaj kontra� la mano de la re�o de Asirio Mi savos vin kaj �i tiun urbon, kaj Mi defendos �i tiun urbon pro Mi kaj pro Mia servanto David.
7 Kaj Jesaja diris: Oni alportu dispremitan figon. Kaj oni alportis kaj metis sur la �vela�on, kaj li resani�is.
8 Kaj �izkija diris al Jesaja: Kia estas la signo, ke la Eternulo min resanigos kaj mi iros en la tria tago en la domon de la Eternulo?
9 Jesaja respondis: Tio estos por vi la pruvosigno de la Eternulo, ke la Eternulo plenumos tion, kion Li diris: �u la hormontra ombro iru anta�en je dek gradoj, a� �u �i iru returne je dek gradoj?
10 Kaj �izkija diris: Facile estas por la ombro iri anta�en je dek gradoj; ne, la ombro iru returne je dek gradoj.
11 Tiam la profeto Jesaja vokis al la Eternulo, kaj Li retiris la hormontran ombron malanta�en je dek gradoj sur la hormontrilo de A�az, sur kiu �i malsupri�is.

12 En tiu tempo Beroda�-Baladan, filo de Baladan, re�o de Babel, sendis leterojn kaj donacojn al �izkija; �ar li a�dis, ke �izkija estis malsana.
13 Kaj �izkija ela�dis ilin, kaj montris al ili sian tutan trezorejon, la ar�enton kaj la oron kaj la aroma�ojn kaj la karan oleon kaj sian armilejon, kaj �ion, kio trovi�is en liaj trezorejoj; estis nenio, kion �izkija ne montrus al ili en sia domo kaj en sia tuta poseda�o.
14 Kaj venis la profeto Jesaja al la re�o �izkija, kaj diris al li: Kion parolis tiuj homoj? kaj de kie ili venis al vi? Kaj �izkija diris: El lando malproksima ili venis, el Babel.
15 Kaj li diris: Kion ili vidis en via domo? Kaj �izkija respondis: �ion, kio estas en mia domo, ili vidis; estis nenio, kion mi ne montrus al ili en miaj trezorejoj.
16 Tiam Jesaja diris al �izkija: A�skultu la diron de la Eternulo:
17 Jen venos tagoj, kaj �io, kio estas en via domo kaj kion kolektis viaj patroj �is la nuna tago, estos forportata en Babelon; nenio restos, diras la Eternulo.
18 Kaj el viaj filoj, kiuj devenos de vi, kiujn vi naskigos, oni prenos; kaj ili estos korteganoj en la palaco de la re�o de Babel.
19 Kaj �izkija diris al Jesaja: Bona estas la vorto de la Eternulo, kiun vi diris. Kaj li diris plue: Estu nur paco kaj vero en mia tempo.
20 La cetera historio de �izkija, kaj lia tuta forto, kaj kiel li faris la lageton kaj la akvotubon kaj enkondukis la akvon en la urbon, �io estas priskribita en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
21 Kaj �izkija ekdormis kun siaj patroj, kaj anstata� li ekre�is lia filo Manase.

1 La a�on de dek du jaroj havis Manase, kiam li fari�is re�o, kaj kvindek kvin jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis �efci-Ba.
2 Li agadis malbone anta� la Eternulo, simile al la abomeninda�oj de la nacioj, kiujn la Eternulo forpelis de anta� la Izraelidoj.
3 Li konstruis denove la alta�ojn, kiujn forigis lia patro �izkija; kaj li starigis altarojn al Baal kaj faris sanktan stangon, kiel faris A�ab, re�o de Izrael, kaj adorklini�is anta� la tuta armeo de la �ielo kaj servis al �i.
4 Li konstruis anka� altarojn en la domo de la Eternulo, pri kiu la Eternulo diris: En Jerusalem Mi estigos Mian nomon.
5 Kaj li konstruis altarojn al la tuta armeo de la �ielo, sur la du kortoj de la domo de la Eternulo.
6 Kaj li trairigis sian filon tra fajro, kaj li a�guradis kaj sor�adis, kaj starigis anta�diristojn kaj magiistojn; li multe agadis malbone anta� la Eternulo, kolerigante Lin.
7 Anka� la idolon por A�tar, kiun li faris, li starigis en la domo, pri kiu la Eternulo diris al David kaj al lia filo Salomono: En �i tiu domo kaj en Jerusalem, kiun Mi elektis inter �iuj triboj de Izrael, Mi estigos Mian nomon por eterne,
8 kaj Mi ne plu elvagigos la piedon de Izrael el la tero, kiun Mi donis al iliaj patroj, se ili nur observos, por agadi konforme al �io, kion Mi ordonis al ili, kaj al la tuta instruo, kiun donis al ili Mia servanto Moseo.
9 Sed ili ne obeis; kaj Manase forlogis ilin tiel, ke ili agis pli malbone, ol la nacioj, kiujn la Eternulo ekstermis anta� la Izraelidoj.
10 Kaj la Eternulo ekparolis per Siaj servantoj, la profetoj, dirante:
11 Pro tio, ke Manase, re�o de Judujo, faris tiujn abomeninda�ojn, kiuj estas pli malbonaj, ol �io, kion faris la Amoridoj, kiuj estis anta� li, kaj li pekigis anka� la Judojn per siaj idoloj,
12 tiele diras la Eternulo, Dio de Izrael: Jen Mi venigos sur Jerusalemon kaj Judujon tian malbonon, ke �e �iu, kiu tion a�dos, ektintos en amba� liaj oreloj.
13 Mi etendos super Jerusalem la mezur�nuron de Samario kaj la vertikalon de la domo de A�ab, kaj Mi elvi�os Jerusalemon tiel, kiel oni elvi�as pladon, elvi�os kaj renversos.
14 Kaj Mi forpu�os la resta�on de Mia hereda�o, kaj Mi transdonos ilin en la manojn de iliaj malamikoj, kaj ili fari�os kapta�o kaj raba�o por �iuj siaj malamikoj;
15 pro tio, ke ili faradis malbonon anta� Miaj okuloj kaj incitadis Min, de post la tago, kiam iliaj patroj eliris el Egiptujo, �is la nuna tago.
16 Anka� da senkulpa sango Manase elver�is tre multe, �is li plenigis Jerusalemon de unu rando �is la alia, krom sia peko, per kiu li pekigis Judujon, por fari malbonon anta� la okuloj de la Eternulo.
17 La cetera historio de Manase, kaj �io, kion li faris, kaj la pekoj, kiujn li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
18 Kaj Manase ekdormis kun siaj patroj, kaj oni enterigis lin en la �ardeno �e lia domo, en la �ardeno de Uza. Kaj anstata� li ekre�is lia filo Amon.

19 La a�on de dudek du jaroj havis Amon, kiam li fari�is re�o, kaj du jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Me�ulemet, filino de �aruc, el Jotba.
20 Li agadis malbone anta� la Eternulo, kiel agadis lia patro Manase.
21 Li iradis la� tute la sama vojo, la� kiu iradis lia patro, kaj li servadis al la idoloj, al kiuj servadis lia patro, kaj adorklini�adis anta� ili.
22 Li forlasis la Eternulon, Dion de liaj patroj, kaj ne iradis la� la vojo de la Eternulo.
23 Kaj la servantoj de Amon konspiris kontra� li, kaj mortigis la re�on en lia domo.
24 Sed la popolo de la lando mortigis �iujn, kiuj faris konspiron kontra� la re�o Amon; kaj la popolo de la lando faris re�o anstata� li lian filon Jo�ija.
25 La cetera historio de Amon, kion li faris, estas priskribita en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
26 Kaj oni enterigis lin en lia tombo, en la �ardeno de Uza. Kaj anstata� li ekre�is lia filo Jo�ija.

1 La a�on de ok jaroj havis Jo�ija, kiam li fari�is re�o, kaj tridek unu jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Jedida, filino de Adaja, el Bockat.
2 Li agadis bone anta� la Eternulo, kaj iradis tute la� la vojo de sia patro David, kaj ne deflanki�is dekstren, nek maldekstren.

3 En la dek-oka jaro de la re�o Jo�ija la re�o sendis la skribiston �afan, filo de Acalja, filo de Me�ulam, en la domon de la Eternulo, dirante:
4 Iru al la �efpastro �ilkija, ke li elprenu la tutan monon, kiu estis alportita en la domon de la Eternulo kaj kiun kolektis de la popolo la pordogardistoj,
5 kaj oni transdonu �in en la manojn de la laborplenumantoj, kiuj havis komision en la domo de la Eternulo, por ke �i tiuj donu �in al la laborantoj en la domo de la Eternulo, por rebonigi la difektojn en la domo,
6 al la �arpentistoj kaj konstruistoj kaj masonistoj, kaj por a�eti lignon kaj �irka�hakitajn �tonojn por la rebonigo de la domo;
7 sed oni ne postulu de ili kalkulan raporton pri la mono, transdonita en iliajn manojn, �ar ili devas labori konfidate.
8 Kaj la �efpastro �ilkija diris al la skribisto �afan: Libron de la instruo mi trovis en la domo de la Eternulo. Kaj �ilkija donis la libron al �afan, kaj li �in legis.
9 Kaj la skribisto �afan venis al la re�o kaj alportis al la re�o respondon, kaj diris: Viaj servantoj el�utis la monon, kiu trovi�is en la domo, kaj donis �in en la manojn de la laborplenumantoj en la domo de la Eternulo.
10 Kaj la skribisto �afan raportis al la re�o, dirante: Libron donis al mi la pastro �ilkija. Kaj �afan legis �in anta� la re�o.
11 Kiam la re�o a�dis la vortojn de la libro de la instruo, li dis�iris siajn vestojn.
12 Kaj la re�o ordonis al la pastro �ilkija, kaj al A�ikam, filo de �afan, kaj al A�bor, filo de Mi�aja, kaj al la skribisto �afan, kaj al Asaja, servanto de la re�o, dirante:
13 Iru, demandu la Eternulon por mi kaj por la popolo kaj por la tuta Judujo koncerne la vortojn de tiu trovita libro; �ar granda estas la kolero de la Eternulo, ekflaminta kontra� ni pro tio, ke niaj patroj ne obeis la vortojn de tiu libro, por plenumi �ion, kio estas skribita por ni.
14 Kaj iris la pastro �ilkija kaj A�ikam kaj A�bor kaj �afan kaj Asaja al la profetino �ulda, edzino de �alum, filo de Tikva, filo de �ar�as, la vestogardisto (�i lo�is en Jerusalem, en la dua parto); kaj ili parolis kun �i.
15 Kaj �i diris al ili : Tiele diras la Eternulo, Dio de Izrael: Diru al la homo, kiu sendis vin al mi:
16 Tiele diras la Eternulo: Jen Mi venigos malfeli�on sur �i tiun lokon kaj sur �iajn lo�antojn, �iujn vortojn de la libro, kiun legis la re�o de Judujo.
17 Pro tio, ke ili Min forlasis kaj incensis al aliaj dioj, kolerigante Min per �iuj faroj de siaj manoj, ekflamis Mia kolero kontra� �i tiu loko kaj ne estingi�os.
18 Sed koncerne la re�on de Judujo, kiu sendis vin, por demandi la Eternulon, diru al li jene: Tiele diras la Eternulo, Dio de Izrael, pri la vortoj, kiujn vi a�dis:
19 �ar via koro moli�is kaj vi humili�is anta� la Eternulo, kiam vi a�dis, kion Mi diris pri �i tiu loko kaj pri �iaj lo�antoj, ke ili fari�os ruina�o kaj malbena�o, kaj vi dis�iris viajn vestojn kaj ploris anta� Mi, tial Mi anka� a�skultis vin, diras la Eternulo.
20 Pro tio jen Mi alkolektos vin al viaj patroj, kaj vi iros en vian tombon en paco, kaj viaj okuloj ne vidos la tutan malfeli�on, kiun Mi venigos sur �i tiun lokon. Kaj ili alportis la respondon al la re�o.

1 La re�o sendis, kaj oni kunvenigis al li �iujn pleja�ulojn de Judujo kaj Jerusalem.
2 Kaj la re�o iris en la domon de la Eternulo, kaj kune kun li �iuj Judoj kaj �iuj lo�antoj de Jerusalem, kaj la pastroj kaj la profetoj kaj la tuta popolo, de la malgrandaj �is la grandaj; kaj oni vo�legis anta� ili �iujn vortojn de la libro de interligo, kiu estis trovita en la domo de la Eternulo.
3 Kaj la re�o stari�is �e la kolono, kaj faris interligon anta� la Eternulo, por sekvi la Eternulon kaj observi Liajn ordonojn kaj Liajn atestojn kaj Liajn le�ojn, per la tuta koro kaj per la tuta animo, por restarigi la vortojn de tiu interligo, skribitajn en tiu libro. Kaj la tuta popolo ali�is al la interligo.
4 Kaj la re�o ordonis al la �efpastro �ilkija kaj al la duagradaj pastroj kaj al la pordogardistoj, ke oni elportu el la templo de la Eternulo �iujn objektojn, faritajn por Baal kaj por A�tar kaj por la tuta armeo de la �ielo; kaj oni forbruligis ilin ekster Jerusalem sur la kampo Kidron, kaj oni forportis ilian cindron en Bet-Elon.
5 Kaj li forigis la idolpastrojn, kiujn starigis la re�oj de Judujo, por incensi sur la alta�oj en la urboj de Judujo kaj en la �irka�a�o de Jerusalem, kaj tiujn, kiuj incensadis al Baal, al la suno, al la luno, al la stelaroj, kaj al la tuta armeo de la �ielo.
6 Kaj li elportigis la sanktan stangon el la domo de la Eternulo ekster Jerusalemon al la torento Kidron; kaj oni forbruligis �in �e la torento Kidron kaj disfrotis �in �is cindreco, kaj oni �etis la cindron sur la tombejon de la simpla popolo.
7 Kaj li detruis la domojn de mal�astistoj, kiuj estis �e la domo de la Eternulo kaj en kiuj la virinoj teksadis tendojn por A�tar.
8 Kaj li venigis �iujn pastrojn el la urboj de Judujo, kaj malpurigis la alta�ojn, sur kiuj la pastroj incensadis, de Geba �is Beer-�eba; kaj li detruis la alta�ojn �e la pordegoj; tiun, kiu estis anta� la pordego de la urbestro Josuo, kaj tiun, kiu estis maldekstre �e la enirado en la urbon.
9 Tamen la pastroj de la alta�oj ne oferadis sur la altaro de la Eternulo en Jerusalem, sed ili man�adis macojn kune kun siaj fratoj.
10 Kaj li malpurigis anka� Tofeton, kiu estis en la valo de la filoj de Hinom, por ke neniu trairigu sian filon a� sian filinon tra fajro al Mole�.
11 Kaj li forigis la �evalojn, kiujn la re�oj de Judujo starigis al la suno �e la enirejo de la domo de la Eternulo, apud la �ambro de la e�nuko Netan-Mele� en Parvarim, kaj la �arojn de la suno li forbruligis per fajro.
12 Kaj la altarojn, kiuj estis sur la tegmento de la supra �ambro de A�az, kiujn faris la re�oj de Judujo, kaj la altarojn, kiujn faris Manase en la du kortoj de la domo de la Eternulo, la re�o detruis, kaj li kuris de tie kaj �etis ilian cindron en la torenton Kidron.
13 Anka� la alta�ojn, kiuj estis anta� Jerusalem, dekstre de la monto de pereo, kaj kiujn aran�is Salomono, re�o de Izrael, por A�tar, abomeninda�o de la Cidonanoj, kaj por Kemo�, abomeninda�o de la Moabidoj, kaj por Milkom, abomeninda�o de la Amonidoj, la re�o malpurigis.
14 Kaj li disrompis la statuojn kaj dehakis la sanktajn stangojn, kaj plenigis ilian lokon per ostoj de homoj.
15 Anka� la altaron, kiu estis en Bet-El, kaj la alta�on, kiun aran�is Jerobeam, filo de Nebat, kiu pekigis Izraelon, anka� tiun altaron kaj la alta�on li detruis, kaj li forbruligis la alta�on kaj faris el �i polvon kaj forbruligis la sanktan stangon.
16 Jo�ija sin turnis, kaj ekvidis la tombojn, kiuj estis tie sur la monto, kaj li sendis, kaj prenigis la ostojn el la tomboj kaj forbruligis ilin sur la altaro kaj malpurigis �in, konforme al la vorto de la Eternulo, kiun proklamis tiu homo de Dio, kiu anta�diris tiun fari�on.
17 Kaj li diris: Kio estas tiu monumento, kiun mi vidas? Kaj la lo�antoj de la urbo diris al li: Tio estas la tombo de la homo de Dio, kiu venis el Judujo, kaj anta�diris tiujn farojn, kiujn vi faris koncerne la altaron de Bet-El.
18 Kaj li diris: Lasu lin ku�i, neniu tu�u liajn ostojn. Tiamaniere liaj ostoj estis savitaj kun la ostoj de la profeto, kiu venis el Samario.
19 Anka� �iujn domojn de la alta�oj, kiuj estis en la urboj de Samario kaj kiujn konstruis la re�oj de Izrael, por inciti la Eternulon, Jo�ija detruis, kaj agis kun ili simile al tio, kion li faris en Bet-El.
20 Kaj li bu�is �iujn pastrojn de la alta�oj, kiuj tie estis, sur la altaroj, kaj bruligis sur ili homajn ostojn; kaj li revenis en Jerusalemon.

21 Kaj la re�o ordonis al la tuta popolo, dirante: Faru Paskon al la Eternulo, via Dio, kiel estas skribite en tiu libro de la interligo.
22 �ar simila Pasko ne estis farita de post la tempo de la ju�istoj, kiuj ju�adis Izraelon, kaj en la tuta tempo de la re�oj de Izrael kaj de la re�oj de Judujo;
23 nur en la dek-oka jaro de la re�o Jo�ija estis farita tiu Pasko al la Eternulo en Jerusalem.
24 Kaj la a�guristojn kaj la sor�istojn kaj la domajn diojn kaj la idolojn kaj �iujn abomeninda�ojn, kiuj montri�is en la Juda lando kaj en Jerusalem, Jo�ija ekstermis, por plenumi la vortojn de la instruo, skribitajn en la libro, kiun la pastro �ilkija trovis en la domo de la Eternulo.
25 Ne estis anta� li re�o simila al li, kiu turnis sin al la Eternulo per sia tuta koro kaj per sia tuta animo kaj per sia tuta forto, konforme al la tuta instruo de Moseo; kaj post li ne aperis simila al li.
26 Tamen la Eternulo ne deturnis Sin de la granda furiozo de Sia kolero, per kiu Lia kolero ekflamis kontra� Judujo pro �iuj incitoj, per kiuj incitis Lin Manase.
27 Kaj la Eternulo diris: Anka� Judujon Mi forigos de anta� Mia viza�o, kiel Mi forigis Izraelon, kaj Mi forpu�os �i tiun urbon, kiun Mi elektis, Jerusalemon, kaj la domon, pri kiu Mi diris, ke Mia nomo tie estos.
28 La cetera historio de Jo�ija, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
29 En lia tempo Faraono Ne�o, re�o de Egiptujo, iris kontra� la re�on de Asirio al la rivero E�frato. La re�o Jo�ija iris renkonte al li, kaj �i tiu mortigis lin en Megido, kiam li ekvidis lin.
30 Kaj liaj servantoj forveturigis lin mortintan el Megido kaj venigis lin en Jerusalemon kaj enterigis lin en lia tombo. Kaj la popolo de la lando prenis Jehoa�azon, filon de Jo�ija, kaj sanktoleis lin kaj faris lin re�o anstata� lia patro.

31 La a�on de dudek tri jaroj havis Jehoa�az, kiam li fari�is re�o, kaj tri monatojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis �amutal, filino de Jeremia, el Libna.
32 Li agadis malbone anta� la Eternulo, tiel same kiel agadis liaj patroj.
33 Kaj Faraono Ne�o malliberigis lin en Ribla en la lando �amat, por ke li ne re�u en Jerusalem, kaj li metis sur la landon monpunon de cent kikaroj da ar�ento kaj unu kikaro da oro.
34 Kaj Faraono Ne�o ekre�igis Eljakimon, filon de Jo�ija, anstata� lia patro Jo�ija, kaj �an�is lian nomon je Jehojakim; sed Jehoa�azon li prenis kaj venigis en Egiptujon, kaj tie li mortis.
35 La ar�enton kaj oron Jehojakim donis al Faraono; sed li metis tion sur la landon, ke oni donu la ar�enton la� la ordono de Faraono: de �iu la� taksado li prenis la ar�enton kaj la oron de la popolo de la lando, por doni al Faraono Ne�o.

36 La a�on de dudek kvin jaroj havis Jehojakim, kiam li fari�is re�o, kaj dek unu jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Zebuda, filino de Pedaja, el Ruma.
37 Li agadis malbone anta� la Eternulo, tiel same, kiel agadis liaj patroj.

1 En lia tempo venis Nebukadnecar, re�o de Babel; kaj Jehojakim estis lia subulo dum tri jaroj, sed poste li defalis de li.
2 La Eternulo sendis sur lin hordojn da �aldeoj, hordojn da Sirianoj, hordojn da Moabidoj, kaj hordojn da Amonidoj, sendis ilin sur Judujon, por pereigi �in, konforme al la vorto de la Eternulo, kiun Li diris per Siaj servantoj, la profetoj.
3 Sed la� la ordono de la Eternulo tio fari�is al Judujo, por forpu�i �in de anta� Lia viza�o pro la pekoj de Manase, pro �io, kion li faris;
4 anka� pro la senkulpa sango, kiun li ver�is, plenigante Jerusalemon per senkulpa sango, la Eternulo ne volis pardoni.
5 La cetera historio de Jehojakim, kaj �io, kion li faris, estas priskribitaj en la libro de kroniko de la re�oj de Judujo.
6 Kaj Jehojakim ekdormis kun siaj patroj, kaj anstata� li ekre�is lia filo Jehoja�in.
7 La re�o de Egiptujo ne eliris plu el sia lando, �ar la re�o de Babel forprenis �ion, kio apartenis al la re�o de Egiptujo, de la torento de Egiptujo �is la rivero E�frato.

8 La a�on de dek ok jaroj havis Jehoja�in, kiam li fari�is re�o, kaj tri monatojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis Ne�u�ta, filino de Elnatan, el Jerusalem.
9 Li agadis malbone anta� la Eternulo, tiel same, kiel agadis lia patro.
10 En tiu tempo la servantoj de Nebukadnecar, re�o de Babel, iris kontra� Jerusalemon, kaj oni komencis sie�i la urbon.
11 Kaj Nebukadnecar, re�o de Babel, venis al la urbo, kiam liaj servantoj �in sie�is.
12 Kaj Jehoja�in, re�o de Judujo, eliris al la re�o de Babel, li kaj lia patrino kaj liaj servantoj kaj liaj altranguloj kaj liaj korteganoj; kaj la re�o de Babel prenis lin en la oka jaro de sia re�ado.
13 Kaj li elprenis el tie �iujn trezorojn de la domo de la Eternulo kaj la trezorojn de la re�a domo, kaj li disrompis �iujn orajn vazojn, kiujn Salomono, re�o de Izrael, faris en la templo de la Eternulo, kiel diris la Eternulo.
14 Kaj li forkondukis �iujn Jerusalemanojn, �iujn eminentulojn, �iujn fortajn militistojn--dek mil estis forkondukitaj--kaj �iujn artistojn kaj �iujn for�istojn; restis neniu krom la malri�a popolo de la lando.
15 Kaj li forkondukis Jehoja�inon en Babelon; kaj la patrinon de la re�o kaj la edzinojn de la re�o kaj liajn korteganojn kaj la potenculojn de la lando li forkondukis en kaptitecon el Jerusalem en Babelon.
16 Kaj �iujn fortulojn, sep mil, kaj la artistojn kaj la for�istojn, mil, �iujn bravajn militistojn, la re�o de Babel forkondukis en kaptitecon en Babelon.
17 Kaj la re�o de Babel faris re�o anstata� li lian onklon Matanja, kaj �an�is lian nomon je Cidkija.

18 La a�on de dudek unu jaroj havis Cidkija, kiam li fari�is re�o, kaj dek unu jarojn li re�is en Jerusalem. La nomo de lia patrino estis �amutal, filino de Jeremia, el Libna.
19 Li agadis malbone anta� la Eternulo, tiel same, kiel agadis Jehojakim.
20 �ar la kolero de la Eternulo estis kontra� Jerusalem kaj kontra� Judujo, �is Li for�etis ilin de anta� Sia viza�o. Kaj Cidkija defalis de la re�o de Babel.

1 En la na�a jaro de lia re�ado, en la deka monato, en la deka tago de la monato, venis Nebukadnecar, re�o de Babel, li kaj lia tuta militistaro, kontra� Jerusalemon, kaj eksie�is �in, kaj oni konstruis �irka� �i bastionojn.
2 Kaj la urbo restis sie�ata �is la dek-unua jaro de la re�o Cidkija.
3 En la na�a tago de la kvara monato, kiam la malsato tiel forti�is en la urbo, ke la popolo de la lando ne havis panon,
4 tiam oni faris enrompon en la urbon; kaj �iuj militistoj forkuris en la nokto la� la vojo de la pordego inter la du muregoj apud la �ardeno de la re�o, kaj foriris la� la vojo al la stepo. Kaj la �aldeoj staris �irka� la urbo.
5 Kaj la militistaro de la �aldeoj postkuris la re�on kaj kuratingis lin sur la stepo de Jeri�o, kaj lia tuta militistaro diskuris for de li.
6 Kaj ili kaptis la re�on kaj forkondukis lin al la re�o de Babel en Riblan, kaj oni faris pri li ju�on.
7 La filojn de Cidkija oni bu�is anta� liaj okuloj, kaj al Cidkija oni blindigis liajn okulojn, kaj oni ligis lin per kupraj katenoj kaj forkondukis lin en Babelon.

8 En la kvina monato, en la sepa tago de la monato, tio estas en la dek-na�a jaro de la re�o Nebukadnecar, re�o de Babel, venis Nebuzaradan, estro de la korpogardistoj, servanto de la re�o de Babel, en Jerusalemon.
9 Kaj li forbruligis la domon de la Eternulo kaj la domon de la re�o kaj �iujn domojn de Jerusalem; �iujn grandajn domojn li forbruligis per fajro.
10 Kaj la muregojn de Jerusalem �irka�e detruis la tuta militistaro de la �aldeoj, kiu estis kun la estro de la korpogardistoj.
11 La ceteran popolon, kiu restis en la urbo, kaj la transkurintojn, kiuj transkuris al la re�o de Babel, kaj la ceteran popolamason forkondukis Nebuzaradan, la estro de la korpogardistoj.
12 Sed iom el la malri�uloj de la lando la estro de la korpogardistoj restigis, ke ili estu vinberistoj kaj terkultivistoj.
13 La kuprajn kolonojn, kiuj estis en la domo de la Eternulo, kaj la baza�ojn kaj la kupran maron, kiuj estis en la domo de la Eternulo, la �aldeoj disrompis kaj forportis ilian kupron en Babelon.
14 Kaj la potojn kaj la �ovelilojn kaj la tran�ilojn kaj la kulerojn kaj �iujn kuprajn vazojn, kiuj estis uzataj �e la servado, ili forprenis.
15 Kaj la karbujojn kaj la aspergajn kalikojn, kiuj estis a� el oro a� el ar�ento, prenis la estro de la korpogardistoj.
16 Koncerne la du kolonojn, la unu maron, kaj la baza�ojn, kiujn faris Salomono por la domo de la Eternulo: la kvanto de la kupro en �iuj tiuj iloj estis nemezurebla.
17 La alton de dek ok ulnoj havis unu kolono; la kapitelo sur �i estis kupra, kaj la alto de la kapitelo estis tri ulnoj, kaj �irka� la kapitelo estis krada�o kaj granatoj, �io el kupro; tiel same estis �e la dua kolono, anka� kun krada�o.
18 Kaj la estro de la korpogardistoj prenis la �efpastron Seraja kaj la duan pastron Cefanja kaj la tri pordogardistojn.
19 Kaj el la urbo li prenis unu korteganon, kiu estis super la militistoj, kaj kvin virojn el la adjutantoj de la re�o, kiuj trovi�is en la urbo, kaj la skribiston de la militestro, kiu enregistradis la militistojn el la popolo de la lando, kaj sesdek homojn el la popolo de la lando, kiuj trovi�is en la urbo.
20 Ilin prenis Nebuzaradan, la estro de la korpogardistoj, kaj forkondukis al la re�o de Babel en Riblan.
21 Kaj la re�o de Babel frapis ilin kaj mortigis ilin en Ribla, en la lando �amat. Tiamaniere Jehuda estis elhejmigita el sia lando.
22 Super la popolo, kiu restis en la Juda lando kaj kiun restigis Nebukadnecar, re�o de Babel, li estrigis super ili Gedaljan, filon de A�ikam, filo de �afan.

23 Kiam �iuj militestroj, ili kaj iliaj homoj, a�dis, ke la re�o de Babel estrigis Gedaljan, ili venis al Gedalja en Micpan, nome: I�mael, filo de Netanja, kaj Jo�anan, filo de Karea�, kaj Seraja, filo de Tan�umet, Netofaano, kaj Jaazanja, filo de Maa�atano, ili kaj iliaj homoj.
24 Kaj Gedalja �uris al ili kaj al iliaj homoj, kaj diris al ili: Ne timu esti subuloj de la �aldeoj; lo�u en la lando kaj servu al la re�o de Babel, kaj estos al vi bone.
25 Sed en la sepa monato venis I�mael, filo de Netanja, filo de Eli�ama, el la re�a idaro, kune kun dek viroj, kaj ili frapis Gedaljan, kaj li mortis, anka� la Judojn kaj la �aldeojn, kiuj estis kun li en Micpa.
26 Tiam levi�is la tuta popolo, de la malgrandaj �is la grandaj, kaj anka� la militestroj, kaj ili foriris en Egiptujon, �ar ili timis la �aldeojn.

27 En la tridek-sepa jaro post la elpatrujigo de Jehoja�in, re�o de Judujo, en la dek-dua monato, en la dudek-sepa tago de la monato, Evil-Meroda�, re�o de Babel, en la jaro de sia re�i�o levis la kapon de Jehoja�in, re�o de Judujo, el la malliberejo;
28 kaj li parolis kun li afable, kaj starigis lian tronon pli alte ol la tronoj de la aliaj re�oj, kiuj estis �e li en Babel;
29 kaj li �an�is liajn vestojn de malliberejo; kaj li man�adis �iam �e li dum sia tuta vivo;
30 kaj liaj vivrimedoj, vivrimedoj konstantaj, estis donataj al li de la re�o �iutage dum lia tuta vivo.